De lente hangt in de lucht, we hebben twee prachtige weekenden achter de rug en het wordt alleen maar mooier. Genieten!
Maar ook zorgwekkend, want het is pas februari. De gemiddelde temperatuur in februari 2019 is 6 graden tegenover een meerjaren-gemiddelde van 3,3 graden.
Wereldwijd voeren scholieren actie voor het klimaat, door te protesteren tijdens schooltijd, en door politici op te roepen meer actie te ondernemen. De protesten begonnen bij de 15-jarige Noorse Greta Thunberg, en vind navolging in België en recent in Nederland.
Ik schreef deze blog over hoe de scholieren een virale beweging bouwen en cultuurverandering in gang zetten. |
|
Het voorjaar hangt in de lucht en ik heb er zin in! En omdat macht en status zulke belangrijke onderwerpen zijn in tijden van (cultuur)verandering, gaat deze nieuwsbrief daarover. Over macht, status en ranking in organisaties, dat het helpt om de interne logica die daaruit volgt te begrijpen, en dat je ranking kunt inzetten om duurzaamheid in het DNA van je organisatie te krijgen.
Veel leesplezier en succes bij het bouwen aan #greenculture!
Walter
|
|
BLOG | Hoe je met ranking duurzaamheid in je DNA krijgt
|
|
Een groep mensen doet nooit zomaar iets. Gedrag en collectieve overtuigingen komen altijd ergens vandaan. Alle overtuigingen en ongeschreven spelregels samen leveren een systeem op van macht, status en ranking. Ranking ordent wie mag ordenen. Als je wilt verduurzamen, helpt het om het nieuwe en gewenste gedrag ranking te geven. Mensen gaan immers datgene doen, wat status geeft.
Een groep doet nooit zomaar iets, want overtuigingen en gedragingen zijn functioneel of waren dat ooit. De MIT professor Edgar Schein stelt dat iedere organisatie en iedere cultuur gevormd wordt door de unieke antwoorden op deze twee universele vragen:
1. Wat is ons gemeenschappelijke doel, ons bestaansrecht, onze missie of purpose?
2. Hoe gaan we dat intern met elkaar afstemmen en regelen, hoe gaan we samenwerken?
Die unieke antwoorden ontstaan meer dan dat je ze met elkaar bewust en expliciet formuleert. Mensen vormen dan wel cultuur, maar cultuur vormt ook mensen. Degenen die de grootste invloed hebben op de antwoorden op deze vragen, op dat wat er gebeurt en dat was als normaal wordt beschouwd, zijn de mensen met macht, sociale status, aanzien. Macht vinden we vaak ingewikkeld soms vies en soms juist stiekem heerlijk. Maar macht is er altijd, formeel en expliciet of informeel en impliciet. Iedere organisatie kent zijn eigen apenrots.
Ranking ordent wie mag ordenen. Antropologen gebruiken liever de term ‘ranking’ dan ‘macht’. Ranking staat voor je relatieve machtspositie in een specifieke context. Jitske Kramer en Danielle Braun schrijven in Building Tribes dat ‘ranking ordent wie mag ordenen’. Ranking gaat over wie mag bepalen wat normaal is. Mensen met een hoge ranking nemen makkelijker het woord, hebben privileges, en er wordt beter naar hen geluisterd. Zij bepalen de norm.
Ranking gaat over de shortcuts naar informele status en aanzien in de organisatie. Ranking gaat over de stoere verhalen die gedeeld worden tijdens de pauze, de borrel en die jaar na jaar verteld en herhaald worden… ‘weet je nog dat…?!’. Ranking is dat waarvoor je collega’s je een klap op de schouder geven.
Ranking gebruiken om duurzaamheid in je organisatiecultuur te verankeren.
Als je wilt veranderen, helpt het om het nieuwe en gewenste gedrag ranking te geven. Mensen gaan immers datgene doen, wat status geeft. Peer-to-peer verandering gaat veel makkelijker dan top-down opgelegde verandering. Mensen doen immers maar tot op zekere hoogte wat de formele hiërarchie hen voorschrijft.
|
Je kunt op allerlei manieren het gewenste gedrag ranking geven. De afgelopen maanden kwamen een aantal prachtige voorbeelden voorbij, in deze blog deel ik er twee.
Shell beloont top afhankelijk van behalen klimaatdoelstellingen
Deze olie- en gasmultinational maakt vanaf 2020 de beloning van de Shell-top deels afhankelijk van het behalen van concrete klimaatdoelen. Hiermee is duurzaamheid niet meteen in het DNA van het bedrijf verankerd, maar het is een interessante en potentieel grote stap. Beloon je medewerkers én leiders op dat wat je belangrijk zegt te vinden.
Vliegschaamte
Steeds meer mensen schamen zich om publiekelijk hun vervuilende vliegreizen te delen. Mensen vliegen nog wel (steeds meer), maar de maatschappelijke teneur is dat je daar niet trots op hoeft te zijn. 'Vliegschaamte' is afkomstig uit Zweden, daar ‘flygskam’ genoemd. De bestaande culturele mores is aan het veranderen en verschuiven (en maakt veel los), en gaat niet zozeer uit van positieve beloning van duurzaam gedrag maar het sociaal-maatschappelijk bestraffen van niet-duurzaam gedrag.
Treefest: bomen planten door een feestje te geven
Een andere manier om duurzaam gedrag ranking te geven en te stimuleren is een feestje. The Pollinators organiseerden in november een TreeFest met veel muziek, inspirerende sprekers, workshops en kunst op een prachtige locatie. Als je iets leuk en verleidelijk maakt door een goed feestje, bouw je een community en beloon je mensen die aansluiten bij de mores van de community. Je bevestigt het bestaande rankingssysteem of je bouwt een nieuw systeem.
Tot slot
Als je een organisatie wilt veranderen of verduurzamen, helpt het om je te realiseren dat je ook het (in)formele rankingssysteem moet veranderen. Het helpt om mensen te belonen voor het nieuwe gewenste gedrag. Dat kan op allerlei manieren, via de HR-cyclus, targets en financiële prikkels, maar dat kan ook door het nieuwe gedrag mooi en verleidelijk te maken.
Het is daarnaast belangrijk dat leiders het nieuwe gedrag gaan voorleven, want daarmee bestendig je het nieuwe gedrag als manier om ranking te verwerven. Hoe je het inricht en organiseert is per organisatie verschillend, want iedere groep geeft op dezelfde universele vraag een uniek antwoord.
Dat wat je belangrijk vindt, moet je ranking geven. Lees de uitgebreide blog online!
|
|
Keynote | Inclusie en diversiteit
Voor de Dienst Materieel en Ondersteuning van Defensie heb ik de top200 een uur meegenomen in het vraagstuk van diversiteit en inclusie, over de betekenis voor de hiërarchische machtsstructuur, en wat je te doen hebt om een inclusieve cultuur te bouwen.
|
|
|
Facilitatie | Building Green Tribes
Gedurende twee dagen heb ik het duurzaamheidsteam van een omgevingsdienst begeleid. Samen op zoek naar de antwoorden op vragen rond bestaansrecht (missie en strategie) en interne samenwerking.
|
|
|
IJSvuur | HouseCOOLing
Ik had het grote genoegen om de opening van het nieuwe kantoor van Sustainalize te begeleiden met een ijsvuur. De housewarming werd een houseCOOLing. Omdat je in dialoog betekenis moet geven aan het verduurzamen van organisaties.
|
|
|
|
Keynote | Bouw een tribe!
Op het event liefde tussen sales en operations gaf ik voor de beursgenoteerde IT-specialist CTAC een keynote over sterke ketensamenwerking tussen sales en operations. Cultuurverschil blijkt een belangrijke oorzaak voor gedoe in ketens.
|
|
|
|
Bootcamp | Antropologisch kijken
Met mijn tribe van Human Dimensions hebben we het eerste nationale Deep Democracy event in de Metaalkathedraal georganiseerd. Dat was al gaaf, maar ik mocht er ook nog een bootcamp antropologisch kijken in een Mongoolse 'ger' geven. Sjaal om en gaan!
|
|
|
|
Blog | Hoe klimaatspijbelaars cultuur veranderen
Ik schreef een blog over de scholieren die spijbelen om politiek Den Haag aan te zetten tot klimaatactie. Want als je er door de bril van corporate antropologie naar kijkt, organiseren ze virale verandering bijna volgens het boekje. Wat we kunnen leren van deze GreenRebels.
|
|
|
|
Interview | Klimaatverandering: Een persoonlijke keuze?
Prachtig interview met de Indiase antropoloog Amitav Gosh. ‘Elk wereldprobleem wordt teruggebracht tot persoonlijke keuzes. Terwijl klimaat-verandering helemaal niet gáát over jou en mij maar over het systeem.’
|
|
|
Boek | Project Drawdown
Project Drawdown is het meest veelomvattende plan dat ooit is voorgesteld om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Het project bundelde de 100 meest impactvolle oplossingen die klimaatverandering een halt kunnen toeroepen.
Het boek beschrijft voor iedere oplossing in detail de context, de carbon footprint, de financiële kosten en opbrengsten beschreven.
|
|
|
|
Hoe krijgen we meer mensen betrokken bij het bouwen aan een duurzame wereld? De Noorse wetenschapper helpt ons aan antwoorden aan de hand van 5 inzichten uit de klimaatpsychologie. Building cultures of sustainbility.
|
|
|
|
|
