Στο κωμικοτραγικό αριστούργημα του Μπόχουμιλ Χράμπαλ το απίστευτο γίνεται πραγματικότητα με τους πλέον παράδοξους τρόπους. Στο Υπηρέτησα τον Άγγλο βασιλιά ο κορυφαίος Τσέχος συγγραφέας περιγράφει σουρεαλιστικές καταστάσεις με διάθεση σατιρική και αφοπλιστική φυσικότητα. Πρωταγωνιστής της ιστορίας είναι ένας ταπεινός ανθρωπάκος, ο Γιαν Ντίτιε, ο οποίος μπορεί να είναι κοντούλης αλλά έχει εξαιρετικά υψηλές φιλοδοξίες. Είναι ένα ασήμαντο γκαρσόνι που δουλεύει σ’ ένα πολυτελέστατο ξενοδοχείο της Πράγας, λίγο πριν ξεσπάσει ο B΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο μεγάλος στόχος της ζωής του είναι να γίνει εκατομμυριούχος, να καταξιωθεί επαγγελματικά, να βρει μια όμορφη γυναίκα και να κερδίσει τον σεβασμό όσων τον υποτιμούσαν. Κάποια στιγμή καλείται να υπηρετήσει όχι τον Άγγλο βασιλιά αλλά τον αυτοκράτορα της Αιθιοπίας, γεγονός που θεωρεί μοναδικό στην καριέρα του. Στη συνέχεια ερωτεύεται μια αθλήτρια των ναζί, την εποχή που οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Τσεχοσλοβακία. Μετά το τέλος του πολέμου, εκμεταλλευόμενος κάτι σπάνια γραμματόσημα που ανήκαν στους Εβραίους, αγγίζει το όνειρό του και καταφέρνει να στήσει το δικό του ξενοδοχείο, το «Λατομείο». Αργότερα όμως εγκαθιδρύεται το κομουνιστικό καθεστώς, ο Γιαν χάνει τα πάντα και καταλήγει στο δάσος, μόνος αλλά ελεύθερος.

«Μοναδική περιγραφή της μαγευτικής Πράγας, απίστευτος συνδυασμός αυθεντικού χιούμορ και μπαρόκ φαντασίας».

ΜΙΛΑΝ ΚΟΥΝΤΕΡΑ

«Εντυπωσιακό μυθιστόρημα, γραμμένο με μια υπαινικτική, κωμικοτραγική ειρωνεία».

The New York Times

Η Ροσίν ΜακΝάλτι, μειλίχιο πλάσμα κι αιωνόβια τρόφιμος της –προσεχώς υπό κατεδάφιση και μετακίνηση– Ψυχιατρικής Κλινικής του Ροσκόμον, αποφασίζει, κρυφά, αθόρυβα, ν' αφήσει το χνάρι της: μια προσωπική μαρτυρία με την οποία πασχίζει να ιστορήσει τον τραυματικό της βίο και παράλληλα να διαψεύσει τα μυθεύματα που την κράτησαν ισοβίως άνθρωπο του περιθωρίου. Στην αφήγηση της Ροσίν πλέκεται περίτεχνα η πρωτοπρόσωπη αφήγηση του ψυχιάτρου της, δόκτορος Γκρεν, για χρόνια θεράποντος ιατρού της Ροσίν, ο οποίος βυθίζεται σε μια ολοένα και πιο προσωπική εμμονή όσο περισσότερο ανασκαλεύει το παρελθόν της υπερήλικης ασθενούς του, με την οποία νιώθει να τον συνδέει ένας δεσμός μυστηριώδης, ανεξιχνίαστος.

Με το συγκλονιστικό αυτό βιβλίο-επίτευγμα συναρπαστικής μυθοπλασίας και ποιητικής κατάδυσης στο μυστήριο της ανθρώπινης ψυχής, ο σπουδαίος Ιρλανδός συγγραφέας μας χαρίζει –όπως δηλώνει και ο τίτλος– ένα βιβλίο σχεδόν ιερό: ένα αφιέρωμα στον πανταχού παρόντα θεό της αγάπης. Από τα σπουδαιότερα αγγλόφωνα μυθιστορήματα της τελευταίας δεκαετίας.

Στις αρχές του περασμένου αιώνα γεννιέται ένα κορίτσι. Η μάνα του Εβραία, ο πατέρας του χριστιανός. Πόσο θα ζήσει; Πόσο θα μπορούσε να ζήσει, αν κάποιος είχε προλάβει να κάνει κάτι που δεν έκανε; Κι αν όντως δεν πέθαινε τότε το κορίτσι, πόσα χρόνια θα ζούσε ακόμα; Και τι του επιφύλλασε το μέλλον; Με φόντο ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο ιστορικό πλαίσιο, σε αυτό το πέμπτο βιβλίο της, η Τζέννυ Έρπενμπεκ αφηγείται τις πολλές εν δυνάμει ζωές, αλλά και τους διαφορετικούς θανάτους μιας αλησμόνητης ηρωίδας. Οι πολλές ζωές γίνονται μία, σε ένα ταξίδι γεμάτο όνειρα, διωγμούς, έρωτες, πείνα, ανακρίσεις, εκτελέσεις, τιμές, σιωπές και τελετουργικές επαναλήψεις· ένα ταξίδι που ξεκινά από τη Γαλικία της αυστροουγγρικής μοναρχίας λίγο μετά το 1900, συνεχίζεται στη Βιέννη μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κι ύστερα στη Μόσχα την εποχή του σταλινισμού, κι από εκεί στο Βερολίνο της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας, για να ολοκληρωθεί στο Βερολίνο της σύγχρονης επανενωμένης Γερμανίας. Στη Συντέλεια του κόσμου η πολυβραβευμένη συγγραφέας σκαλίζει ιστορικά ντοκουμέντα και θαμμένα μυστικά, μιλάει για το σκοτάδι του θανάτου έτσι ώστε να κρατήσει άσβεστο στη μνήμη το φως της ζωής. 

«Η Έρπενμπεκ είναι η χαμηλόφωνη ποιήτρια ανάμεσα στους συγγραφείς της γενιάς της. Η ορμή της γλώσσας της δεν πηγάζει από τις μεμονωμένες λέξεις, αλλά ανάμεσα από τις αράδες».

Der Spiegel

«Το βιβλίο αυτό εξιστορεί πέντε ζωές, που συνενώνονται σε μία και μοναδική. Θα μείνει».

Frankfurter Allgemeine Zeitung

«[…] η Τζέννυ Έρπενμπεκ επινόησε μια τολμηρή μυθιστορηματική δομή».

Süddeutsche Zeitung

«[…] διαβάζοντας Έρπενμπεκ, πάντα νιώθεις ένα ρίγος μεταφυσικού ιλίγγου. Η σοφία της δίνει στον λόγο της μια απόκοσμα αρχαϊκή αίσθηση, τόσο στα πρώιμα έργα της, όσο και στη Συντέλεια του κόσμου, η οποία διαπνέεται από μια οξυδέρκεια σχεδόν εκτυφλωτική».

The Guardian

«Μία μεγάλη αφηγήτρια!»

Brigitte Woman

Τα χρώματα της Ιστανμπούλ πολλαπλασιάζονται καθώς διαλύεται η ομίχλη. Η Ιστανμπούλ με τους τρούλους, τα κάστρα και τα τείχη της. Η Ιστανμπούλ με τις υπόγειες φυλακές της. Στα έγκατα της σύγχρονης μεγαλούπολης υπάρχει ένα μικρό παγωμένο κελί, όπου κρατούνται τέσσερις άντρες: ο μαθητής Ντεμιρτάι, ο Γιατρός, ο κουρέας Κάμο και ο μπαρμπα-Κιουχεϊγλάν. Εκεί ο καθένας περιμένει τη σειρά του στα βάναυσα χέρια της εξουσίας. Όποτε δεν δέχονται τα χτυπήματα μιας αδιανόητης βίας, διηγούνται ο ένας στον άλλον ιστορίες. Αυτός είναι ο τρόπος που έχουν βρει για ν’ απαλύνουν την αγωνία και ν’ αντέξουν τον πόνο. Μοιράζονται όμορφα και ευτράπελα περιστατικά. Τα πνιχτά χαχανητά γίνονται το βάλσαμό τους. Τα μυαλά τους ξεφεύγουν με αυτοσχέδια αινίγματα και παραβολές. Σταδιακά, συνθέτουν από κοινού ένα πολύχρωμο ψηφιδωτό για την ίδια την Πόλη, τους απλούς ανθρώπους και τις ζωές τους, τον απελπισμό και την ελπίδα τους. Μια μεγάλη, πολυφωνική αφήγηση που αρχίζει κάτω από τη γη, αναδύεται και αγκαλιάζει όλα όσα συμβαίνουν στην επιφάνεια. Παρά το δυσοίωνο σκηνικό, το Ιστανμπούλ Ιστανμπούλ του Μπουρχάν Σονμέζ είναι ένα μυθιστόρημα για τη δύναμη της συμπόνιας και της φαντασίας.

«Ένα συγκλονιστικό ερωτικό ποίημα που απευθύνεται στην Ιστανμπούλ εν μέσω των βασανιστηρίων που υφίστανται τέσσερις κρατούμενοι σε μια υπόγεια φυλακή της. Μια ωδή στον ανθρώπινο πόνο, όπου ο Ντοστογιέφσκι συναντιέται με το Δεκαήμερο του Βοκκάκιου». 

ΤΖΩΝ ΡΑΛΣΤΟΝ ΣΩΛ, πρώην πρόεδρος τoυ PEN International

«Ο Μπουρχάν Σονμέζ αναδεικνύει την ένταση που δημιουργείται ανάμεσα στον συμπιεσμένο χώρο ενός κελιού και το αχανές της φαντασίας, ανάμεσα στα ευάλωτα όρια του ανθρώπινου σώματος και τα άπιαστα βάθη του ανθρώπινου μυαλού. Το Ιστανμπούλ Ιστανμπούλ είναι ένα μυθιστόρημα φοβερό, καθηλωτικό, αξέχαστο...»

ΝΤΕΪΛ ΠΕΚ

«Ο Μπουρχάν Σονμέζ έχει κάτι από την αύρα ενός συνεσταλμένου φιλοσόφου αλλά και μια αποφασιστικότητα που μπορεί να ραγίσει και την πέτρα».

Corriere Delle Migrazioni

«Το Ιστανμπούλ Ιστανμπούλ μοιάζει με πολιτικό μυθιστόρημα αλλά δεν σχετίζεται άμεσα με αυτά που συμβαίνουν σήμερα. Δεν φέρνει στο νου μονάχα το Δεκαήμερο του Βοκκάκιου αλλά και τις Αόρατες πόλεις του Καλβίνο... Οι χαρακτήρες σε αυτό το βιβλίο ανταλλάσσουν όχι μόνο λέξεις αλλά επιθυμίες και όνειρα».

ΟΜΕΡ ΤΟΥΡΚΕΣ, SabitFikir News

Ένα μυθιστόρημα επικών διαστάσεων για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αυτό το σύνθετο πλέγμα γεγονότων που καθόρισαν, αρχής γενομένης από το 1914, την πορεία του φοβερού 20ού αιώνα. Το βιβλίο του Αλεξάνταρ Γκάταλιτσα δεν είναι ούτε ένα ακόμα χρονικό, ούτε ένα τυπικό ιστορικό μυθιστόρημα. Είναι ένας σύγχρονος και έντεχνος τρόπος να μιλήσει κανείς για το παρελθόν και να το ανακαλέσει σε όλη του την περιπλοκότητα, ένας συναρπαστικός ιστός καμωμένος από πολλαπλές αφηγηματικές διαστάσεις, μια εντυπωσιακή νωπογραφία ανθρώπινων πεπρωμένων η οποία ζωντανεύει την ατμόσφαιρα μιας ολόκληρης εποχής – όχι μόνο τα κρίσιμα πεδία των μαχών και τα μετόπισθεν, αλλά και την περίοδο της αθωότητας που προηγήθηκε. Ο συγγραφέας παρακολουθεί τις τύχες ογδόντα και πλέον χαρακτήρων από όλες τις εμπόλεμες πλευρές – επιφανείς και αφανείς, νικητές και ηττημένους, στρατηγούς και στρατιώτες, τραγουδιστές της όπερας και κατασκόπους, καλλιτέχνες και απλούς ανθρώπους, σαρώνοντας με το σουρεαλιστικό, μεταφυσικό του βλέμμα μια ταραγμένη Ευρώπη από τη μια της άκρη ως την άλλη. Ο Μεγάλος Πόλεμος ανήκει στα σημαντικότερα συγγραφικά επιτεύγματα των Βαλκανίων τα τελευταία χρόνια. Το 2012 τιμήθηκε με το Βραβείο ΝΙΝ, την κορυφαία λογοτεχνική διάκριση της Σερβίας. 

«Ο Μεγάλος Πόλεμος προκάλεσε πρωτοφανή αίσθηση στη  σύγχρονη λογοτεχνία μας. Είναι μέχρι στιγμής το καλύτερο μυθιστόρημα του 21ου αιώνα».

ΝΤΡΑΣΚΟ ΡΕΤΖΕΠ, εφημερίδα Večernje novosti

«Αναμφισβήτητα πρόκειται για το καλύτερο ως σήμερα  μυθιστόρημα του Αλεξάνταρ Γκάταλιτσα και ένα από τα σημαντικότερα σερβικά μυθιστορήματα της τελευταίας δεκαετίας».

ΜΛΑΝΤΕΝ ΒΕΣΚΟΒΙΤΣ, λογοτεχνικό περιοδικό Književni magazine

«Είναι μια θαρραλέα αναζήτηση της απόλυτης μορφής του μυθιστορήματος και αντεπεξέρχεται στην απαίτηση να απεικονιστεί η συντριβή της λαμπρής εποχής των αστικών κοινωνιών της Ευρώπης».

ΑΛΕΞΑΝΤΑΡ ΓΕΡΚΟΒ, πανεπιστημιακός και κριτικός λογοτεχνίας

«Αυτός ο τολστοϊκός πόλεμος (και η ειρήνη του) κινείται σε δρόμους που χάραξε ο Τόμαν Μαν, σε δρόμους που μετατρέπουν ολόκληρη την Ευρώπη, μια ήπειρο μαγική, σε ένα αιματοβαμμένο πεδίο μάχης».

ΤΖΟΡΤΖΕ ΠΙΣΑΡΕΒ, κριτικός λογοτεχνίας

«Εντυπωσιάζει με τη δύναμη της αφήγησής του και καταφέρνει να αντικατοπτρίσει το πνεύμα της Ιστορίας».

ΜΙΛΕΤΑ ΑΤΣΙΜΟΒΙΤΣ ΙΒΚΟΒ, λογοτεχνικό περιοδικό Polja

«Ναι! Υπάρχει ένα καταφύγιο ενάντια στο θάνατο. Να κάνεις τέχνη πριν από αυτόν. Όμως εσύ έγραψες μετά. Κι εκτός τόπου, εκτός χρόνου, βρέθηκε το καταφύγιο – έωλο, να συντροφεύει τα όνειρα της αγρύπνιας μας. Και τις αγωνίες της επόμενης μέρας. Λένα, παιδική μου φίλη. Λένα, από πάντα φίλη μου, από τότε που όλα ήταν άλλα κι εμείς αμέριμνοι και νέοι. Αμέριμνα νέοι. Δίχως το θάνατο. Tότε που τίποτα δεν προμήνυε τη συμφορά, γιατί η συμφορά είναι αυτή που δεν χωρά μέσα στα σημάδια. Και κανένα σημάδι δεν μπορεί να υπάρξει για να χωρέσει τη μέρα εκείνη. Η μέρα ήταν Τρίτη. 14 Σεπτεμβρίου του 1999. Φάλκον. Μοιραία της μοίρας πτήση. Και μέσα εκεί ο Γιάννος. Κι ο Νικόλας. Σιωπή. Ένα χρόνο και κάτι μετά, μου είπες: “Έχω κάτι να σου δώσω”. Kι αυτό το “κάτι” ήταν τα ποιήματά σου. Δεν ήμουν προετοιμασμένη. Δεν γνώριζα. Κι όταν τα διάβασα, συγκλονίστηκα. Μου είπες: “Θέλω έναν πρόλογο δικό σου”. Όμως τι να γράψω; Δεν έχω τίποτα, μα τίποτα να πω. Τα έχεις πει όλα εσύ. Εδώ. Σ’ αυτές τις λιγοστές σελίδες. Στις λέξεις που σπαράζουν. Στους στίχους που αναπνέουν κι αποκτούν δέρμα, σώμα· και ουρλιάζουν και σιωπούν και σε κάνουν να συλλογιστείς έναν “άλλον” ορισμό του ανθρώπου».

ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΣΑΛΙΚΟΓΛΟΥ (από τον πρόλογο του βιβλίου)

Για όσους τους φταίνε τα πάντα, για όσους τρώγονται με τα ρούχα τους, για όσους δεν είναι ευχαριστημένοι με τίποτα, για όσους τους λένε μίζερους και γκρινιάρηδες… αυτό είναι το βιβλίο τους. Αν είσαι από εκείνους που έχεις όλη την καλή διάθεση να βρεις κάτι στραβό στα πάντα και να σου χαλάσει το κέφι, ίσως και να ταυτιστείς. Μπορεί να σου αρέσει κάπως, αλλά σίγουρα θα στραβώσεις και μ’ αυτό.

«Μα γιατί μου φταίνε όλα!;» (Το βιβλίο της γκρίνιας).

Ένα άλμπουμ σε κείμενα Βασίλη Παπαθεοδώρου και εικονογράφηση Tasmar.

Η ελευθερία είναι ένα πολύ περίπλοκο ζήτημα και για να κατανοήσουμε την περιπλοκότητά του είναι απαραίτητο το άνθισμα του νου. Φυσικά, ο καθένας θα δώσει διαφορετική ερμηνεία στο άνθισμα του ανθρώπου, σύμφωνα με τη ήθη και τα έθιμά του, τη λεγόμενη εκπαίδευσή του, την εμπειρία και τις θρησκευτικές προκαταλήψεις του – δηλαδή, ανάλογα με τη διαμόρφωσή του. Εδώ δεν ασχολούμαστε με γνώμες ή προκαταλήψεις, αλλά μάλλον με μια μη λεκτική κατανόηση του τι συνεπάγεται και των επακόλουθων του ανθίσματος του νου. Αυτό το άνθισμα είναι το ξεδίπλωμα και η καλλιέργεια του νου μας, της καρδιάς μας και της σωματικής μας υγείας. Δηλαδή, το να ζούμε σε πλήρη αρμονία, στην οποία δεν υπάρχει αντίθεση ή αντίφαση ανάμεσά τους. Το άνθισμα του νου μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο όταν υπάρχει καθαρή αντίληψη, αντικειμενική, μη προσωπική, χωρίς το φορτίο οποιασδήποτε επιβολής επάνω του. Το ζήτημα δεν είναι τι σκεφτόμαστε αλλά πώς να σκεφτόμαστε καθαρά. Μας έχουν μάθει, για αιώνες, με την προπαγάνδα, τι να σκεφτόμαστε. Η πιο σύγχρονη εκπαίδευση είναι αυτό και όχι η έρευνα της συνολικής κίνησης της σκέψης. Το άνθισμα προϋποθέτει ελευθερία· όπως κάθε φυτό, χρειάζεται ελευθερία για ν’ αναπτυχθεί.

Θα ασχοληθούμε με αυτό το θέμα σε κάθε γράμμα, με διάφορους τρόπους, στη διάρκεια του χρόνου που μας έρχεται: με το ξύπνημα της καρδιάς, που δεν είναι συναισθηματισμός, ρομαντισμός ή φαντασία, αλλά καλοσύνη που γεννιέται από στοργή και αγάπη· και με την καλλιέργεια του σώματος, το σωστό είδος τροφής, σωστή άσκηση: τα οποία θα φέρουν βαθιά ευαισθησία. Όταν αυτά τα τρία είναι σε πλήρη αρμονία, δηλαδή ο νους, η καρδιά και το σώμα, τότε το άνθισμα έρχεται φυσικά, εύκολα και σε τελειότητα. Αυτή είναι η δουλειά μας ως εκπαιδευτών, η ευθύνη μας, και το διδάσκειν είναι το σημαντικότερο επάγγελμα στη ζωή.

ΡΗΤΗ ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ ΠΡΙΝ AΠO ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ TO 1986

Δεν υπάρχει διάδοχος ή εκπρόσωπός μου που θα συνεχίσει τη διδασκαλία, τώρα ή οποτεδήποτε στο μέλλον, στο όνομά μου... Δε χρειάζονται ερμηνευτές... Κάθε άνθρωπος θα πρέπει να παρατηρεί κατευθείαν τις δικές του δραστηριότητες κι όχι μέσω κάποιας θεωρίας ή αυθεντίας...