Μιας και κάποιοι από εσάς θα έχετε λίγο ελεύθερο χρόνο τις επόμενες εβδομάδες, θέλω να σας προτείνω κάτι. Δύο βιβλία.
Πρώτα,
αυτό το βιβλίο.
Λέγεται "
Lincoln in the Bardo", και είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Τζορτζ Σόντερς, ο οποίος είναι διάσημος για τα διηγήματά του. Είναι ένα πάρα πολύ ωραίο βιβλίο (
να ένα απόσπασμα) υποθέτω, δεν ξέρω, γιατί δεν το διάβασα. Κι εδώ είναι το ασυνήθιστο της υπόθεσης: Εδώ δεν σας προτείνω απαραίτητα να το πάρετε να το διαβάσετε (θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά το Μάιο, από ό,τι μαθαίνω), αλλά σας προτείνω ανεπιφύλακτα
να το κατεβάσετε και να το ακούσετε.
Ως
audiobook.
Δεν ξέρω αν ακούτε audiobooks. Εμένα με βολεύει να τα ακούω στο περπάτημα ή στο αυτοκίνητο, αλλά ομολογώ ότι δεν ακούω πάρα πολλά, καθώς είμαι άνθρωπος αφηρημένος, εκεί που περπατάω μπορεί να δω φερ' ειπείν ένα γιγάντιο ποντίκι να βγαίνει στο πεζοδρόμιο και να σκαρφαλώνει σε έναν μπλε κάδο απορριμάτων και να προσπαθεί να χωθεί μέσα από μια μικροσκοπική σχισμή στην άκρη και να σφηνώνει και να κουνιέται η ουρά του πανικόβλητη, σαν έλικας από drone (αληθινή ιστορία, εχτές σε παράδρομο της λεωφόρου Κηφισίας), και πάει, χάζεψα, έχασα τη ροή της ιστορίας που άκουγα. Γι' αυτό προτιμώ συνήθως να ακούω podcasts, που δεν έχουνε πλοκή.
Μα εδώ πρόκειται για ειδική περίπτωση, και θα σας εξηγήσω το γιατί. Αλλά πρώτα επιτρέψτε μου να σας πω δυο λόγια για την υπόθεση. Η ιστορία που λέει το βιβλίο διαδραματίζεται ολόκληρη σε ένα νεκροταφείο κατά τη διάρκεια μιας νύχτας. Τα φαντάσματα του νεκροταφείου, παγιδευμένα σε ένα καθαρτήριο, ανίκανα για διάφορους λόγους να πάνε "παρακάτω", υποδέχονται μια νέα άφιξη: Τον 11χρονο γιο του Προέδρου Αβραάμ Λίνκολν. Είναι μια πολύ ωραία ιδέα για διήγημα, θα πει κανείς, και ετούτο το βιβλίο είναι πιο πολύ μια σειρά από διηγηματάκια-παραφυάδες της κεντρικής ιδέας, παρά μυθιστόρημα της τυπικής μορφής. Είναι, δε, γραμμένο πολύ ασυνήθιστα. Την ιστορία την αφηγούνται κυρίως τέσσερις κεντρικοί χαρακτήρες, μια ντουζίνα άλλοι, μικρότεροι και πολλοί άλλοι κομπάρσοι, ενώ εμβόλιμα υπάρχουν και κεφάλαια με αποσπάσματα από ιστορικές πηγές, κάποιες από τις οποίες είναι επινοημένες (δεν ξέρω γιατί).
Η γλώσσα είναι ένα κομψοτέχνημα, όλο ομορφιά και οικονομία, και οι ιστορίες κυμαίνονται από ευφάνταστες και αστείες μέχρι σπαρακτικές, σχεδόν επώδυνες.
Αλλά δεν θέλω να σας κάνω ολόκληρη βιβλιοκριτική μέσα σ' αυτό το γράμμα, φοβάμαι ότι θα βαρεθείτε. Θέλω μόνο να σας πω γιατί αυτό το βιβλίο είναι ειδική περίπτωση και αξίζει να το ακούσετε, αν τέλος πάντων είστε ανοιχτοί σε τέτοιου είδους εμπειρίες (και αν ξέρετε καλά τα εγγλέζικα).
Όπως σας είπα, την ιστορία του βιβλίου την αφηγούνται δεκάδες χαρακτήρες. Ε,
στο audiobook κάθε ένας από τους χαρακτήρες είναι μια διαφορετική φωνή, από διαφορετικό ερμηνευτή. Υπάρχουν 166 φωνές που διαβάζουν μαζί το βιβλίο, και κάποιες από αυτές είναι πάρα πολύ γνώριμες. Ο Μπεν Στίλερ, η Σούζαν Σαράντον, η Τζουλιάν Μουρ, ο Ντον Τσίντλ και άλλοι που έχετε δει σε ταινίες και σειρές παίζουν μερικούς από τους δευτερεύοντες ρόλους, ενώ τους τρεις βασικούς ρόλους τους παίζουν ο ίδιος ο συγγραφέας (που είναι ο χειρότερος από όλους, πρέπει να σας πω), ο
Ντέιβιντ Σεντάρις (που είναι εξαιρετικός) και, πρώτος από όλους, ο Νικ Όφερμαν, που λέει τα περισσότερα λόγια, παίζει τον κύριο χαρακτήρα του βιβλίου (την ιστορία του οποίου μαθαίνουμε πρώτη πρώτη) και είναι καταπληκτικός.
Η όλη εμπειρία είναι σαν να ακούς θέατρο, αλλά καλύτερα, επειδή αυτοί οι ταλαντούχοι άνθρωποι διαβάζουν μέσα στο αυτί σου κορυφαίας ποιότητας πρόζα, όχι διαλόγους. Τα audiobooks κανονικά δεν είναι έτσι. Κανονικά τα audiobooks είναι σα να σου διαβάζει κάποιος το βιβλίο. Ένας άνθρωπος, που ενίοτε, όταν πρέπει να κάνει ένα χαρακτήρα, αλλάζει λίγο τη φωνή του. Εδώ είναι σαν να παίρνουν το βιβλίο κορυφαίοι ερμηνευτές και να προσπαθούν να το κάνουν ζωντανό, όπως θα έπρεπε να αντηχεί στο μυαλό του αναγνώστη. Είναι άλλο πράγμα.
Η όλη εμπειρία κρατά λίγο παραπάνω από επτά ώρες. Πρέπει να σας πω ότι σε διάφορα σημεία μπορεί να μπερδευτείτε, ειδικά στα κεφάλαια με τις ιστορικές πηγές, στα οποία ο κάθε ηθοποιός λέει μια φράση, μετά η αφηγήτρια αναφέρει την πηγή, μετά ο επόμενος λέει μια άλλη φράση. Κατά τα άλλα, όμως, είναι μια εμπειρία μοναδική. Υπάρχουν και κάποια σημεία τα οποία είναι πραγματικά συγκλονιστικά. Στο κεφάλαιο 48 (είναι 109 μικρά κεφάλαια όλο) θυμάμαι να μένω εμβρόντητος, να ακούω με κομμένη την ανάσα, κρεμασμένος από κάθε λέξη, να φτάνω στο πάρκινγκ, να παρκάρω, να σβήνω τη μηχανή και να κάθομαι μέσα στο αυτοκίνητο για να ακούσω πού θα καταλήξει ο συγκλονιστικός, σπαραχτικός μονόλογος του Λίνκολν όπως τον διαβάζει ο Όφερμαν, και επίσης για να μη με δούνε οι υπόλοιποι άνθρωποι σε τέτοια κατάσταση.
Κοιτάξτε πόσες λέξεις σας έχω γράψει ήδη γι' αυτό το πράγμα. Ποτέ δεν το κάνω αυτό.
Επίσης υπάρχει και κάτι άλλο που ποτέ δεν έχω ξανακάνει, κι αυτό θα σας πω και το κλείνω αυτό το θέμα: Την περασμένη Τετάρτη το τελείωσα το βιβλίο και, καθώς είχα ακόμη μερικά λεπτά περπάτημα μέχρι να φτάσω στο σπίτι, ξέρετε τι έκανα αμέσως μετά;
Το ξανάβαλα από την αρχή.
Το ακούω ακόμα.
Έχω φτάσει στο κεφάλαιο 47. Περιμένω να βρω μια ήσυχη στιγμή, χωρίς ξένους τριγύρω, για να καθίσω να ακούσω ξανά, πολύ προσεκτικά, αυτό που ακολουθεί.
Σήμερα στην Καθημερινή: Ένα άλλο πάρα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο, χάρτινο αυτό, ιδανικό για τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται πολύ για τα θέματα της πολιτικής:
Ο μύθος του "ισχυρού ηγέτη". Είναι εξαιρετικό.