activiteiten

van de Rabbijn 

Loslaten

Aan het einde van een choepa wordt een glas gebroken. Het is het moment dat alle spanning die er was zich ontlaadt als iedereen uitbarst in ‘mazzal tov’. Het gebroken glas staat voor mij niet alleen symbool voor de vernieting van de Tempel. Ik zie de kwetsbaarheid van al het geschapene erin weerspiegelt. Om iets te maken – een glas, een vel papier, een relatie – kost tijd en aandacht. Er zijn veel vaardigheden voor nodig en het verlangen iets te maken. Om iets kapot te maken – een glas, een vel papier, een relatie – kost minder dan geen tijd en nauwelijks energie. Een stamp met de voet met bruut geweld, en het glas ligt aan stukken. Een korte ruk aan een paper en er zit een scheur in. Een enkel woord, een enkele blik, een verkeerde beweging en het hart kan in duizend stukken vallen. Om iets te herstellen – een glas, een vel papier, een relatie – kost oneindig veel tijd, energie en vaardigheden, en bijna nooit is herstel daadwerkelijk mogelijk. Probeer het maar eens met dat kapot getrapte glas, dat gescheurde vel papier, dat verwonde hart in een relatie.
 
Dat dingen en mensen kapot gaan, is onvermijdelijk. Je kunt niet altijd voorkomen dat je geraakt wordt op de verkeerde manier, hoewel dat niet de bedoeling was. Je kunt niet altijd voorkomen dat oude trauma’s opspelen en jouw reactie heftiger maken dan bedoeld. Je kunt niet altijd voorkomen dat iets wat wordt gezegd, wordt misverstaan. Maar als je er heel vroeg bij bent, valt er vaak toch iets te repareren. Dat is waar de maand elloel over gaat: repareren. Als voorbereiding voor de Hoge Feestdagen.
 
Eigenlijk is de reparatie een dagelijkse opdracht. Immers, in het avondgebed zeg je vóór het Sjema: „Hierbij vergeef ik eenieder die mij boos heeft gemaakt of mij heeft geïrriteerd, die mij schade heeft berokkend, hetzij lichamelijk, hetzij financieel, die mijn eer en goede naam heeft geschaad, of op enigerlei andere wijze mij heeft benadeeld, met geweld of moedwillig, per vergissing of met opzet, met woorden en met daden. En moge niemand door mijn toedoen worden gestraft.”

Deze tekst kan het hersengeklets waarin ons brein ons steeds opnieuw vertelt wie zich op welke manier aan ons heeft vergrepen, tot rust brengen. Ja, we hebben krassen op de ziel gekregen die dag, misschien zijn we zelfs bestolen, of materieel op achterstand gezet – en toch geeft de joodse traditie aan dat we moeten ‘loslaten’. Met dat ‘loslaten’ worden we al een halve eeuw om de oren geslagen door allen die de Oosterse spirituele tradities hebben verwesterd. Maar in de oude terminologie heet dat ‘loslaten’ ‘vergeven’. Al zijn ‘loslaten’ en ‘vergeven’ geen identieke processen, maar wel bijna.

In de aanloop naar de Hoge Feestdagen zijn we er vooral op gericht om een stap te doen naar de ander: een brief schrijven en vergiffenis vragen, een gesprek aangaan en vergiffenis vragen, of een gesprek toestaan zodat de ander vergiffenis kan vragen. Hartstikke belangrijk. Maar dat je ook zelf, iedere dag, aan het opschonen van emotionele rommel kunt doen, dat krijgt minder aandacht. Terwijl dat toch – naast het ‘Moda ani’ 's ochtends en ‘Sjema’ ’s ochtends en ‘s avonds, het aansteken van de kaarsen op Sjabbat en al die andere mitswot en minhagiem (gebruiken) – ook een discipline is die ons door het leven helpt. Dus ‘loslaten’ op de joodse manier – doe het!

Rabbijn Tamarah Benima, augustus 2021

limburg

Noen is een vis                                 

Een midrasj:
Er was eens een arme man die de kost verdiende als sjouwer. Zijn naam was Jozef en hij werkte voor een rijke boer, waar hij iedere dag kisten en dozen moest sjouwen en heel hard moest werken. De boer betaalde hem een karig loon, zodat hij en zijn familie  nauwelijks te eten hadden. De hele week aten ze zo weinig mogelijk, maar op sjabbat gaf Jozef bijna zijn hele salaris uit om zijn familie te verwennen. Hij kocht dan heerlijke vis en groenten, wijn en zelfs bloemen voor zijn vrouw.

Op een nacht had de rijke boer een angstige droom. Er verscheen een engel in zijn droom, die hem vertelde dat hij zijn rijkdommen zou verliezen en Jozef de arme sjouwer al zijn bezittingen zou krijgen. De rijke boer was zo verontrust door zijn droom, dat hij hem aan niemand vertelde, zelfs niet aan zijn vrouw. Hij besloot al zijn bezittingen en rijkdommen, zijn landgoed en wijngaarden, zijn vee, zijn schapen en geiten te verkopen en kocht van het geld een hele grote diamant, die hij in zijn hoed naaide. Zo kon niemand hem zijn rijkdom meer afnemen. Hij naaide de diamant in zijn hoed en droeg die altijd bij zich. Zelfs ‘s nachts legde hij de hoed onder zijn kussen.

Op een dag liep hij over een brug met daaronder een woest stromende rivier, toen een sterke wind de hoed van zijn hoofd blies. De hoed met de diamant verdween in het water. “Help ! Help !” riep de rijkaard naar de vissers die bij de rivier stonden. “Help! Help!” Wat een idioot, dat hij zo schreeuwt over een hoed, zeiden de vissers tegen elkaar. De rijkaard ging naarstig op zoek naar de hoed. Hij zocht en hij zocht, maar helaas...hij vond hem niet. En zo verloor de eens zo rijke boer al zijn bezittingen. De hoed lag dagenlang in het water en de diamant raakte los van de stof. Een grote hongerige vis op zoek naar eten, zwom voorbij en slikte hem in. Een visser ving de grote vis en bracht hem naar de markt om te verkopen. Het was op een vrijdag en Jozef de sjouwer was net boodschappen aan het doen. Hij zag de grote vis op de stal liggen en wist dat hij die moest kopen voor de sjabbattafel.

Eenmaal thuisgekomen, maakte zijn vrouw de vis schoon en vond de diamant. “Nu zijn we in één klap rijk!” riep ze uit. “Deze diamant is uit de hemel naar ons toegekomen.” Maar Jozef herinnerde zich de verloren diamant van de rijke boer en zei: “Deze diamant is niet van ons. Ik zal hem aan zijn rechtmatige eigenaar terugbezorgen.” Zijn vrouw moest hier wel mee instemmen en na afloop van de sjabbat liepen ze samen naar het huis van de boer om de diamant terug te brengen. Maar de boer, die zich zijn droom nog maar al te goed herinnerde en begreep dat de hemel iets anders had voorbestemd, besloot de diamant aan Jozef en zijn vrouw te geven. En zo gebeurde het. Glunderend verlieten Jozef en zijn vrouw het huis. “Wij hebben altijd de sjabbat in ere gehouden en nu heeft de sjabbat ons beloond”, zei Jozef tegen zijn vrouw, terwijl ze elkaar verliefd aankeken.

Deze midrasj vertelt ons over het grote belang dat de traditie hecht aan het eren van de sjabbat. Maar wat heeft dit met de letter Noen te maken? Niet voor niets bevindt de diamant zich in een vis. Noen betekent “vis” in het Aramees en is de oorsprong van de naam en vorm van de letter. Een vis staat voor datgene wat bij de mens in het onderbewustzijn plaatsvindt. Een vis kan onder water zien wat wij boven water niet kunnen waarnemen. Deze metafoor is het bekendst van het verhaal van Jona en de walvis, Wanneer Jona wordt opgeslokt door die grote vis, vindt er een transformatie plaats. Hij wordt een ander mens. Hij ziet wat hij eerder niet kon zien. De Noen is dus een symbool voor transformatie.

Marcella K. Levie 2021

Veel van de activiteiten van Beit Ha'Chidush en ook deze nieuwsbrief zouden niet mogelijk zijn geweest zonder de financiële ondersteuning van de Stichting Maror. We zijn Maror dan ook ontzettend dankbaar!
 

parels rijgen in de woestijn

"Een uut Tisja be Av - Straks al!" Oj! De mail van rabbijn Tamara was duidelijk. ZOOMend nadenken: wat is nu mijn eigen Tisja beAv, mijn pijn, rouw? Mijn woestijn?

Tja...een lastige, valse start in het leven. Erna de nodige makkes gehad. En de hamer kwam... Er kon niets meer bij.Daar zat ik dan, in de woestijn. Nergens een oase te bekennen, laat staan mijn reisdoel. Waar was mijn veerkracht en vindingrijkheid nu? 
Ik keerde me in mezelf. Somde alles op wat tegen zat. Hielp dat? Nee!
Wat hielp dan wel?

Een tsjielp van mijn spraakzame parkiet vanuit mijn krullenbos (beiden inmiddels heengegaan). Met een ferm "HALLLOOOO!!! Wakkerrrrr, kopje koffie!!!" floot hij me terug.
Ineens wist ik het: die knop moest om! Verder kijken dan mijn klaaglijst lang is. Op naar de volgende oase, en de draad weer oppakken. LÉVEN!

De kleine en grote gebaren van mensen, de mooie dingen van alledag, de voelbare steun van "...". Hoe had me dit al die tijd kunnen ontgaan??? Zelfs een knappende gitaar-snaar had nog iets moois. Dus wèg met die klaaglijst!

Ben ik nu verlost van alle sores? Nee. 
Het klagen is over, het verdriet niet. 't Pakt me soms hard, opeens. Het zij zo. Ben ik dankbaar voor alle narigheid? Nee. Wel voor het leerproces tijdens mijn woestijnreis. Zoals het volk in de woestijn een volk werd, werd ik meer en meer mezelf. Dank voor de beschermengel die er was en is. Baroech HaSjem...

Martin Buber zei ooit: "rijg daar waar je staat parels naar de hemel."
Dank aan iedereen die dat in mijn leven heeft gedaan en een opdracht voor mij om hetzelfde te doen. Voor een ander, voor de wereld (tikkoen olam...). En toch ook een beetje voor mezelf, om te worden wie ik ben. Om parels te kúnnen rijgen - hoe bescheiden ook. De draad heb ik al.

RR

oproep

Het is interessant als veel verschillende mensen een derasja geven (een ‘exposé’ om te inspireren, joods materiaal uit te leggen en de Tora te actualiseren). Hoe meer invalshoeken er zijn op het Tora-gedeelte van de week (sidra/parasja), hoe beter. Omdat er nu vier (of zelfs vijf) diensten per maand zijn, zijn er meer mogelijkheden wat dit betreft. Heb je er wel eens over gedacht om een derasja te geven, meld je dan aan bij rabbijn Tamarah Benima, de coördinator a.i. van de rituelen commissie.

Derashot
It is interesting if many different people give a derasha (an exposé to inspire, elucidate jewish material and actualise Tora). The more viewpoints on the Tora-portion of the week (sidra/parasha), the better. Because we now have four (or even five) services a month, there is more possibility in this respect. Have you ever thought about giving a derasha, please contact rabbi Tamarah Benima, the coordinator a.i. of the ritual commission.

ONDERWIJS

Onderwijs
BHC biedt onderwijsprogramma's voor allerlei leeftijds- en doelgroepen. Losse lessen of langere programma's, shiurim voor de feestdagen; voor ieder wat wils. Zie ook deze pagina op onze website.

---

Ledor Wador
Gaby Schrijver-Dreese verzorgt samen met Daniel Lipsius en Babette Berman het kinderonderwijs van Beit Ha'Chidush. We werken met de methodes “Hoi, ik lees Ivriet” en “Hoi, ik schrijf Ivriet”, waarmee de kinderen een woordenschat opbouwen van circa 200 woorden. Daarnaast is er ook aandacht voor de joodse Feestdagen en andere relevante kennis.

Een paar keer per jaar worden er Kinderdiensten georganiseerd, met daarin een grote inbreng van de leerlingen van Ledor Wador: de brachot zeggen, liedjes zingen, musiceren en zelfs een drasha geven. Ze kunnen alles!

De lessen die na de zomervakantie weer beginnen, vinden plaats op tien zondagochtenden in Pardes op de Zuidas en tien vrijdagmiddagen, een paar uur voor aanvang van de Kabbalat Sjabbat in De Uil. Dit als alles goed gaat met de coronasituatie. In de schoolvakanties is er geen les. 

Mocht je je kind willen inschrijven of meer informatie nodig hebben, mail dan naar ledorwador@beithachidush.nl.