De platformeconomie vs. de factor mens

Inmiddels is Haier's focus de zogenaamde ren-dan-hayi 3.0: het creëren van een ecosysteem met micro-ondernemingen en communities. Eigenlijk komt dit neer op: een transformatie in een ecosysteem, met meer ruimte voor de factor mens. 

Hoe ziet dat er voor werknemers uit? Die worden aangemoedigd om:

1. Zich als ondernemer op te stellen
2. Een knooppunt in een groter systeem te worden 
3. Te werken vanuit het idee dat als werknemers geen waarde kunnen creëren voor hun gebruikers, ze niet betaald worden.

Wat kunnen we hiervan leren?

Ouke: "Een strategie waarin grote top-down georganiseerde conglomeraten zich transformeren tot netwerken en werknemers worden gestimuleerd, is in een ondernemersland als China kansrijk. Dat geldt ook voor Europa, maar hier zijn - gelukkig - ook sterke voorzieningen en gebalanceerde wetten die de positie van werknemers beschermen tegen ongebreidelde marktwerking. En dat is in de platformeconomie onverminderd nodig, misschien nog wel meer dan ooit." 

Waarom een platformstrategie vaak niet de beste strategie is

Succesvol willen worden in de platformeconomie begint niet met het implementeren van een platform. Het begint met een mindset shift, met op een totaal nieuwe manier naar succes kijken en met het anders organiseren van je economische activiteiten. 

Welke regels gelden er volgens ons in de platformeconomie?

• Waarde? Die creëer je niet voornamelijk voor de klant, maar voor het ecosysteem waarin je opereert.
• De klant? Dat is niet iemand die jouw product koopt, maar iemand die gebruik maakt van jouw platform om zelf waarde toe te voegen. 
• Inkomsten? Die genereer je niet door een monopoliepositie na te streven, maar je te richten op netwerkeffecten. 
• Middelen? Die koop of regisseer je niet allemaal zelf, maar die worden aangeleverd door de actoren in het ecosysteem.
• Je verdienmodel? Dat zit ‘m niet zozeer in het vergroten van de schaal van je bedrijf, maar in het delen van schaalvoordelen met alle aanbieders. 

Ouke: "Omdat je samen met je klanten waarde creëert in een ecosysteem, dragen de netwerkeffecten alleen bij aan succes als de overstapkosten afgestemd blijven op de benodigde retentie van klanten. Met andere woorden: een lock-in met eenzijdige waardeonttrekking jaagt klanten uiteindelijk altijd weg. Maar omdat in een platformeconomie the-winner-takes-it-all geldt, ontstaat bij lage overstapkosten een meer dan hevige concurrentiestrijd. En de neiging om die lock-in voor eigen gewin te realiseren. Dat leidt vaak weer tot de neiging om externaliteiten op de maatschappij als geheel af te wentelen. Uber dat niet bijdraagt aan pensioenen (want geen personeel in dienst) en Amazon die aanbieders dwingt om tegen verlieslaten prijzen te mogen inkopen (want groei is heilig). En daarom is een platformstrategie vaak niet de beste strategie.

Wat is dan wel de beste strategie? Wat ons betreft een netwerkstrategie die voor alle spelers in het ecosysteem leidt tot duurzame waardecreatie."

Meer weten? Kom langs voor ☕️. 

Overleven in de platformeconomie? Heb een 'onvermoeibare' focus op de klant 

• eerlijk delen
• transparantie
• zelfsturing

Platformbedrijven die echt het verschil maken

Het stikt van de bedrijven in de platformeconomie die we liever niet als schoolvoorbeeld aanhalen. Maar er zijn ook genoeg platformbedrijven die laten zien dat waarde toevoegen in de nieuwe economie en schaal wel degelijk samengaan. 

Wat voorbeelden: 

1. In het Amerikaanse Denver is er Greentaxi, een platformcoöperatie waarvoor taxichauffeurs ieder tweeduizend dollar inbrachten voor de nodige investeringen. Ze delen zeggenschap.
2. In Canada is er Stocksy, een platformcoöperatie van fotografen. Wat de leden bindt, zijn creatieve integriteit, eerlijke winstdeling en respect voor elkaar.
3. Het Nieuw-Zeelandse Enspiral, dat freelancers en bedrijven verenigt rond maatschappelijke thema's, is een schoolvoorbeeld van de open coöperatie: een niet-winstgericht ecosysteem waarin mensen als gelijken samenwerken aan maatschappelijke waardecreatie. 

Artikelen die verder bij onze ideeën aansluiten

1. We vinden het mooi hoe op diverse platforms de publieke en private sector samenkomen. Denk aan NL Ziet, dat publieke en private media samenbrengt. Of Hely, dat duurzaam deelvervoer vergemakkelijkt. Ook kijken we met belangstelling naar Wikiwijs, een platform in educatie waar je kunt zoeken naar open leermiddelen. En naar openEHR, een nieuw platform dat pleit voor open standaarden op het gebied van e-health. 

2. Geen bedrijf dat meer invloed heeft gehad op de ontwikkeling van de platformeconomie dan het Japanse SoftBank. Een groot deel van de $100 mrd die SoftBank’s Vision Fund beheert, is uitgedeeld aan platformbedrijven die veelal afhankelijk zijn van aannemers. Maar nu steeds meer van deze aannemers staken en beursgangen teleurstellen, begint het businessmodel van Softbank op zijn grondvesten te schudden. Uit de New York Times: The SoftBank Effect: How $100 bn Left Workers in a Hole. (🕖 17 min.) 

3. In 2007 domineerden vijf spelers de wereldwijde markt voor mobiele telefonie: Nokia, Samsung, Motorola, Sony Ericsson en LG. Acht jaar later, in 2015, is het gezicht van de markt totaal veranderd: de iPhone slokte in dat jaar maar liefst 92% van alle winst op. Hoe heeft de iPhone zo snel terrein kunnen winnen? Door platforms en nieuwe strategieregels op te stellen. Uit de Harvard Business Review: Pipelines, Platforms, and the New Rules of Strategy. (🕖 17 min.)