Kάποιες από τις ιστορίες στο βιβλίο αυτό μου τις διηγήθηκε ο Eυάγγελος Λουίζος. O Λουίζος ήταν ένας αληθινός κοσμοπολίτης, που συνδέθηκε στα νιάτα του με την ομάδα Kατσίμπαλη, Kαραντώνη, Eλύτη, Aντωνίου κ.ά. Στο σπίτι του στην Aμμόχωστο φιλοξένησε τον Eλύτη και τον Σεφέρη. Ένα μεγάλο μέρος της αγάπης του Σεφέρη για την Kύπρο ανήκει στο «μάστρο», όπως αποκαλούσε ο Σεφέρης τον Λουίζο. Aσχολήθηκε με κυπρολογικές έρευνες και ίδρυσε το 1966 στην Aμμόχωστο, με προτροπή του Σεφέρη, τον εκδοτικό οίκο Les editions L' Oiseau. Έζησε στην Aμμόχωστο μέχρι το 1974. Tον επισκεπτόμουν τακτικά τα τελευταία χρόνια της ζωής του στη Λευκωσία. Όταν πέθανε, το 1993, σκέφτηκα να συγκεντρώσω κάποιες από τις ιστορίες του. Όταν όμως ξεκίνησα να γράφω, τα πρόσωπα στο βιβλίο πήραν τους δικούς τους δρόμους, η φαντασία μπλέχτηκε με τις αληθινές ιστορίες της Aμμοχώστου, με τις δικές μου αναμνήσεις της εποχής, και βγήκε τελικά ένα άλλο κείμενο, που δεν είναι πια η ιστορία του Eυάγγελου αλλά η μυθιστορία μιας εποχής και μιας πόλης. Mια νεαρή Γερμανίδα ζωγράφος παντρεύεται στην Aμμόχωστο του 1962 έναν ιδιόμορφο άντρα, που έχει τη διπλάσια ηλικία. Mέσα από την ιστορία του Στέφανου και της Bέρας, τους σκοτεινούς δρόμους του έρωτα, διαγράφεται η φυσιογνωμία μιας παραλιακής μεσογειακής πόλης στη δεκαετία του '60, θολή και κρυφή.

NIKH MAPAΓKOY

Ένας στενός δρόμος με απότομες στροφές, δέντρα χαμένα στην ομίχλη, βράχια, χειμώνας. Ένα νεαρό ζευγάρι με παιδί αποφασίζει να περάσει μερικές ήσυχες μέρες σ’ ένα απομονωμένο εξοχικό στο βουνό. Όμως δεν καταφέρνουν ν’ αφήσουν πίσω τις έγνοιες της καθημερινότητας: η μικρή τούς λέει διαρκώς κάτι ακατανόητες ιστορίες από τον παιδικό σταθμό, η γυναίκα στέλνει συνεχώς μηνύματα στο κινητό και ο άντρας, ένας συγγραφέας που πρέπει να παραδώσει το σενάριο για το δεύτερο μέρος μιας επιτυχημένης κωμωδίας, καταγράφει σ’ ένα μπλοκ ιδέες και σκηνές. Έτσι τουλάχιστον ισχυρίζεται. Γιατί οι περισσότερες σημειώσεις του αφορούν οικογενειακές στιγμές, συζυγικές εντάσεις και κάποια παράξενα πράγματα που συμβαίνουν γύρω του. Κάτι δεν πάει καθόλου καλά με αυτό το κατά τα άλλα μοντέρνο σπίτι. Ο κόσμος που δημιουργεί ο Ντάνιελ Κέλμαν στην καινούργια του νουβέλα, η οποία αγγίζει την ατμόσφαιρα μιας ιστορίας φαντασμάτων, είναι ένας κόσμος απόκρημνος, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Το ανοίκειο και το παράδοξο συνθέτουν την άλλη όψη της πραγματικότητας, καραδοκούν στις παρυφές της και ασκούν μια απόκοσμη έλξη, όπως ακριβώς το χάος που περιμένει μετά τον γκρεμό. Κανένα δράμα δεν είναι μικρό στο ανθρώπινο μυαλό. 

«Ο Ντάνιελ Κέλμαν μεταφέρει ένα στοιχειωμένο σπίτι μέσα στο ίδιο μας το κεφάλι. Εμμένοντας στα μεταμυθοπλαστικά του παιχνίδια, καταφέρνει να οδηγήσει τη λογοτεχνία του φανταστικού σε μια νέα καμπή».

Die Welt

«Στο βιβλίο αυτό ο Κέλμαν καταφέρνει να σχεδιάσει αριστοτεχνικά έναν ιδιαίτερα εκλεπτυσμένο λαβύρινθο της πραγματικότητας, που οδηγεί τον αναγνώστη στα άδυτα ενός αξεδιάλυτου πλέγματος αμφιβολιών».

Die Zeit

«Ο Κέλμαν αφήνει αδίστακτα τον αφηγητή του να φτάσει μέχρι τα άκρα, αποδεικνύοντας παράλληλα ότι κατέχει έναν εντυπωσιακό φιλοσοφικό σκεπτικισμό – ανάλογο με εκείνον του μεγάλου του προτύπου, του Μπόρχες».

Spiegel Online

«Μικρό, αλλά φίνο… Με λιτά μέσα και με διαυγή και νηφάλια γλώσσα, ο Κέλμαν σκηνοθετεί το δικό του ιδιαίτερο παιχνίδι με τον χώρο και τον χρόνο».

Der Tagesspiegel

«100 σελίδες τρόμου: Ο Ντάνιελ Κέλμαν έγραψε μια νουβέλα που μας επισημαίνει και μας υπενθυμίζει πόσο μεγάλο μπορεί να είναι ένα μικρό έργο».

Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung

Η αγάπη ανάμεσα στον Ουχαγιάντ, τον νεαρό Τουαρέγκ, και την καθαρόαιμη Μάχρι καμήλα του δεν είναι μόνο μια σχέση αλληλεξάρτησης που εξυπηρετεί την επιβίωση μέσα στο ερημικό τοπίο. Είναι μια ξεχωριστή σχέση επικοινωνίας και συντροφικότητας. Οι περιπέτειες και οι δοκιμασίες τους διαδέχονται η μία την άλλη, με σκηνικό τη λιβυκή Σαχάρα, την εποχή της εισβολής των Ιταλών στον Βορρά και της εξάπλωσης του λιμού στον Νότο της χώρας. Οι δυο τους, κυνηγημένοι από τις απρόβλεπτες περιστάσεις και τη φυλή του Ουχαγιάντ, φτάνουν στις σπηλιές του Τζάμπαλ αλ Χασάουνα με τις πετρόμορφες σκηνές κυνηγιού των «αρχαίων αγίων». Ο Ιμπραχίμ αλ Κούνι αφηγείται μοναδικά τη ζωή των Τουαρέγκ, νομάδων της ερήμου, και μας ταξιδεύει στα μεγάλα άδεια τοπία, εκεί όπου η άμμος συναντά τον ορίζοντα για να σχηματίσουν ένα απέραντο κενό, εκεί όπου η έρημος γίνεται η άλλη όψη της πραγματικότητας. Οι αρχαίοι μύθοι, ο μυστικισμός του Ισλάμ, η φιλοσοφία των Σούφι, η μεταφυσική, ο ρωσικός υπαρξισμός, αποτελούν κυρίαρχα μοτίβα στη λογοτεχνία του μεγάλου Λίβυου συγγραφέα. Το χρυσάφι και η κατάρα της ερήμου είναι το πρώτο έργο του που μεταφράζεται στα ελληνικά.

«Από τα μυθιστορήματά του ξεχύνονται τα πάθη της ερήμου και οι θρύλοι των νομάδων. Ένας συγγραφέας που έχει κάνει κτήμα του τη μυθολογία του αρχαίου κόσμου και τη λογοτεχνία του σύγχρονου, με ποιητικές και μυστικιστές τάσεις εμφανείς στο έργο του».

Al Ahram weekly

«Η διαφορά του Ιμπραχίμ αλ Κούνι δεν έγκειται μόνο στη γλώσσα, που είναι εμπνευσμένη από κλασικά αραβικά κείμενα. Είναι το σκηνικό που αναπλάθει, εκείνο της ερήμου, καθώς επίσης η θρησκεία και η ποίηση των Τουαρέγκ. Και όπως διαφαίνεται στα περισσότερα έργα του, το τοπίο και τα ζώα δεν είναι απλώς ένα υπόβαθρο».  

Qantara.de

«Το λυρικό αυτό μυθιστόρημα ανασύρει τη μοναδική ζωή στην έρημο και μας δίνει μια γεύση μυστικισμού από το επέκεινα».

Arab News

«Το σκηνικό της ερήμου είναι η δύναμη του Ιμπραχίμ αλ Κούνι: η απλωσιά του, η απομόνωση και το μυστήριο είναι επιβλητικά».

Banipal

«Αληθινό ταξίδι στην ανθρώπινη ψυχή».

Cairo Magazine

Στο βιβλίο αυτό ο Γιώργος Στασινάκης, πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, πραγματεύεται τη σχέση Καζαντζάκη – Ζορμπά, την ιστορία μιας αληθινής φιλίας. Εξήντα χρόνια από τον θάνατο του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη, και ύστερα από εμπεριστατωμένη έρευνα, παρουσιάζονται άγνωστα στοιχεία για τον θρυλικό Γιώργη Ζορμπά (που έγινε Αλέξης Ζορμπάς στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά): η γέννησή του στη Μακεδονία, τα ταξίδια και οι περιπέτειές του, η ταφή στα Σκόπια… Επίσης έρχονται στο φως στοιχεία για τη σχέση του με τον Καζαντζάκη, όπως η γνωριμία τους στο Άγιον Όρος, η εκμετάλλευση ενός λιγνιτωρυχείου στη Μεσσηνιακή Μάνη, ο επαναπατρισμός Ελλήνων από τον Καύκασο κ.ά.

Η φιλία τους ήταν βαθιά και αληθινή. Ο Ζορμπάς ανέφερε: «Αφεντικό, άνθρωπο δεν αγάπησα σαν εσένα». Και ο Καζαντζάκης έγραψε: «Αν ήθελα να ξεχωρίσω ποιοι άνθρωποι αφήκαν βαθύτερα τ’ αχνάρια τους στη ψυχή μου, ίσως να ξεχώριζα τον Όμηρο, το Βούδα, το Νίτσε, τον Μπέρξονα και το Ζορμπά [...] Ο Ζορμπάς μ’ έμαθε ν’ αγαπώ τη ζωή και να μη φοβούμαι το θάνατο».

Ήταν αυτός που κατασκεύαζε όνειρα, που κάλπαζε στον άνεμο πάνω στο άτι της βροχής κι ύστερα ξεκουραζόταν στην καρδιά της φωτιάς. Ήταν ένας καθηγητής της ζωής και του έρωτα, ένας περιπλανώμενος σπουδαστής του σκληρού χρόνου και του θανάτου. Η ψυχή του ανθρώπου είναι από ίσκιο, γι’ αυτό και ταξιδεύει. Ο Πάμπλο Νερούδα είχε αναγγείλει το Εστραβαγάριο σε ειδική συνέντευξη την άνοιξη του 1958. Ο Χιλιανός νομπελίστας ξεχώριζε τούτη τη συλλογή. Την έγραψε σε μια ιδιαίτερη περίοδο της ζωής του, την οποία ο ίδιος ονόμαζε «φθινοπωρινή», όταν είχε πλέον επιστρέψει για τα καλά στην πατρίδα του και δημιουργούσε στην αγαπημένη του Ίσλα Νέγρα, στις ακτές του Ειρηνικού. Αυτά τα εξήντα οκτώ ποιήματα συνιστούν από κοινού ένα σημείο ανάπαυσης, απ’ όπου ο ποιητής παρατηρεί συγκινημένος το φτερούγισμα ενός πουλιού ή την αβέβαιη πορεία ενός φύλλου, απ’ όπου ανακαλύπτει εκ νέου τα θαύματα της φύσης και διερευνά εξονυχιστικά τα μυστήρια της ύπαρξης. Ο τόνος της φωνής του, άλλοτε μελαγχολικός κι άλλοτε πανηγυρικός, παραμένει νοσταλγικός και στοχαστικός. Με το Εστραβαγάριο, που σηματοδοτεί μια σημαντική καμπή στο έργο του, ο λυρισμός του Πάμπλο Νερούδα έγινε πιο προσωπικός.

«Ο σπουδαιότερος ποιητής του εικοστού αιώνα σε οποιαδήποτε γλώσσα».

ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΓΚΑΡΣΙΑ ΜΑΡΚΕΣ

«Κανένας ποιητής του εικοστού αιώνα στο δυτικό ημισφαίριο δεν μπορεί να συγκριθεί μαζί του».

ΧΑΡΟΛΝΤ ΜΠΛΟΥΜ

«Ο Νερούδα ξαναγεννιέται κάθε μέρα επειδή θα υπάρχει πάντοτε κάποιος που θα τον διαβάζει για πρώτη φορά και κάποιος που θα τον ξαναδιαβάζει με ανανεωμένη ματιά. Αν σταματήσουμε να τον διαβάζουμε, η ζωή μας θα είναι φτωχότερη».

ΧΟΣΕ ΕΜΙΛΙΟ ΠΑΤΣΕΚΟ

«Κανένας δεν μπορεί να επιτύχει αυτή την άψογη ποιητική τελειότητα του Νερούδα, που πάντοτε συνδύαζε ένα ουσιαστικό και ένα επίθετο με πρωτοτυπία».

ΜΑΡΙΟ ΜΠΕΝΕΔΕΤΙ

Ποίηση ενός μυστικού, αινιγματικού και αφώτιστου χρόνου, ο οποίος καταγράφεται και περιγράφεται με αλληγορίες και συμβολισμούς, μύθους και σπαραγμένα προσωπικά βιώματα. Η ποιήτρια χρησιμοποιεί το λόγο με μαθηματική αυστηρότητα, τα ποιήματα μοιάζουν με εξισώσεις, όπου το ζητούμενο είναι η κρυμμένη ουσία των πραγμάτων. Παίζοντας συχνά σκάκι με τις λέξεις, διεκδικεί τόπους ονείρων που μοιάζουν με αντεστραμμένους παραδείσους, ενίοτε απειλητικούς, και επιχειρεί μια αισθητική υπέρβαση του πραγματικού, μια αγωνιώδη φυγή μέσα απ’ τον σκοτεινό και αστάθμητο χρόνο. 

Πώς ορίζεται όμως στα ποιήματά της αυτός ο γριφώδης και μη μετρήσιμος χρόνος; Με τις μνήμες, τις απώλειες, τους φόβους, τους έρωτες, τις ενοχές, τα ανομολόγητα πάθη, την κατακερματισμένη και τραυματισμένη προσωπική μυθολογία της. Με αυτά τα υλικά χτίζει το ποιητικό της σύμπαν η ποιήτρια, χρησιμοποιώντας τις λέξεις ως πρόσχημα, τις εικόνες και τους μύθους ως πυξίδες και όχημα για να μας ταξιδέψει ως το τέρμα του δικού της ιδιόμορφου και συναρπαστικού ποιητικού χρόνου.

Πώς οι φορείς εκτελεστικής εξουσίας της ΕΕ καταφέρνουν να μη λογοδοτούν, ακόμα και σε περιπτώσεις εξόφθαλμων παρατυπιών; Πώς ανασυγκροτούνται οι θεσμοί, ώστε να είναι από τη φύση τους ανεξέλεγκτοι; Πώς ελίσσονται τα οργανωμένα συμφέροντα μέσα σ’ αυτό το δυστοπικό σκηνικό και πώς συσχετίζονται με τους φορείς εξουσίας, προωθώντας την ατζέντα τους; Πόσο ευρωπαϊκός είναι ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας; Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας ήταν πράγματι μια συμφωνία των ευρωπαϊκών κρατών; Κινδύνεψε στ’ αλήθεια η Ελλάδα με έξοδο από τη Σένγκεν στο αποκορύφωμα της προσφυγικής κρίσης;

Η Ευρώπη των «δημοκρατικών αξιών» συρρικνώνεται ραγδαία, αφήνοντας όλο και περισσότερο χώρο για την αποδοχή μιας εκχυδαϊσμένης εξουσίας που δεν αναγνωρίζει ούτε καν τα πεπερασμένα όρια της ευρωπαϊκής αστικής δημοκρατίας. Οι πολλαπλές κρίσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ευρωπαϊκές κοινωνίες και η ευρωπαϊκή κοινότητα επιταχύνουν την αποδόμηση.

Η έρευνα αυτή επιχειρεί να αποδείξει πως ό,τι βλέπουμε και ακούμε γύρω μας σήμερα δεν είναι πλέον από μόνο του αρκετό για να ερμηνεύσουμε την πραγματικότητά μας. Η διεκδίκηση περισσότερης λογοδοσίας είναι απαραίτητη για να αποτραπεί ακόμα ένα ταξίδι της ευρωπαϊκής ιστορίας ως την... «άκρη της νύχτας».

Ο Σωτήρης Πράπας, ταξιδεύοντας  όπου τον καλούσε η επιστήμη του, σεργιάνιζε στον λιγοστό ελεύθερο χρόνο του κι εκεί όπου τον πρόσταζε η καρδιά, στις γειτονιές του κόσμου, με μια ψηφιακή στο χέρι.

Με το συναίσθημα και την τεχνική του ερασιτέχνη φωτογράφου, ο Σωτήρης Πράπας, συνεπικουρούμενος από τον έξοχο αποφθεγματικό λυρικό λόγο της συγγραφέως Άννας Μανωλοπούλου, σημειολογεί φωτογραφίζοντας στιγμές της ιστορίας των εθνών, σημαίες, σύμβολα αγώνων και πολιτισμών, πρόσωπα και εικόνες της καθημερινότητας.

Οι 650 σελίδες του πολυτελούς αυτού λευκώματος αποτελούν κάδρα αιωνιότητας με χρώματα, μορφές, σχήματα, γραμμές, αλληγορίες, συνήθειες, φορεσιές λαών και μεγάλα μνημεία, σε ένα μαγικό παιχνίδι ανάμεσα στο φως και τη σκιά του. Είναι ένα λεύκωμα-καημός πραγμάτων και ψυχών, όαση μνήμης στην έρημο της λήθης. Ο ρόλος και τα σκηνικά: η επιστήμη και η τέχνη!

Τι βιώνουν και τι εκφράζουν στο γραφείο του ψυχοθεραπευτή οι οικογένειες σήμερα; Η έναρξη και η παράταση της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης έφεραν νέα δεδομένα στη ζωή των οικογενειών, όχι μόνο υλικά, αλλά και ψυχολογικά και, ακόμα περισσότερο, στο επίπεδο των σχέσεων. Έτσι, ένας θεραπευτής οικογένειας βρίσκεται μπροστά σε πρωτόγνωρες εμπειρίες στη δουλειά του, που απαιτούν νέα κατανόηση και νοηματοδότηση. 

Τα κείμενα του βιβλίου γράφτηκαν κατά το διάστημα 2010-2016, με στόχο να καταγραφεί ένα κομμάτι από αυτό το καινοφανές υλικό στις σχέσεις των οικογενειών και των ζευγαριών που εισέβαλε και εξακολουθεί να εισβάλλει, «ακατέργαστο», στο γραφείο του θεραπευτή οικογένειας. Γίνεται προσπάθεια, εκτός από την περιγραφή, να τεθούν προβληματισμοί σχετικά με τις νέες δυνατότητες που χρειάζεται να αναδυθούν στο ψυχοθεραπευτικό πλαίσιο για πιο αποτελεσματικές θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Από την άλλη, παρατίθενται κείμενα πιο θεωρητικά, γραμμένα πάλι την περίοδο αυτής της εξαετίας, που σχετίζονται με την ποίηση, τη φιλοσοφία και τους μύθους της αρχαιότητας, τη μελέτη γραπτών του Ρώσου γλωσσολόγου Μπαχτίν, του Αμερικανού ανθρωπολόγου Bateson, θέματα σχετικά με την ονοματοδοσία στην ελληνική οικογένεια κ.λπ. Με τον τρόπο αυτόν γίνεται σύνδεση των περιγραφών των σύγχρονων καταστάσεων στις οικογενειακές σχέσεις με γενικότερους προβληματισμούς, όπως είναι ο «διάλογος» και ο «πολυφωνικός εαυτός», η οποία είναι χρήσιμη για τη βαθύτερη κατανόηση των νέων φαινομένων στις σχέσεις αλλά και για την ίδια τη διεύρυνση εννοιών της ψυχοθεραπείας.

Ένα μεγάλο μέρος του περιεχομένου του βιβλίου είναι παρουσίαση κλινικών περιπτώσεων ψυχοθεραπείας οικογένειας και ζεύγους.