In de wijken moet het gebeuren
Binnenkort moeten we als bestuur helaas afscheid nemen van bestuurslid Doortje Graafmans. Gelukkig is er een opvolger gevonden in de persoon van Wietze Eizenga, een toegewijd huisarts en goed bestuurder met een schat aan kennis en ervaring. Als voormalig voorzitter van de HUS heeft hij veel kennis van de stedelijke problematiek en de verhoudingen tussen de stad en de wijken. Bovendien heeft hij hart voor samenwerking en kan hij iedereen in zijn of haar kracht zetten. Zijn wijsheid en ervaring kunnen we bovendien goed gebruiken in de overgangsfase die we als GEZ meemaken, nu de financierings- en organisatiestructuur op de schop gaat.
Concreet betekenen de nieuwe plannen voor Oog in Al dat we de financiële ruimte hebben om de komende jaren onze grote projecten zoals Valpreventie en Slaapstraat te continueren. Ook Themalunches, Samenloop en andere samenwerkingsprojecten kunnen we voortzetten.
Momenteel wordt in Utrecht een regio-organisatie gevormd, die op stedelijk niveau zal gaan coördineren en faciliteren. Daartoe zijn twee werkgroepen in het leven geroepen. De werkgroep Inhoud brengt in kaart welke projecten er al in de wijken draaien en hoe de structuur en onderlinge samenhang eruit ziet. En de werkgroep Inrichting buigt zich over de bestuurlijke aspecten: wie heeft wat te zeggen? De multidisciplinaire stuurgroep ziet erop toe dat alle GEZ’en vertegenwoordigd zijn en inbreng hebben.
Uiteindelijk moet het allemaal in de wijken gebeuren. Daarom is het belangrijk dat elke wijk een goede basisinfrastructuur heeft. In de toekomst zullen Zilveren Kruis en de gemeente aangeven welke onderwerpen zij belangrijk vinden, en gaat de regio-organisatie faciliteren, coördineren en begeleiden, maar als wijk geven we onze eigen couleur locale aan projecten. In de wijk moet het gebeuren, en we blijven innoveren!
Gerrit van Ommeren
bestuurslid
|
|
Uniek in Nederland: Oog in Al heeft een valconsulent
Het Zorgprogramma Valpreventie komt op stoom. Er wordt hard gewerkt aan het ontwikkelen van initiatieven, en valconsulent Claire van Gaalen brengt het aanbod van de betrokken zorgprofessionals in kaart, om met alle partners een netwerk te vormen. Ook roept ze iedereen nadrukkelijk op om valrisico’s te signaleren. Heel eenvoudig, met twee simpele vragen uit de valrisicotest. Het effect is groot: mensen worden aan het denken gezet over het risico van vallen én mensen met een valrisico komen in beeld.
Kick-off
De kick- off van het project, op 6 juni, was een mooie gelegenheid voor alle zorgprofessionals om elkaar te leren kennen, mee te denken, en te luisteren naar ideeën, vertelt Claire. “Van huisarts tot ergotherapeut, van praktijkondersteuner tot apotheker en van gemeente tot opticien: alle professionals zijn nodig om samen een goed netwerk te vormen, om echt effect te hebben. Het is belangrijk dat professionals niet op hun eigen eilandje blijven. Als een behan-deling stopt, kan een patiënt toch blijven vallen, omdat bijvoorbeeld de medicatie duizeligheid veroorzaakt. We hebben alle netwerk-partners heel hard nodig om een constructief project neer te zetten.”
Verbindende factor
Als eerste valconsulent in Nederland gaat ergotherapeut Claire het netwerk in kaart brengen en houden. Op die manier is straks voor iedereen helder met welke klachten iemand naar welke zorgprofessional kan worden doorverwezen. “Ik ben de verbindende factor binnen het netwerk. Belangrijk dat iedereen elkaar kent, weet wie wat doet. Bovendien fungeer ik als vraagbaak.”
Mini-symposium
Om die kennis met elkaar te delen en elkaar fysiek te kunnen ontmoeten, is er op 12 september een mini-symposium gepland. Natuurlijk kunnen zorgprofessionals ook in de tussentijd met vragen bij Claire terecht.
Op netvlies
Gezondheidscentrum Oog in Al heeft de functie valconsulent bedacht en ingevuld met een ergotherapeut. Belangrijkste reden is om te zorgen dat het project niet verwatert, maar de aandacht houdt die het verdient. Claire: “Valprojecten zijn niet nieuw. Er wordt vaak flink in geïnvesteerd, maar na enige tijd verdwijnen ze weer. We willen zorgen dat bij dit project alle zorgverleners met korte lijntjes verbonden blijven, een project dat op het netvlies blijft staan!”
Stoeptegels
Inmiddels hebben studenten van de Hogeschool Utrecht ouderen in de wijk gevraagd naar hun ideeën over valpreventie. Daaruit bleek dat het valrisico niet echt leeft: mensen staan er niet bij stil. Verder werden er vooral toegankelijkheidsproblemen gemeld, zoals losliggende stoeptegels.
Twee valscreeningsvragen
Om de bewustwording over het valrisico te vergroten, vraagt Claire alle zorgprofessional elke patiënt twee valscreeningsvragen te stellen. “Volgens een stroomschema dat met iedere professional afgestemd zal worden kan zonodig de POH analyseren om welke risicofactoren – medicatie, beweging/balans, in en om huis, voeding of visus – het gaat en de patiënt langdurig begeleiden bij het bezoeken van diverse zorgverleners het beste kan worden doorverwezen.”
|
|
|
Effectief voor ouderen met verhoogd valrisico:
Otago-oefenprogramma
Vanuit de werkgroep hebben we de fysiotherapeuten die aangesloten zijn bij onze GEZ een nascholing aangeboden voor evidence based oefenpro-gramma's. Vanaf het najaar zijn er drie beweeg/balansprogramma's in de wijk voor ouderen, voor ieder wat wils! Maar (kwetsbare) ouderen met een verhoogd valrisico kunnen vanaf nu al baat hebben bij Otago, een opbouwend oefenprogramma.
De resultaten zijn positief: het aantal valincidenten vermindert met 35%, en er is sprake van verbetering van kracht, evenwicht en vertrouwen, zo blijkt uit onderzoek. Voor dit oefenprogramma, waarbij de nadruk ligt op het thuis zelfstandig uitvoeren van oefeningen, kan worden doorverwezen naar fysiotherapeut en Otago-instructeur Peter Broekhuis.
Het Otago-oefenprogramma bestaat uit strikt omschreven oefeningen op het gebied van warming-up, kracht, balans/evenwicht en cool-down. Op die manier worden stabiliteit, reactievermogen en spiergroepen die verzwakt zijn door minder activiteit, getraind.
Peter bezoekt doorverwezen patiënten zes maal thuis en onderhoudt telefonisch contact. Voor elke patiënt maakt hij een oefenprogramma op maat. De patiënt ontvangt een boekje met daarin een uitgebreide beschrijving van alle oefeningen.
|
|
|
|
Apotheker in de huisartsenpraktijk
|
|
|
“Wat doet een apotheker-farmacotherapeut?”
Het komt landelijk nog zelden voor, maar gezondheidscentrum Oog in Al heeft er al geruime tijd één: een apotheker-farmacotherapeut (AFT). Een apotheker die in de huisartsenpraktijk werkt. Die huisartsen en patiënten kan adviseren over medicijngebruik. Die spreekuur houdt, huisbezoeken aflegt, en vragen van huisartsen en assistentes rond medicijnen beantwoordt. Een initiatief dat van harte ondersteund wordt door de werkgroep Medicatie, die zich inzet voor een beter medicijnbeleid in het gezondheidscentrum.
Een AFT biedt absoluut een toegevoegde waarde, zegt Bart van Pinxteren, huisarts en lid van de werkgroep Medicatie. “Onze AFT, Tense Maats, heeft met haar academische opleiding en speciale extra trainingen een schat aan kennis en ervaring op het gebied van medicijnen. Het ontbreekt huisartsen vaak aan die specialistische kennis én tijd. Goed om op dezelfde afdeling een specialist te hebben met wie huisartsen en assistentes kunnen overleggen over risico’s, interacties, en het al dan niet voorschrijven van bepaalde medicijnen aan een patiënt.”
Polyfarmacie
Ook patiënten kunnen bij haar terecht. Ze houdt spreekuur, is telefonisch bereikbaar en legt huisbezoeken af, waarbij ze samen met de patiënt het medicijngebruik bekijkt. Bart: “Klopt de indicatie nog? Zijn er bijwerkingen? Kan er misschien met een medicijn gestopt worden? Zeker bij polyfarmacie zeer nuttig. Uiteraard vinden wijzigingen in medicatiegebruik altijd in overleg met de huisarts plaats. En gaan patiënten met een nieuwe hulpvraag altijd eerst naar de huisarts.”
Na ziekenhuisopname
De AFT kan verder een belangrijke rol spelen bij het snel oppakken van gewijzigd medicatiebeleid na een ziekenhuisopname. Niet zelden komen kwetsbare ouderen met nieuwe recepten uit het ziekenhuis thuis, en weten niet dat deze direct doorgegeven moeten worden aan de apotheek. Het komt zelfs voor dat patiënten daardoor dagenlang de door het ziekenhuis voorgeschreven medicijnen niet in huis hebben en dus niet innemen.
Balie versus spreekuur/huisbezoek
Patiënten lijken met hun vragen soms makkelijker bij een AFT aan te kloppen dan bij een apotheker in de apotheek. Het beeld dat je aan de balie een product ‘afhaalt’, het druk is en de privacy ontbreekt, kan hierbij een rol spelen. Hoewel ze hiervoor in de apotheek natuurlijk ook welkom zijn, kan de AFT soms net wat makkelijker de tijd nemen om samen met patiënten bijvoorbeeld vermeende bijwerkingen na te gaan.
Complexe vraagstukken
Kortom: de AFT is voor zorgprofessionals én patiënten een ideale vraagbaak. Een functie die op waarde geschat moet worden, zegt Bart. “Zij is hoogopgeleid en een specialist op haar vakgebied. Dat betekent ook nadrukkelijk dat zij voor complexe vraagstukken wordt ingezet, en niet voor administratieve (medicatie)handelingen. Het is dus niet de bedoeling ‘klusjes’ naar haar door te schuiven.”
|
|
“Maatwerk voor patiënten met activeringsvraag”
Hoe help je iemand die eenzaam, somber of depressief is, en die erbij gebaat is om weer onder de mensen te komen of activiteiten te verrichten? Iemand die misschien zelf de weg in het doolhof niet kan vinden. Gezondheidscentrum Oog in Al is bezig om samen met de sociale partners in de wijk en stichting DOCK een 'loket' op te zetten waar mensen met dergelijke vragen terecht kunnen.
Patiënten die niet goed in hun vel zitten, kunnen baat hebben bij een maatjesproject, een sportclub, tuinieren of andere activiteiten. Huisarts Thijs Luchtman: “Los van een eventuele behandeling kan het ondernemen van activiteiten vaak de psychische en lichamelijke klachten verminderen.”
De informatie over activiteiten is nu vaak afhankelijk van de kennis van de zorgverlener. Dat kan ook anders. Idee is om samen met de sociale partners en de sociaal makelaars van DOCK een loket op te zetten, een initiatief dat al op diverse plekken in het land draait. Thijs: “Het bestaande aanbod komt nu overzichtelijk achter één loket. Fijn om als huisarts, POH-GGZ of andere zorgverlener te kunnen verwijzen naar dit loket, waar mensen van DOCK zitten die echt het gesprek aangaan, de activeringsmogelijkheden in de omgeving kennen, en maatwerk leveren.”
Recept
Mensen kunnen op eigen initiatief bij het loket aankloppen, zorgverleners kunnen ook verwijzen. In dat geval krijgen patiënten letterlijk een recept mee. Daardoor krijgt het net wat meer de lading van een doktersadvies, vertelt Thijs. “Een recept helpt om het advies wat body te geven, om mensen net iets meer te motiveren. Geen medicijnen, maar welzijn op recept.”
|
|
“Dichtbij de mens”
In de vorige nieuwsbrief gaf gezondheidszorgpsycholoog Joghem de Wreede het stokje over aan huisarts Thijs Luchtman. Joghem was vooral benieuwd op welke adviezen en interventies bij patiënten Thijs trots is.
Wie is Thijs?
“Ik ben 41 jaar en leef samen met Janneke en onze vier dochters Suze, Anne, Isabel en Roos. Als ik niet bezig ben om de meisjes naar clubjes en afspraakjes te brengen, probeer ik zoveel mogelijk te sporten. In elk geval drie keer in de week. Wielrennen, hardlopen, vroeger ook voetbal, judo en hockey. Ik heb altijd gesport. Heel belangrijk, heel fijn. Heerlijk om je hoofd leeg te maken, je weer goed te voelen. En tja, als ik als huisarts patiënten aanraad om meer te bewegen, moet ik natuurlijk zelf het goede voorbeeld geven.”
Wat is er zo mooi aan het beroep van huisarts?
“Als jongetje van vier wist ik al dat ik later arts wilde worden. Omdat ik uitgeloot werd, heb ik aanvankelijk farmacie gestudeerd en heb ik als apotheker gewerkt. Later kon ik alsnog geneeskunde studeren. Maag-darm-lever-arts was in eerste instantie mijn keuze. Maar in het ziekenhuis vond ik dat ik te ver van de patiënt afstond. Ik vond het teveel gaan om ziektebeelden, en dat er te weinig rekening werd gehouden met de mens achter de patiënt. Dankzij Janneke, die eveneens huisarts is, ontdekte ik dat dit beroep beter bij mij past. Ik sta nu dichtbij de mens, kom bij de patiënt thuis, in zijn of haar eigen leefomgeving.”
Patiënten die googlen voor het doktersbezoek. Irritatie of zegen?
“Ik heb er geen last van, vind het deels ook wel fijn. Soms kijk ik samen met een patiënt op internet. Wel informeer ik altijd eerst naar de hulpvraag. Dan wordt ook duidelijk waarover iemand zich zorgen maakt, wat de onrust veroorzaakt. Een gesprek kan ook veel zorgen al wegnemen. Lastig wordt het bij onverklaarbare klachten. Dan is er veel te vinden over ingewikkelde ziektebeelden en moet je ervoor waken dat je niet de regie verliest. Het is de kunst de mensen bij je te houden en goed te blijven informeren.”
Op welke adviezen en interventies bij patiënten ben je trots?
“Dat is heel wisselend. Het kunnen kleine succesjes zijn. En soms ook heftige casussen, waarover waardering wordt uitgesproken.”
Kun je een voorbeeld geven?
“Een man, werkzaam in de sigarenbranche, rookte al 40 jaar, toen hij na een gesprek met mij resoluut stopte. Nu heb ik beslist niet de illusie dat mijn gesprekstechniek hem van gedachten heeft doen veranderen. Maar misschien heb ik hem net over de streep getrokken. Mooi, dat gevoel dat ik ertoe kan doen. Ik begin vaak zelf over roken. Ik vraag dan wel of het goed is dat we erover praten en geef aan welke ondersteuning wij kunnen bieden.”
Wat maakt je verder trots of tevreden?
“Psychische problemen bespreekbaar maken. Vaak schuiven mensen zulke problemen voor zich uit, vinden het moeilijk om de stap naar de huisarts te zetten, voelen zich kwetsbaar. Tijdens het gesprek merken patiënten dat het prettig is om hun verhaal te doen. Een luisterend oor en wat kritische vragen kunnen al een bijdrage leveren. Ik blijf het bijzonder vinden dat je met mensen in relatief korte tijd zulke persoonlijke gesprekken kunt hebben. En om de hulpvraag en het probleem duidelijk te krijgen, om ze zo nodig voor behandeling te kunnen doorverwijzen naar POH-GGZ of psycholoog.”
Het stokje
“Het stokje geef ik door aan apothekersassistente Dorien. Ik ben benieuwd hoe zij aankijkt tegen de regelgeving vanuit zorgverzekeraars en overheid, hoe zij omgaat met patiënten aan de balie, die boos zijn omdat medicijnen niet leverbaar zijn of omdat generieke medicijnen worden uitgeleverd, en waar de kracht zit in het hechte apothekersteam waar het blijkbaar heel prettig werken is.”
|
|
Symposium Vallen-Voorkomen
Op donderdag 12 september is er een symposium voor professionals en ouderen over valpreventie. Verdieping, ontmoeting en afspraken staan centraal. Iedereen is van harte welkom en aanmelder kan hier.
|
|
|
Thema-Talk
Op woensdag 18 september is alweer de vierde Thema-Talk tijdens de lunch in de Cereolfabriek.
|
|
|
sToppers
Op maandagavond 30 september is er een ludieke voorstelling over roken en gaan we het gesprek aan in de wijk over een rookvrij Oog in Al en krijgen we samen tips en trucs om dadelijk om te gaan met rokers in ons Rookvrije straatje. Wil je meer weten of aanmelden, stuur een mailtje.
|
|
|
SamenLoop
De SamenLoop loopt nog tot half oktober, elke 2 weken op woensdagavond vanaf 17.30 uur. Wethouder Lot van Hooijdonk zal meelopen op 2 oktober! Inschrijven om een keer mee te lopen kan hier.
|
|
|
Jeugdnetwerk GOO
Op donderdag 10 oktober is de volgende jeugdnetwerkbijeenkomst. Onderwerp deze keer is (trans)gender. Iedereen is van harte welkom.
|
|
|
|
|
