14 Ekim Perşembe sabahından herkese günaydın. Bugün 12 Mart rejimini resmen sona erdiren 1973 seçimlerinin 48. yılı. 14 Ekim 1973’te yapılan seçimlerden önce, solun 1960’lı yıllardaki yükselişi ve TİP’in 1965 seçimlerindeki başarısı CHP’nin de kendisini “ortanın solu”nda yeniden tanımlamasına yol açmıştı. Genel sekreter Bülent Ecevit 1972’de genel başkan olunca CHP iyice sosyal demokrat bir yönelime girmiş; partinin “Ak Günlere” başlıklı meşhur 1973 Seçim Beyannamesi de bunun göstergesi olmuştu. CHP’nin seçimlere genel af, toprak reformu, madenlerin ve petrolün devletleştirilmesi gibi vaatlerle girmesi sağcı yazarları ve Demirel başta olmak üzere sağcı politikacıları öfkelendiriyordu. Bu nedenle, Ecevit’le 1970’de seçimle geldiği iktidardan 1973’te askerî darbeyle indirilip katledilen Şili’nin sosyalist lideri Salvador Allende arasında benzerlik kurma modası başlamıştı.

Seçimlerin propaganda dönemi ilklere de sahne olmuştu. 1973 seçimlerinden önce artık düzenli yayına başlayan televizyondan propaganda hakkı verilmesi düşünülse de sonradan vazgeçilmişti. Ancak seçim çalışmalarıyla ilgili haberlerin televizyonda yer alması bir ilkti. Radyodan propaganda devam ediyordu. Bu seçimin bir yeniliği de partilerin çakmak, kalem, anahtarlık gibi hediyelik eşyalar dağıtmaya başlamasıydı.

14 Ekim'de sandıklardan CHP %33.29 oyla birinci, AP %29.82 oyla ikinci olarak çıktı. Seçimlerin sürprizi ise Millî Görüş geleneğinin kurucusu Necmettin Erbakan liderliğindeki Millî Selamet Partisi’nin (MSP) %11.8 oy oranıyla 48 sandalye kazanmasıydı. CHP tek başına hükümet kurabilecek milletvekili sayısına ulaşamamıştı. Bu nedenle Ecevit koalisyon görüşmelerine başladı. Önceleri küçük bir olasılık olarak görülen birbirine taban tabana zıt CHP ve MSP’nin koalisyonu fikri, diğer ihtimallerin hızla tükenmesiyle tek seçenek olarak kaldı ve 26 Ocak 1974’te CHP-MSP hükümeti kuruldu.

1973 seçimlerinde partilerin kampanya müzikleri de daha önce olmadığı kadar önemli hâle gelmişti. Günün müziği, CHP mitinglerinde Ecevit’ten önce çıkarak mitinglerde sahne alan ilk şarkıcı olan Şenay'dan, kampanya dönemine damga vuran iki şarkısı: "Sev Kardeşim" ve "Hayat Bayram Olsa"...

TÜGVA Belgeleri: Kadrolaşma, 'torpil', usulsüz tahsis iddiaları 

2013'te 500 bin TL malvarlığıyla, "manevi ve millî değerlere bağlı (...) özgüveni yüksek, yenilikçi, çalışkan, iyi ahlaklı, hoşgörülü ve başarılı bir gençlik yetişmesine maddi ve manevi katkıda bulunma" hedefleriyle kurulan ve yönetim kadrosunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın oğlu Bilal Erdoğan'ın yanısıra iktidar partisine yakın başka isimlerin de bulunduğu Türkiye Gençlik Vakfı (TÜGVA), kadrolaşma ve usulsüzlük iddialarıyla karşı karşıya. 81 il temsilciği, 570 ilçe temsilciliği, 306 binden fazla kayıtlı üyesi ve 38 yurdu bulunan vakıf, geçen hafta Büyükada'daki Şehir Hatları Vapur İskelesi'nde bulunan Adalar İlçe Temsilciliği'nin İBB tarafından tahliye edilmek istenmesi üzerine yaşanan gerginlikle gündeme gelmişti.

Bu gelişmenin ardından gazeteci Metin Cihan, TÜGVA’nın iktidarla ilişkilerini kullanarak devlette kadrolaştığını öne süren belgeler yayımladı. Cihan, daha sonra 2018-2019 arasında 17 ay boyunca TÜGVA Van İl Temsilcisi olarak çalışan Tamer Özsoy olduğu ortaya çıkan eski bir TÜGVA çalışanından geldiğini söylediği belgelerde; orduya, emniyete, yargıya ve bürokrasiye yerleşen ya da yerleştirilecek olan yüzlerce kişinin ve bu kişilere referans olan yöneticilerin kişisel bilgilerinin yer aldığını öne sürdü. Cihan, TÜGVA genel merkez bilgisayarının yedeklenmiş klasörlerini gösterdiği iddia edilen bir video yayınlayarak, burada bulunan "Zorluk çıkaran il millî eğitim müdürleri", "Habertürk CV", "MİT alımları", "TSK alımları" gibi klasör başlıklarına dikkati çekti. Ayrıca belgeler içerisinde yer alan "Mali Destek Raporu"na dayanarak valilik ve belediyelerden TÜGVA’ya para aktarıldığı, TÜGVA’nın da aralarında bulunduğu kuruluşlara belediye binalarının, yurtların tahsis edildiği iddia edildi. Gerçek Gündem’den Fırat Fıstık’a konuşan Tamer Özsoy da vakfın, il binalarını bedelsiz tahsis ettiğini, özellikle Adalet Bakanlığı’nda kadrolaştığını, bekçi alımlarında önemli bir rol oynadığını söyledi.

CHP Mersin Milletvekili Alpay Antmen, belgelerle ilgili TBMM’ye verdiği soru önergesinde “TÜGVA yeni paralel devlet midir? FETÖ’den boşalan kadrolara TÜGVA mı yerleşmektedir” diye sordu. İBB Sözcüsü Murat Ongun da TÜGVA yöneticilerinin geçmiş dönemde işe alındıklarını, 2019 yerel seçimleri sonrası ise işten ayrıldıklarını tespit ettiklerini duyurdu. Türkiye İşçi Partisi ve Gelecek Partisi de belgelerin bir an önce aydınlatılması için çağrıda bulundu.

TÜGVA Başkanı Enes Eminoğlu, konuya dair yaptığı ilk açıklamada iddiaları reddetti ve belgelerin sahte olduğunu savundu. Daha sonra gazeteci Cüneyt Özdemir’in konuğu olduğu programda ise belgelerin vakfın sisteminden alındığını fakat manipüle edildiğini ifade etti; “Bir şekilde bu verilere ulaşılmış, bu verilerin içerisinden bazıları çıkarılmış, bir evrak oluşturulmuş" açıklamasını yaptı. Son olarak Bilal Erdoğan, AK Partili Çorum Belediyesi tarafından inşa edilen “Türkiye’nin ilk oba konseptli gençlik kampı”nın açılışında Yüksek İstişare Kurulu başkanı olduğu vakıfla ilgili “TÜGVA ile uğraşıyorlar, neden biliyor musunuz? Kıskanıyorlar değil mi? O zaman daha da başarılı olun. Onlar da kıskançlıktan çatlasın" şeklinde konuştu.

• Resmî Gazete'de yayımlanan karara göre Merkez Bankası Başkan Yardımcıları Prof. Dr. Semih Tümen ve Dr. Uğur Namık Küçük ile Para Politikası Kurulu (PPK) Üyesi Prof. Dr. Abdullah Yavaş görevden alındı. Başkan Yardımcılığına Taha Çakmak, PPK Üyeliğine ise Prof. Dr. Yusuf Tuna atandı.
  • Her gün yeni bir rekor kıran Dolar/TL kuru, son gelişmelerin ardından dün 9,18'i aşarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Türk Lirası, görev değişikliğinin açıklanmasından önce de rekor kırarak, günün bir bölümünde gelişen ülke para birimleri arasında Dolar karşısında değer kaybeden tek para birimi olmuştu.
• Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, muhalefet partilerinin siyasi cinayetler işlenebileceğiyle ilgili iddialarına yönelik resen soruşturma başlattı. Soruşturma, konu hakkındaki olası delilleri tespit etmek için, Basın Suçları Soruşturma Bürosu tarafından yürütülecek.
  • İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, "siyasi cinayetler" tartışmasında ortaya atılan iddiaları MİT'e sorduğunu ve "Böyle bir bilgi yok" yanıtını aldığını söyledi. Soylu, "Peki siz bu bilgiyi nereden aldınız? Bunu milletimize söylüyorum; bu FETÖ taktiğidir" şeklinde konuştu.
• Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya ve ABD'nin Suriye konusunda Türkiye'ye verdiği sözleri tutmadığını söyledi. Her iki ülkenin de Suriye'nin kuzeyinde PYD güçlerinin geri çekilmesini sağlamak için taahhüt verdiğini hatırlatan Çavuşoğlu, ABD'nin kınama açıklamasıyla ilgili "Peki bu silahları kim veriyor? Kim eğitiyor bunları? Sen silah veriyorsun, sen eğitiyorsun, sonra da göstermelik bir kınama açıklaması yapıyorsun. Burada samimiyetsizlik apaçık ortadadır" sözlerini kullandı. Suriye'ye yeni bir operasyon sinyali de veren Dışişleri Bakanı, "Bu teröristler burada olduğuna ve saldırılarını artırdığına göre bizim de yapmamız gereken şey nedir? Kendi göbeğimizi kendimiz kesmek" dedi.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, kış aylarında artacak doğalgaz talebini karşılamak için görüşmeler yapıldığını açıkladı. Dünya genelinde artan enerji fiyatlarından Türkiye'nin de etkilendiğine işaret eden Dönmez, "Maliyet artışının vatandaşlarımıza en az seviyede yansıması için elimizden gelen bütün çabayı ortaya koyuyoruz" dedi.
• CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, Türkiye'nin geçen hafta onayladığı Paris İklim Anlaşması'na ilişkin bir rapor hazırladı. Türkiye’nin yeşil kalkınma ve iklim krizi konularındaki icraatlarının yetersiz olduğunu belirten rapor, "Türkiye’nin nasıl karbon net sıfır olacağına dair yol haritası yoktur, konu söylemden ibarettir" tespitinde bulundu. Rapor, emisyonları 2030’a kadar %55 azaltmak için hemen harekete geçilmesi gerektiğine dikkati çekti.
• Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Naci İnci'nin suç duyurusu üzerine ev hapsi istemiyle mahkemeye sevk edilen 5 öğrenci serbest bırakıldı. 6 Ekim'de İnci'nin şikayetiyle gözaltına alınan 7 öğrenciden ikisi tutuklanmıştı.
  • Boğaziçi Üniversitesi "Gökkuşağı Davası"nın üçüncü duruşması dün yapıldı. LGBTİ+ topluluğunu temsil eden gökkuşağı bayrağını açarak yürüdükleri için yargılanan 12 öğrenci, 18 Ocak'ta yeniden hâkim karşısına çıkacak.
• Geçen ay İkizdere İşkencedere Vadisi'nde keşif yapan bilirkişi heyeti, Cengiz İnşaat'ın yapmak istediği taş ocağına ait proje tanıtım raporunun usulüne uygun hazırlanmadığını tespit etti; vadide taş ocağı yapılmasının uygun olmadığı yönünde görüş açıkladı. Davanın avukatlarından Yakup Okumuşoğlu, rapora Ulaştırma Bakanlığı ve işleten firmanın itirazda bulunacağını kaydederek, mahkemeden yürütmeyi durdurma kararı beklediklerini ifade etti.

• Ulusal Birlik Partisi Genel Başkanı Ersan Saner, KKTC Başbakanlığı görevinden istifa ettiğini duyurdu; Ulusal Birlik Partisi (UBP), Demokrat Parti (DP) ve Yeniden Doğuş Partisi (YDP) tarafından kurulan azınlık hükümetinin de istifasını Cumhurbaşkanı Ersin Tatar'a sunduğunu açıkladı. En kısa sürede erken seçim çağrısı yapan Saner, istifa kararına gerekçe olarak hükümetin, ortağı olan partilerin yaşadığı iç sorunlar nedeniyle sürdürülemez hâle gelmesini gösterdi. Partilerin erken seçim için 6 Şubat'ta uzlaştığı belirtiliyor.
• Avrupa Komisyonu, enerji fiyatlarında yaşanan artışı durdurmak için önlem paketi açıkladı. Son şeklini 21-22 Ekim'de toplanacak AB liderlerinin vereceği öneri paketinde, yoksul hane halkına acil yardım sağlanması tavsiye edildi. Ayrıca faturasını ödeyemeyenlere erteleme imkanı sağlanması ve üye devletlerin enerji faturalarında KDV indirimine gitmesi tavsiye edildi.
• Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), mevcut koşullarda 2021'in karbon salımlarında en fazla artışın görüleceği ikinci yıl olacağı uyarısında bulundu. 2030'a kadar temiz enerji kaynaklarına yılda 4 trilyon dolar harcanması gerektiğine dikkati çeken IEA, bu yatırımın aynı zamanda 26 milyon kişiye istihdam sağlayacağını vurguladı.
• ABD Temsilciler Meclisi, borçlanma tavanının geçici olarak yükseltilmesini sağlayan yasa tasarısını onayladı. Borçlanma tavanını 480 milyar dolar artıran tasarı, hükümetin temerrüde düşme riskini de Aralık başına kadar durdurmuş oldu. Demokratlar daha önce borç tavanını 2022 sonuna kadar artıracak bir tasarıyı Senato'dan geçirmeye çalışmış, ancak girişim Cumhuriyetçiler tarafından engellemişti.
• İtalya'da "eşit işe eşit ücret yasası" olarak adlandırılan tasarı parlamentonun alt kanadı Temsilciler Meclisi'nde oybirliğiyle kabul edildi. Tasarıya göre 50'nin üzerinde çalışanı olan şirketler düzenli olarak personel raporu hazırlayacak, "cinsiyet eşitliği sertifikası" alan şirketler mâli avantajlardan faydalanacak. Tasarının yasalaşması için parlamentonun diğer kanadı Senato'dan da geçmesi gerekiyor.
• Geçen ay Almanya'da 10 Bin Metre Yol Yarışı'nı 30 dakika 1 saniyelik derecesiyle kazanarak dünya rekoru kıran Kenyalı atlet Agnes Tirop, evinde ölü bulundu. Boynunda bir bıçak yarası olan 25 yaşındaki atletin kayıp eşi, cinayet zanlısı konumunda.
• Çevreci hukuk organizasyonu AllRise, Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'nun Amazon yağmur ormanlarında büyük çaplı bir yıkıma sebep olarak insanlığa karşı suç işlediği iddiasıyla Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne şikayette bulundu. Brezilya lideri, çevre aktivistlerinin ölümüne sebep olan propaganda kampanyasını yönlendirmek ve ormansızlaştırmanın yarattığı sera gazı salımıyla Dünya nüfusunu riske atmakla suçlanıyor.
• Çin'de düzenlenen BM Biyoçeşitlilik Konferansı'nda türlerin korunması için yeni bir deklarasyona imza atıldı. Kunming Deklarasyonu ile 100'den fazla türün korunması hedefleniyor.

• Yüksek tansiyona bağlı olarak beyninde damar tıkanıklığı oluşan Selim İleri hastaneye kaldırıldı. İleri, önceki gün Erdal Öz Edebiyat Ödülü'nü aldıktan sonra kötü hissettiğini söyleyerek törenden erken ayrılmıştı. 72 yaşındaki yazar 5 Mart'ta da beyin embolisi nedeniyle hastanede tedavi görmüştü.
• Vakıflar Genel Müdürlüğü, Balıkesir'de bulunan Zağanos Paşa Vakfı’nın kuruluş amacı ve kuruluş şartlarının yer aldığı Hicri 866 (1462) tarihli vakıf senedinin, 21 Ekim'de Londra'da bir müzayedede satışa çıkarılacağı duyumu üzerine iade için Interpol'e başvurdu. Sözkonusu vakfiyenin 1918-1920'de İngilizlerin İstanbul'u işgali sırasında kaçırılan eserlerden olduğu değerlendirmesi yapıldı.
• ABD'nin Utah eyaletinde 12.300 yıl önceye tarihlenen kömürleşmiş hâlde dört tütün bitkisi kalıntısı bulundu. Bugüne dek, tütün kullanımına dair en erken bulgu, 3 bin 300 yıl önce Alabama eyaletinde bulunan bir pipoya dayanıyordu. Dolayısıyla biliminsanları buluntulara dayanarak, tütünün tahmin edilenden 9 bin yıl önce de içilmiş olabileceğini düşünüyor.
• Kristof Kolomb’un 12 Ekim 1492’de Bahamalar’a ayak basışının anıldığı Kolomb Günü, ABD'de bu yıl ilk kez "Yerli Halklar Günü" olarak kutlanırken, kıtadaki yerlilerin köleleştirilmesinden sorumlu tutulan Kolomb'un Londra'daki heykeli de üzerine kırmızı boya atılarak protesto edildi.
  • Irkçılık protestoları sırasında iki ateş arasında kalan heykeller üzerine devam eden tartışmayı Deniz Kaynak yazmıştı.
• 679 kişilik kapasitesiyle Ankara'nın en büyük tiyatro salonu olan Devlet Tiyatroları Pursaklar Sahnesi, dün "Bizim Yunus" oyunuyla perde açtı.
• 23-30 Ekim tarihleri arasında düzenlenecek olan 9. Boğaziçi Film Festivali'nin biletleri satışa çıktı. Bu yıl, "Her şeye rağmen" sloganıyla yapılacak festivalde, açılışı ödüllü yönetmen Danis Tanovic'in "Not So Friendly Neighbourhood Affair" filmi yaparken, kapanış filmi ise Will Sharpe'nin "The Electrical Life Of Louis Wain"i olacak.
• 25. Uluslararası Ankara Caz Festivali bugün başlıyor. Bu yıl "Cazda Sürdürülebilirlik" temasıyla 24 Ekim'e kadar devam edecek festivalin programına buradan ulaşabilirsiniz.
• Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası, bugün saat 20.00’de Zorlu PSM Turkcell Sahnesi’nde yeni sezonun açılış konserinde müzikseverlerle buluşuyor. Sanat danışmanı ve sürekli konuk şefi Patrick Hahn'ın yönetimindeki topluluğa, bu konserinde piyanist Alice Sara Ott eşlik edecek.
• Güney Kore yapımı "Squid Game" dizisi 28 günde 111 milyon kişi tarafından izlendi ve Netflix'in en çok izlenen orijinal içeriği oldu.

Bizi takip ediniz!