MARCEL RYSSEN OVERLEDEN
Het Waasland is een monument kwijt. ‘Marcel Ryssen’, schreef ooit een collega, ‘is synoniem van sublieme leraar, eminente vossenjager, geëngageerde gehandicapten-begeleider, Bruegheliaanse levensgenieter, expressieve voordrager, zoetgevooisde zanger, speelse acteur, ervaren reisleider, verwoede wandelaar, uitstekende Gezelle- en Bruggekenner’.
Marcel overleed op maandag 27 januari in Beveren.
Marcel Ryssen was een West-Vlaamse Wazenaar, maar hij werd op 23 april 1927 geboren te Elsene (Brussel). In zijn zeventiende levensmaand trokken zijn ouders terug naar de wortels, naar Zwevezele. Hij groeide er als bakkerszoon op, trok naar het college in Tielt waar hij Latijn en Grieks volgde en een collegetijdschrift oprichtte, bonte avonden verzorgde en studeerde. Hij volgde regentaat Germaanse talen in Antwerpen. In 1949 werd hij leraar in de Broederschool, het Instituut Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt Ontvangen, een middelbare ‘jongensschool’ in Sint-Niklaas en hij zou er tot zijn pensioen in 1987 blijven. Van 1953 was hij leraar Nederlands en zo heeft hij generaties studenten de liefde voor taal en literatuur bijgebracht. Hij gaf ook Engels in het avondonderwijs. Na zijn pensioen werd hij pedagogisch begeleider algemene vakken en lid van de inrichtende macht van de onderwijsinstellingen van de broeders Hiëronymieten en voorzitter van het bestuur van MPI Emiliani te Lokeren. Hij was nationaal dienstdoend voorzitter van het Nationaal Werk voor bijstand aan verlaten mindervalide kinderen, bestuurslid van Mindervaliden Vlaanderen, bestuurslid van diverse West-Vlaamse vriendenkringen, de Cultuurkring Baensland te Sint-Niklaas en de Bibliotheca Wasiana. In 1988 werd hij voorzitter van het Reynaertgenootschap.
Hij schreef ontelbare artikels in o.a. het Davidsfondsblad Kruis en Leeuw, Het vrije Waasland, Band (het oud-leerlingenblad van de Broeders) en Tiecelijn (eerst nieuwsbrief, later tijdschrift en tot slot jaarboek van het Reynaertgenootschap, waarvan hij stichter was, 30 jaar voorzitter en thans erevoorzitter). Samen met Rik van Daele en Herman Heyse schreef hij in 1991 Het Land van Reynaert (Davidsfonds) en nadien een boek over het Reynaertlangeafstandswandelpad in samenwerking met Freddy Tuerlinckx (vzw Grote Routepaden). Naar aanleiding van zijn 80ste verjaardag sprak hij de cd Marcel Ryssen vertelt Reynaert de vos in.
Nog meer dan met zijn pen heeft Marcel Ryssen mensen met ‘zijn’ gesproken woord beroerd. Hij was een begenadigd spreker, voordrachtkunstenaar en acteur. Op zijn palmares staan vele voordrachten over Gezelle, De Pillecyn, Timmermans, Van Gogh en de Reynaert. En hij was een uitstekend en steeds goed voorbereid gids in Brugge, de Westhoek, Frans-Vlaanderen en Engeland.
Marcel Ryssen kreeg de Reynaertmicrobe van Broeder Aloïs, een Limburgse heemkundige en lid van de congregatie van de broeders Hiëronymieten. Vele generaties studenten leidde hij in de Reynaert in en hij las met hen het volledige verhaal. De verwerking gebeurde via tentoonstellingen en fietstochten. Ook zijn De Pillecyn- en Middelheimtochten maakten hem onsterfelijk bij zijn leerlingen. Naast zijn cultuurtoeristische Reynaertpublicaties was hij medeauteur van het Euro-Reynaertspel, ‘Ik, Reynaert!’ (Sint-Niklaas, 1992, samen met o.a. Yvan de Maesschalck en Jaak van der Helst).
Vos Reynaert bracht Marcel enkele zoete vruchten. Hij werd onderscheiden in de Sint-Niklase Orde van den vos Reynaert, opgenomen in de Orde van de Vossenstaart, waarvan hij voorzitter werd van 2003 tot 2013. Hij ontving samen met de Tiecelijnredactie de Cultuurprijs Stekene-Hontenisse en werd gezel in de Orde van de Wase raap. Hij ontving ook de Leeuwenpenning van het Davidsfonds en met het Reynaertgenootschap werd hij ook enkele malen gehuldigd, de laatste keer door de Cultuurraad van Sint-Niklaas als ‘Vereniging van het jaar 2017’.
‘Met weemoed denk ik aan die voorbije twintig jaren, een stuk van mijn leven. De Tiecelijnvlek kan niet meer weggewist worden. Ik was nooit een specialist, miste daarvoor de wetenschappelijke opleiding. Ik was wat Anton van Wilderode een ‘amator’ noemde, een minnaar van een onzeglijk knap verhaal, het beste wat ooit in de Nederlanden verscheen. En daarvan heeft Tiecelijn ruimschoots getuigenis afgelegd. Ik ben fier dat ik daaraan een heel klein beetje heb mogen meewerken.
Uit: Marcel Ryssen, ‘Het begon in 1988’, in: Tiecelijn, 20 (2007), p. 299.
De uitvaart van Marcel Ryssen vindt plaats op 1 februari a.s. om 10 uur in Sint-Jozefkerk, Tereken 3 in Sint-Niklaas.
