29 Eylül Çarşamba sabahından herkese günaydın! Bugün tarihimizin en büyük klişelerinden birini mercek altına alıyoruz. Hani şu ilkokul sıralarından beri duyduğumuz "Almanlar yenilince biz de yenilmiş sayıldık" efsanesi... Osmanlı Devleti'nin savaşlarını yalnızca üç başlık altında "yendiğimiz, berabere kaldığımız ve yenilmiş sayıldığımız" savaşlar olarak anlatan ders kitaplarımız, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1. Dünya Savaşı’nda yenilmediğini, müttefikleri yenildiği için mütareke istemek zorunda kaldığını yazar. Gerçi Avusturya-Macaristan’ın 3 Kasım, Almanya’nın ise 11 Kasım 1918’de, yani Osmanlılardan sonra mütareke imzalamış olmaları, Osmanlı Devleti’nin yenilmeden yenilmiş sayıldığına ilişkin kanıyı çürütmek için tek başına yeterlidir. Ama bununla yetinmeyenler, Mondros Antlaşması’na giden yolu Bulgaristan’ın daha önce teslim olmasıyla başlatırlar.

103 yıl önce bugün, Bulgaristan yenilerek ateşkes istemiş; 29 Eylül 1918’de Selanik’te imzalanan mütarekeyle savaştan çekilmiştir. Böylece Trakya ve İstanbul savunmasız kalmış ve başkentte daha önceleri de ele alınan mütareke fikri daha çok taraftar toplamıştır. Bunun üzerine İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin oluşturduğu Talat Paşa Kabinesi 8 Ekim’de istifa etmiş, 14 Ekim’de Müşir Ahmet İzzet Paşa’nın başkanlığında partilerüstü bir kabine kurulmuştur. Bu kabinenin girişimleri sonucunda da, 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi imzalanmıştır. Ama suçu Bulgaristan’a atmak; Osmanlı coğrafyasını tümüyle unutmak ve tarihe Lozan Antlaşması’ndan sonra sınırları kesinlik kazanan Türkiye’den, yani bugünden bakmak olur. Nitekim işe Basra Körfezi’nden başlayan İngiliz-Hindistan ordusu, Mondros Mütarekesi imzalandığında Musul’un kapılarına dayanmış; Çanakkale’den çekilen ANZAC’ları da bünyesine alarak Mısır’dan yola çıkan Mısır Seferi Kuvvetleri ise, aynı tarihlerde Halep’in güneyine varmışlardı. Yani sözün kısası, Irak ve Suriye’nin neredeyse tamamını yitirmiş olan Osmanlı ordusunun yenilmediğini iddia etmek hiç de gerçekçi değildir. 1. Dünya Savaşı'nın propaganda ve efsane cephesini Tanju Akad'dan ve Ahmet Kuyaş'tan okuyabilirsiniz. 

Savaşın parlatılmış, yaldızlı yüzü resmî tarihin ana motifini oluştururken, savaşın gerçeklerini ise şairler, müzisyenler anlatıyor. 80 yıl önce bugün, 29 Eylül 1941'de Babi Yar'da Nazilerin 36 saat içinde çocuk-büyük ayırmadan makineli tüfekleriyle taradıkları 60 bin kişinin; Sovyet savaş esirlerinin, komünistlerin, Yahudilerin, Çingenelerin kendi elleriyle kazdıkları mezarlarında çırpınan çıplak bedenleri Yevgeni Yevtuşenko'nun mısralarında, Shostakovich'in notalarında yaşamaya devam ediyor: "Hiç anıt yok Babi Yar'da / Tek mezar taşı o dik yamaç / Şimdi bir Yahudi olarak görüyorum kendimi / Şimdi Eski Mısır'da dolaşıyorum / Çarmıha geriliyorum şimdi, ölüyorum / Çivilerin bile izi var üstümde şimdi / Dreyfus geliyor aklıma, ben oyum / Kof adamlar suçluyor, yargılıyor beni / Anna Frank olarak görüyorum kendimi / Nisan dalları kadar inceyim, sevgiyle dolu içim / Boş sözler söylemeyin bana, birbirimize bakalım istiyorum / Gülecek, koklayacak ne var ki yapraklardan, gökyüzünden başka"...

Köylerde çocuklar internetsiz kaldı, Evrensel Hizmet Fonu’nun yarısı genel bütçeye gitti

2020 denetim raporlarını yayımlayan Sayıştay, Ulaştırma Bakanlığı raporunda kırsal bölgelere internet altyapısının sağlanmasını da amaçlayan Evrensel Hizmet Fonu'nun yaklaşık 7 milyar TL'lik kısmının hizmet için kullanılmadığını tespit etti. Rapora göre 2005'te oluşturulan Evrensel Hizmet Fonu'nda 15 yılda toplam 13 milyar 246 milyon 685 bin 917 lira toplandı. Ancak paranın yalnızca 6 milyar 149 milyon 789 bin 645 lirası bu amaç için kullanıldı, yarısından fazlası ise genel bütçeye geçti.

Evrensel Hizmet Fonu, Türk Telekom’un 2005'te özelleştirilmesinin ardından, kırsal bölgelere sunulacak internet ve elektronik haberleşme hizmetlerinde kamu yatırımlarının devam ettirilebilmesi için oluşturulmuştu. GSM operatörlerinin her yıl gelirlerinin bir kısmını aktardığı fonda, 2019 ve 2020'de toplanan 3 milyar 596 milyon 174 bin 441 TL'nin 1 milyar 523 milyon 425 bin 386 liralık kısmı kullanılmadı. Pandemi döneminde uzaktan eğitime, köylerinde internet altyapısı olmadığı için katılamayan onbinlerce öğrenci varken, Kanun kapsamında toplanan gelirlerin ancak yarısının bu amaçla kullanılması, raporda bakanlığın hizmet kapasitelerinin artırılması gerektiğinin işareti olarak yorumlandı.

• Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün Rusya'nın Soçi kentinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile biraraya gelecek. Son olarak Mart 2020'de yüzyüze görüşen liderlerin gündeminde Suriye, doğalgaz tedariki, Libya ve ikili ilişkiler gibi maddeler yer alıyor.
• TRT Haber, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Roma'daki G-20 Zirvesi'nde ABD Başkanı Joe Biden ile başbaşa görüşeceğini duyurdu. Zirve'nin 30-31 Ekim'de yapılması planlanıyor. Erdoğan ve Biden iki devlet başkanı olarak ilk kez 14 Haziran'da Brüksel'de biraraya gelmişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen hafta yaptığı ABD ziyaretinde Biden ile görüşememişti.
• Adalet Bakanlığı'nın yayımladığı "2020 yılı Adalet İstatistikleri Raporu"na göre Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın görev süresinde "cumhurbaşkanına hakaret" suçu nedeniyle 160.169 soruşturma açıldı. Bunlardan 35.507’si hakkında kamu davası açılırken, 40.275 soruşturmada "kovuşturmaya gerek yok" kararı çıktı. 38.608 kişinin yargılandığı davalarda 3.625 kişi hapis cezasına çarptırıldı.
  • Cumhurbaşkanı Erdoğan Amerikan CBS televizyonuna verdiği röportajda gazeteci Margaret Brennan'ın "İnsan hakları örgütleri 100 bin Türk vatandaşının size hakaret ettiği için yargılandığını söylüyor" sorusuna "Siz bunlara inanıyor musunuz? Benim hakkımda açılmış böyle davalar yok. Kendi ülkemin Dışişleri Bakanlığı'nın tespitleri benim için çok daha önemli" yanıtını vermişti.
• Sayıştay hazırladığı raporda Millî Eğitim Bakanlığı'nın 2020 faaliyetlerinde usulsüzlükler tespit etti. Rapora göre ilçe millî eğitim müdürlüğü kadrolarına mevzuatta öngörülen şartları yerine getirmeyen 49 kişi atandı. İncelemede bazı ihalelerde piyasa fiyatının 3-4 kat fazlasına malzeme alımı yapıldığı belirlenirken, doğalgaz dağıtım şirketlerine usulsüz olarak güvence ödemesi yapıldığı tespit edildi.
• İstanbul ve İzmir'de yüksek kira ve yurt ücretlerini "Barınamıyoruz" sloganıyla protesto eden öğrencilere polis müdahale etti. İstanbul'da en az 50 kişinin, İzmir'deyse en az 30 kişinin gözaltına alındığı bildirildi.
  • İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, "Barınamıyoruz protestoları"nın 24 ilde yapıldığını söyledi ve toplam 2057 kişinin katıldığı eylemlerde "sadece 310 öğrenci" bulunduğunu iddia etti. "Bunların da tamamına yakınının yurt başvurusu bulunmuyor" diyen Soylu, eylemlere katılanların sol marjinal gruplarla ilişkili olduğunu öne sürdü.
• İçişleri Bakanlığı taksilerin denetlenmesine dair bir genelge hazırladı. Valiliklere gönderilen genelgede, taksilerin yolcu almadığının tespit edilmesi durumunda yolcunun mağduriyetinin giderileceği, şoförün yolcuyu almamakta ısrar etmesi durumundaysa trafikten men edilmenin de dahil olduğu yasal işlemlere başvurulacağı belirtildi.
• Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Türkiye'de ortalama 400 bin aktif Covid-19 hastası olduğunu ve bunların yaklaşık %25'ini 0-17 yaş grubundakilerin oluşturduğunu açıkladı. "Vaka sayılarındaki artış hastane yatışına %10 olarak yansıdı, yoğun bakım ve entübe sayılarına yansımadı" diyen Koca, şu anda endişelenecek bir durum olmadığını kaydetti.

• Japonya ve Güney Kore, Kuzey Kore'nin balistik olduğu tahmin edilen bir füze denemesi yaptığını açıkladı. Füzenin Japonya münhasır ekonomik bölgesinin dışında denize düştüğü bildirildi. Japonya Başbakanı öngörülemeyen durumlara karşı hazırlık yapma talimatı verdi. Pyongyang yönetimi 15 Eylül'de de balistik füze denemesi yapmış; 2 füze Japonya münhasır ekonomik bölgesine düşmüştü.
• Yunanistan ile Fransa savunma alanında stratejik ortaklık anlaşması imzaladı. Kathimerini'ye göre üçüncü bir ülkenin saldırısı halinde Paris ve Atina askerî işbirliği yapacak. Ayrıca Yunanistan anlaşma kapsamında Fransa'dan 3 adet Belhara sınıfı fırkateyn satın alacak. 2025-2026'da teslim edilecek fırkateynlerin, Atina'nın Doğu Akdeniz'deki etkinliğini artırması bekleniyor. Yunanistan, yıl başında Fransa'dan 18 Rafale savaş uçağı satın almak için de bir anlaşma imzalamıştı. 
• ABD'nin Afganistan'dan çekilme sürecini inceleyen Senato Silahlı Hizmetler Komisyonu, Genelkurmay Başkanı Mark Milley ve Savunma Bakanı Lloyd Austin'u dinledi. Çekilmenin ABD'nin itibarına zarar verdiğini söyleyen Orgeneral Milley, "Afganistan'daki El-Kaide teröristleri 12 ay içinde ABD'yi yeniden tehdit edebilir" dedi. Senatörlerin sorularını yanıtlayan ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ise Afgan ordusunun bu kadar çabuk dağılmasını beklemediklerini dile getirdi. Austin ayrıca geçen yıl Trump yönetiminin Tâliban ile imzaladığı anlaşmanın da Afgan askerlerin moralini bozduğunu söyledi.
• Tâliban'ın Kabil Üniversitesi'ne atadığı yeni rektör, kadınların üniversitede ders vermelerini ve eğitim almalarını yasakladı. Muhammed Eşref Gayreti sosyal medyadan yaptığı açıklamada "Herkes için gerçek bir İslâmî ortam sağlanmadıkça, kadınların üniversitelere girmesine veya çalışmasına izin verilmeyecektir. Önce İslâm" dedi.
• Suriye Dışişleri Bakanı Faysal Mikdad, ülkesinin kapılarının sığınmacıların güvenli dönüşü için ardına kadar açık olduğunu söyledi. Ayrıca Türk ve Amerikalı askerlerin Suriye'den çekilmesi çağrısında bulunan Mikdad, yabancı askerlerin er ya da geç ülkeden çıkmak zorunda kalacağını belirtti.
  • Uluslararası Af Örgütü'nün hazırladığı rapora göre, Suriye'ye dönen sığınmacılar güvenlik güçleri tarafından keyfî olarak gözaltına alınıyor, işkenceye ve cinsel saldırıya maruz kalıyor.
• Almanya seçimlerinde en çok oyu alan Sosyal Demokratlar; Yeşiller ve liberal Hür Demokrat Parti (FDP) ile hükümet kurma görüşmelerine başlamak istediklerini açıkladı. Ön görüşmelerin bu hafta başlayabileceğini belirten SPD Federal Meclis Grubu Başkanı, iki partinin önce kendi aralarında görüşüp engelleri aşma girişimini memnuniyetle karşıladıklarını söyledi. SPD lideri Olaf Scholz ise gelişmelerden umutlu olduğunu ifade etti.
• Oxford Üniversitesi'nden biliminsanlarının yaptığı bir araştırmaya göre Covid-19 salgını, Batı Avrupa'daki yaşam beklentisinde 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana görülen en büyük düşüşe neden oldu. 29 ülkeyi kapsayan araştırmaya göre ABD'li erkeklerin yaşam beklentisi 2.2 yıl düştü; İngiltere'de ise erkeklerin yaşam beklentisinde son 40 yılın ilk düşüşü gözlemlendi.

• Rahmi M. Koç Müzesi’nin üç yıla yayılan titiz bir hazırlık süreciyle hazırladığı, Serra Kanyak’ın küratörlüğündeki “Dünya Bebekleri Sergisi”, dün yapılan bir basın toplantısının ardından kapılarını açtı. Sergide ahşap bebeklerden porselen bebeklere, Anadolu’nun bez bebeklerinden Afrika’nın inanç bebeklerine farklı coğrafyaların farklı kültürlerini anlatan bebekler bulunuyor.
• John Lennon ve eşi Yoko Ono ile yapılan bir söyleşiyi ve Lennon'ın bugüne kadar hiç duyulmamış bir şarkısını içeren ses kaydı, Danimarka'da açıkartırmaya çıkartılacak. 33 dakikalık ses kaydının, 50 yıl kadar önce, Danimarka'da bir okul gazetesi için kaydedildiği öğrenildi.
• İspanya kıyılarında yüzen iki amatör dalgıç, Batı Roma İmparatorluğu'ndan kaldığı anlaşılan, büyük bir hazine keşfetti. 1500 yıllık hazine, Avrupa’da bulunan ve Roma İmparatorluğu’ndan kaldığı belirlenen, en büyük altın sikke koleksiyonlarından biri oldu.
• 10. yılını kutlayan SAHA’nın Beyoğlu’nda sanatçı ve küratörler için açtığı SAHA Studio bugün kapılarını açıyor. Ocak ayından beri SAHA Studio bünyesinde araştırmalarını yürüten Yasemin Nur, Onur Gökmen, Ege Kanar, Bengü Karaduman ve Merve Ünsal’ın çalışmaları 2 Ekim'e kadar görülebilir.
• Türkiye’deki Güzel Sanatlar Fakültelerinin yeni mezunlarının çalışmalarının sergilendiği BASE, Tophane-i Amire’de 29 Eylül-3 Ekim tarihleri arasında sanatseverlerle buluşacak. Bu yıl "Rezonans" temasıyla düzenlenen sergi; 100 sanatçının resim, heykel, fotoğraf, video, baskı sanatları, animasyon gibi farklı dallardaki 114 çalışmasını aynı çatı altında sunuyor.
• Pera Müzesi, 29 Eylül-23 Ekim tarihleri arasında "Arkası Şimdi!" programı kapsamında sinema perdesinde özel ve alternatif hikayeleri olan dizileri gösterecek. Programın ilk gösterimi bugün 19.00'da beş bölümü birden gösterime girecek olan 2018 ABD yapımı komedi "Lütfen Anla Beni" ile başlıyor. Türkçe altyazılı gösterimler ücretsiz.
• Toprakta ve insan bedeninde "bereket" kavramını irdeleyen "Kurak Topraklar Konuşmaları", SALT Beyoğlu’ndaki "İKLİMCİL: Mevsimler Sürüklenirken" sergi mekanında ve "Exhausted [Kurak Topraklar]" araştırması için hazırlanan web sayfasında izlenebilir.

Bizi takip ediniz!