 Geachte leden en geïnteresseerden,In deze editie van onze nieuwsbrief vindt u de volgende artikelen:
|
|
|
Collectie Online: Oculair van een zeventiende-eeuwse verrekijker
 In 1608 presenteerde de Middelburgse brillenmaker Hans Lipperhey een telescoop aan prins Maurits en leden van de Staten-Generaal in Den Haag. Hij had een aanbevelingsbrief van de Staten van Zeeland op zak en wilde octrooi aanvragen op dit instrument ‘om verre te sien’. Besloten werd tot een demonstratie op het dak van het verblijf van de prins. Het resultaat was boven verwachting goed en het nieuws over het instrument verspreidde zich snel, ook in de rest van Europa. Vooral de mogelijkheden die de telescoop bood voor de oorlogsvoering werden belangrijk geacht. Lipperhey kreeg opdracht om voor 900 gulden drie kopieën van het instrument te vervaardigen. Het octrooi kreeg hij niet, mede omdat zich korte tijd later twee andere gegadigden meldden, onder wie Jacob Metius uit Alkmaar. Die kreeg het octrooi evenmin. >> Lees verder
Afbeelding: Portret van Hans Lipperhey, 1619
(KZGW, Zelandia Illustrata, nr. ZI-IV-0598).
|
|
|
In gesprek met: Conservator Munten en Penningen Rien Sanderse
Munten zijn tastbaar verleden
’Het is fascinerend om een munt in je hand te hebben die 300 jaar geleden ook iemand in zijn hand heeft gehad. Iemand heeft hiermee door de stad gelopen met het idee iets te gaan kopen. Het is als het ware tastbaar verleden.’
 Rien Sanderse, geboren in 1958 in Koudekerke is sinds enkele jaren conservator Munten en Penningen bij het Genootschap. Reeds vroeg -als jongen- was hij al met munten bezig geweest, maar tijdens zijn werkzame leven in Zwitserland, waar hij werkte voor Philip Morris International, werd het serieus. ‘Daar begon ik heel Nederlandse munten te verzamelen en speciaal Zeeuwse. Toen ik een aardige verzameling had, heb ik daar ook een database voor gebouwd. Daar had ik toch ervaring mee aangezien ik mij voor mijn werkgever bezig hield met tracking systems.’
‘In Nederland kwam ik op een gegeven moment Katie Heyning tegen. Zij werkte op dat moment aan de collectie online voor het Genootschap. Nadat ik mijn database had laten zien nodigde zij mij uit om er conservator te worden. Zelf had ik inmiddels een collectie van een paar honderd verschillende munten.’ ‘Voor de duidelijkheid’, zo legt Rien uit, ‘penningen zijn gemaakt als kunstwerkje of ter gelegenheid van een gebeurtenis en munten zijn uitgegeven door een overheid die garant staat voor de waarde in het betalingsverkeer. Je hebt ook penningen van recente datum en die kom je ook nog wel eens tegen op Marktplaats of veilingen, ook wat Zeeland betreft. Zo is zijn er penningen naar aanleiding van de watersnoodramp in 1953, de Deltawerken en de opening van de Westerscheldetunnel.’ >> Lees verder
|
|
|
Uitnodiging: Genootschapsdag op 1 oktober 2022
 Op zaterdagmiddag 1 oktober 2022 organiseert het Zeeuws Genootschap in samenwerking met het Zeeuws Museum haar jaarlijkse Genootschapsdag van 14.00 tot 17.30 uur. Plaats van handeling: Zeeuws Museum, Abdij 3-4, Middelburg.
Het belooft een zeer gevarieerde middag te worden met onder andere een zeer bijzondere muntenschenking, de opening van onze eerste online expositie over de West-Indische Compagnie en een mini-symposium rondom de Vrede van Parijs in 1323 in combinatie met de onthulling van de originele akte uit 1323, die voor de gelegenheid vanuit Lille naar Middelburg zal komen.
Klik hier om u nu al aan te melden.
|
|
|
Bestuurslid Margot Verhaagen bij ‘Denkend aan Holland’
Een van de meest bekeken tv-programma’s van de afgelopen vier jaar is ‘Denkend aan Holland’ van Jannie van der Heijden en André van Duin. De twee reizen in een bootje door heel Nederland, praten met mensen, laten bijzonderheden zien en maken kennis met lokale producten. Vorige week was Zeeland aan de beurt, met bezoekjes aan Middelburg, Arnemuiden, Veere en Yerseke. Het culinaire element werd ingevuld met chocolade in Middelburg, oesters in Yerseke en Zeeuwse Boterbabbelaars op weg naar Arnemuiden. Hier stond ons bestuurslid Margot Verhaagen de twee reizigers op te wachten. Zij is onder andere bekend van haar culinaire columns in de PZC, verschillende programma’s voor Omroep Zeeland en vertelde met veel enthousiasme over de productie en de smaak van de babbelaars.
Bekijk hier de uitzending.
Het stukje met Margot start na 10:30 minuten.
|
|
|
Congres: Rondom Slot Haamstede
 Vorig jaar verscheen Slot Haamstede tussen zand en zout. Geschiedenis, bouwgeschiedenis en archeologie van een kasteel op Schouwen, een nieuw boek over Slot Haamstede op Schouwen-Duiveland.
De onderzoeken die voor dit boek zijn verricht, leverden nieuwe inzichten op over het kasteel zelf en haar bewoners. Minstens zo interessant is echter dat het slotterrein resten van Romeinse natuurstenen gebouwen heeft prijsgegeven, maar ook een vroegmiddeleeuws christelijk grafveld, dat dateert tussen 675-775. De romeinse resten duiden op nauwe banden met het Romeinse leger. Het grafveld moet behoren bij een voorganger van de huidige kerk van Haamstede.
Op het congres, georganiseerd door de Vereniging Slot Haamstede en het KZGW, komen niet alleen de (bouw-)historische en archeologische onderzoeken aan het slotterrein aan bod, maar ook onderzoek buiten Schouwen-Duiveland om de nieuwe inzichten over Slot Haamstede in een breder verband te kunnen plaatsen.
Het congres vindt plaats in de Hervormde kerk in Haamstede. Toegang: € 17,50, inclusief lunch, koffie en thee. >> Lees verder
|
|
|
Aanwinst: handschrift (brief) van Jacob Verheye van Citters van 14 maart 1821
 Opnieuw is de KZGW erin geslaagd om een brief van Jacob Verheije/Verheye van Citters (1753-1823) aan haar collectie toe te voegen. De teller van het aantal handschriften van de collectie Verheije van Citters komt daarmee op het respectabele aantal van 125. Waar gaat het deze keer over?
De brief is geschreven in kasteel Popkensburg (bij St. Laurens) op 14 maart 1821. De inhoud oogt heel gewoontjes. Het gaat om de vraag of de Zeeuwse steden in de 14e eeuw reeds deel in de regering hadden. Verheije van Citters verwijst daarbij naar het tweede hoofdstuk in het werk van Jacob van Grijpskerke over het graafschap van Zeeland*, waar de geslachten van de graven besproken worden. Zijn vraag wordt daar met voorbeelden beantwoord, die volgens Verheije van Citters zijn overgenomen van de geschiedschrijver Jan Wagenaar (1709-1773). De originele documenten van die voorbeelden zouden gezocht moeten worden in Middelburg daar er op de griffie van de provincie niets meer te vinden is. Verheije van Citters zou graag zelf nog wat meer informatie geven, maar een ongemak aan zijn linker oog verhindert dat. De brief behelst dus een mededeling naar aanleiding van een vraag. >> Lees verder
|
|
|
Het Natuurspreekuur Strandfossielen van 10 augustus 2022
 Het spreekuur van de Werkgroep Geologie in Natuurmuseum Terra Maris in augustus was een succes. Het zeer mooie weer weerhield bezoekers er niet van toch even in het museum te komen kijken. Per ongeluk of gericht kwamen ze ook bij ons aan de tafel met vragen over strandvondsten.
Deze keer was er aandacht voor ongebruikelijke vondsten, de sporenfossielen of ichnofossielen. Het gaat voornamelijk over boor-/graafgangen die als leefholten gediend hebben. Boormossels, wormen en kreeften laten deze structuren na in steen of als versteende opvulling. Vooral de laatste worden door leken niet als zodanig herkend: staaf- of buisvormige stukken fosforiet (zwart) of limoniet (bruin).
Meegebrachte objecten waren fossiele schelpen, tanden/kiezen en botten. Het is dan leuk om te zien dat een vinder ook oog heeft voor kleine fragmenten met een opmerkelijk detail, zoals een slotfragment van een marmerschelp met vele tanden (taxodont slot). We wijzen de geïnteresseerde bezoekers regelmatig op ons jubileumboek Zeeuwse Strandfossielen (2016), dat in de museumwinkel van Terra Maris wordt aangeboden.
Tekst: Harry Raad
Foto: Lex Kattenwinkel
|
|
|
Boekwinkeltje: twee verhalen over de uitvinder van het 'instrument om verre te sien'
 Elke maand belichten we één van de vele uitgaven van het KZGW die nog steeds te koop zijn. Deze maand: de 2007-editie van ons jaarboek Archief, met twee verhalen over de uitvinding van de telescoop waaraan het hoofdartikel in deze nieuwsbrief is gewijd. De prijs is 5,45 euro. NB: Leden van het KZGW krijgen 10 procent korting. De verzendkosten zijn 3,60 euro (binnen Nederland).
Klik hier om het te kopen.
Inhoud
– Leo Nelissen, De echte uitvinder van de telescoop; Pierre Borels werk uit het Latijn vertaald
– Lo van Driel, Het dagboek van Bonifacius de Jonge, die in 1813 als geneesheer naar de troepen van Napoleon werd gestuurd
– Huib Zuidervaart, Uit vaderlandsliefde’: Pierre Borels De vero telescopii inventore (1656) en het negentiende-eeuwse streven naar een gedenkteken voor de ‘ware uitvinder van de verrekijker’. Inleiding op de Nederlandse vertaling van Leo Nellissen
|
|
|
 Vacatures
Vrijwilliger worden?
Wij komen graag in contact met mensen die conservator willen worden of lid van een van de werkgroepen of redacties.
Webredacteur
Voor dit moment zijn wij met spoed op zoek naar een vrijwilliger die die in samenwerkingen met de webredactie, de website kan onderhouden en de maandelijkse nieuwsbrieven kan opmaken en versturen. Enige kennis van WordPress en Mailchimp strekt tot aanbeveling. Eventueel kan een op deze programma’s gerichte cursus worden gevolgd.
Belangstelling? Stuur een e-mail naar: info@kzgw.nl. Wij nemen dan contact met u op.
|
|
|
De agenda na 19 augustus 2022
22 september 2022, 10.00-16.30 uur, Hervormde kerk Haamstede
Congres: RONDOM SLOT HAAMSTEDE. 2000 jaar geschiedenis en archeologie op de Kop van Schouwen.
1 oktober 2022, 13.00-17.00 uur, Zeeuws Museum
Genootschapsdag
16 november 2022, 19.00-21.30 uur, ZB Bibliotheek van Zeeland
Algemene Ledenvergadering met lezing na de pauze.
|
|
|
Lid worden of iemand lid maken
 Het lidmaatschap van het Genootschap staat voor iedereen open. Leden ontvangen het tijdschrift Zeeland (4 keer per jaar), het jaarboek Archief en krijgen 50% korting op de toegang tot het Zeeuws Museum. Daarnaast genieten zij reductie op deelname aan de activiteiten en op de aankoop van publicaties.
De contributie bedraagt € 52,50 per jaar, voor huisgenootleden € 16,- , jeugdleden (tot 30 jaar) betalen € 25,-. Een digitaal lidmaatschap kost € 30,- per jaar.
>> Wordt lid of maak iemand lid
>> Lees meer over nalaten en schenken
Nieuwe leden krijgen als welkomstgeschenk het prachtige collectieboek Van Wijs en Waan toegestuurd.
|
|
|
|
