Wat een fijn feestje afgelopen zaterdag. Een "potluck" picknick op GeuzeGroen, locatie "het amfitheater". Dit groene plekje werd omgetoverd met strobalen rondom, als heuse chill banken (een lumineus idee van Klaartje). Hans Spil danste met zijn zeis om een echte arena te maaien. Dat ziet er goed uit!
Even leek het erop dat het weer ons in de steek ging laten maar gelukkig waren de weergoden ons goed gezind. Om 12 uur druppelden de vrijwilligers binnen met zelfgemaakte heerlijkheden. Citroenrijst, rabarber compote, fruitspiezen, gele erwten balletjes en nog veel meer lekkers. Alsof dat nog niet genoeg was stonden Ingrid en Marianne ook nog te bakken om iedereen te voorzien van een overheerlijke crêpe met zoete vlierbloesemgelei of met hartig wildpluk groen.
Karin had een kunstenaars hoekje waar men een wilgentak kon beschilderen met natuurlijke verf. Wat een kunstwerken zijn het geworden, prachtig!
Er werden recepten uitgewisseld, afspraken gemaakt om samen te gaan wildplukken of boodschappen te doen. Gegeten, gedronken, gekletst, gelachen, genoten kortom een geslaagd vrijwilligers feestje.
Voor herhaling vatbaar!
Illustratie De Verbeeldster
Planten (ver)tellen
Wie planten kent, weet dat ze je van alles kunnen vertellen. 12 juni trokken we eropuit om ze te tellen, en te kijken wat ze te zeggen hadden. Volgens de meetmethode van Voedseluithetbos.nl maakten we zes plots van 10x10 m rondom een centrumboom waarvan we hopen dat die er over 10 jaar, 50 of 100 jaar ook nog staat: een kleipeer, kers en walnoot in het beestenbos, en een kers, tamme kastanje en ware avocado in het buurtbos. Natuurlijk is de kans dat zo'n grote exoot er over een paar jaar nog staat wat minder groot, maar wij zijn optimistisch en dode bomen tellen ook. Zekerheidshalve hadden we iets meer plots aangemaakt dan we minimaal nodig hebben, maar die marge hebben we vast niet nodig ;-)
Data delen
In die plots benoemden en telden we de planten in de kruidlaag, maten we de bomen die al groter dan 1.30 waren, en namen we testjes van de grond op 20 cm. diep. In de herfst gaan we daar ook nog de bodembeestjes tellen, en vervolgens hopen we die onderzoekjes elk jaar te herhalen. We sturen de resultaten op naar de mensen van voedseluithetbos.nl, zodat we onze resultaten kunnen vergelijken met die van andere voedselbossen. Overigens is deze methode niet de enige die we gebruiken, we gaan bijvoorbeeld ook aan de slag met vogeltelling, vleermuizentelling, vlindertelling, bijentelling en de Nationale Monitoring Voedselbossen. Voedselbossen zijn heel hip, maar in Nederland hebben we er nog niet veel kennis over. Als het aan ons ligt, gaat dat met de start van GeuzeGroen gestaag veranderen!
Hard en alkalisch
Terug naar die planten.. eigenlijk bevestigden ze vooral wat de bosbouwstudenten van InHolland ons ook al hadden verteld: onze grond is op veel plekken alkalisch (de hopklaver was er heel duidelijk over), en bovendien is ze sterk verslempt en heeft ze een slechte drainage, bevestigden de kamille, weegbree, boterbloem en het kleine hoefblad. De grond is compact, melden ook de distels.
Heldhaftige helpers
Gelukkig zijn al deze planten al hard bezig die situatie te verbeteren: op veel plaatsen stonden ze al ruim 70 centimeter hoog! Met hun wortels doorboren ze onze dichte klei en maken ze de grond klaar voor volgende generaties, die straks letterlijk kunnen profiteren van de wegen die de huidige kruiden vast voor hen gebaand hebben. Door hun heldhaftige voorwerk hebben nieuwkomers straks meer lucht en water, zodat er weer ruimte komt voor soorten die het nog niet redden op de huidige grond. De nieuwe soorten kunnen dan gebruik maken van de nutriënten uit de afgestorven wortels en alle micro-organismen die hun voorgangers hebben helpen huisvesten. We zijn benieuwd welke nieuwe soorten we de komende jaren mogen verwelkomen!
OPROEP Wat is je verzoek voor onderzoek?
Nu de eerste bomen geplant zijn, is het tijd voor de nulmetingen voor de onderzoeken die we de komende decennia willen blijven volhouden, de zogenaamde 'longitudinale' onderzoeken die in de reguliere wetenschappen vaak hard nodig, maar onbetaalbaar blijken. Net als in de politiek, worden budgetten vaak maar voor korte tijd toegekend, terwijl een biodivers systeem als een voedselbos naar verwachting pas na 100 jaar op zijn piek is. Hoe meet je dan in 4 jaar wat zo'n bos op kan leveren? Gelukkig zijn wij erg koppig en hopen we op een heleboel vrijwilligers die kunnen helpen dat werk de komende jaren voor te zetten. Dat betekent natuurlijk ook dat we graag luisteren naar de vragen waar zij een antwoord op willen.
Heb je zo'n vraag, mail 'm dan zo spoedig mogelijk naar klaartje@mobileorchards.com, dan kijkt ons team Onderzoek wat we ermee kunnen, en of we dit jaar al een nulmeting moeten doen.
3 juli: Introductie Waarnemingen.nl
Op zaterdag 3 juli zal in het Voedselbuurtbos GeuzeGroen een introductie worden gegeven van het internetplatform Waarnemingen.nl. Waarnemingen.nl biedt goede mogelijkheden om dieren, planten en alle andere soorten die in het Voedselbuurtbos worden waargenomen te registreren en met iedereen te delen. Het zal daarom één van de instrumenten zijn, die gebruikt gaan worden voor het monitoren van de natuurontwikkeling in het Voedselbuurtbos.
Waarnemingen.nl bestrijkt heel Nederland en biedt de mogelijkheid je waarnemingen te registreren en te delen met anderen. Dit geeft een overzicht van de soorten die in een gebied voorkomen en wordt daarom ook gebruikt als voorbereiding van een bezoek aan een gebied om van te voren een idee te krijgen welke soorten men er kan verwachten.
account aanmaken
Iedereen kan op Waarnemingen.nl zien welke soorten waar zijn waargenomen, maar om zelf soorten in te voeren moet je eerst een account aanmaken. Dit gaat gemakkelijk door je emailadres te registreren en een wachtwoord te kiezen. Daarna kun je een soort invoeren, door ofwel de naam van de soort in te voeren, dan wel door een foto te uploaden. In het laatste geval “helpt” de website je met het vaststellen van de soort en afhankelijk van hoe de foto gemaakt is, worden ook datum, tijd en locatie automatisch afgelezen. Bij twijfel biedt Waarnemingen.nl professionele hulp bij het determineren van de soort.
Hoe dit allemaal werkt, wil ik jullie graag op zaterdag 3 juli laten zien. Iedereen kan meedoen, opgeven is niet nodig. Als je denkt Waarnemingen.nl te gaan gebruiken, is het handig als je van te voren de website al even bekijkt en een account aanmaakt. Dan kun je zaterdag je eerste waarnemingen meteen al invoeren met je mobieltje. De introductie duurt ongeveer een uur, en we beginnen om 10.00.
Het Voedselbuurtbos ligt in de locatie Zoetermeer Nieuwe Driemanspolder Zuid. Binnen dit gebied zijn twee deellocaties aangemaakt die het Voedselbuurtbos bestrijken voor Perceel 1 en Perceel 2. Door de onderstaande links te bekijken, krijg je een indruk welke soorten tot nu toe al zijn waargenomen:
“Ik wens er ook een midden in het Voedselbuurtbos”
Jacqueline Jacobs uit Zoetermeer heeft al twintig jaar een prachtige ginkgoboom in haar lommerrijke tuin staan. De liefde begon op een gezinsvakantie in de Gard (zuidwest-Frankrijk), waar ze bij een bezoek aan de bekende Bambouseraie d’Anduze, een groot bamboebos, voor het eerst oog in oog kwam te staan met een ginkgo biloba, zoals hij voluit heet. “Ik viel voor de prachtige waaiervormige blaadjes. Nu zijn ze frisgroen, in de herfst worden ze eidooiergeel”, vertelt ze.
Ook de Duitse schrijver Johann Wolfgang von Goethe en onze eigen Boudewijn Buch waren grote liefhebbers van de ginkgo. Goethe wijdde er een prachtig gedicht aan, waarvan de eerste zinnen luiden: “Zie dit kleinood in mijn gaarde/boomblad uit de Orient/siert met zijn geheime waarde,/ingewijden wel bekend.”
De ginkgo kan wel twintig meter hoog worden. In Weimar, waar Goethe jarenlang heeft gewoond en in 1832 is overleden, liggen de souvenirshops vol met zilveren ginkgo-sieraden. Er is zelfs een gingkomuseum. Jacqueline heeft een prachtige gouden ginkgo-broche laten maken, door een juwelier in Groningen. Op de foto draagt zij een t-shirt met ginkgo-blaadjes.
De ginkgo is een prehistorische boom waarvan de oorsprong op 250 miljoen jaar geleden wordt geschat. Hij overleefde onder meer het tijdvak van de Dinosauriers. De boom komt hedentendage niet meer in het wild voor, voor zover bekend. Hij stamt oorspronkelijk uit China, maar wordt ook wel Japanse notenboom genoemd. Verder staat hij bekend als tempelboom – in Japan staan ze vaak bij tempels - of eendenpootboom. De oudste gingko-boom in China en Japan zijn meer dan 2000 jaar oud. Er worden ook kruidenmiddelen van gemaakt. De vruchten van de ginkgo kunnen gegeten worden: geroosterd, gekookt of gebakken. In de tuin van de Oude Hortus in Utrecht staat een ginkgo uit 1737. In de Leidse Hortus is er een van 1785 te vinden.
Terug naar Jacqueline’s boom. Zij en haar man Wim hebben hem niet de hoogte in laten schieten, anders had hij zeker twee keer zo groot had kunnen zijn. “Dat doen wij voor de buren, die hebben er zo geen last van bijvoorbeeld qua schaduwwerking. Het is verder een heel gemakkelijke boom qua onderhoud.” Jacqueline geniet ook nog van een andere ginkgo-boom verderop bij haar in de straat, die wel metershoog is. En ze denkt nog met veel plezier terug aan de ginkgoboom, die in het Stadshart op het Plein voor Brasserie De Verleiding stond. De ginkgo kan wel twintig meter hoog worden en zes tot acht meter breed.
En Jacqueline’s wens voor Voedselbuurtbos Geuzegroen? “Dat er midden in het bos een mooie gingkoboom komt te staan!”
Christa van der Hoff
WATER GEVEN
Verzoek aan iedereen die deze zomer wil helpen water geven, en daartoe bereid is zijn\haar telefoonnummer te delen t.b.v. een whatsapp groepje met andere vrijwilligers, graag toestemming hiervoor mailen naar astrid@geuzegroen.nl
