Bron voor inspiratie, legitimatie en verbinding

View this email in your browser

Onderwijs, tact en leiderschap voor een menswaardige samenleving

Pedagogisch ethos, vertrouwen en de menselijke maat

Het thema van deze vijfde Nieuwsbrief is misschien het best te omschrijven als menswaardigheid. In de week dat de Onderwijsraad een advies uitbracht om de kwaliteit van het onderwijs meer in brede zin te beschouwen, wordt de vraag actueel hoe we dat zouden kunnen doen. Naar ons idee houdt een brede opvatting van kwaliteit in, dat er meer aandacht is voor de ontwikkeling van leerlingen als mens. Dat impliceert dat leraren, maar ook leidinggevenden, onderzoekers, en andere betrokkenen een visie hebben, op wat belangrijk is in brede menselijke ontwikkeling. Met deze nieuwsbrief hopen we daar weer een bijdrage aan te leveren.
Zo geeft het openingsartikel van Dolf van den Berg houvast voor de ontwikkeling van het pedagogisch ethos van leraren. In een beschouwing pleit Pasi Sahlberg voor gebruik van ‘small data’, als tegenhanger van de nadruk op ‘big data’, om zo de menselijke maat weer in beeld te krijgen. En ook de oratie van Evelien Tonkens, die bespreekt hoe we weer meer zicht krijgen op menselijke waarden als vertrouwen en bezieling.
Veel leesplezier, en als altijd staan we open voor reacties en suggesties voor bijdragen!

Namens de redactie, Gijs Verbeek en Hartger Wassink

Dolf van den Berg: Pedagogisch ethos als bedding voor pedagogische tact

Na een drietal artikelen waarin Dolf van den Berg het begrip ‪pedagogische tact verder verkent op basis van recente internationale literatuur, verkent hij in dit artikel de verhouding tussen ‪pedagogisch ‪ethos en pedagogische tact. Hij concludeert dat het ethos de grond vormt voor existentieel en doorleefd pedagogisch tactvol handelen in ‪onderwijs en pleit voor ‪morele ruimte voor ‪leraren om een ethos te ontwikkelen.
Lees meer

Sahlberg & Hasak: tijd voor ‘small data’

Pleidooi van de Finse Pasi Sahlberg voor ‘small data’, naast huidige nadruk op zaligmakende ‘big data’. Uit het artikel:
“Decision-makers need to gain a better understanding of what good teaching is and how it leads to better learning in schools. This is where information about details, relationships and narratives in schools become important.”
Sahlberg pleit voor juist aandacht voor het relationele en de complexe aard van onderwijs en is in die zin tegen de (extreme) reductie en de-contextualisering die onherroepelijk plaatsvind zodra je met ‘big-data’ aan de slag gaat; mogelijk gevaar daarbij is verarming van de relatie.
Lees meer

Bezieling, vertrouwen en burgerschap in het gedrang

Evelien Tonkens is hoogleraar Burgerschap en Humanisering van de Publieke Sector aan de Universiteit voor Humanistiek. Op 29 april 2016 deelde zij in haar oratie een analyse van de neoliberale maatschappij en de waarden die daarbij volgens haar in het gedrang komen: bezieling, vertrouwen en burgerschap. In waarden en oriëntaties als roeping, loyaliteit en gezag liggen volgens haar antwoorden:
“Een moderne invulling van de collectivistische waarden roeping, loyaliteit en gezag met behoud van de individualistische waarden vrijheid, zorg (als niet schade) en rechtvaardigheid (als non-discriminatie) kan – denk ik, dat is ter onderzoek – bijdragen aan een meer democratische cultuur. Een geleefde alledaagse democratie. Roeping om te weten waar het allemaal voor nodig is. Loyaliteit om betekenisvolle gemeenschappen te vormen die verschil niet uitvlakken maar uithouden en soms overbruggen. Gezag om autoritaire verantwoordingssystemen te vervangen door afrondbare democratische interactie. Dit alles met humor en zelfspot.”
Hoe zijn deze waarden geïntegreerd in ons onderwijs?
Lees verder

Roostervrij leren en de verantwoordelijkheid van leerlingen

Trouw bracht vorige week een mooie reportage over het zogenaamde roostervrije leren op het Christelijk Lyceum Veenendaal. Leerlingen krijgen daar de ruimte om een dag in de week op hun eigen manier te leren, met hun eigen projecten. In tegenstelling tot wat de gangbare beeld van havoleerlingen dan is, blijven deze leerlingen vervolgens niet in bed liggen. Integendeel, ze nemen verantwoordelijkheid om creatief en zelfstandig de projecten tot een goed einde te brengen. Het zegt veel over hoeveel verantwoordelijkheid leerlingen kunnen tonen–als we die maar aan weten te spreken.
Dit artikel is voor niet-abonnees van Trouw voor €0,25 te lezen via Blendle. Dus niet gratis, maar zeker de moeite waard.

‘Maatschappijleer’ over vorming van leerlingen

We kunnen veel praten over het belang van vorming van leerlingen, maar uiteindelijk zijn het leraren die het werk in de klas doen. De VPRO zond afgelopen week een documentaire uit, over beginnend maatschappijleerdocent Daan. Hij heeft duidelijke ideeën over wat hij wil bereiken en hoe hij les wil geven, maar loopt aan tegen de weerbarstige praktijk.

De documentaire (hier in zijn geheel opnieuw te bekijken) riep veel discussie op, maar ook herkenning. Voor wie een inkijkje wil in hoe jonge leraren worden opgeleid, begeleid en aan het werk gaan, is dit een heel boeiende documentaire.
Op 15 juni organiseert debatcentrum De Balie een debat over dit thema, met o.a. Jasper Rijpma.

NIVOZ Agenda

Onderwijsavond Joop Berding & Wouter Pols: ‘Wie denk jij wel dat je bent?!’ Over het gezag van leraren

Joop Berding en Wouter Pols houden op woensdag 15 juni onder de titel ‘Wie denk je wel dat je bent?!’ een voordracht over gezag en competenties van leraren. Startpunt is een citaat van Hannah Arendt: “De kwalificatie van de leraar bestaat erin dat hij de wereld kent en anderen daarover kan onderrichten, maar zijn gezag berust op het feit dat hij verantwoordelijkheid voor die wereld opneemt.”

Joop Berding en Wouter Pols zijn docenten en onderzoekers bij het Instituut voor Sociale Opleidingen en Kenniscentrum Talentontwikkeling van Hogeschool Rotterdam.

Volledig agendabericht & bestel kaarten (onderaan)

Lees hier alle bijdragen van Joop Berding aan het NIVOZ-forum, en hier de bijdragen van Wouter Pols.

Nieuwe reeks Onderwijsavonden 2016-2017

Op 7 september 2016 start de nieuwe reeks Onderwijsavonden van NIVOZ/Hetkind. Gert Biesta is de eerste in een reeks van zes sprekers, die op het podium van het Maitland theater in Driebergen zullen verschijnen. De Onderwijsavonden bieden legitimatie en inspiratie voor goed onderwijs, met sprekers uit diverse sectoren. Soms binnen en soms van buiten het onderwijs, maar altijd met een onderbouwd verhaal dat recht doet aan de dagelijkse complexiteit van onderwijs.
De complete lijst sprekers vind je op onze website. Direct kaarten (ook passe-partouts) bestellen kan hier.

Geannuleerd: Persoonsvorming in de klas

Vanwege een laag aantal aanmeldingen gaat het seminar Persoonsvorming in de klas met Hester IJsseling op 1 juni aanstaande helaas niet door. Hester wil nog op een andere manier met leraren in gesprek, voor haar onderzoek naar pedagogische interacties. Meer info op de website van het LerarenOntwikkelFonds.

Deel uw ervaring of inzicht

Forward

Read Later