|
|
|
|
Beste mensen,
vandaag in jullie mailbox de vijfde Nieuwsbrief van het Nedersaksisch Vocaal Ensemble.
Het NsVE is een uniek streektaalkoor dat o.a. zingt in het Drents, Gronings, Stellingwerfs, Achterhoeks, kortom in alle streektalen van het Nedersaksisch taalgebied. Tijdens onze optredens maken we gebruik van prachtige lichtbeelden. Zie ook onze site: www.nsve.eu.
Zoals ik in de vorige Nieuwsbrief al schreef, moesten er nog een aantal financiële hobbels worden genomen om te mogen zingen in Brussel in het Europese Parlement. Dit is gelukt. We zijn er 28 september geweest! Het was een prachtige ervaring om daar te mogen zingen. Harry Nibbelke zal in zijn column het een en ander vertellen over deze dag.
Zoals je boven deze Nieuwsbrief kunt zien hebben we op zaterdag 19 november ons eerste jubileumconcert in Hotel Faber te Hoogezand. Er wordt hard gewerkt om een prachtig concert neer te zetten samen met Wia Buze. Freek Kwint, een van onze vaste columnschrijvers zal een tipje van de sluier oplichten over dit concert. En omdat we dit jaar 10 jaar bestaan zal het niet bij dit ene concert blijven. Ook in Drenthe komt een jubileumconcert, en wel op zaterdag 13 mei 2017. Dit concert is in Zaal Hofsteenge te Grolloo. Bij dit concert zijn de gastzangers Harm en Roelof. De leidraad van beide concerten zal zijn; een reis door de tijd van ons bestaan als streektaalkoor. Noteer de data alvast, dit mag je niet missen! Wil je ons boeken voor een concert in de buurt, zie onze site.
Gerard Stout is deze keer onze gastschrijver. Gerard schrijft proza in het Drents en het Nederlands. Hij woont in Peize en hij ontving in 2014 de Grote Culturele Prijs van Drenthe.
Ik wens de alle lezers veel leesplezier.
Namens het NsVE,
Errit Jan van der Veer, voorzitter.
PS. Gezien de brede variatie in ons streektaal gebied hebben we er voor gekozen onze Nieuwsbrief in het “Nederlands” te maken.
Inhoudsopgave
- Gastschrijver Gerard Stout: Nedersaksisch als derde taal
- Tekstverklaring Freek Kwint: Alles op ien bulte
- Column Harry Nibbelke: Spiekerboks of speakerbox
- Al 10 jaar gewoon Nedersaksisch: drie jubilarissen aan het woord, Trijnie Groeneveld, Roelof Hagting en Wemmie Eggens
|
|
|
|
GASTSCHRIJVER: Gerard Stout
Nedersaksisch als derde taal
Zingen en spreken in een Nedersaksische taal is prachtig, vooral voor de mensen die er plezier aan beleven. De taal, elke taal, maakt deel uit van het cultureel erfgoed. Ik zie voorvechters van de streektalen graag zwelgen in nostalgie en folklore. Prima. Die hang naar de oude streektaal levert heimwee op naar vroeger toen Twentenaren nog paarden verkochten in Sint Petersburg. Ook Nedersaksische soldaten in het leger van Napoleon konden zich bij de terugtocht over de Berezina verstaanbaar maken. "De tienen bint mij bevreuren."
Wie nu een paard wil kopen in Sint Petersburg gebruikt Engels als voertaal en grijpt naar Google translate om in het Russisch te communiceren.
Nedersaksisch is een levende taal. Het effect is snelle verandering van dialect naar Hollands en verder naar Engels. Die "Werdegang" is onontkoombaar.
Drents, Gronings, Twents, Achterhoeks verdienen een plek in het collective memory. Voor communicatie en open mind zijn andere talen nodig. Muziek is sans frontières. Samen zingen verbindt.
Liedteksten kunnen meegroeien met overall change. Woorden uit het Engels, Frans, Duits, Russisch, Chinees, Spaans, Papiaments en Zuid-Afrikaans samen in één lied lijkt me heel mooi. En dan het liefst zonder stiefkieken (als standbeeld poseren in nostalgische Engelse kledij) of knienekeutels (voor "authentieke" Drentse drop). Deze Nedersaksische modernismen verdienen dislikes.
Nedersaksisch is excellent tout de même als derde taal, na Nederlands en Engels. Kinderen verdienen een hedendaagse bagage om de wereld te verkennen. Nedersaksisch hoort daar niet bij, al mogen ze backpackend in Mongolië tijdens wu wei (nietsdoen) gerust een liedje fluiten van Daniël Lohues, van Ede Staal of Hans Keuper.
Gerard Stout
www.gerardstout.nl
|
|
|
|
TEKSTVERKLARING NsVE REPERTOIRE
Alles op ien bulte
Dag in dag uut, ''altied weer opnei'', wordt 't weer ''licht''.
As we dan ok nog kunnen zeggen ''daor is de zunne'', dan is 't hielemaol mooi. Daorum is 't gien straf om op fietse te stappen naor 't wark op de ''febriek''. Vlak daorveur zee ik ''ajuus mien Greet'', tot vanaovend, dan ben ik weer ''dicht bie oe''.
Bie zummerdag vuul ik mij net een ''raaizeger'', die underweg 't landschap bekek. Een toertie terugge dacht ik nog ''geel was de braom'' en wat later deink ik ''doar bluit mien eerappellaand''. Deur de locht vlög een ''hommeldebommel'' op zuuk naor wat hönnig.
Om dizze tied is 't weer harfst en lat ''de ieke'' zien ekkels vallen en is 't soms een hiele ''törn'' tegen de wiend in.
Zo alles bij mekaar liekt 't haost ''een stil gedicht'' en is 't een veurrecht om een ''noorderling'' te wezen. Daorom blef mien ''credo'': ''leef 't leven'', zolange ''as de liefde mar blef winnen''.
Aj dit nou een wat wonderliek verhaol viendt, dan hi'j daor wel wat geliek an. Ik heb namelijk alle titels van de liedties veur oons jubileumconcert an mekaar knupt.
Bi'j nou beneid hoe of 't ien en aander klinkt, kom dan luusteren. Waor en wanneer dat is lees ie argens aans in dizze neisbrief.
Freek Kwint (tenor)
|
|
|
|
COLUMN
Spiekerboks of speakerbox
Enige weken geleden las ik in een landelijk dagblad het bericht dat mensen die dialect spreken gemiddeld 15% minder verdienen in eenzelfde baan dan mensen die het Algemeen Beschaafd Nederlands als voertaal gebruiken. Is dit discriminatie of minachting van een streektaal? Diskwalificatie van zo'n 3,5 miljoen Oost-en Noord-Nederlanders en hun taal? Dat vraagt om een nadere beschouwing!
Samen met ons koor was ik deze week te gast bij een conferentie in het Europees Parlement in Brussel omtrent de zorgen die er zijn over het sterk dalende aantal mensen dat de streektaal nog actief gebruikt. Gaandeweg vermindert het gebruik van het Twents, Drents, Gronings, Achterhoeks en Platduuts enorm.
Steeds meer jonge ouders voeden hun kind op met het Nederlands als eerste taal. Daar is natuurlijk niets mis mee -ook ik heb mijn kinderen opgevoed met het ABN- maar deze conferentie leerde me dat ik enorme mogelijkheden heb laten liggen.
De Utrechtse taalwetenschapper Sterre Leufkens, zelf op haar vijftiende verhuisd van Delft naar Borne vertelde over haar eerste ervaringen met haar nieuwe klasgenoten die het over een nieuwe " spiekerboks" hadden. Zij had ook net een nieuwe luidsprekerbox op haar kamer gekregen, meldde ze, niet wetend dat haar klasgenoten een spijkerbroek bedoelden…
Haar jarenlange onderzoek heeft uitgewezen dat kinderen die thuis in de streektaal zijn opgevoed op latere leeftijd taalgevoeliger en taalontvankelijker zijn bij het leren van Nederlands, Duits of Engels.
De streektaal ondersteunt en bevordert dus het spreken en begrijpen van het Nederlands. Voorwaar een opmerkelijke, voor mij nieuwe conclusie !
Schaam je dus nooit voor de taal waarmee je opgroeide en die je wellicht weggestopt hebt.
Een Amsterdammer of Brabander herken je ook uit duizenden.
Streektaal sluit het ABN niet uit, het vult het juist prachtig aan! Nu ook wetenschappelijk bewezen!
Ai plat kunt praoten, moei 't zeker niet laoten!
Harry Nibbelke (tenor)
|
|
|
Al 10 jaar gewoon Nedersaksisch, jubilarissen aan het woord
Wat valt er te beleven en te weten als je 10 jaar lid bent van het Nedersaksisch vocaal ensemble? We leggen een paar vragen voor aan leden van het eerste uur. Onze jubilarissen vertellen al terugblikkend over een absoluut hoogtepunt bij het koor. Ze ervaren iets speciaals aan zingen in streektaal en hebben zo hun voorkeur als het gaat om de meest aansprekende streektaal artiest. Tot slot, wat is de uitdaging voor een streektaalkoor en wie verdient volgens onze jubilaris een Nedersaksische pluim?
In deze nieuwsbrief jubilarissen Trijnie Groeneveld, mede oprichtster van het koor, Roelof Hagting en Wemmie Eggens aan het woord.
|
|
|
|
"mensen uit Noord Holland, zij verstonden het niet, maar begrepen het wel. Fantastisch!"
Via het Ede Staal Project kwam ik in aanraking met mensen die heel graag met streektaal door wilden gaan, maar dan met meer dan Gronings en Drents, dus alle Nedersaksische varianten. Daaruit is het NsVE ontstaan. Het hele oprichtingstraject was een belevenis. De keuze voor het zingen in alle Nedersaksische varianten is een grote verrijking en 'verslaving' gebleken! "Hoe zeg je dingen in het Twents, het Stellingwerfs, het Achterhoeks?"
Het is voor mij onmogelijk om slechts ėėn hoogtepunt te noemen, het waren er zoveel ! Er waren bijzondere optredens, zoals het allereerste bij Vesta in Groningen. Wij hadden het idee er nog helemaal niet klaar voor te zijn. Herman, onze toenmalige dirigent, dacht hier anders over. Gelukkig! Dan natuurlijk “Koren op de molen” van het blad Noorderland, waar een cd bij zat met van ons koor vier nummers. Het optreden bij Sterrenwacht Cosmos in Lattrop aan de Dinkel en het sfeervolle Zunnewende Festival in Hellendoorn aan het riviertje de Regge.
We hebben dubbeloptredens gedaan, met Klaas Spekken, Harm en Roelof en De Vrais. Onvergetelijk !
Onze beide projecten Baat bij Muziek en Leef de Laifde vond ik ook absolute hoogtepunten. We hebben daar beide keren ook nog nieuwe leden aan over gehouden, top !
Natuurlijk onze cd opnames, gewèldig. De demo-cd in de Klinker in Winschoten en “Gewoon Nedersaksisch” in de Kruiskerk in Delfzijl.
De streektaal staat het dichtst bij je, je hebt uitdrukkingen, gezegdes, die niet zijn te vertalen in het Nederlands dat is bijzonder. Ikzelf ben opgegroeid met het Gronings. Dit voelt voor mij nog altijd helemaal goed en “thuis”.
Je hoeft wanneer je in de streektaal zingt niet altijd letterlijk te volgen zijn, want wanneer je zingt vanuit je gevoel, kun je de essentie van een nummer heel goed overbrengen. We hebben een optreden gehad in Bellingwolde waar mensen uit Noord Holland kwamen, zij verstonden het niet, maar begrepen het wel. Fantastisch!
Een pluim verdienen de artiesten die zingen in de streektaal. Daniël Lohues, Normaal, Rowwen Heze. Zij zijn landelijk doorgebroken en laten zien dat streektaal niet “dom” of “boers” is. Vroeger werd er gezegd dat wanneer je bijvoorbeeld in het Gronings praatte, dat je “boers” praatte. Later werd dit “plat”. Werd niet echt als positief ervaren. Tegenwoordig heeft men het over streektaal, dat voelt toch als een opwaardering.
Éindelijk, na jaren strijden, heeft op 28 september een conferentie over het Nedersaksisch plaatsgevonden in het Europees Parlement. Mag dit dan tot een soort van erkenning gaan leiden?
Jubilaris Trijnie Groeneveld (alt)
|
|
|
|
"Ik herken mij daarin in die wereld waar ik al 70 jaar leef"
Mijn hoogte punt bij het NSVE was het optreden in Zuidhorn. Voor mijn gevoel een perfect optreden voor een groot publiek en veel waardering van uit de zaal. Dat we daarna door afgevaardigden uit andere regio’s werden gevraagd ook daar optredens te verzorgen bevestigde toen de kwaliteit van ons koor. Voor mij was dat een dag met kippenvel.
In de streektaal zingen, vooral met goede teksten komt bij mij gewoon binnen en brengt emoties mee waar ik mij prettig bij voel. Ik herken mij daarin in die wereld waar ik al 70 jaar leef.
Ede Staal is mijn grote favoriet. De eenvoud van zijn teksten en melodieën maken dat ik alles als een plaatje voor me zie.
De uitdaging is om het publiek het zelfde te laten voelen dan wat je zelf voelt. Ik denk dan ook dat je de te zingen nummers zoveel mogelijk moet aanpassen aan je publiek. Daar naast een paar nummers uit alle streektaal varianten en een of twee technische nummers.
Jubilaris Roeolf Hagting (tenor)
|
|
|
|
"De kunst is de tekst zo goed mogelijk uit te spreken. Vaalt altied nait mit."
Wat is voor jou absoluut een hoogtepunt geweest, binnen het Nsve, in de afgelopen 10 jaar? Dat was het opnemen van de cd Gewoon Nedersaksisch. Er was sprake van grote saamhorigheid van de leden om iets moois tot stand te brengen.
Erg emotioneel vond ik ons optreden bij het zonnewende festival te Hellendoorn in 2011, Het was niet het meest mooie weer maar toen de boot in de verte aan kwam varen met Lucy Legeland en haar stem heel in de verte over het water klonk en wij moesten zingen … Dat vond ik prachtig!
Welke streektaalartiest of schrijver spreekt jou het meest aan? Ik heb twee sprekende voorbeelden, namelijk Daniel Lohues, met bijvoorbeeld `As de kippen mar blieven leggen komm d'r kuukens uut de dop` en Erwin de Vries met `Spring in het wotter dien eem beeld kapot` . Hoe kom je erop? Ik vind dit meesterlijke vondsten.
Welke uitdaging heb je juist als streektaalkoor? Wat is voor jullie de kunst? Het overbrengen van de emotie die bij de tekst hoort. De kunst is de tekst zo goed mogelijk uit te spreken. `Vaalt altied nait mit´.
Een Nedersaksische pluim verdient Jan Germs. Omdat hij een grote promotor is voor de streektaal.
Jubilaris Wemmie Eggens (alt)
|
|
|
|
|
|
|
|
