Donateursdag & Goden van Egypte

Op zaterdag 8 december staat de jaarlijkse donateursdag van Huis van Horus op het programma. Speciaal voor onze donateurs spreken twee egyptologen over nieuw onderzoek. En uiteraard wordt de nieuwe Ta-Mery gepresenteerd: hét Nederlandstalig magazine over het Oude Egypte. Iedere donateur krijgt een exemplaar mee naar huis!

Het definitieve programma wordt binnenkort bekendgemaakt. Donateurs (+1 introducé) kunnen zich alvast aanmelden via onderstaande link.

Het Egyptische Dodenboek - 'het boek van uitgaan gaan bij dag' - kan gezien worden als een routekaart en toegangsbewijs tot de onderwereld van Osiris. Voor overledenen was het essentieel om Osiris en daarmee de toegang tot zijn dodenrijk veilig te bereiken. Dat was een hele opgave, want op de weg ernaartoe werd de dode geconfronteerd met allerlei poortwachters en demomen. Het kennen van hun namen en het weten van de juiste antwoorden garandeerde vrije doortocht. Eenmaal aangekomen bij Osiris wachtte het wegen van het hart van de overledene. Het monster Ammoet - een kruising van nijlpaard, leeuw en krokodil - wachtte dat wegen geduldig af, klaar om degenen die geweigerd werden op te eten!

In dit 1-daagse seminar wordt het Egyptische Dodenboek uitvoerig onder de loep genomen. Zo leert u bijvoorbeeld dat het helemaal geen boek is, maar een verzameling teksten voorzien van afbeeldingen (vignetten) die op papyrus zijn gesteld of op grafwanden aangebracht. De diverse hoofdstukken worden door titels van elkaar onderscheiden. Het Dodenboek komt voor vanaf het Nieuwe Rijk en is een continuering van de oudere Sarcofaagteksten en Piramideteksten.

In deze cursus wordt de historische ontwikkeling van het Dodenboek geschetst en worden verschillende interessante en opmerkelijke hoofdstukken nader bekeken. Dat gebeurt onder andere aan de hand van de Dodenboeken en Dodenboekspreuken op objecten in de collectie van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.

Deze cursus sluit perfect aan op de grote Goden-tentoonstelling die vanaf 12 oktober in Leiden te zien is!
 

In dit museumcollege, dat hoort bij de tentoonstelling Goden van Egypte in het Rijksmuseum van Oudheden, bespreken we de goden Hathor en Bes en hun verschillende functies. 

Van vele vondsten en teksten, o.a. uit Deir el-Medina en Amarna, weten we dat Bes een belangrijke rol speelde als beschermer van barende vrouwen en kleine kinderen. Met zijn ruige en bijna komische uiterlijk (tong uit zijn mond, wilde leeuwenmanen, gekromde benen) was Bes een populaire god bij het koninklijk huis én bij de gewone Egyptenaar.

In de huiselijke sfeer is Bes een belangrijke beschermende kracht, en niet alleen voor vrouwen en kinderen. We zien hem ook terug op huiselijke voorwerpen zoals hoofdsteunen en ook de meubels van Toetanchamon zijn rijkelijk versierd met Bes-figuren. Maar naast deze huiselijke functie kreeg Bes ook een rol in de kosmische cyclus als beschermer van de jonge zon en wordt hij geassocieerd met Harpokrates, de kleine Horus die in de triade van Edfoe de zoon van Hathor is. 

Bes heeft zijn rol als beschermer te danken aan het feit dat hij eigenschappen deelt met demonen. Deze goedaardige of juist kwaadwillende wezens bewandelen de grenzen tussen onze wereld en het hiernamaals. Het is vanwege zijn afschrikwekkende en groteske uiterlijk dat Bes zo’n effectieve beschermer is tegen demonen en andere krachten van de chaos.

De godin Hathor staat bekend als een godin die barende vrouwen beschermde en tevens als een godin van de liefde, maar Hathor had daarnaast een zeer uitgebreide functie zoals blijkt uit teksten, tempelreliëfs, grafschilderingen en allerhande artefacten. Al vanaf het Oude Rijk werd Hathor gezien als een hemelgodin die diende als ‘het huis van Horus’. In deze rol had ze een belangrijke verbintenis met de koning, de belichaming van Horus op aarde.

In het Nieuwe Rijk krijgt Hathor in Thebe een belangrijke rol in de funeraire cultus. In veel van de dodentempels op de westoever speelt Hathor een prominente rol, soms zelfs met een eigen kapel zoals we bijvoorbeeld in de tempel van Hatsjepsoet zien. Maar ook particulieren beelden haar af in hun graven. Als boomgodin biedt Hathor de overledene tijdens zijn reis naar het hiernamaals schaduw en drinken. In haar rol als koe-godin begeleidt ze de overledene en geeft hem hernieuwde energie.

Het klinkt alsof Hathor een zeer welwillende godin was, die het beste met iedereen voor had. Ze had echter ook een zeer woest karakter. Zo lezen we in de mythe van de verwoesting van de mensheid, waarin Bes vanaf de Late Periode ook een rol speelt, dat Hathor als een wilde leeuwin een grote groep mensen vermoordt. Pas nadat ze met een list dronken wordt gevoerd is ze een halt toe te roepen.Deze grote veelzijdigheid maakte Hathor een van de meest belangrijke, geliefde, maar ook gevreesde goden uit het Egyptische pantheon.

Museum-seminar bij de tentoonstelling Goden van Egypte, vanaf 12 oktober 2018 te zien in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.
Het seminar bestaat uit twee onderdelen:

2. In de middag krijgt u een uitgebreide rondleiding over de tentoonstelling Goden van Egypte 

Goden-verering in het Oude Egypte nam monumentale vormen aan. Denk bijvoorbeeld aan de indrukwekkende tempels van Luxor en Karnak. De Oude Egyptenaren hadden ontelbaar veel goden, en voor iedere god was er wel een heiligdom. Terwijl de priesters zich bezig hielden met de verering van de staatsgoden, en daarmee de kosmische orde in stand hielden, vereerden “gewone” mensen hun persoonlijke goden in huis. De publieke manifestatie van goden-verering komt tot uitdrukking in processies en pelgrimages, en die verering heeft ook z’n weerslag op de materiële cultuur: stèles, amuletten, godenbeelden, etc.

In dit college wordt de Oudegyptische godenwereld op begrijpelijke wijze geïntroduceerd. Hoe stelden de Egyptenaren de schepping voor? Welke goden waren er nu eigenlijk? En wist u dat sommige goden konden worden samengevoegd om zo een nog krachtiger god te vormen? Dodenboeken waren een “toegangsbewijs” tot en “routekaart” naar de door goden bewoonde onderwereld.

Het mooie is dat alles op een laagdrempelige en zeer toegankelijke manier gepresenteerd is. Bovendien wordt Ta-Mery volledig in kleur gedrukt. Een must-have voor iedere Egypte-liefhebber!

Tijdens de jaarlijkse donateursdag op zaterdag 9 december werd de 10e jaargang van Ta-Mery gepresenteerd. En het is weer een exemplaar waar we ontzettend trots op zijn! Acht artikelen en een fotoreportage vullen ca.170 pagina's. En alles natuurlijk prachtig in kleur gedrukt. U leest de volgende artikelen:

• Oudegyptisch goud
• Voor eeuwig voedsel: graanschuren en kistteksten
• Een 'Egyptische' Late Bronstijd II-begraving bij Tel Shadud, Israël
• Uw Egyptefoto in Ta-Mery
• Stempelzegels uit het Oude Egypte
• Albasten oorringen uit de werkplaats van Sjeich Said / Wadi Zabaida
• Ptolemaeïsche zegelafdrukken uit Edfoe
• De magische bescherming van het lichaam in het Oude Egypte
• Het fascinerende verhaal van een verloren gewaande stèle

Benieuwd naar Ta-Mery? Lees dan alvast de eerste pagina's van het artikel over een bijzondere sarcofaag-vondst in Israël!* Het prachtige gezicht van deze kist siert de cover van het magazine.

Ta-Mery is te bestellen voor €20,- voor donateurs en €25,- voor niet-donateurs, incl. verzendkosten. Voor verzending buiten Nederland neemt u contact op met info@huisvanhorus.nl.

* Dit artikel is, vanwege de grootte, online slechts in lage resolutie beschikbaar.