Copy
Nieuwsbrief fotografie en beeldende kunst:
In februari: Fotografie
View this email in your browser
Inhoud deze maand:
- Fotografie: Het verhaal achter een iconische foto
- Tip van de Maand.

Het verhaal achter een iconische foto


Misschien is het de meest gekopieerde foto ooit. Deskundigen menen dat het de beroemdste foto en het symbool van de 20e eeuw is. Toch heeft de maker nooit geld gevraagd voor het gebruik. Welk verhaal gaat schuil achter de plaat: Guerrillero Heroico, het portret van Che Guevara? Dit jaar is het 50 jaar geleden dat Guevara stierf. Ongetwijfeld zal dat leiden tot een stortvloed van beschouwingen. Hier is alvast de eerste.

 
Wat zien we?
Een zwart-wit beeld in portretstand van een ernstig kijkende, jongeman met veel haar en een baret op. Op zich nog niets bijzonders uit de jaren zestig. Misschien was dat de reden dat de foto uit 1960 de krant niet eens haalde. Dat werd anders toen hij zeven jaar later in Bolivia werd geëxecuteerd.
 
Guerrillero Heroico
Guerrillero Heroico
De fotograaf
De maker was Alberto Korda, zijn volledige naam Alberto Diaz Gutiérrez. In zijn beginjaren was Korda vooral bezig met mode. Dit vanuit zijn interesse fotografie en mooie vrouwen. Hij werd Cuba‘s eerste fashion fotograaf. Hij hekelde kunstlicht dat ‘een karikatuur van de werkelijkheid was’. Samen met Luis A. Pierce richtte hij de Estudios Korda op. Het pseudoniem Korda leende hij van de Hongaarse filmmakers Alexander en Zoltan Korda, die op hun beurt de naam ontleenden uit het Latijnse ‘Sursum Corda’, wat ‘verhef uw hart’ betekent. Na de zege van de Cubaanse Revolutie begin 1959, werd Korda een fervent supporter van de politiek van Castro. Hij maakte de foto die geschiedenis schreef.
‘Het was 5 maart 1960 […] in de buurt van het kerkhof. Het was een zeer emotionele plechtigheid: er waren 136 mensen gedood. Fidel sprak met heftige stem. In de buurt stonden [de Franse filosofen] Simone de Beauvoir, Jean Paul Sartre en vrijwel alle leiders van de revolutie. Ik keek door mijn Leica met een 90 millimeter objectief naar het beeld. Ik liep van links naar rechts voor het podium. Plotseling komt Che van achter en kijkt naar de menigte. Ik was onder de indruk, schrok en nam de eerste foto. Ik realiseerde me dat de expressie van de man op dat moment de authentieke Che Guevara was'. 
 
Wat maakt de foto bijzonder?
Uitgeverij Time plaatste de foto in het boek 100 Photographs: The Most Influential Images of All Time. Een van de oudste kunstopleidingen in de VS, het Maryland Institute College of Art, bestempelde de foto als meest beroemde foto en het symbool van de 20e eeuw. Een analyse van boven tot onder.
  • De baret benadrukt een individuele identiteit maar heeft ook de functie van een uniform, waarmee de guerrilla’s zich onderscheidden van burgers.
  • De losse haren appelleren aan de happy hippies uit die tijd.
  • De oogopslag de blik naar boven associeert met een visionair. Het straalt ook onverzettelijkheid uit.
  • De baard in die jaren populair. De baard stond niet alleen voor mannelijkheid maar ook vrijgevochtenheid.











 
Het origineel van Korda was landscape. Door de verwarrende elementen, de anonieme man links en de palmboom rechts, te verwijderen resteerde een portretuitsnede. Bovendien verhoogde Korda het contrast en verdraaide hij de afbeelding ietwat. De foto paste perfect in het tijdgewricht. Hij heeft de kenmerken van een hippie-Christus. Maar ook het anti-Amerikagevoel ten tijde van de Vietnamoorlog bleek een goede voedingsbodem voor de jeugd die zich met deze David versus de Amerikaanse Goliath kon identificeren.

Che gaat viraal dankzij Italiaan
De rijke Italiaanse activist en publicist Giangiacomo Feltrinelli was in 1967 in Bolivia. Hij hoopte dat zijn naam en faam zou helpen bij de vrijlating van de Franse journalist en filosoof Régis Debray. Deze was gearresteerd in verband met guerrilla acties van Che Guevara. Feltrinelli reisde daarna naar Cuba waar hij de rechten verwierf van Che’s Boliviaanse Dagboek. Op advies van ambtenaren en een brief van hen waarin Korda gevraagd werd te helpen bij het vinden van een portret van Che, ging hij naar diens studio. Korda wees op de foto van Che aan de muur,die in 1960 genomen had. Feltrinelli bestelde 2 afdrukken. Toen hij deze op kwam halen, zei Korda hem dat hij als vriend van de revolutie niet hoefde te betalen. Medio oktober, toen de Cubaanse overheid de dood van Guevara had bevestigd, liet Feltrinelli 100 000 posters drukken van Korda's foto met het opschrift: ‘Che leeft!’ Later werd Che's Boliviaanse Dagboek met Korda's foto op de kaft uitgebracht.

Tenslotte
De een ziet Che als een bevrijder, de ander ziet Guevara als een beul. De waarheid ligt niet in het midden. Beide interpretaties zijn waar over deze man met twee gezichten. Maar het blijft een iconische foto. Alberto Korda werkte tot in 1969 als Fidel Castro's officiële fotograaf en voor het magazine Revolución. Hij stierf in 2001 in Havana. De rechten op de foto worden bewaakt door zijn zoon. Commercieel gebruik van de foto is niet kosteloos.

Februari 2017,
Kees Looijesteijn
Tip van de maand:
De Magnumfotograaf Werner Bischof (1916-1954) werkte als fotojournalist voor tijdschriften als Life en Picture Post. Ter gelegenheid van zijn 100e geboortejaar is er een retrospectief. Waar: Fotomuseum Den Haag, Wanneer: tot 12 maart 2017 Info: klik op link
Copyright © 2017 Looijesteijn - Photo, All rights reserved.

Want to change how you receive these emails?
You can update your preferences or unsubscribe from this list
Email Marketing Powered by Mailchimp