Książka prezentuje kulturowy model problemów i zaburzeń psychicznych. W tym modelu objawy psychiatryczne to przejawy psychicznego kryzysu na drodze do dorosłej świadomości i tożsamości. Publikacja przedstawia kwestie normy psychicznej, stany granicznej wyobraźni, obraz kliniczny osobowości borderline, omawia stan kryzysowy epoki technologicznej. Jest adresowana do psychologów, psychoterapeutów, lekarzy, nauczycieli, doradców, trenerów i osób szukających zrozumienia problemów własnych oraz występujących w otoczeniu rodzinnym, zawodowym i kulturowym.
Zdrowa wyobraźnia uczy rozumienia życia psychicznego jako pełni. Rozwija zdolność postrzegania siebie i świata jako uporządkowanej jedności w czasie, przestrzeni i działaniu. Dla uchwycenia jedności niezbędna jest postawa kreatywna, dynamiczna, która uwzględnia proces zmiany, kryzys, nadzieję.
Spis treści
Rozdział 1: Kryzys i transformacja
Niedojrzałość jako podłoże kryzysu
Kryzysowy model terapii
Dwie przemiany Dionizosa
Uzupełnianie deficytów w terapii
Rozdział 2: Obraz epoki
Życie prowizoryczne i mit sukcesu
Potrzeba katharsis
Idealizm i mania
Pycha jako pułapka
Rozdział 3: Wyobraźnia i wzorce
Funkcje wyobraźni
Presja wirtualnej rzeczywistości
Obraz siebie, obraz świata
Potrzeba jedności czasu i przestrzeni
Kryzysy i wzorzec zdrowia
Rozdział 4: Obłęd i integracja psychiczna
Twórczość, normalność, obłęd
Racjonalizm i myślenie nieukierunkowane
Granice światopoglądu
Rozdział 5: Odrodzenie wyobraźni mitycznej
Pośrednicząca rola wyobraźni
Fantazjowanie
Nowe projekcje
Scalająca funkcja świata wyobrażonego
Rozdział 6: Osobowość borderline
Status diagnostyczny
Obraz kliniczny stanów pogranicza
Mechanizmy obronne
Organizacja życia psychicznego
Problemy „ze sobą” wielu osób młodych i dorosłych wynikają z problemów „ze światem”. Są one powiązane z negatywnymi warunkami panującymi w rodzinie, pracy zawodowej oraz destrukcyjnym wpływem chaosu informacyjnego, jaki tworzy rewolucja technologiczna. Przyjmują postać kryzysu, gdy tempo życia nakręcają dążenia do nieograniczonego rozwoju. Osoba w kryzysie traci poczucie kontroli własnych granic psychicznych, a rozchwiana wyobraźnia stwarza dodatkowe problemy, zamiast być źródłem zdrowia i twórczych rozwiązań.
W książce analizuję stany psychiczne i zachowania typowe dla epoki zaawansowanych technologii, których znamiennym przykładem są stany borderline. W ich interpretacji inspiracją jest myśl Carla Gustava Junga, jednego z niezwykłych myślicieli XX wieku. Badacz ten sięgał daleko w przeszłość, co zaowocowało teorią archetypów i nieświadomości zbiorowej. Badał też czasy nowożytne, opisując takie zjawiska jak UFO, feminizm czy ogłoszenie dogmatu „O wniebowzięciu Maryi Panny” (1950 rok). Interpretował te fenomeny jako zbiorowe projekcje, kompensacje i mity epoki. Przewidywał także przyszłe procesy, pisząc między innymi o wzrastającej roli kobiet jako przebudzeniu wzorców archetypu Wielkiej Matki.
Niezwykle ważną ideą psychologii Junga, która przewija się w książce, jest teza mówiąca o powiązaniach procesów psychicznych i kulturowych. Wynika z niej, że psychika osób będących w kryzysie odzwierciedla negatywne oddziaływanie wielu czynników, jakimi są problemy osobiste, wpływy dzieciństwa i najbliższej rodziny, a także nieuchwytne w małej skali procesy zbiorowe (cywilizacja). Podejście ukierunkowane na kulturę pogłębia biologiczne i psychologiczne rozumienie takich problemów jak frustracja czy lęk. Powstają one nie tylko z powodu wewnętrznych zranień, ale także wskutek braku kulturowych drogowskazów, które pomagają stworzyć wewnętrzną równowagę oraz odnaleźć osobistą ścieżkę w życiowym labiryncie.
W historiach pacjentów reprezentujących różne grupy społeczne i zawodowe coraz wyraźniej widać wpływ kultury technologicznej i mitów epoki. Zwraca uwagę narastająca bezradność i zagubienie ludzi wobec wpływów środowiska i procesów cywilizacyjnych, wśród których na pierwszy plan wysuwają się takie zjawiska jak cyfryzacja, wirtualizacja, relatywizacja prawdy i manipulacja światem psychicznym w celach komercyjnych i ideologicznych. Biologiczny model terapii psychiatrycznej nie ogarnia tych procesów. Nie ma ani idei, ani narzędzi do wyjaśniania powiązań między umysłem a kulturą i funkcjonowaniem społecznym.
Psyche jest atakowana z wielu stron. Skutków inwazji maszyn, reklam, kodów, chipów i algorytmów na wnętrze psychiczne człowieka nie są w stanie wyrównać treningi z inteligencji emocjonalnej czy wycieczki do Amazonii połączone z lekcjami medytacji i duchowości. Jeśli na co dzień żyjemy w zatrutej atmosferze, dwa tygodnie lepszego powietrza na rok to za mało. Staram się wykazać w książce, że nasza psyche potrzebuje innego traktowania i przestrzeni do oddychania. W ciągu dziesięciolecia stany borderline stały się w Polsce niemal powszechnym zjawiskiem.
Potrzebujemy diagnozy funkcji psychicznych zarówno w modelu biologicznym (anatomia mózgu, psychopatologia, neurofizjologia, neuronauka), jak też w modelu humanistycznym (osobowość, świadomość, tożsamość, procesy społeczne, etyka). Dialog humanistów z przyrodnikami chroni sztukę leczenia przed degradacją do poziomu rzemiosła, które widzi jedną stronę medalu. Brak dialogu prowadzi do skrajności. Pierwszą jest leczenie wyłącznie substancjami chemicznymi w szpitalach psychiatrycznych, a drugą wypędzanie duchów i „złych energii” za pomocą egzorcyzmów, zaklęć i magicznych afirmacji.
Aby rozumieć potrzeby ludzkiej psyche, współczesny psychiatra, terapeuta, pedagog, doradca powinien znać dzieła starożytne oraz twórców współczesnych prezentujących humanistyczny i interdyscyplinarny punkt widzenia. Wymienię dla przykładu takich kulturowo myślących psychiatrów, psychoanalityków i filozofów, jak Erich Fromm, Viktor Frankl, Ronald Laing, a w Polsce Kazimierz Dąbrowski, Antoni Kępiński, Kazimierz Jankowski, Andrzej Jakubik, Krzysztof Maurin, Alina Motycka czy Zofia Rosińska. Z ich dogłębnych, często przenikliwych analiz wynika, że kultura jest kuźnią drogowskazów wspierających proces kształtowania życia psychicznego.
Obserwacje zawarte w książce opierają się na moim wieloletnim doświadczeniu w pracy z pacjentami z całego spektrum zaburzeń – od schizofrenii i chorób afektywnych przez uzależnienia i problemy adaptacyjne po nerwice, zaburzenia odżywiania i zaburzenia osobowości. Doświadczenia te pogłębiałem, analizując w terapii marzenia senne, prowadząc psychologiczne studia nad literaturą, w tym nad dramatami mistrzów pióra od Ajschylosa po Gombrowicza. Zajmuję się tradycyjnymi mitami, zwłaszcza greckimi, przeżyciami granicznymi, mitami współczesności oraz psychologią przywództwa. We wszystkich tych obszarach przewija się podstawowa idea, że człowieka można dogłębnie zrozumieć tylko przez jego kulturę.
Życie psychiczne jest poszukiwaniem drogowskazów, które odnajdujemy w archetypach, pierwotnych obrazach duszy. Człowieka pozbawionego dostępu do drogowskazów dopada coś gorszego niż nerwica, w której cierpi on z powodu lęków i nadwrażliwości, a także z powodu szlachetnych ideałów. Gdy jest on odizolowany od archetypowych wskazówek, nęka go bezdenna pustka i bezmierny chaos, swoista „złośliwa” dezintegracja.
Książkę kieruję do osób zainteresowanych zdrowiem psychicznym oraz procesami cywilizacyjnymi, które generują doświadczenia kryzysowe, wywołują stany borderline, utrudniają integrację psychiczną. Polecam ją w szczególności psychologom, psychiatrom, terapeutom, lekarzom. Tematykę stanów pogranicza omawiam z perspektywy jungowskiej i archetypowej psychologii kultury.
Zagadnienia z pogranicza psychologii, psychiatrii i kultury podejmowałem w artykułach publikowanych w piśmie „ALBO albo” oraz w ostatnich książkach: Psychologia mitów greckich (2013), Doświadczenia graniczne i transkulturowe (red., 2014), Psychoza czy opętanie (2017b). Zamierzam pogłębiać analizę tych zagadnień w kolejnych publikacjach (Matka pochłaniająca, Wieczne dzieci, Droga wewnętrznego bohatera, Zraniony uzdrowiciel i in.).
W opracowaniu końcowej wersji książki wielką pomocą było dla mnie krytyczne spojrzenie recenzenta naukowego dra hab. n. med. Tadeusza Nasierowskiego, któremu w tym miejscu składam serdeczne podziękowania.
Będę wdzięczny za uwagi dotyczące zagadnień poruszonych w książce (redakcja@eneteia.pl). Uwzględnię je w kolejnych pracach z zakresu psychologii jungowskiej, psychoterapii, psychiatrii i psychologii kultury.
Warszawa, kwiecień 2019
Zenon Waldemar Dudek
Liczba stron: 170 Rok wydania: 2019 Oprawa: miękka ze skrzydełkami ISBN: 978-83-61538-93-6
Wydanie: pierwsze Format: 135 × 205 mm Wydawnictwo: ENETEIA Waga: 0,22 kg
Jungowskie inspiracje
Encyklopedia Jungowska: Animus – Kazimierz Pajor
Od psychologii do autopsychoterapii
W masce dorosłości. Odwrócenie ról w rodzinie jako zjawisko interpersonalne, intrapsychiczne i kulturowe – Katarzyna Schier
Archetypy w kulturze
Miejsce zagubienia – miejsce umocnienia. Krótka historia labiryntu – Paweł Fijałkowski
Nasze tożsamości
Od indywiduacji do infantylizacji. Maniakalny system rodzinny – Tomasz Olchanowski
Dziecko w odwróconej rodzinie. Fenomen cywilizacji sukcesu – Zenon Waldemar Dudek
Dialog kultur
Zajnab al‑Ghazali – kobieta i misjonarka – Ewa Machut‑Mendecka
Dziecięcy buddowie: technologia buddyjskich „świętych” na Zachodzie – Jacek Sieradzan
Z poetyki archetypów
Kto idzie? Hamlet. O mężczyźnie, któremu nie dane było wejść do królestwa dorosłych – Jadwiga Wais
Bajki – Tomasz Bohajedyn
Na granicy epok
Nietzscheański wielbłąd, lew i dziecko – przemiana zorientowana na proces – Arkadiusz Tabero
Ślepnąc od świateł, ślepnąc od prawdy – Zenon Waldemar Dudek
Forum psychologii kultury Recenzje: Symbole człowieka – Czesław Nosal (C.G. Jung, "Człowiek i jego symbole")
Realny świat? – Paweł Karpowicz (P.R. Wojciechowski, "Światy zastępcze. Samotność wobec kultury") Eseje: Zastosowanie systemowej terapii rodzinnej w terapii zaburzeń psychicznych – Elwira Blazewicz Dyskusje: Eliksir wiecznej młodości, czyli o niedojrzałości człowieka Zachodu – Robert Jęczeń
W masce dorosłości. Odwrócenie ról w rodzinie jako zjawisko interpersonalne, intrapsychiczne i kulturowe
prof. dr hab. Katarzyna Schier
Wprowadzenie
Odwrócenie ról w rodzinie, czyli parentyfikacja, to sytuacja, w której dziecko poświęca własne potrzeby otrzymywania opieki od bliskich mu dorosłych osób i przejmuje opiekę nad nimi. Za Nancy Chase przyjmuję następującą definicję tego zjawiska:
"Parentyfikacja w rodzinie obejmuje związaną z działaniem i/lub emocjonalną zamianę ról, w której dziecko poświęca własne potrzeby – uwagi, bezpieczeństwa i uzyskiwania wsparcia w rozwoju – po to, aby dostosować się do instrumentalnych lub emocjonalnych potrzeb rodzica i troszczyć się o nie" (Chase, 1999, s. 5).
Badacze różnicują dwa rodzaje parentyfikacji: instrumentalną oraz emocjonalną (Schier, 2017). Dziecko może opiekować się rodzicem, który jest chory fizycznie lub/i psychicznie, rodzeństwem (także niepełnosprawnym), może występować w roli tłumacza w sytuacji emigracji rodziny, pełnić funkcję osoby sprzątającej dom, kucharza, zaopatrzeniowca, może zarabiać pieniądze dla rodziny. Są to cechy parentyfikacji instrumentalnej. W literaturze przedmiotu (za: Schier, 2017) przyjmuje się, że znacznie poważniejsze konsekwencje dla funkcjonowania danej osoby ma parentyfikacja emocjonalna. Dziecko może być „terapeutą” dla rodzica, który ma trudności psychiczne (np. może chcieć go chronić przed depresją), może być buforem i mediatorem w relacji rodziców, pełnić rolę osoby wzmacniającej poczucie wartości rodzica, stając się przedłużeniem jego Ja idealnego (np. poprzez swoje wyjątkowe osiągnięcia i sukcesy), czy wreszcie być partnerem rodzica (niekiedy także w kontekście seksualizacji kontaktu).
Pojęcie „parentyfikacji” zostało stworzone przez Ivána Böszörményi‑Nagy’ego i Geraldine Spark (1973; za: Schier, 2017) dla opisania zjawiska związanego z życiem rodzinnym w ogólnym rozumieniu, nie zaś wyłącznie ze specyficzną dysfunkcją rodziny.
Niektórzy autorzy, na przykład Nancy D. Chase (1999), rozróżniają dwa rodzaje parentyfikacji: „zdrową” (adaptacyjną) oraz „patologiczną” (destrukcyjną). „Zdrowa” parentyfikacja ma najczęściej charakter czasowy, a zachowania dziecka są doceniane i waloryzowane przez rodzinę. Może ona prowadzić do rozwoju odpowiedzialności u dziecka. Może ono powiedzieć do siebie: „Czasem, gdy jest to potrzebne (np. rodzina jest w kryzysie), zajmuję się dorosłymi”. „Destrukcyjna” parentyfikacja natomiast ma często charakter stały, a co ważniejsze – jest zjawiskiem utajonym. Dziecko ma przeświadczenie, że „zawsze opiekuje się matką, ojcem, rodzeństwem lub dziadkami” i że te działania przekraczają jego możliwości radzenia sobie.
Przyjmuje się, że istnieją grupy ryzyka dla rozwoju odwrócenia ról w rodzinie. Należą do nich: dzieci z rodzin ubogich, dzieci, których rodzice są młodzi wiekiem, dziewczynki oraz pierwsze lub najstarsze dzieci w rodzinie. Mogą to być także dzieci rodziców chorych fizycznie lub psychicznie, dzieci rodziców uzależnionych (od alkoholu czy narkotyków), dzieci posiadające niepełnosprawne rodzeństwo, dzieci rodziców będących w konflikcie lub w trakcie rozwodu, dzieci wychowywane przez jednego rodzica (z powodu śmierci opiekuna, rozwodu lub rozstania), dzieci z rodzin zastępczych oraz dzieci imigrantów.
Zdaniem Gregory’ego Jurkovica (1997), opisując parentyfikację, powinno się wziąć pod uwagę kilka istotnych elementów. Są to:
otwartość (w mówieniu o zadaniach dziecka);
rodzaj podejmowanej przez dziecko pracy;
rozmiar przypisywanej dziecku odpowiedzialności;
adekwatność zadań do wieku dziecka;
to, kim jest osoba, którą dziecko ma się zajmować;
poziom internalizacji potrzeb opiekunów przez dziecko;
charakter granic w danej rodzinie;
zasadność działań dziecka z punktu widzenia społecznego i etycznego.
Lisa Hooper (2007) uważa, że parentyfikacja spełnia niektóre kryteria doświadczenia traumatycznego. Po pierwsze, często pozostawia dziecko z wrażeniem, że nie ma ono kontroli nad sytuacją w rodzinie. Po drugie, kiedy dziecko po raz pierwszy doświadcza parentyfikacji – w zależności od wieku i poziomu dojrzałości – czuje się najczęściej źle wyposażone do tego, żeby dźwigać rolę opiekuna w rodzinie. Po trzecie, literatura odnosząca się do rezultatów badań empirycznych potwierdza tezę, że parentyfikacja może prowadzić, i prowadzi, do długotrwałych problemów funkcjonowania zarówno dziecka, jak też potem osoby dorosłej.
Mechanizm działania odwrócenia ról w rodzinie należy opisywać, odwołując się do trzech pokoleń – dzieci, rodziców oraz dziadków.
Liczba stron: 161 Rok wydania: 2019 Oprawa: miękka ISSN: 1230-0802
Wydanie: pierwsze Format: 160 × 230 mm Wydawnictwo: Eneteia Waga: 0,28 kg
Psychodrama stanowi kompleksowe podejście do psychoterapii, ukierunkowane na przeżycie katharsis, doświadczenie wewnętrznych kompleksów oraz ról w grupie. Jej metody mają na celu uwolnienie kreatywnego potencjału, łącząc elementy autoterapii, autorefleksji i autoedukacji z indywidualną i grupową pracą terapeutyczną oraz wzajemnym dzieleniem się informacjami zwrotnymi. Jest ona swego rodzaju treningiem poszerzania spektrum doświadczeń, samoświadomości i umiejętności społecznych w oparciu o założenia psychologii humanistycznej i głębinowej.
Podręcznik Christiana Stadlera zawiera bogatą wiedzę oraz praktyczne wskazówki przydatne w ramach szkolenia się w psychodramie. Stanowi cenne źródło wiedzy praktycznej dla szerszego kręgu odbiorców zainteresowanych psychoterapią, kreatywnym rozwiązywaniem problemów, procesami grupowymi, edukacją dorosłych, twórczym korzystaniem z zasobów wyobraźni.
O Autorze
Christian Stadler (ur. 1961) jest dyplomowanym psychologiem. Pracuje jako psychoterapeuta, superwizor oraz edukator dorosłych w Monachium. Prowadzi szkolenia w zakresie psychoterapii opartej na psychologii głębi, psychodramie, superwizji i mediacji (zarządzanie konfliktem). Jest współredaktorem czasopisma „Zeitschrift für Psychodrama und Soziometrie”.
Autor i redaktor licznych poradników i artykułów, m.in. z dziedziny psychodramy, pracy z ustawieniami czy pracy ze snami. Dyrektor Instytutu Moreno Edenkoben/Überlingen.
Kontakt: www.psysta.de
Spis treści
Przedmowa do wydania polskiego – Krzysztof Ciepliński, Anna Bielańska
Wprowadzenie
Rozdział 1. Historia psychodramy
1.1. Początki psychodramy i socjometrii w Austrii
1.1.1. Gra i teatr
1.1.2. Socjometria i włączenie systemów 1.2. Socjometria, terapia grupowa i psychodrama: zawodowy przełom Moreno 1.3. Obecne kierunki rozwoju
1.3.1. Monodrama
1.3.2. Socjodrama
1.3.2.1. Socjodrama ukierunkowana na temat
1.3.2.2. Socjodrama ukierunkowana na grupę
1.3.2.3. Socjodrama ukierunkowana na aspekty socjokulturowe
1.3.3. Skupienie się na zaburzeniu
Rozdział 2. Teoria psychodramy
2.1. Obraz człowieka i obraz świata 2.2. Sieć społeczna jako narzędzie diagnostyczne: mierzenie, analiza i interwencja 2.3. Teoria ról. Podstawy psychologii rozwojowej, psychologii społecznej i psychoterapii
2.3.1. Wymiary roli
2.3.2. Atom kulturowy a atom ról
2.3.3. Rozwój ról
2.3.4. Konflikty ról 2.4. Teoria kreatywności
2.4.1. Choroba, salutogeneza i model zmiany
2.4.2. Blokady w cyklu kreowania
2.4.3. Cykl kreowania w procesie terapeutycznym
2.4.3.1. Model Prochaski i DiClemente
2.4.3.2. Kreatywne kształtowanie procesu w pracy z zaburzeniem 2.5. Zasoby i rozwiązanie w psychodramie
2.5.1. Zasoby
2.5.2. Psychodramatyczne ukierunkowanie na rozwiązanie
Rozdział 3. Psychodrama w terapii
3.1. Narzędzia psychodramy
3.1.1. Protagonista
3.1.2. Scena
3.1.3. Terapeuta
3.1.3.1. Terapeuta w pracy z grupą
3.1.3.2. Psychodramatysta w terapii indywidualnej
3.1.4. Grupa
3.1.5. Odtwórcy ról 3.2. Formy pracy w psychodramie i ich przebieg
3.2.1. Psychodrama z ustalonym przebiegiem zdarzeń (praca protagonistyczna typu A)
3.2.1.1. Przebieg pracy protagonistycznej ukierunkowanej na teraźniejszość
3.2.1.2. Winieta
3.2.1.3. Praca protagonistyczna z przeniesieniem sceny do przeszłości
3.2.1.4. Praca protagonistyczna z przejściem do sceny z innej rzeczywistości
3.2.2. Psychodrama z działaniami spontanicznymi (praca protagonistyczna typu B)
3.2.3. Socjodrama (gra grupowa)
3.2.3.1. Gra grupowa z ustalonym przebiegiem zdarzeń (socjodrama typu A)
3.2.3.2. Spontaniczna gra grupowa (socjodrama typu B)
3.2.4. Formy pracy grupowej
3.2.4.1. Socjodrama socjokulturowa
3.2.4.2. Teatr klaskany (clap)
3.2.4.3. Teatr z playbacku
3.2.4.4. Ruchome rzeźby
3.2.4.5. Pary 3.3. Techniki psychodramy
3.3.1. Budowanie sceny
3.3.2. Dublowanie
3.3.2.1. Dublowanie w węższym znaczeniu
3.3.2.2. Dubler
3.3.2.3. Reprezentant
3.3.3. Odgrywanie własnej roli
3.3.4. Lustro
3.3.5. Zmiany w przebiegu czasowym
3.3.5.1. Ruch w przód i w tył wzdłuż osi czasu
3.3.5.2. Praca w zwolnionym tempie
3.3.5.3. Zastygnięcie
3.3.5.4. Praca z przyspieszeniem
3.3.6. Maksymalizacja
3.3.7. Zmiana roli, odgrywanie roli kogoś innego, feedback z roli
3.3.7.1. Zmiana roli, odgrywanie roli kogoś innego
3.3.7.2. Feedback z roli i feedback identyfikacyjny
3.3.8. Zamiana ról
3.3.9. Zmiana sceny
3.3.9.1. Zmiana sceny w pracy protagonistycznej
3.3.9.2. Sharing
3.3.9.3. Amplifikacja 3.4. Proces terapeutyczny 3.5. Prezentacja przypadków
3.5.1. Pacynki i praca z krzesłami w terapii indywidualnej skoncentrowanej na zmianie zachowań
3.5.2. Od atomu kulturowego do społecznego: Eksternalizacja zdeprecjonowanych introjektów i praca z wewnętrznym dzieckiem
3.5.3. Próbowanie, zamiana ról i zmiana sceny
3.5.4. Praca z krzesłami w terapii indywidualnej pacjentki ze stanami lękowymi
3.5.5. Amplifikacja i sceniczne przedstawienie obrazu przeciwprzeniesienia
3.5.6. Praca z małżeństwem w monodramie
Rozdział 4. Badania
Rozdział 5. Spojrzenie w przyszłość
Słowniczek pojęć
Literatura cytowana
Literatura dodatkowa
Aneks
Zasady psychodramy według Moreno
Kołowy model rodzajów zaburzeń oraz technik psychodramy według Krügera
Dokumentacja sesji terapeutycznej (SDB‑Psychodrama)
Kwestionariusz pytań dotyczących sieci społecznych
Indeks rzeczowy
O Autorze – podziękowania
Liczba stron: 291 Rok wydania: 2018 Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Wydanie: drugie Format: 135 × 205 mm Wydawnictwo: ENETEIA
Autorzy książki przedstawiają w popularny sposób podstawowe nurty, szkoły i metody współczesnej psychoterapii, odpowiadając na różne pytania, które mogą nurtować osoby zainteresowane psychoterapią lub poszukujące pomocy terapeutycznej. Jak działa psychoterapia, co wydarza się w relacji psychoterapeutycznej, jakie trudności występują podczas psychoterapii, czy psychoterapia jest skuteczna? – to ważniejsze z omawianych pytań.
Książka zawiera wiele ciekawych przykładów z praktyki psychoterapeutycznej, jest adresowana do szerokiego kręgu odbiorców, w tym do studentów, psychologów, nauczycieli i osób, których bliscy korzystają z terapii.
Spis treści
Przedmowa do wydania drugiego – Lidia Grzesiuk
Rozdział 1: Czym jest psychoterapia
O potocznym rozumieniu psychoterapii, o tym co ją charakteryzuje, o jej ograniczeniach, o kompetencjach i uprawnieniach do prowadzenia psychoterapii
Rozdział 2: Nie ma jednej psychoterapii
O znaczeniu nieświadomości i tożsamości (psychoanaliza), o zmianie zachowań i sposobu myślenia (terapia behawioralna i poznawcza), o znaczeniu kontaktu z drugim człowiekiem (terapia humanistyczna), o zmianie systemu rodzinnego (terapie systemowe), o łączeniu i integracji różnych technik psychoterapii (terapia eklektyczna)
Rozdział 3: O rozpoczynaniu i kończeniu psychoterapii
O pierwszym spotkaniu psychoterapeuty z pacjentem, o kontrakcie terapeutycznym, o „wypadaniu” pacjentów z terapii i jego przyczynach, o przygotowaniach do zakończenia psychoterapii
Rozdział 4: Pojedynczo czy w grupie?
O kryteriach doboru pacjentów do grupy, o terapeutycznych właściwościach grupy, o pracy indywidualnej na tle grupy, o terapii rodzinnej
Rozdział 5: Co się zdarza podczas psychoterapii
O relacji pacjent – terapeuta, o oporze przed zmianą w psychoterapii, o znaczeniu wglądu, odreagowaniu i uczeniu się
Rozdział 6: Techniki, sposoby pracy stosowane w psychoterapii
O interpretacji – zasadniczej technice psychoanalizy, o odwrażliwianiu i treningu asertywności – technikach terapii behawioralnej, o modyfikacji sposobu myślenia w terapii poznawczej, o technikach innych podejść psychoterapeutycznych
Rozdział 7: Czy psychoterapia w ogóle działa?
O badaniach nad skutecznością psychoterapii i ich niejednoznacznych wynikach, o sensie prowadzenia badań nad skutecznością psychoterapii, o tym, kiedy i dla kogo psychoterapia może być szkodliwa, o przyczynach rezygnacji z psychoterapii, o cechach dobrego psychoterapeuty
Rozdział 8: Kto poddaje się psychoterapii?
O pacjentach neurotycznych, o pacjentach z zaburzeniami psychosomatycznymi, o pacjentach z zaburzeniami afektywnymi, o pacjentach z zaburzeniami odżywiania, o pacjentach socjopatycznych, o pacjentach schizofrenicznych
Rozdział 9: Jak zostać psychoterapeutą?
O psychoterapii treningowej, o warsztatach służących ćwiczeniu umiejętności postępowania terapeutycznego, o superwizji, o certyfikatach, o regulacjach prawnych dotyczących psychoterapeutów
Parę słów na zakończenie
Słowniczek wybranych terminów
Bibliografia
Liczba stron: 291 Rok wydania: 2018 Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Wydanie: drugie Format: 135 × 205 mm Wydawnictwo: ENETEIA
W monografii autor przedstawia najnowsze poglądy na rolę i znaczenie magnezu w ustroju ludzkim, omawia przyczyny jego niedoboru i źródła naturalne oraz fizjopatologię z uwzględnieniem wybranych zespołów chorobowych, profilaktykę i leczenie.
Książka jest cenną pozycją w piśmiennictwie polskim. Przeznaczona jest nie tylko dla lekarzy różnych specjalności, ale także dla osób interesujących się problematyką zdrowia i leczenia chorób.
Prof. dr hab. n. med. Andrzej Polubiec
Spis treści
Magnetyzm magnezu. Wspomnienie Profesora Juliana
Aleksandrowicza – prof. dr hab. Jerzy Woy‑Wojciechowski
Przedmowa do wydania pierwszego – prof. dr hab. n. med. Andrzej Polubiec
Przedmowa do wydania drugiego – lek. med. Zenon W. Dudek
1. Pierwiastki a zdrowie
1.1. Znaczenie pierwiastków
1.2. Biopierwiastki – pierwiastki życia
1.3. Funkcje biopierwiastków
1.4. Mikroelementy i makroelementy
1.5. Magnez – makropierwiastek życia
1.6. Pierwiastki toksyczne
1.7. Styl odżywiania a zdrowie
2. Medycyna ortomolekularna
2.1. Zasady i cele medycyny ortomolekularnej
2.2. Choroby cywilizacyjne a medycyna ortomolekularna
3. Znaczenie magnezu w fizjologii
3.1. Rozmieszczenie magnezu w organizmie
3.2. Znaczenie biochemiczne magnezu
3.3. Magnez a wytwarzanie energii
3.4. Magnez a metabolizm
3.5. Magnez a hormony
3.6. Magnez a witamina B6
3.7. Magnez a inne pierwiastki
3.8. Magnez a czynność narządów i układów
4. Magnez a zdrowie
4.1. Ocena zawartości magnezu w organizmie
4.2. Bilans magnezu a niedobór magnezu
4.3. Nadmiar magnezu
4.4. Profilaktyczne stosowanie magnezu
4.5. Magnez a uzębienie
4.6. Magnez a zdrowie kobiety
4.7. Magnez a zdrowie mężczyzny
4.8. Magnez a sport
4.9. Magnez a długowieczność
4.10. Magnez a aloes
5. Magnez a odżywianie
5.1. Magnez w produktach spożywczych
5.2. Magnez a używki
5.3. Magnez a gleba
6. Magnez w leczeniu chorób
6.1. Niedobory magnezu a zaburzenia gospodarki magnezowej
6.2. Lecznicze wskazania do stosowania magnezu
6.3. Magnez w chorobach serca i naczyń
6.4. Magnez a cukrzyca
6.5. Magnez a choroby przewodu pokarmowego
6.6. Magnez a astma
6.7. Magnez a osteoporoza
6.8. Magnez a schorzenia neurologiczne
6.9. Magnez a zespół przewlekłego zmęczenia
6.10. Magnez a uzależnienie od alkoholu
6.11. Magnez a nowotwory
6.12. Magnez a inne stany patologiczne
7. Magnez w praktyce klinicznej
7.1. Problemy kardiologiczne
7.2. Schorzenia neurologiczne
7.3. Problemy z pogranicza psychologii i psychiatrii
7.4. Poronienia
7.5. Niepowodzenia w leczeniu magnezem
8. Analiza profilu pierwiastków
8.1. Istota badania włosów
8.2. Cel i znaczenie badania włosów
8.3. Badanie włosów a badanie krwi na zawartość pierwiastków
8.4. Wnioski z analizy profilu pierwiastków
8.5. Badanie włosów a magnez
9. Preparaty magnezowe
9.1. Preparaty selektywne a preparaty złożone
9.2. Wybór preparatu magnezowego
9.3. Wchłanianie i wydalanie magnezu
9.4. Zasady suplementacji magnezem
Zakończenie. Inteligencja magnezu
Słownik podstawowych terminów z zakresu medycyny
ortomolekularnej i gospodarki magnezowej
Bibliografia
Aneks. Produkty spożywcze zawierające pierwiastki niezbędne (biopierwiastki)
Nota biograficzna o Julianie Aleksandrowiczu
Liczba stron: 170 Rok wydania: 2018 Oprawa: twarda
Wydanie: trzecie Format: 125 × 195 mm Wydawnictwo: ENETEIA
Encyklopedia Jungowska: Marzenia senne – Kazimierz Pajor
Od psychologii do autopsychoterapii
Eros, Tanatos, logos. Archetypowa integracja instynktów – Zenon Waldemar Dudek
Kucharka w spiżarni. Style życia i style chorowania – Jadwiga Wais
Archetypy w kulturze
Greccy bogowie nocy i snu z perspektywy psychologii głębi – Tomasz Olchanowski
Ludowa poezja nagrobna w dekanacie tworkowskim – Artur Rumpel
Nasze tożsamości
Zakazane rozkosze Antoniego Opolskiego. Opowieść z czasów Oświecenia – Paweł Fijałkowski
Scena tańca i procesy transgresji estetycznej ciała – Tadeusz Kobierzycki
Z poetyki archetypów
Intensywność miłosnego milczenia w Dybuku – Natalia Brajner
Na granicy epok
Ekopsychologia i Carl Gustav Jung. Od bojaźni do miłości życia – Anna Gierlińska
Forum psychologii kultury
Recenzje: Egzorcyzmy nad światem bez duszy – Tomasz Olchanowski (Z.W. Dudek, rozmawia S. Rusin, Psychoza czy opętanie?)
Refleksje: Natura oswajana przez sen – Zenon Waldemar Dudek (Cz. Dziekanowski, Odyseja oniryczna)
Eseje: Ballada o rozebranej Polce Waleriana Borowczyka – Tomasz Bohajedyn
Eros, Narcyz i Psyche – Elwira Blazewicz
Wspomnienie: Erel Shalit (1950–2018). Analityk jungowski, pisarz, przyjaciel, mistrz – Aleksandra Szczepaniak
Liczba stron: 177 Rok wydania: 2018 Oprawa: miękka
Wydanie: pierwsze Format: 160 × 230 mm Wydawnictwo: Eneteia
Zakazane rozkosze Antoniego Opolskiego. Opowieść z czasów Oświecenia
Paweł Fijałkowski
W czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego następował szybki rozwój Warszawy, rozrastającej się zarówno pod względem terytorium, jak i ludności. Liczba mieszkańców wzrosła z około trzydziestu–czterdziestu tysięcy w 1764 roku do ponad stu tysięcy w 1792 roku, co ze względu na niewielki przyrost naturalny było przede wszystkim efektem imigracji. Do miasta napływali przybysze nie tylko z centralnej Polski i różnych zakątków Rzeczypospolitej, ale także z zagranicy. W efekcie stolica stawała się organizmem coraz bardziej zróżnicowanym pod względem narodowym i wyznaniowym. Począwszy od czasów Augusta II i Augusta III Sasów do Warszawy napływało wielu Niemców – nie tylko z Saksonii, ale także z Prus oraz Austrii, a ponadto wielu Francuzów, Rosjan i Włochów. W mieście osiedlali się także Ormianie, Grecy oraz Czesi i Węgrzy. Coraz liczniejsza była społeczność warszawskich Żydów. Choć prawo zabraniało im mieszkania w stolicy, mogli przebywać w niej podczas obrad sejmów. A ponieważ sejm zwołany jesienią 1788 roku obradował przez cztery lata, Żydzi na dobre zadomowili się w Warszawie (Fijałkowski, 2016b, s. 83–84, 86, 131).
Pośród ówczesnych mieszkańców stolicy postacią szczególną był Antoni Opolski, wyróżniający się intelektem, wykształceniem i… orientacją seksualną. To, co o nim wiemy, daje wgląd w życie homoseksualistów w Warszawie w drugiej połowie XVIII wieku. Jednocześnie uzmysławia nam, na jak wielkie niebezpieczeństwo narażeni byli ci z nich, którzy w poszukiwaniu erotycznego spełnienia nawiązywali przygodne znajomości. Nie powinno dziwić, że w niektórych okolicznościach Opolski ukrywał swoją prawdziwą tożsamość i posługiwał się nazwiskiem Boretto (AGAD, AKP, 210, s. 19; 240, k. 31). Jak się łatwo domyśleć, udawał jednego z osiadłych w Warszawie przybyszów z Włoch. Być może był człowiekiem obdarzonym urodą uważaną za typową dla mieszkańców Śródziemnomorza. W każdym razie druga tożsamość, przybierana zapewne na czas homoerotycznych podbojów, ułatwiała mu uniknięcie nieprzyjemności w wypadku ich niepowodzenia. Umożliwiała ucieczkę przed odpowiedzialnością karną, gdy uwiedziony mężczyzna lub ktoś z jego otoczenia złożył donos do władz, czy ewentualnie zniknięcie w innej części miasta, gdyby musiał chronić się przed szantażem.
Choć Antoni Opolski starał się ukrywać swą erotyczną naturę, nie była ona w Warszawie zupełną tajemnicą. Tu i ówdzie pojawiały się plotki na jego temat. Ponoć jeden ze studentów kolegium pijarów nazwiskiem Majewski przechwalał się przed kolegami, że Opolski „używa go do sodomii” (AGAD, AKP, 240, k. 33v). Wyjaśnijmy, że mianem sodomii określano wówczas stosunki analne, a więc czyn uważany od stuleci za jeden z największych grzechów, za który mieszczanom i chłopom groziła kara śmierci. W dawnej Rzeczypospolitej wymierzano ją jednak znacznie rzadziej niż w Europie Zachodniej (Fijałkowski, 2016a, s. 98, 110–111). Sposób, w jaki studenci kolegium pijarów rozmawiali na ten temat, może wskazywać, że u schyłku XVIII wieku homoerotyzm był wśród warszawskiej młodzieży co najwyżej przedmiotem kpin, lecz nie budził potępienia.
Wiosną 1792 roku Antoni Opolski mieszkał na Podwalu, w kamienicy należącej do ślusarza Bluma. Wynajmował tam bardzo małe mieszkanie do spółki z dwudziestodwuletnim Józefem Gandeckim, który sypiał w pierwszej izbie. Sam Opolski zajmował alkierz, który dzielił ze swym wychowankiem, czternastoletnim szlachcicem Tomaszem Barszczewskim, oraz trzynastoletnim służącym Kazimierzem Brzozowskim, zwanym Kaźmirkiem (AGAD, AKP, 240, k. 33). Wszyscy trzej żyli raczej skromnie. Inwentarz ruchomości sporządzony 1 maja 1792 roku, to jest dzień po aresztowaniu Antoniego Opolskiego, obejmuje wprawdzie sporą ilość pościeli i ubrań, ale były to często rzeczy stare i bardzo zużyte. W mieszkaniu znajdowało się także trochę nakryć stołowych oraz niewielki księgozbiór. Składał się on z dwudziestu „książek moralnych i do edukacyi dzieci należących”, dziewięciu książek „politycznych, wszystkie w polskim języku” oraz pięciu książek w języku hebrajskim. Wśród papierów Opolskiego były notatki po hebrajsku, służące do nauki tego języka, oraz liczne petycje do władz zawierające prośbę o wsparcie (AGAD, AKP, 240, k. 45–46v).
Antoni Opolski zarabiał jako tłumacz i prywatny nauczyciel, toteż przez jego mieszkanie przewijało się wielu ludzi różnego pochodzenia i w różnym wieku. Byli wśród nich zarówno parnasi (starsi) warszawskiej społeczności żydowskiej, jak i czterej synowie kupca drzewnego Piechowskiego. Wspomniany powyżej „wychowaniec” Opolskiego, młody szlachcic Barszczewski, pochodził z Tarnawki na Lubelszczyźnie. Naukę szkolną rozpoczął w Lublinie, i jak dowiadujemy się z jego zeznania złożonego 30 kwietnia 1792 roku przed Komisją Policji:
Tam przed dwiema laty, gdy mnie zobaczył Opolski, prosił o mnie rektora szkół, a rektor matki, która mnie zaraz oddała Opolskiemu na wychowanie. Jestem już dwa lata przy nim, mam od niego wikt, okrycie, stancyją i chodzę do szkół pijarskich (AGAD, AKP, 240, k. 33).
Tomasz Barszczewski był uczniem o szerokich zainteresowaniach. Wiemy, że chodził przysłuchiwać się obradom sejmu, który nazywamy dziś Czteroletnim lub Wielkim. W pewnym momencie przestał być wyłącznie wychowankiem Antoniego Opolskiego i w tajemnicy przed światem stał się także jego kochankiem. Nastąpiło to kilka miesięcy po ich wspólnym przyjeździe do Warszawy i trwało do początków kwietnia 1792 roku. Wówczas, podczas spowiedzi wielkanocnej, Barszczewski opowiedział księdzu o intymnych więzach łączących go z Opolskim. Spowiednik uświadomił mu, jak wielkiego grzechu się dopuścił, i zalecił, by odszedł od wychowawcy‑sodomity. Młody szlachcic postanowił, że powróci do matki i zaczął szukać wozu jadącego do Lublina. Jednakże Opolski odnalazł go i namówił do powrotu. Jak się możemy domyślać, Barszczewski powiedział mu, z jakich przyczyn postanowił go opuścić. W każdym razie Opolski odtąd nie nakłaniał swego wychowanka do seksu (AGAD, AKP, 240, k. 41).
Tomasz Barszczewski oraz następni znani nam kochankowie Antoniego Opolskiego byli ludźmi młodymi, co warto przedstawić na szerszym tle realiów epoki. Zauważymy wówczas, że w relacjach heteroseksualnych nastoletni partnerzy nie byli czymś wyjątkowym, ponieważ część ludzi zaczynała pożycie płciowe wraz z wkroczeniem w okres pokwitania. W myśl prawa obowiązującego w miastach, mężczyzna osiągał wiek sprawny w czternastym roku życia, natomiast kobieta w trzynastym roku życia, co oznaczało, że mogli wstąpić w związek małżeński (Delimata, 2004, s. 168). Jednocześnie duża różnica wieku między partnerami seksualnymi była zjawiskiem powszechnym.
Wyjaśniwszy tę kwestię, powróćmy do dalszych losów Opolskiego, który po zakończeniu romansu z Barszczewskim zaczął rozglądać się za nowym kochankiem. Wprawdzie zdarzało mu się zażywać cielesnych rozkoszy także ze służącym, ale zapewne nie była to satysfakcjonująca go relacja. Szukał więc szczęścia pośród mieszkańców Warszawy i tak narodziła się jego pechowa znajomość z Dominikiem Jeżewskim.
Buddyzm tybetański ma twarz uśmiechniętego Dalaj Lamy z okładek jego książek. Rzeczywistość dawnego Tybetu i obecnego buddyzmu nie ma jednak wiele wspólnego z takim obrazem.
Tybet był ukastowionym państwem feudalnym, w którym ludzie byli pozbawieni wszystkich praw z wyjątkiem prawa wyboru religii. Taki Tybet ludzie Zachodu wypierają ze swojego umysłu. Zamiast niego widzą egzotyczne Śangri-la, twór fantazji popularnego pisarza.
Co zrobiłbyś, gdyby pewnego dnia do twoich drzwi zapukali tybetańscy mnisi i – jak w filmie Mały Budda – powiedzieli, że twój syn (córka) jest inkarnacją (tulku) ich zmarłego mistrza? Czy oddałbyś dziecko do klasztoru w Indii lub Nepalu? Ta książka pozwoli ci odnaleźć odpowiedź na to pytanie.
Od Autora
* * *
Książka dotyczy zjawiska na pozór niezwykłego. Nie jest ono jednak niezwykłe ani w społeczeństwie tradycyjnym, z ugruntowaną religijną standaryzacją życia, ani w społeczeństwie zsekularyzowanym. Tulku pozostaliby egzotyczną ciekawostką, gdyby nie rozległy sukces tybetańskiego buddyzmu na Zachodzie, będący pokłosiem deprywatyzacji religii. Kwestionująca instytucjonalny status religii młodzież najpierw chciała uczynić ją sprawą prywatną, by w następnym kroku przyjąć ją w formie środowiskowego wyznania. Publikacja jest dziełem znawcy, napisanym w sposób przystępny dla czytelnika zainteresowanego problematyką religioznawczą, psychologiczną i socjologiczną.
dr hab. Krzysztof Kosior, prof. UMCS
Liczba stron: 257 Rok wydania: 2018 Oprawa: miękka
Wydanie: pierwsze Format: 135 × 205 mm Wydawnictwo: ENETEIA
Fragment książki – rozdział
Krytyka systemu tulku
XIV Dalaj Lama wspomniał, że choć system tulku pozwolił zachować żywą tradycję, to jednak jest też obciążony wypaczeniami:
Myślę, że system tulku był pomocny. Jednocześnie uważam, że tak jak zawsze istnieje wiele różnych aspektów tego zjawiska. Jeżeli chodzi o system reinkarnacji (…) jedną z jego wad było to, że w imię instytucji tulku przekazywano bogactwo, co dotykało również chłopów pańszczyźnianych. Tulku byli utrzymywani przez klasztor, a chłopi doświadczali na skutek tego wielu cierpień. Nie ma co do tego żadnych wątpliwości. W imię tej instytucji wybuchały również rozmaite konflikty – dochodziło do walk między poszczególnymi szkołami i klasztorami. (…) Pierwotnie tradycja tulku była kwestią czysto duchową, ale potem doszło do skorumpowania tej instytucji. Gdy w grę wchodzą pieniądze i władza, pojawia się też brudna polityka.
Współcześnie wielu wysokich lamów głosi, że nie zamierza się więcej odradzać. XIV Dalaj Lama wyraził pięć opinii na temat swojego następcy:
że nie odrodzi się w Tybecie, tylko w wolnym kraju;
że nie odrodzi się w ogóle, gdyż funkcja Dalaj Lamy straciła rację bytu;
że w wieku dziewięćdziesięciu lat skonsultuje się z innymi wybitnymi mistrzami tybetańskimi i wspólnie podejmą decyzję, „czy instytucja Dalaj Lamy ma być kontynuowana, czy nie”;
że jego „następcą może być kobieta”;
że sam wyznaczy swojego następcę.
Namkhai Norbu, który również jest tulku, uważa, że bycie rozpoznanym jako tulku nie ma żadnego znaczenia, liczą się tylko czyny dokonane podczas tego życia. Niejednokrotnie doświadczył, że zwykli ludzie uważają za osobę uduchowioną kogoś, kto chodzi w szatach kojarzonych z religią, a tę samą osobę ubraną w szaty świeckie lekceważą. Gdy podczas spotkania opatów klasztorów i tulku pojawił się w szatach duchownych, proszono go o błogosławieństwo. Ale kiedy na drugi dzień przyszedł ubrany „po cywilnemu”, nikt nie zwrócił na niego uwagi.
Innym tulku, który stwierdził, że nie uznaje systemu tulku, jest Tendzin Cziegjal, tulku Ngari, a zarazem prywatny sekretarz XIV Dalaj Lamy. Sam uważa się za hinajanistę, nie tantryka. Powiedział, że wolałby, aby jego syn był dobrym człowiekiem, który wiedzie normalne życie, a nie tulku.
Rakra Tethong Tulku przyznał, że nie lubi systemu tulku. Samokrytycznie stwierdził, że choć uznano go za tulku, to on sam za takiego się nie uważa, gdyż nie pamięta nawet kilku swoich poprzednich inkarnacji.
II Kalu Rinpocze (ur. 1990), uznany za tulku Kalu Rinpocze (1905–1989), powiedział, że „system tulku przypomina produkcję robotów. Konstruujesz sto robotów i z nich może 20 procent będzie udanych, a pozostałe 80 procent trzeba wyrzucić na śmietnik”.
Cziegjam Trungpa, XI w linii Trungpów, a więc tulku bardzo wysoki w tybetańskiej hierarchii, stwierdził, że chciałby się „odrodzić w Osace jako japoński uczony”. Tymczasem T’ai Situpa, jeden z czterech regentów linii karma kagju, za tulku Cziegjama Trungpy uznał w 1991 roku chłopca urodzonego w 1989 roku w Derge we wschodnim Tybecie. Został on intronizowany w klasztorze Surmang, którego opatem był Cziegjam Trungpa. Otrzymał imię Cziekji Senge, stając się w ten sposób XII Trungpą Rinpocze.
Inteligentną krytykę systemu tulku, podaną w znakomitej artystycznej formie, zawiera wiersz Trungpy Bezimienne dziecko. Bohater liryczny, wychowany w klasztorze, nie ma imienia, ojca, brata, siostry, linii rodzinnej, domu, niani, zabawek, nie ma uprzednich koncepcji na jakikolwiek temat ani żadnej osobistej historii. „Ponieważ nie ma żadnego punktu odniesienia, nie ma ja” – konkluduje Trungpa.
June Campbell wywodzi życie dorosłego Trungpy (alkoholizm, seksoholizm, ekscentryczne życie szalonego jogina) z braku normalnego dzieciństwa, a przede wszystkim braku matki w wychowaniu. Do tego samego wniosku można dojść w przypadku Kalu Rinpocze, który niezaspokojone pragnienie bawienia się zabawkami dziecięcymi urzeczywistnił, mając ponad 65 lat, podczas wizyty w kanadyjskim domu towarowym, a niezaspokojenie seksualne w młodości realizował w późnym wieku ze swoją tłumaczką June Campbell, która miała być jego wieloletnią partnerką seksualną. Campbell nazywa system tulku „symbolicznym klonowaniem”, zapewniającym identyczność oryginału i kopii, czyli poprzednika i następcy reinkarnacyjnego, „ojca” i „syna”, co przynosi pożytek męskiej psychice i wyklucza udział kobiet.
Dla Tybetańczyków tulku to nie osoba, ale instytucja. Prywatna opinia Cziegjama Trungpy nie została uszanowana przez T’ai Situpa, który postąpił jak urzędnik i po prostu rozpoznał inkarnację. Wydaje się raczej pewne, że to samo stanie się z tulku XIV Dalaj Lamy. Jego prywatne wypowiedzi na ten temat – zresztą sprzeczne – nie są miarodajne dla buddystów tybetańskich. Nie można wykluczyć, że – podobnie jak jest dwóch XVII Karmapów – pojawi się dwóch XV Dalaj Lamów.
Spis treści
Między Wschodem a Zachodem, między religią a nauką
Wyobrażenia o Tybecie, czyli Tybet w naszych głowach
Feudalna rzeczywistość Tybetu do połowy XX wieku
Kim są tulku?
Jedyny hinduistyczny tulku
Dialog biologa buddysty z filozofem ateistą o świadomości i reinkarnacji
Co się odradza?
Etymologia tulku
Definicje tulku
Kategorie i podziały tulku
Fałszywi tulku
Hierarchia tulku
Geneza instytucji tulku
Pierwsi tulku
Liczba i płeć tulku
Przejawy charyzmy tulku
Identyfikacja tulku
Odkrycie inkarnacji XIV Dalaj Lamy
Poglądy XIV Dalaj Lamy na reinkarnację i instytucję tulku
Jak oblać test na tulku i mimo to zostać tulku
Poszukiwania tulku w dokumencie Wybraniec
Intronizacja tulku
Edukacja tulku
System tulku a ekonomia i polityka
Krytyka systemu tulku
Tulku odkryci na Zachodzie
Zakończenie
Słownik terminów
Bibliografia tekstów cytowanych
Netografia tekstów cytowanych
Filmografia cytowana
Indeks
Adres nadawcy:
ENETEIA Wydawnictwo Szkolenia
ul. Zwierzyniecka 8A/21, 00-719 Warszawa
22 840 84 60, 608 444 949
redakcja@eneteia.pl; www.eneteia.pl
księgarnia internetowa sklep.eneteia.pl