η αέναη αλλαγή
Λίγα πράγματα ξέρω για τον εαυτό μου στα σίγουρα, αλλά ένα από αυτά είναι ότι μου αρέσουν οι αλλαγές. Όχι όλες οι αλλαγές -κυρίως οι μεγάλες. Δεν ξέρω πως να σας το περιγράψω αυτό το πράγμα. Θα σας πω το εξής: όταν αποφασίστηκε ότι η Ελλάδα θα αποκτήσει το ευρώ και κλείδωσε η ισοτιμία, χρόνια πριν μπει το νόμισμα στην κυκλοφορία, άρχισα να μαθαίνω να μετατρέπω όλα τα ποσά σε ευρώ απ' έξω. Χρόνια πριν χρειαστεί, επαναλαμβάνω. Μόλις έγινε η αλλαγή (βρισκόμουν στην Ισπανία την ακριβή ημερομηνία της αλλαγής και έτρεξα να πάρω το σακουλάκι με τα φρέσκα κέρματα) άρχισα να χρησιμοποιώ μόνο ευρώ, παρ' όλο που δεν ήταν απαραίτητο, καθώς υπήρχε μια μεγάλη περίοδος προσαρμογής. Μου άρεσε η αλλαγή. Ήταν μεγάλη και καθολική στις ζωές των ανθρώπων, και προσπάθησα να προσαρμοστώ πρώτος απ' όλους. Ήθελα να γίνει πιο γρήγορα.
Δεν ξέρω αν σας το εξηγώ καλά. Είναι ένας κοινωνικοπολιτικός first adopter, για να το πω έτσι. Είναι ένα θέμα που έχει και τα καλά του και τα κακά του. Μου επιτρέπει να αλλάζω πολύ γρήγορα (απόψεις, περιβάλλον, δουλειά) και να προσαρμόζομαι πολύ εύκολα. Δεν ξέρω αν έχετε διαβάσει το "Γρίφο των 100 χρόνων", αλλά το μελλοντικό μοντέλο ζωής που περιγράφει για τους ανθρώπους που θα ζήσουν τις επόμενες δεκαετίες μοιάζει πολύ μ' αυτό που ζω εγώ (και απολαμβάνω) ήδη.
Από την άλλη, δεν αντιμετωπίζουν όλοι το ίδιο τις αλλαγές. Πολύς κόσμος δεν τις συμπαθεί εξίσου, ούτε έχει την ίδια όρεξη να προσαρμοστεί όλο χαρά και περιέργεια, όπως εγώ. Αυτό μερικές φορές γίνεται σε κλίμακα ολόκληρης κοινωνίας, με αποτέλεσμα εγώ και οι συνοδοιπόροι μου να ξεκολλάμε από το υπόλοιπο zeitgeist. Κάποιες φορές το υπόλοιπο zeitgeist προσαρμόζεται κι αυτό λίγο αργότερα (όπως έγινε με το ευρώ), κάποιες άλλες όμως αποκλίνουμε εντελώς και μόνιμα.
Αυτή την εποχή στις κοινωνίες του "δυτικού κόσμου" συμβαίνει μια αλλαγή την οποία πολύ μεγάλες ομάδες δυσκολεύονται να την ακολουθήσουν. Άλλες, μικρότερες ομάδες για πρώτη φορά σηκώνουν κεφάλι και διεκδικούν σεβασμό και αξιοπρέπεια που ποτέ δεν είχαν. Είναι μια διαδικασία έντονης προσαρμογής την οποία παρακολουθώ και στην οποία συμμετέχω (έμμεσα, καθώς δεν ανήκω σε καμία από αυτές τις μικρότερες ομάδες, αλλά στην άλλη, τη μεγάλη, των προνομιούχων) με μεγάλη χαρά και την οποία απολαμβάνω. Πολύς κόσμος ζορίζεται, όμως.
Την Τετάρτη μίλησα για το θέμα της "πολιτικής ορθότητας" στην Πάτρα, περιγράφοντας το σημείο όπου η σκέψη μου πάνω στο θέμα έχει καταλήξει. Κάποιες από τις ερωτήσεις που ακολούθησαν με προβλημάτισαν. Οι άνθρωποι που δεν την παρακολουθούν καθόλου αυτή την αλλαγή και δεν την έχουν καταλάβει καθόλου φαίνεται ότι είναι ακόμη πάρα πολλοί. Ένα από τα θέματα που έθιξα σε αυτή την ομιλία, δε, το έγραψα και σήμερα στην Καθημερινή. Πολύς κόσμος δεν είναι καθόλου στο ίδιο μήκος κύματος, ίσα ίσα, ενοχλείται πολύ και πολλές φορές όταν γράφω τέτοια πράγματα απομακρύνω κατά τα άλλα πιστούς αναγνώστες.
Βεβαίως, κανένας δεν είναι υποχρεωμένος να αντιδρά στις αλλαγές όπως εγώ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, φοβάμαι ότι η δική μας κοινωνία καθυστερεί πολύ να προσαρμοστεί και να πάει παρακάτω. Είναι μια δύσκολη διαδικασία, αλλά ο ρυθμός της αλλαγής δεν μοιάζει να είναι αυτός που πρέπει. Τα χρόνια περνάνε, οι κοινωνίες αλλάζουν, οι συζητήσεις αλλάζουν, ο κόσμος αλλάζει κι εμείς, αν και δεν μένουμε ακριβώς ίδιοι, πάντως αλλάζουμε με πολύ πολύ πιο αργό ρυθμό, μολονότι ήδη ξεκινάμε από μειονεκτική θέση. Αυτό ισχύει και σε πολλά άλλα πράγματα, όχι μόνο στο πεδίο των ιδεών και των κοινωνικών δομών. Ισχύει στην οικονομία, στην τεχνολογία, στην δημοκρατία μας. Δεν μένουμε στάσιμοι, αλλά προχωράμε έρποντας την ώρα που οι άλλοι πετάνε. Έτσι αφ' ενός δεν πρόκειται να τους φτάσουμε ποτέ. Αφ' ετέρου, εγώ και οι συνοδοιπόροι μου θα νιώθουμε όλο και πιο ξένοι.
|
