Copy
Overpopulation Awareness is de site van de Club van Tien Miljoen
Bekijk de nieuwsbrief op internet
Nummer 3 van 2020     (doorsturen)
Voor optimale weergave en navigatie kunt u deze nieuwsbrief het beste openen in een browser.

Donatie 2020

Hierbij de derde nieuwsbrief van 2020. Wij hopen dat de inhoud u inspireert en aan het denken zet. Ook vragen wij u nogmaals om een jaarlijks donatie om onze activiteiten te kunnen blijven bekostigen. Mocht u deze nog niet hebben overgemaakt, dan kunt u dat hier op een eenvoudige wijze doen. Onze hartelijk dank!

Nogmaals: wat hebben overbevolking en corona met elkaar te maken?

In onze vorige nieuwsbrief hebben we deze vraag beantwoord. Er is echter nóg een verband tussen corona en overbevolking, want beide problemen kunnen op verschillende manieren worden aangepakt.
Bij de eerste persconferentie over de coronamaatregelen zei premier Rutte dat de regering zich door de wetenschap liet leiden, maar dat is niet waar. De wetenschap zegt namelijk niet hoe je je bij een coronacrisis dient te gedragen. Daar gaat een politieke keuze aan vooraf, en die keuze was dat iedereen die door het virus zou worden geveld, optimale medische zorg moest kunnen krijgen.
Dus werd het aantal beschikbare ic-bedden maatgevend voor de te treffen maatregelen. Pas ná die keuze werd aan de wetenschap gevraagd hoe we de besmettings- en opnamecurve zouden kunnen afvlakken.
Een andere politieke keuze had kunnen zijn: we nemen alle mogelijke maatregelen tegen de verspreiding van het virus, tenzij deze de economie ernstig verstoren. Daarvoor is echter niet gekozen.
Zo is het ook bij overbevolking. De wetenschap zegt niet wat we tegen overbevolking moeten doen. Het gaat om de politieke keuze die je maakt. Als je vindt dat mensen nooit mogen worden gedwongen om minder kinderen te krijgen, dan sluit je een Chinese éénkindpolitiek uit. Dan kies je de weg van het Bevolkingsfonds van de VN om de keuzevrijheid van vrouwen te bevorderen, in de veronderstelling dat daardoor het kindertal vanzelf zal dalen en de bevolkingsgroei zal afnemen. Vervolgens kan wetenschappelijk onderzoek aangeven welke maatregelen de positie van vrouwen effectief kunnen versterken.
Een andere politieke keuze van de VN zou kunnen zijn dat ieder soeverein land met een teveel aan inwoners zélf orde op zaken moet stellen, en zijn overbevolkingsprobleem niet op andere landen mag afwentelen. Zo zou de regering van zo’n land er zelf voor moeten zorgen dat het bevolkingsoverschot wordt teruggedrongen.
Evenzo zou een rijk land zijn teveel aan mensen niet mogen ‘onderhouden’ door het exploiteren van de natuurlijke hulpbronnen van andere landen. Denk aan het economisch ‘afpersen’ van landbouwproducten en delfstoffen, met kaalslag, roofbouw, bodemdegeneratie en milieuvervuiling tot gevolg.
 
Zowel bij corona als overbevolking bepaalt een politieke keuze hoe je ermee omgaat. Kies je bij corona voor optimale zorg voor iedereen, of kies je voor zo min mogelijk averij voor de economie? Kies je bij overbevolking voor vrouwenemancipatie in de hoop dat het op termijn daardoor goedkomt, of leg je de verantwoordelijkheid bij individuele soevereine staten?
 
Ons standpunt is dat landen hun bevolkingsoverschot niet mogen laten groeien en het teveel aan mensen ongevraagd exporteren naar andere landen. Anderzijds mogen rijke landen andere landen niet uitbuiten om aan spullen te komen. Ook rijke landen zullen hun bevolkingsaantal moeten afstemmen op de draagkracht van de eigen regio.

Rapport Verkenning Bevolking 2050

U herinnert zich wellicht nog de commotie die ontstond door de motie Dijkhoff tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in 2018. Het kabinet werd verzocht om de gevolgen van bevolkingsgroei en een veranderende bevolkingssamenstelling te onderzoeken en met beleidsvoorstellen te komen.
In de media kreeg de motie veel aandacht. Eindelijk leek het taboe doorbroken: demografische ontwikkelingen stonden op de politieke agenda.

De vraagstelling van de motie werd breed aangepakt: een groot aantal ministeries en bijkans alle relevante onderzoeksinstituten gingen zich ermee bezighouden: het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (Nidi), het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), het Centraal Planbureau (CPB), het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP), het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en ten slotte het inmiddels overbekende Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM).
De verantwoordelijke minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid kondigde in een brief aan de Kamer een aanpak in twee fasen aan: een inventarisatie van de aanwezige en ontbrekende kennis over het probleem en aansluitend een prognose. Het onderzoeksproject kreeg de naam Verkenning Bevolking 2050.
De instituten kamden hun archieven uit. Eind vorig jaar verscheen het verslag van de inventarisatie in 40 pagina’s. Wat staat er in? Op de eerste plaats valt de onzekerheid op over de te verwachten aantallen mensen in de komende decennia. De grootste variatie wordt veroorzaakt door verschillende aannames over het migratiesaldo. Het CBS komt ergens tussen 16,1 miljoen en 19,7 miljoen inwoners uit in 2060, afhankelijk van het migratiescenario. Het Europese CBS, Eurostat, verwacht een groei tot 18 miljoen in 2038 en daarna een krimp tot 17,8 miljoen in 2050. Opmerkelijk is dat in een vorige prognose Eurostat nog uitkwam op 19,2 miljoen mensen in 2050.

Wat kunnen we hieruit afleiden? Afhankelijk van het migratiesaldo kan het vriezen of dooien. Als in er Nederland veel vraag naar arbeid is, stromen de migranten toe. Als de grenzen opengaan voor economische vluchtelingen, loopt het storm. Nu, met de coronacrisis en het restrictieve asielbeleid, verandert groei mogelijkerwijs in een lichte krimp.

Het punt is echter niet: wat gebeurt er met de bevolkingsomvang? Maar: hoeveel mensen wil je hier hebben? Neem de buitenlandse studenten. Het aandeel internationale masterstudenten is inmiddels toegenomen tot een kwart. Een deel blijft in Nederland wonen en werken. Wat betekent dat voor de huisvesting en werkgelegenheid van onze studenten? De echte vraag is ook hier niet: hoeveel buitenlandse studenten komen er? Maar: hoeveel buitenlandse studenten willen we aannemen?

Uit onderzoek door het SCP blijkt dat de etnische, religieuze, herkomst- of woonplaatsidentiteit voor veel migranten belangrijker is dan de Nederlandse identiteit. Dit kan leiden tot een toenemende segmentering. Oké, maar willen we enclaves van andersdenkenden in onze samenleving accepteren? Willen we ze laten groeien? Dat zijn de vragen. Voor een antwoord heb je geen onderzoek nodig, dat antwoord moet door de politiek worden gegeven.

Hamvraag niet beantwoord

In juli verschenen een tweede deelrapport in het kader van het project Verkenning Bevolking 2050, opgesteld door het Nidi in samenwerking met het CBS. Voor de groei en samenstelling van de Nederlandse bevolking worden zeven mogelijke scenario’s geschetst die uitmonden in bevolkingsaantallen tussen de 17 en 22 miljoen rond 2050.

Een aantal factoren die de bevolkingsomvang en -samenstelling bepalen zijn niet te veranderen. We worden met zijn allen ouder, migranten zijn jonger en krijgen daardoor meer kinderen waardoor hun aandeel in de bevolking toeneemt, en er komen meer huishoudens van alleenstaanden bij. Toch zijn er voldoende knoppen beschikbaar waaraan de politiek kan draaien om demografische ontwikkelingen een bepaalde kant op te sturen.

Het is echter opmerkelijk dat de hamvraag: ‘Hoeveel inwoners kan Nederland aan?’ nog steeds niet gesteld wordt en laat staan beantwoord. Bevolkingsgroei heeft een aspect dat niet uit het zicht mag verdwijnen en dat op termijn veel zwaarder zal wegen dan het vergrijzingsvraagstuk of immigratieprobleem. Dit aspect betreft de verduurzaming van het Nederlandse leefmilieu. Hieronder valt een aantal deelproblemen die alle aandacht verdienen en vooral van belang kunnen zijn voor politieke partijen die zich sterk maken voor vergroening en verduurzaming van de samenleving. Zonder op details in te gaan zullen wij de belangrijkste deelproblemen hieronder benoemen.

Ten eerste de uitstoot van broeikasgassen, stikstofoxiden en fijnstof. Iedere nieuwe inwoner van Nederland voegt een hoeveelheid emissie toe die de toch al nauwelijks haalbare doelstellingen voor beperking verder onder druk zet en nog stringentere maatregelen noodzakelijk maakt. Kan dit consequenties hebben voor een na te streven bevolkingsomvang?
Vervolgens de zeespiegelstijging. Als gevolg van de klimaatverandering stijgt de zeespiegel veel sneller dan verwacht. Mogelijk komen er deze eeuw nog twee extra meters bij. De bodem van de veengebieden klinkt steeds verder in. De vraag is of dijkversteviging en duinaanleg gelijke tred kunnen houden met de toenemende wateroverlast. Indien dat niet het geval is, zullen grote gebieden in het westen van Nederland tijdig geëvacueerd moeten worden en zal de bewoners een bestaan in de hoger gelegen delen van ons land moeten worden geboden. Voor hoeveel mensen is dat mogelijk?

Ten slotte voedselzekerheid. Nederland exporteert agrarische goederen en voedselproducten, maar is voor die export vrijwel geheel afhankelijk van import (soja, palmolie, cacaobonen, enz.). Vraag is hoeveel inwoners van Nederland gevoed kunnen worden als die invoer (ten gevolge van bijvoorbeeld misoogsten, blokkades van belangrijke aanvoerwegen of boycotacties) stagneert. Het probleem van de voedselvoorziening heeft echter een nog fundamentelere kant. De Nederlandse voedselproductie drijft op fossiele brandstof. Zonder machines voor landbewerking en transport, zonder kunstmest en pesticides, zonder verwarmde kasteelt halen we de huidige productie op geen stukken na. Hoeveel mensen kan Nederland onderhouden als de fossiele energiebron niet meer werkt?

Deze problemen verdienen naar onze mening alle aandacht, naast natuurlijk de meer actuele problemen als gevolg van bevolkingsgroei zoals natuurverlies en filedruk. De problemen die wij hier signaleren, lijken verder van ons af te liggen, maar zijn daarom zeker niet minder urgent, te meer omdat zij waarschijnlijk bevolkingskrimp noodzakelijk maken. Het bijsturen van de bevolkingsomvang van Nederland is als het besturen van een mammoettanker: een koerscorrectie moet zeer bijtijds worden ingezet. Dat is lastig als we onze horizon niet verder leggen dan 2050.

Hoe ontwikkelt zich de wereldbevolking?

In het medische tijdschrift The Lancet is in juli een rapport verschenen over de groei van de wereldbevolking. Op basis van bepaalde aannames komen de opstellers tot de conclusie dat de wereldbevolking - na een voorspelde piek halverwege de eeuw van rond 9,73 miljard mensen - zal dalen naar een aantal van rond 8,79 miljard in 2100.

Twee regio’s zullen dan echter meer mensen bevatten dan nu. In Noord-Afrika en het Midden-Oosten zal de bevolking met 63% zijn toegenomen en in Afrika onder de Sahara zal de bevolking zijn verdrievoudigd.

Dat laatste betekent dat de beperkte middelen van bestaan en de gebrekkige infrastructuur aldaar op zijn minst ook met een factor drie moeten worden uitgebreid. De benodigde investeringen in de infrastructuur schieten nu al jaarlijks met 52% à 64% te kort (130 miljard à 170 miljard dollar).

In beginsel berust dit soort voorspellingen op het doortrekken van gemeten trends. Dit is een hachelijke onderneming, omdat kleine variaties op termijn grote gevolgen kunnen hebben. Zo kan een geringe daling of stijging van het gemiddelde vruchtbaarheidscijfer uiteindelijk miljarden mensen schelen. Nog ernstiger is dat de prognoses geen rekening kunnen houden met de gevolgen van ontwikkelingen die nu al waarneembaar zijn, maar waarvan de uiteindelijke invloed onbekend is, zoals klimaatverandering. Wat betekent deze voor de voedselproductie? De bevolking van Afrika verdrievoudigd. Hoe komen die mensen straks aan eten als er nu al tekorten zijn? Hoeveel mensen raken op drift en hoeveel belanden in oorlogsgeweld? Het zijn dit soort onbekende factoren die voorspellingen op losse schroeven zetten.

Huisarrest en seks

Wanneer mensen een tijdje weinig afleiding hebben en tot elkaar zijn veroordeeld, dan leidt dit tot meer zwangerschappen, zo denkt men. Als gevolg van de strenge quarantaine in de Chinese miljoenenstad Wuhan na de covid-19-uitbraak zouden meer vrouwen dan normaal in verwachting zijn geraakt. Dit bleek niet het geval. Wel was het aantal scheidingsaanvragen opvallend gestegen.

De eerste keer dat werd geopperd dat mensen in isolement vaker seks zouden hebben, was na de grote stroomstoring in New York in 1965. Meer dan 30 miljoen mensen zaten tot wel 13 uur lang zonder stroom. Negen maanden later rapporteerden ziekenhuizen een opmerkelijke toename van het aantal geboortes. Later bleek die toename geheel binnen de marges van de statistische waarschijnlijkheid te vallen en werd het idee een broodje-aapverhaal. En ook nu valt niet in te zien waarom mensen in isolement meer (onbeschermde) seks zouden hebben.

Het is onwaarschijnlijk dat huisarrest als gevolg van covid-19 tot een geboortegolf leidt. Eerder valt het omgekeerde te verwachten. De afgelopen maanden waren de mogelijkheden voor jongvolwassenen om elkaar te ontmoeten uiterst beperkt. Bezoek aan cafés, evenementen en disco’s was er niet meer bij. Lichamelijk contact was vrijwel uitgesloten. Natuurlijk wordt dat straks wellicht weer ruimschoots ingehaald, maar gedurende een periode van ruim een half jaar hebben jonge mensen in veel mindere mate fysiek contact kunnen leggen. De periode in hun leven dat ze met een partner een relatie kunnen opbouwen, is met minstens een half jaar bekort. Die tijd is hoe dan ook van hun vruchtbare periode afgegaan.

Van veel meer invloed is de grotere arbeidsonzekerheid als gevolg van de pandemie. Het is de vraag of de werkgelegenheid en de vooruitzichten die er begin dit jaar nog waren voor deze jongvolwassenen zullen terugkeren. Als er al werk is, dan zal het in veel gevallen gaan om tijdelijke contracten. Hierdoor ontbreekt het financiële fundament voor het stichten van een gezin en het krijgen van kinderen. Gezinsvorming zal worden uitgesteld, en van uitstel komt in veel gevallen afstel.

Dan is er ook nog het woningprobleem. Betaalbare huurwoningen zijn nauwelijks te krijgen en koopwoningen zijn voor starters niet te betalen. Daaraan heeft corona tot dusver niets veranderd. Tel daar nog eens in een aantal gevallen een fikse studieschuld bij op, dan worden de financiële mogelijkheden nog meer ingeperkt. Zonder adequate woonruimte begin je niet aan een gezin.

Het idee dat een virusinfectie een middel is van Moeder Natuur om de ongebreidelde bevolkingsgroei op deze wereld een halt toe te roepen, een soort biologische correctie, is ongegrond. In de regel leiden dit soort uitbraken niet tot ingrijpende bevolkingsreducties op wereldschaal. De beruchte Spaanse griep maakte na de Eerste Wereldoorlog in een paar jaar tijd veel meer slachtoffers dan de hele oorlog. Evenals de beide wereldoorlogen veroorzaken dit soort pandemieën hooguit een minuscuul dipje in de steil oplopende groeicurve van de wereldbevolking. De economische gevolgen van een langdurige quarantaine kunnen echter wel gevolgen hebben voor het gemiddeld vruchtbaarheidscijfer op korte termijn.

12 miljoen inwoners op het eind van de eeuw is een haalbare kaart

Virusinfecties als middel van Moeder Natuur om de menselijke populatie in toom te houden kunnen we naar het land der fabeltjes verwijzen. Ze zijn daarvoor ook helemaal niet nodig. We kunnen het best zelf. Laten we dicht bij huis blijven en kijken wat we in Nederland kunnen doen. The Overpopulation Project heeft een instrument ontwikkeld waarmee we de gevolgen van bevolkingsbeleid in Europese landen waaronder Nederland kunnen nagaan.

1. Ga naar deze pagina en druk op het blauwe rondje met het witte kruis. Op het scherm ‘Select Scenario’s drukt u op de blauwe tekst Clear selection. U kunt nu het vakje aanvinken van Netherlands.

2. Er opent zich een menu waar u onderaan bij COMBO het laatste vakje ½ status quo migration & strong neo-liberal policies aanvinkt. Deze keuze houdt in dat (1) de jaarlijkse gemiddelde immigratie in Nederland, berekend over de jaren 1998-2017 ( = 26.427) wordt gehalveerd en dat (2) het gemiddeld vruchtbaarheidscijfer op 1.46 kind per vrouw wordt gezet.

Een halvering van het gemiddeld migratiesaldo moet goed haalbaar zijn bij een stringenter immigratiebeleid, evenals een gemiddeld vruchtbaarheidscijfer van 1.46 kind per vrouw door verdere geboortebeperking. In Nederland lag het gemiddelde vruchtbaarheidscijfer in 2018 op 1.586 kind per vrouw. In een land als Spanje is het gemiddeld vruchtbaarheidscijfer belangrijk lager: 1.24 kind per vrouw.
3. Nu drukt u op het zwarte kruisje rechtsboven. Er verschijnt een grafiek waarop u ziet u dat we dan op het eind van deze eeuw een bevolking zullen hebben van minder dan 12 miljoen.

Nog geen club van tien miljoen als in 1950, maar toch een heel eind in de goede richting! En als we het jaarlijks migratiesaldo op nul weten te brengen (evenveel mensen erin als eruit), dan halen we onze doelstelling met gemak.

Uw donatie

Hebt u uw donatie voor 2020 nog niet kunnen overmaken? Klik dan op de button.

Facebook

Regelmatig plaatsen wij berichten op Facebook, gekoppeld aan de actualiteit, of om over door te denken. Volg ons op Facebook. Like ons!

Facebook
Facebook
E-mail
E-mail
Website
Website
Stichting De Club van Tien Miljoen

ABN-AMRO
IBAN: NL62 ABNA 0619 1264 85
BIC: ABNANL2A

ING NL
IBAN: NL07 INGB 0000 3450 20
BIC: INGBNL2A

KvK Eindhoven
410.93.269

ANBI
8071.34.478
 
Copyright © 2020 Stichting OverBevolking v/h Club van Tien Miljoen, Alle rechten voorbehouden.