Montsame

Өчигдөр болсон Засгийн газрын хуралдаанаар ирэх оны улсын төсвийн төслийг танилцууллаа. Төсвийг УИХ намрын чуулганаар хэлэлцэн 11 сарын 15-ны дотор батлах аж. За тэгээд баялагтаа эзэн Монгол гээд л байдаг улс орон маань ирэх жил юунд хэчнээн хэмжээний төсөв төлөвлөсөн байгааг нэг сонирхоцгооё.

• Нүүрсний экспорт: Ирэх жил нүүрсний экспортыг 36 сая тн, төмрийн хүдрийн экспортыг 8.5 сая тн-оос 9.5 сая тн болгохыг зорьж байна. Мөн Монголбанк алтны экспортыг энэ оныхтой ижил буюу 20 тн байна гэж үзжээ.    
• Шинэ бонд: Хамгийн сүүлд 2017 оноос хойш ЗГ дотоодод бонд гаргаагүй билээ. Тэгвэл 2022 онд төсвийн алдагдлыг нөхөх зорилгоор ЗГ дотоод зах зээлд бонд гаргахаар төлөвлөжээ. Төв банк бонд гаргахыг дэмжсэн бол Сангийн яам биржийн бус зах зээлд бонд гаргах боломжийг судалж байна. 
• ЖДҮХС: Энэ жил ЖДҮХС-д төсөв хуваарилаагүй бөгөөд ирэх жил ч бас төсвөөс мөнгө хуваарилахгүй гэнэ. Учир нь ЗГ улсын төсвөөс зээл олгох нь буруу. Харин мэргэжлийн байгууллагаар дамжуулан олгох нь зөв гэж үзжээ. 
• Хувьчлал: Төрийн өмчийн 109 компанийг нэг бүрчлэн үнэлж байгаа бөгөөд заримыг нь хувьчилж магадгүй. 

Онцлох тоонууд

• ₮16 их наяд: Ирэх оны улсын төсвийн нийт зардал. 
• ₮420 тэрбум: Нийслэлийн түгжрэлийг бууруулахад  зарцуулах мөнгөн дүн. 
• $7.2 тэрбум: Сангийн яам ирэх жил нийт импортын хэмжээ $6.3 тэрбумаас $7.2 тэрбум болж өсөх тооцоо гаргажээ.  
• ₮1.5 их наяд: Ирэх онд хийх хөрөнгө оруулалтын нийт хэмжээ.

GHIPY

Америкийн MIT их сургуулиас хөрөнгө оруулагчид хэзээ өөрсдийн эзэмшиж буй хувьцаагаа “Panic sell” буюу сандруу заралтын талаар судалгаа хийжээ. Яахав "сандруу заралт" гэчихье. Тэд 653 мянган брокерийн дансыг шинжлэн уг судалгааг явуулсан байна. 

• Panic selling гэдэг нь? Компанийн үйл ажиллагаатай холбоотой мэдээ, цуурхал гэх мэт ямар нэгэн гаднын хүчин зүйлийн нөлөөгөөр тухайн компанийн хувьцааны ханш унана гэсэн айдаст орж, судалгаа шинжилгээ хийхгүйгээр гэнэт эзэмшиж буй хувьцаагаа зарахыг хэлнэ. 

Судалгааны үр дүнг харвал:

• Хөрөнгө оруулагчдын 80.8% нь 1 удаа, 11.4% нь 2 удаа сандруу заралт хийж байжээ.
• 45-аас дээш насны, эрэгтэй, гэр бүлтэй, өөрсдийгөө туршлагатай хөрөнгө оруулагч гэж үздэг хүмүүс сандруу заралт хийх магадлал өндөртэй байжээ. 
• Түүнчлэн хувьцаагаа сандран зарсан хүмүүсийн 31% нь хэзээ ч буцаж хөрөнгийн зах руу мөнгөө хийгээгүй аж. 
• Харин 58.5% нь 1-5 сарын дараа, 13.1% нь 6-10 сарын дараа дахин хөрөнгө оруулалт хийж эхэлжээ. 
• Судлаачид сандруу заралт нь гэнэтийн тохиолддог зүйл биш ба түүнийг урьдчилан таамаглах боломжтой гэнэ. 

Мэргэжлийн арилжаачид үүн дээр л овжин тоглож ашиг олдог билээ. Ийнхүү сандран зарж байхад ханш хэт их унасныг мэдрээд авч эхэлдэг аж. Гэхдээ мэдээж зарах нь зөв тохиолдол ч байж болно шүү. Хамгийн гол нь аль болох сайн судлахыг хичээгээрэй. Хэрвээ энэхүү судалгааг нэгд нэгэнгүй уншмаар байвал энд дараарай. 
 

Та гэртээ засвар хийх, лагерийн байшин барих гэх мэт бүтээн байгуулалтын ажил эхлүүлэхэд зардлаа тооцоолж, төлөвлөсөн ч гэнэтийн зардлууд яаж ийж байгаад гараад ирдэг шүү дээ. Яг түүн шиг уул уурхайн салбарын 5 төслийн 4-ийнх нь зардал хэтэрдэг байна. Энэ нь сайн төлөвлөж, судалгаа хийснээс үл хамааран уул уурхайн салбарын уламжлал гэж ойлгож болохоор ажээ. 

• Хөрөнгө оруулалтын зардал: Уул уурхайн төсөл өөрөө хөрөнгө оруулалт ихээр шаарддаг салбар ба Оюу толгой төслийн нийт хөрөнгө оруулалтын зардал гэхэд л манай ДНБ-ээс их билээ. Хөрөнгө оруулалтын зардлыг бүрдүүлэх хамгийн наад захын жишээнүүд гэвэл уурхайн бүтээн байгуулалт, дэд бүтэц, тоног төхөөрөмж, хүнд үйлдвэрлэлийн тээврийн хэрэгсэл, за тэгээд хүн хүчний зардал гээд л явж өгнө дөө. 
• Зардлын хэтрэлтийн шалтгаан: Хөрөнгө оруулалтын зардлын хэтрэлтийн хамгийн том шалтгаануудын нэг нь тухайн төслийг хэрэгжиж байх үеийн эдийн засгийн нөхцөл байдал гэж хэлж болох юм. Жишээ нь л гэхэд сүүлийн 2 жил коронавирусийн нөхцөл байдлаас шалтгаалан тээврийн зардлын өсөлт болон түүнээс шалтгаалсан бусад бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт нь урьдчилан тооцоолоход хүндхэн зардлуудыг бий болгосон билээ. 

Ер нь хөрөнгө оруулалтын зардал гэдгийг эцсийн эцэст хоёр талтай гэдгийг санах хэрэгтэй аж. Өөрөөр хэлбэл “Хөрөнгө оруулалт”+“Зардал” шүү дээ. Юу гэсэн үг вэ гэхээр том төсөл байхын хэрээр тухайн төслөөс хүртэх хөрөнгө оруулалтын үр өгөөж нь өндөр байж энэ бүхэн эргээд л бидэнд шингэж байна гэсэн үг. Тухайлбал, хөрөнгө оруулалтын ачаар хаана ч өрсөлдөх шилдэг боловсон хүчний нөөцтэй болох боломжтой юм. 
 

Hector Retamal / Getty Images

Эрдэнэ Ресурс Девелопмент Корпорэйшнийн нэмэлтээр гаргаж буй 17.5 сая ширхэг хувьцааг сонирхож байгаа уншигчдадаа зориулан гол хөрөнгө оруулалт татаж буй Баян Хөндий алтны төслийн онцлогуудын талаарх мэдээллийг хүргэе. 

Голлох онцлогууд:

• Алтны дундаж агуулга 3.7 г/т алт.
• Илээр олборлох боломжтой.
• Эрдсийн судалгаагаар дунджаар 93%-ийн металл авалттай учир боловсруулалтын эрсдэл бага.
• Усны 85%-ийг дахин ашиглах боловсруулах үйлдвэртэй.
• Байгаль орчны нѳлѳѳлѳл бууруулах хаягдлын нэгдсэн санг (“IWF”) Монгол улсад нэвтрүүлж буй анхны уул уурхайн төсөл.
• Нарны эх үүсвэрийг эрчим хүчний шийдлийн нэг хэсэг болгон ашиглах боломжтой гээд олон давуу талтай юм байна шүү. 

Төслийн талаар илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэлтэй танилцах бол энд даран аваарай.
 

Өнөөдөр кино сонирхогчдыг “Squid Game” үзсэн, үзээгүй гэж 2 ангилж болохуйц болжээ. Үүнийг уншиж байгаа манай уншигчид ч бас ингэж л хуваагдах байх. За ямартай ч дэлхий нийтийг байлдан дагуулж буй тус бүтээлийн сонирхолтой баримтуудтай танилцацгаая.

• Кинон дээр гарсан утасны дугаарыг нэгэн улс төрч ₮230 саяар худалдаж авах хүсэлт гаргажээ.
• Мөн тус утасны дугаарын жинхэнэ эзэнд 4,000 гаруй дуудлага ирсэн гэнэ шүү.
• Бүр “тоглоомонд оролцмоор байна” гэсэн мессеж хэд хэд ирсэн байна. 
• Netflix-ийн “U.S шилдэг 10” жагсаалтыг тэргүүлсэн.
• Үзэлтээрээ 1-р байранд орсон анхны Өмнөд Солонгос цувралаар тодорсон.
• Netflix-ийн түүхэн дэх хамгийн амжилттай цувралаар тодрох магадлал маш өндөр байгаа юм. 
   

• Астро робот: Amazon (AMZN) технологийн салбарт ч бас дутахгүй гэнэ шүү. Хэрэв та гэртээ амьтан тэжээдэг бол тэдний гаргасан шинэ робот лав таалагдах нь гарцаагүй. (The Verge)
• Криптовалютыг зохицуулах уу: Манай улсын криптобиржүүд хөгжөөд л, хэдүүлээ ч койн авчих гээд үзээд л байна. Харин энэ чиглэлээр манай улс ямар хууль гаргах гээд байгаа юм болдоо? (Lemon Press)
• Менторшип хөтөлбөр: Салбар бүрийн тэргүүлэгчидтэй холбогдон тэдний туршлагаас суралцаж, 1 жилийн турш ментортой болох боломж. (YPG)
• Тэнцвэрээ хадгал: Ажил амьдралын тэнцвэр алдагдаад нэг л үр бүтээмжгүй байна уу? Жаахан цаг зав гаргаад хэрэгтэй юм унших уу даа. (Ub.life)
   

Lemon Press товхимлын ээлжит дугаарыг та хүлээн авлаа. Хэрэгтэй мэдээлэл багтсан байсан бол цааш нь түгээгээрэй. Түгээхгүй байсан ч болно доо, хүний л амьдрал. Мөн та Lemon Press товхимолтой хамтарч ажиллах, сурталчилгаа байршуулах хүсэлтэй бол энд дарна уу.