fikritakip bülten'den, Temmuz ayının son bülteninden merhaba.

Özellikle geçen yıl yoğun olarak yaşadığımız orman yangınları bu yıl da Marmaris ve çevresinde yaşanıyor. Ege ve Akdeniz'de yeni alanlarda karşımıza çıkıp çıkmayacağı meçhul, belli ki bir süre bu haberlerle karşılaşacağız. Yangın haberleriyle ilgili ilk refleks, bu yangınların belirli bir ajandanın ürünü olduğu ve ormanlık alanların farklı amaçlarla kullanılacağı yönünde. Bu refleksin hakikati temsil edip etmediğini yakın gelecekte bazı atılımlar gerçekleşmeden göremeyeceğiz. 

Peki Akdeniz ve Ege'deki yangınlara dair bilimsel görüş ne diyor?

Bu soruyu "yangınlarla gerçekten ciğerlerimiz mi yanıyor?" şeklinde güncelleyerek ilerleyelim. Orman yangınlarını anlama ve açıklama üzerine uzmanlaşan yangın ekolojisi alanında çalışan ekologlara göre Akdeniz ormanlarının doğasında bu tür yangınlar var.



Yukarıdaki harita geçen yıllarda Kaliforniya'da çıkan yangınları da açıklayacak biçimde bir yangına bağımlı ekosistem tanımı yapıyor. Türkiye ve çevresi de bu ekosisteme dahil. Bu haritayı ormanları kutsallaştırdığımız hakikatinden ayırarak incelemek zor, bunu kabul etmek gerek. Ancak bilhassa kızılçam ormanlarının yangın odaklı evrimleştiği bilgisi çok kritik. Çünkü bu evrimleşme sonunda kızılçam ormanları yangınlarla yok olmuyor, aksine tekrar doğuyor.

♻️ Döngüyü şöyle tarif edelim: Kızılçam ormanı evrimleşme biçiminden dolayı dış etki olmadan yanıyor, yangından birkaç ay sonra ölü zannedilen çalılar tekrar canlanıyor. O vakte dek bekleyen tohumlar, gelen ilk yağışta hayata geliyor ve bir yıl olmadan yeni fideler görülüyor. Kızılçam ormanlarının yerine yenilerinin gelmesi birkaç ay sonra başlıyor, olgunlaşması 50-60 yıl sürüyor.



Orman yangınlarının ardından ağaç dikmek için kampanyalar düzenlenmesi ise kendimizi iyi hissettirmekten başka bir fayda sağlamıyor. Hatta muhtemelen ekolojik açıdan zararlı.

Buradaki akademik çalışma yangınlar hakkında ezberleri güncellemeyi talep ediyor. Türkiye'deki ormanların yarısından fazlasının yangına karşı hassas olduğu verisini bu çalışmaya ekleyelim, orman yangınlarının asıl kaynağının ise bahsettiğimiz doğal döngüden ziyade yangına elverişli altyapıların artışı olduğunu hatırlayalım.

Tüm bu bilimsel verilerin yanında orman yangınlarının nasıl yönetildiğini gözardı etmeyelim, asıl düğümün çözüleceği yer. Yangınların çıkma sebebi doğal döngü olsa bile yangınların yayılması, yerleşim yerlerine sıçraması bir yönetim tartışması doğuruyor. Yanan alanların tekrar ormanlaşmasına izin vermek yerine oteller yapılması, tahmin edeceğiniz üzere bu döngünün bir parçası değil. 

📖 Tavsiyesi: Dünyanın asıl "ciğeri" okyanuslar
Deniz yosunlarının dünyadaki oksijen üretiminin 54%'ünü karşıladığını hatırladığımız zaman asıl ciğerlerimizin okyanuslarda olduğunu hatırlıyoruz. Ormanları hiçe saymaktan ziyade, denizlere dair umursamazlığımızı kısaca okumak için bu bağlantıyı ziyaret etmek isteyebilirsiniz.

Şimdi gelin, geçen hafta neler olmuş bir bakalım.