Hierbij de tweede nieuwsbrief van 2017. Wij hopen dat de inhoud u inspireert en aan het denken zet. Ook vragen wij u nogmaals om een jaarlijks donatie om onze activiteiten te kunnen blijven bekostigen. Mocht u deze nog niet hebben overgemaakt, dan kunt u dat hier op een eenvoudige wijze doen. Onze hartelijk dank!
Terug naar 1950?
In 1820, aan het begin van de industriële revolutie, waren er ruim één miljard wereldburgers. Met hun toenmalige consumptieniveau zou er op aarde plaats geweest zijn voor 12 miljard mensen.
In 1950 bestond de wereldbevolking uit ruim 2,5 miljard zielen en hadden er met hun gemiddelde manier van leven nog wel 5 miljard bij gekund. Inmiddels is dat gebeurd en zijn we met 7,5 miljard.
Als we met zijn allen net zo zouden leven als in 1950, dan was de aarde groot genoeg om in onze behoeften te voorzien. De levensstijl van 2,5 miljard mensen in 1950, zowel in rijke als arme landen, zou zonder bezwaar door de huidige wereldbevolking van 7,5 miljard mensen kunnen worden overgenomen.
Hoe was het toen? Stelt u zich eens voor dat we in Nederland terug zouden gaan naar de manier van leven in 1950. Bijna niemand had toen een eigen auto. Men verplaatste zich per fiets, bus of tram, maar dan alleen in de naaste omgeving. Vliegvakanties bestonden niet; alleen welgestelden konden zich een (trein)reisje veroorloven. Er waren geen supermarkten met een keur aan producten. De melkboer en de bakker kwamen met een handkar aan de deur. In dorpen at men uit de eigen moestuin. Verreweg de meeste huizen hadden maar één tappunt voor koud water in de keuken. Wasmachines en koelkasten waren een zeldzaamheid. Via de radiodistributie kon je een paar zenders ontvangen. Telefoneren deed je in een cel of in noodgevallen bij de buren. In de winter werd één vertrek verwarmd door een kolenkachel. Woensdag was gehaktdag, maar in weinig gezinnen kwam naast de aardappelen en groente dagelijks vlees op tafel.
Hipsters In onze huidige samenleving hebben we te maken met hoogopgeleide jonge volwassenen die er een milieubewuste levensstijl op na houden. Ze gaan voor natuurlijke producten, slow food, zijn flexitariër en soms zelfs veganist. De zogenaamde hipsters behoren tot deze groep. Mannen met goedverzorgde baarden, vaak een knot en tatoeages, vrouwen die in de klerenkast van hun oma zijn gedoken. Kunnen zij ons de weg terug wijzen naar de sobere leefstijl van de jaren vijftig?
In een ingezonden brief rekent een zekere M. Blom uit Amsterdam met deze illusie af:
“De knot gebruikt een linnen tasje, maar lurkt coffee to go uit een wegwerpbeker. Hij eet quinoa en kokos en smikkelt zo de Zuid-Amerikaanse jungleruif leeg. […] Hij recyclet papier, maar doet 24 landen aan op een wereldreis. Hij grut groente van urban farmers, maar doucht elke dag, terwijl hij zijn Mac, iPhone en iPad oplaadt.”
Consuminderen, vergroenen, verduurzamen en circulaire economie, allemaal beslist doen. Maar het idee dat de moderne mens, zelfs in zijn meest milieubewuste vorm, terug zou kunnen naar 1950, is een illusie.
Begin jaren zeventig werd op aarde het omslagpunt bereikt. Er waren toen 3,7 miljard mensen, er kon niemand meer bij. De maximale draagkracht van de planeet was bereikt. Op dit moment hebben we met onze manier van leven 1,6 aardbol nodig, maar dat extra halfrond is er niet. Landbouwtechneuten moeten alle zeilen bijzetten om de voedselproductie te verhogen. Maatregelen om de CO2-uitstoot terug te dringen komen niet veel verder dan tijdens talrijke klimaattoppen vroom uitgesproken bezweringsformules. De president van de Verenigde Staten gelooft niet dat opwarming van de aarde het gevolg is van mensenwerk.
Waar het land zijn bewoners geen bestaan meer kan bieden heerst honger, ontstaan gewapende conflicten en migrantenstromen, zoals in het Midden-Oosten en Afrika onder de Sahara. Rijke landen zuiveren hun tekort aan natuurlijke hulpbronnen aan ten koste van andere landen.
Echt overleven kunnen we slechts met heel veel minder mensen.
[De schattingen van consumptieniveau en draagkracht van de aarde zijn gebaseerd op correlatieberekeningen tussen ecologische voetafdruk en Bruto Nationaal Product door Tóht en Szigeti.]
Een artikel van onze oprichter en voorzitter Paul Gerbrands over de dreigende wraak van Moeder Natuur bij een teveel aan mensen is verschenen een aantal regionale kranten. De tekst vindt u hier. Het heeft ons aangenaam verrast dat een Engelstalige bewerking van het artikel in tal van buitenlandse media verspreid over de hele wereld is gepubliceerd, bijvoorbeeld in The African Herald Express in Nigeria en in de The Oslo Times in Noorwegen, om er een paar te noemen.
We doen steeds iets langer een beroep op onze planeet
De menselijke levensverwachting stijgt. Dit betekent ook dat de bevolkingsdruk toeneemt. Het maakt wat uit of een mens gemiddeld 70 jaar consumeert en het milieu belast, of 90 jaar, ook al is de ecologische voetafdruk van gepensioneerden een stuk kleiner dan die van werkenden.
Maar hoeveel ouder worden we? Er zijn geleerden die beweren dat we gemakkelijk 140 kunnen worden, maar dat is puur theoretisch en speculatief. In een artikel in het gerenommeerde medische tijdschrift The Lancet is voor 35 ontwikkelde landen nagegaan wat de gemiddelde levensverwachting van de inwoners is in 2030, dus op redelijk korte termijn.
21 modellen
De gemiddelde levensverwachting is niet eenvoudig te bepalen. Er zijn een hoop ‘modellen’ om die te voorspellen, en de uitkomsten variëren met de aannames die de onderzoekers doen. Als bijvoorbeeld de gevolgen van obesitas in de Westerse wereld zwaar worden gewogen, dan drukt dit de levensverwachting. Voor het artikel zijn daarom de uitkomsten van 21 modellen gebruikt om een zo objectief mogelijke voorspelling te doen.
Resultaten
We worden waarschijnlijk allemaal ouder tussen nu en 2030, maar er zijn verschillen. In de Verenigde Staten, Japan, Zweden, Griekenland, Macedonië en Servië wordt de minste leeftijdswinst voorspeld. De hoogste stijging van de gemiddelde leeftijd wordt verwacht in Zuid-Korea. Zuid-Koreanen hebben in de regel een lagere BMI (Body Mass Index) en bloeddruk dan mensen in Westerse landen, en de vrouwen roken er minder. Die zullen hoogstwaarschijnlijk gemiddeld 86,7 jaar oud worden. De kans is groot dat ze in 2030 zelfs de 90 halen.
Een gemiddelde levensverwachting boven de 100 ligt echter nog ver in het verschiet.
‘Ik weet niet hoe CO2 eruit ziet, maar ik weet wel hoeveel aardes we hebben’
Variaties in het vruchtbaarheidscijfer (gemiddeld aantal kinderen per vrouw) hebben grote gevolgen voor de wereldbevolking. De Verenigde Naties gaan uit van gemiddeld 2,25 kinderen per vrouw tussen 2045 en 2050 en 2,0 tussen 2095 en 2100.
Bij een verschil van gemiddeld 0,5 kind méér in de rest van de eeuw komen we uit op een wereldbevolking van 10,8 miljard in 2050 en 16,6 miljard in 2100. Daalt het vruchtbaarheidscijfer echter met 0,5 kind, dan zijn we halverwege de eeuw met 8,7 miljard en op het eind van de eeuw met 7,3 miljard, dus zo’n beetje het huidige aantal.
Gemiddeld 0,5 kind per vrouw minder leidt jaarlijks wereldwijd tot een afname van de CO2-uitstoot van 5,1 miljard ton. Ter vergelijking: in 2013 was de totale uitstoot van de mensheid 9,9 miljard ton. Geboortebeperking is dus een zeer effectief middel om de hoeveelheid broeikasgas te beperken.
Op dit moment gaat de politiek uit van bevolkingsgroei als een vast gegeven waaraan niets valt te doen. Bij de maatregelen om de CO2-uitstoot te beperken, valt nooit het woord ‘bevolkingspolitiek’. Begrijpelijk, want daarbij denkt men aan dwangmaatregelen zoals éénkindpolitiek of verplichte anticonceptie. Zoiets voorstellen betekent in het Westen politieke zelfmoord.
De overheid doet al lang aan bevolkingspolitiek
Er zijn echter andere methoden om gezinsplanning te bevorderen, die over het algemeen volledig zijn geaccepteerd en breed worden toegepast, zoals seksuele voorlichting op school.
Verder beïnvloedt de overheid het reproductiegedrag van haar onderdanen al jaren, onder meer door het toekennen van kinderbijslag. Het argument dat de staat zich niet met de voortplanting mag bemoeien, snijdt daarom geen hout, zolang deze regeling wordt gecontinueerd.
De overheid bedrijft al decennia lang bevolkingspolitiek. Ze zou deze kunnen afschaffen door het staken van toeslagen voor het krijgen van kinderen, want het zijn vooral de kinderen in rijke landen die door hun latere consumptiegedrag bijdragen aan de CO2-uitstoot.
Bij hen valt klimaatwinst te behalen. Ze zullen ons er later dankbaar voor zijn dat ze niet met zo velen zijn. Ze weten misschien niet hoe CO2 eruit ziet, maar komen straks wel een aarde te kort.
Hoeveel immigranten heb je nodig om vergrijzing tegen te gaan?
Deze vraag stelde zich het CBS twintig jaar geleden. Vergrijzing werd gedefinieerd als het percentage 65-plussers van de bevolking. Het CBS berekende toen dat bij een jaarlijks positief migratiesaldo (het verschil tussen het aantal immigranten en emigranten) van 50.000 mensen het percentage 65-plussers in 2010 14,6% zou bedragen, op een totale bevolking van 16,8 miljoen zielen.
Ze zaten er niet veel naast: het percentage 65-plussers bedroeg in 2010 15% en de bevolking telde dat jaar 16,6 miljoen mensen.
Voor 2040 voorspelde het CBS bij hetzelfde positieve migratiesaldo van 50.000 personen een vergrijzingspercentage van 22,8% op een totale bevolking van 18 miljoen.
Stel nu dat we in 2040 het percentage 65-plussers op het niveau van 2010 hadden willen handhaven. Hoe hoog had het migratiesaldo dan al die jaren moeten zijn? U zult het niet geloven, maar om in 2040 op het vergrijzingspercentage van 2010 uit te komen, had het jaarlijkse positieve migratiesaldo 400.000 personen moeten bedragen en zou de bevolking van Nederland in 2040 uit 37,7 miljoen mensen bestaan, ruim het dubbele van nu!
We hoeven hier weinig aan toe te voegen. Vergrijzing los je niet op door immigratie.
Intensieve landbouw of acro-ecologie?
Zonder intensieve landbouw kunnen we de groeiende wereldbevolking niet voeden. Dus creëren we gigantische monoculturen met gebruik van veel kunstmest en landbouwgif.
Die industrie is in handen van multinationals. Oerwouden worden gekapt en akkers van plaatselijke boeren ingepikt. De grond wordt geëxploiteerd voor voedselproducten en veevoer dat door rijke landen wordt opgekocht. Die producten zijn vaak te duur voor het eigen land.
Er is een betere aanpak denkbaar: agro-ecologie. Hierbij wordt het voedsel zoveel mogelijk geconsumeerd waar het geproduceerd wordt. Het hoeft niet intercontinentaal te worden vervoerd, waardoor een enorme milieuwinst valt te behalen. De afstand van boer tot consument is kort, waardoor de macht verschuift van multinationals en supermarkten naar boeren en burgers.
Agro-ecologie in plaats van kaalslag en bioindustrie
Agro-ecologie functioneert niet alleen in arme landen maar ook in rijke. Een belangrijke voorwaarde is wel dat alle landbouwgrond gebruikt wordt voor het verbouwen van voedsel voor mensen en niet voor veevoer of biobrandstoffen. Het gevolg is wel dat er veel minder dieren gehouden kunnen worden en dat er minder vlees en zuivel zal worden geproduceerd.
Agro-ecologie maakt een einde aan de kaalslag van regenwouden en aan landonteigening, aan de bio-industrie, de megastallen en de varkensflats. Vlees eten en zuivel consumeren wordt een stuk duurder en dat is maar goed ook. Er wordt op aarde vijf keer zo veel vlees geproduceerd als de wereldbevolking nodig heeft voor een evenwichtig dieet, terwijl de productie van groente en fruit de menselijke behoefte bij lange na niet dekt.
Bekijk deze video als u geïnteresseerd bent in het onderwerp. De film is wel in het Engels. De eventueel in te schakelen ondertiteling berust op automatische spraakherkenning en zit helaas vol fouten.
Tien misvattingen over overbevolking
Er is genoeg voedsel op de wereld – We hebben jonge mensen nodig om de vergrijzing tegen te gaan – Het gaat niet om overbevolking, maar om oorlog en armoede – Er worden steeds minder kinderen geboren – Migratie heeft niets met overbevolking te maken.
In discussies over overbevolking komen steevast verschillende misvattingen naar voren, soms uit onwil om het probleem te erkennen, soms door gebrek aan informatie. De tien belangrijkste misvattingen worden hier weersproken.
Lees ze, en u kunt de twijfelaars in uw omgeving van repliek dienen.
Mindmap overbevolking
Voor de visueel ingestelden: onderstaande mindmap of gedachteplattegrond brengt het probleem overbevolking in één oogopslag in beeld:
Uw donatie
Hebt u uw donatie voor 2017 nog niet kunnen overmaken? Klik dan op de button.
Facebook
Volg ons op Facebook. Regelmatig plaatsen we hier nieuwe berichten. Like ons!
Stelt u zich eens voor dat we in Nederland terug zouden gaan naar de manier van leven in 1950. Bijna niemand had toen een eigen auto. Men verplaatste zich per fiets, bus of tram, maar dan alleen in de naaste omgeving. Vliegvakanties bestonden niet; alleen welgestelden konden zich een (trein)reisje veroorloven. Er waren geen supermarkten met een keur aan producten. De melkboer en de bakker kwamen met een handkar aan de deur. In dorpen at men uit de eigen moestuin. Verreweg de meeste huizen hadden maar één tappunt voor koud water in de keuken. Wasmachines en koelkasten waren een zeldzaamheid. Via de radiodistributie kon je een paar zenders ontvangen. Telefoneren deed je in een cel of in noodgevallen bij de buren. In de winter werd één vertrek verwarmd door een kolenkachel. Woensdag was gehaktdag, maar in weinig gezinnen kwam naast de aardappelen en groente dagelijks vlees op tafel.
In onze huidige samenleving hebben we te maken met hoogopgeleide jonge volwassenen die er een milieubewuste levensstijl op na houden. Ze gaan voor natuurlijke producten, slow food, zijn flexitariër en soms zelfs veganist. De zogenaamde hipsters behoren tot deze groep. Mannen met goedverzorgde baarden, vaak een knot en tatoeages, vrouwen die in de klerenkast van hun oma zijn gedoken. Kunnen zij ons de weg terug wijzen naar de sobere leefstijl van de jaren vijftig?
Een artikel van onze oprichter en voorzitter Paul Gerbrands over de dreigende wraak van Moeder Natuur bij een teveel aan mensen is verschenen een aantal regionale kranten. De tekst vindt u 
De menselijke levensverwachting stijgt. Dit betekent ook dat de bevolkingsdruk toeneemt. Het maakt wat uit of een mens gemiddeld 70 jaar consumeert en het milieu belast, of 90 jaar, ook al is de ecologische voetafdruk van gepensioneerden een stuk kleiner dan die van werkenden.
Variaties in het vruchtbaarheidscijfer (gemiddeld aantal kinderen per vrouw) hebben grote gevolgen voor de wereldbevolking. De Verenigde Naties gaan uit van gemiddeld 2,25 kinderen per vrouw tussen 2045 en 2050 en 2,0 tussen 2095 en 2100.
Deze vraag stelde zich het CBS twintig jaar geleden. Vergrijzing werd gedefinieerd als het percentage 65-plussers van de bevolking. Het CBS 
Zonder intensieve landbouw kunnen we de groeiende wereldbevolking niet voeden. Dus creëren we gigantische monoculturen met gebruik van veel kunstmest en landbouwgif.
