Copy
Nieuwsbrief 79



Amethistzwam - Foto: Thijs van der Zanden

Oktober zit erop en we zijn maar liefst 1.074.390 waarnemingen van 23.505 waarnemers rijker! De top 10 meest doorgegeven soorten betreffen allemaal vogels, met de blauwe reiger, buizerd en grote zilverreiger op respectievelijk plek 1, 2 en 3. Naast de immer geliefde vogels, waren paddestoelen afgelopen maand de meest populaire soortgroep met wel 183.157 waarnemingen. Een stuk meer dan de 136.446 waarnemingen in oktober 2020. Dat klinkt alsof meer mensen hebben ontdekt dat deze prachtige, diverse groep de moeite waard is om te bekijken!

De nieuwsbrief is iets later dan je van ons gewend bent en dat is een bewuste keuze. We hebben besloten de nieuwsbrief vanaf nu in de eerste week van de maand te verzenden in plaats van op de laatste dag van de maand. De statistieken van de vorige maand zijn daardoor completer. Ook geeft het foto's van gave waarnemingen gemaakt in de laatste dagen van de maand de kans nog wat meer likes te verzamelen voor de rubriek "Mooie foto's" die je hieronder vindt. 

Samen ontdekken we meer!

Mooie foto's - oktober 2021


Hieronder een selectie van foto's die jullie het hoogst hebben gewaardeerd afgelopen maand. Daar zitten zoals altijd echte parels tussen. Onder de foto's vind je de soortnaam en de fotograaf. De soortnaam is aanklikbaar voor een ieder die meer informatie zoekt.  
 
Wij plaatsen enkel foto's van waarnemers die daar toestemming voor geven (zie Nieuwsbrief 43). Op Waarneming.nl staan foto's met een hogere waardering of meer views. Deze gebruikers hebben hun fotomateriaal echter afgeschermd voor gebruik door derden.

Validator Niels Eimers bereikt mijlpaal



Onze top validator Niels Eimers heeft een bijzondere mijlpaal te pakken. Hij heeft namelijk meer dan 1.000.000 waarnemingen met foto goedgekeurd.

Wat een fantastische prestatie! We zijn Niels en alle andere validatoren dankbaar voor hun tomeloze energie en inzet. Zonder hun vrijwillige bijdrage kan Waarneming.nl niet bestaan.

 

Waarnemer van de maand: Jolien Morren - van der Aa


Hallo daar, mijn naam is Jolien Morren-van der Aa, en ik ben sinds oktober werkzaam bij Waarneming.nl! Ik draai mee in het communicatieteam en ga o.a. werken aan de nieuwsbrief en social media, vragen beantwoorden op de infomail en helpen bij het testen van nieuwe functionaliteiten van de website en de app. 

Ik heb biologie gestudeerd in Groningen en Leiden, en heb na de studie gewerkt bij De Vlinderstichting, Sovon en NIOO Vogeltrekstation. Naar buiten gaan en waarnemingen doen speelt al lang een grote rol in mijn leven, zowel op werk als in mijn eigen tijd. Mijn interesse is heel breed, en ik weet van veel soortgroepen nog erg weinig. En dat is fijn, want dan is elk nieuw beestje bijzonder, ook al is die misschien heel algemeen. Het zorgt er ook voor dat ik meestal korte wandelroutes uitzoek, want het tempo ligt bij mij erg laag.

Mijn bijdrage aan Waarneming.nl vindt plaats vanuit Wenen, waar ik sinds half september woon, samen met mijn man en onze twee katten. Mijn man heeft een mooie onderzoekspositie gevonden aan Universiteit Wenen, en voor Waarneming.nl kan ik op afstand aan de slag. Ik vind het fantastisch om de Alpen en de Middellandse Zee zo veel dichterbij te hebben, al mis ik de fijne fietspaden in Nederland al wel. Ik heb mega zin aan de slag te gaan bij een website waar ik zelf enthousiast gebruiker van ben. Tot op Waarneming.nl!
 
 
Links: onze allereerste waarneming in Wenen en meteen een mooie nieuwe soort voor mij: de kleine weerschijnvlinder. Rechts: deze congeraal liet ons erg schrikken tijdens een duik bij Gibraltar.

Sprinkhanen trends berekend met waarnemingen van Waarneming.nl


Voor vogels en insecten zoals vlinders en libellen worden trends van verspreiding en aantallen berekend met behulp van vrijwilligers. Deze vrijwilligers lopen meerdere keren per jaar een vaste route en tellen op een vaste manier. Hierdoor kun je telgegevens vergelijken over de tijd en tussen locaties en leren hoe het gaat met een soort. Voor de meeste dieren en planten bestaat zo'n mooi systeem niet. Sinds enkele jaren is het ook mogelijk om betrouwbare verspreidingstrends uit te rekenen met "losse waarnemingen" (waarnemingen die niet volgens vaste methode worden gedaan). Daarmee worden alle gegevens op Waarneming.nl heel waardevol voor elke soortgroep zonder vaste monitoring.
 

 
Bovenste grafiek en foto van gewoon spitskopje en onderste grafiek en foto van zuidelijk spitskopje. Het gewoon spitskopje laat een lichte afname zien, terwijl het zuidelijk spitskopje behoorlijk in verspreiding is gegroeid. Of de afname van het gewoon spitskopje te maken heeft met de opkomst van het zuidelijk spitskopje moet nog blijken uit onderzoek. Bronnen: grafiek De Zeeuw & Kleukers, 2021; foto gewoon spitskopje Jan Aalders; foto zuidelijk spitskopje Piet Schermerhorn.
 
Krekels en sprinkhanen zijn een mooi voorbeeld van een soortgroep waarvoor tot voor kort geen trends beschikbaar waren. Door de gegevens verzameld door waarnemers zoals jij zijn deze er sinds kort wel. CBS en EIS hebben voor 35 van de 54 in Nederland voorkomende soorten verspreidingtrends kunnen berekenen. De resultaten sluiten aan bij wat al bekend was en de ervaringen van sprinkhanenexperts. Deze soortgroep als geheel lijkt het redelijk goed te doen. Van een aantal algemene soorten is wel een achteruitgang zichtbaar, zoals het gewoon spitskopje hierboven. Hoewel deze soorten nog niet in gevaar zijn, is het wel belangrijk om ze in de gaten te houden.

Er zitten wel beperkingen aan de techniek. Het betreft hier alleen verspreidingtrends. Over aantallen zijn op basis van losse waarnemingen geen uitspraken te doen Ook is er een minimum aantal waarnemingen nodig op een minimaal aantal locaties. Dat maakt deze manier van werken op dit moment helaas onbruikbaar voor minder voorkomende soorten. Maar dat is des te meer reden om sprinkhanen en krekels te blijven invoeren op Waarneming.nl!
Waarneming tips
Sprinkhanen en krekels zijn soms lastig te identificeren in het veld. Gelukkig kan de beeldherkenning in de ObsIdentify app en op Waarneming.nl helpen. Daar zijn alleen wel goede foto's voor nodig! Met een combinatie van zij- en bovenaanzicht is bijna elke sprinkhaan te identificeren. Hoor je de sprinkhaan wel maar kun je hem niet vinden? Neem het geluid op en voer dat in! En waarnemingen van alle soorten zijn waardevol, dus geef graag ook de algemene soorten door, ook al heb je deze vaker ingevoerd. 
Bron: De Zeeuw, M.P. & Kleukers, R.M.J.C. 2021. Sprinkhanentrends bepaald met occupancy-modellen (Orthoptera), Nederlandse Faunistische Mededelingen 56 - 2021

Help mee met het in kaart brengen van slankpootvliegen in Nederland

 

Herkenning

Slankpootvliegen, of Dolichopodidae, zijn een familie van vliegen met - zoals de naam doet vermoeden - slanke poten. De soorten zijn verder relatief gemakkelijk te herkennen door hun slanke lichaam dat zijdelings afgeplat is en vaak groen glanzend is. Er komen ook wel grotendeels gele of bronskleurige soorten voor. De kop heeft licht vooruit stekende monddelen en slechts zelden een uitgesproken zuigsnuit zoals dansvliegen. De vleugeladering is gereduceerd. Mannetjes van veel soorten vertonen soortspecifieke versieringen aan de poten, vleugels, lichaam en/of zelfs antennen. 
 

Waar te vinden?

Je vindt ze overal om je heen, maar vooral vochtige biotopen herbergen een rijke slankpootvliegen fauna. Gemeenschappen van slikken en schorren en vochtige heide en veen zijn dan weer armer maar omvatten bijzonder gespecialiseerde en zeldzame soorten. De meeste soorten kun je aantreffen op vochtige bodem en lage vegetaties waar ze zenuwachtig en in schokjes rondlopen. Andere soorten houden van verticale wanden. Je hebt de grootste kans om ze te vinden tussen begin mei en half juli met een duidelijke piek in juni. Buiten deze periode vind je slechts een aantal soorten, vanaf begin april tot zelfs in oktober.
Aphrosylus celtiber - Foto: Koen Thibau

Waarom kijken naar slankpootvliegen?

Het NLBIF-project heeft als doel alle verspreidingsdata van deze groep in Nederland samen te brengen, op basis van specimens uit museumverzamelingen en citizen science waarnemingen. Eerder werden reeds de meeste museumverzamelingen door wijlen Henk Meuffels onderzocht. Naast de publicatie van deze dataset naar GBIF, publiceren we eveneens een verspreidingsatlas en taxonomische en faunistische bijdragen. Slankpootvliegen zijn predatoren van kleine invertebraten en dragen op die manier dus bij tot gewasbescherming, samen met bv. loopkevers en spinnen. Larven van veel Medetera-soorten zijn gespecialiseerde rovers die zich voeden met alle stadia van schorskevers. Die laatste zijn verantwoordelijk zijn voor het afsterven van diverse coniferen in het noordelijk halfrond. Daarnaast hebben heel wat soorten bijzondere habitatvereisten, wat ze tot prima bio-indicatoren maakt.
 

Nu te zien

Wil je nu nog op zoek naar wat bijzonders? Dan valt er nog wel wat te ontdekken in zilte graslanden, slikken en schorren en zelfs op het strand. Met wat geluk vind je er Orthoceratium sabulosum of Aphrosylus celtiber (zie foto), beide best wel grote en opmerkelijke soorten. Woon je verder af van de kust, dan kun je proberen of je één van de exotische Medetera-soorten kunt vinden, die we recent voor het eerst ontdekten in verkoopspunten van tropische planten en verwarmde serres. Deze soorten zijn slechts zo'n 3 mm groot, maar gemakkelijk te herkennen op muren of andere vertikale wanden waar je ze in hun typische houding (met opgerichte kop) aantreft.
Bijdragen aan het project
Omdat waarnemingen op Waarneming.nl een belangrijke rol spelen in de kennis van de slankpootvliegen, is elke waarneming welkom! Hoewel niet alle slankpootvliegen op het oog te determineren zijn, zijn waarnemingen met foto's nog steeds waardevol. Je kunt het beste een foto maken vanuit zijaanzicht. Alle waarnemingen worden gevalideerd zolang het project loopt. Daarnaast kan het verzamelen van een aantal exemplaren van toegevoegde waarde zijn. Als je daar meer over wilt weten, dan kun je contact opnemen met projectleider Marc Pollet op mpollet.doli@gmail.com.
Het NLBIF-project Nederlandse slankpootvliegendata wordt geleid door Marc Pollet (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek - INBO, Brussel) in samenwerking met Roy Kleukers (EIS). Tekst door Marc Pollet

Update site

 

We zijn elke dag bezig om Waarneming.nl te verbeteren. In deze rubriek delen we de belangrijkste updates van de afgelopen weken. Voor een uitgebreid overzicht kun je terecht op ons forum.

Update site

  • Verbeteringen aan de pagina 'ontdek omgeving'.
  • Tijdens de registratie voor een account is de keuze om e-mail wel of niet te ontvangen nu een bewuste keuze.
  • Een opmerking bij een foto wordt nu in zijn geheel weergegeven.
  • We tonen nu de opnemer van een geluid als die afwijkt van de waarnemer.
  • Betere sortering van waarnemingen van 1 soort binnen een Bioblitz
  • Binnen verspreidingskaarten bij de keuze 'filmpje' staat de begindatum nu correct.
  • De bug in levenslijsten / ranglijst soorten na de keuze voor 1 jaar is gerepareerd.

Werken bij Observation International?


Wij zijn Observation International. Wij maken betrouwbare laagdrempelige en vooral leuke IT-oplossingen voor vrijwilligers en professionals. Hiermee stellen we iedereen in staat om natuurinformatie vast te leggen en te delen. We maken websites en mobiele apps zoals ObsIdentify, ObsMapp en iObs. We zijn betrokken bij verschillende nationale en internationale projecten, waar we altijd op zoek zijn naar de optimale combinatie van natuur en IT.

Daarom zijn altijd op zoek naar gedreven IT-ers met een passie voor natuur. Deze passie zit niet alleen in onze code maar ook in ons DNA. Wij bieden een uitdagende baan met een internationaal karakter. Innovatie en biodiversiteit staan elke dag op de agenda.

Op reis met Waarneming.nl 

Op reis met Waarneming.nl biedt een gevarieerd aanbod van dagexcursies. Je beleeft een mooie dag in de natuur onder begeleiding van zeer deskundige gidsen en je steunt tegelijkertijd Waarneming.nl. Kijk eens rond in ons ruime aanbod en neem contact met ons op als u een speciale of persoonlijke wens heeft. Onze gidsen staan te popelen om met u de natuur in te gaan! 

Het succes danken we aan een simpel doch doeltreffend recept: kleinschaligheid (onze groepen zijn vrijwel nooit groter dan 10 personen), deskundige en enthousiaste begeleiding (onze gidsen zijn altijd net zo enthousiast over wat we zien als de deelnemers!)  en een grote diversiteit aan excursies op alle niveau. Naast de kleine groepsexcursies verzorgen we ook jaarlijks meerdere avontuurlijke zeevogeltochten op de Noordzee. Kijk voor alle informatie en om te boeken op de pagina Op reis met Waarneming.nl.

Help ons met een donatie

Met jouw hulp verzamelen we natuur waarnemingen om de wereldwijde biodiversiteit, heden en verleden, in kaart te brengen. We bundelen en delen deze informatie zodat het een krachtig instrument is voor natuurbehoud, onderzoek, beleid, educatie en het verbeteren van de beleving van onze gebruikers.

Elke waarneming telt immers. Het beheer van de websites Waarneming.nl, Waarnemingen.be en Observation.org en de mobiele applicaties ObsMapp, iObs en ObsIdentify brengen aanzienlijke kosten met zich mee. Donaties helpen ons om onze websites en mobiele apps draaiende te houden en om nieuwe functies te ontwikkelen. Overweeg om te doneren om ervoor te zorgen dat je van onze websites en mobiele apps kunt blijven genieten. Elke donatie is meer dan welkom. Eenmalig, maandelijks of jaarlijks. Bedankt dat je deel uitmaakt van onze community!

Doneren kan via WhyDonate of je kunt een bedrag overmaken via:
IBAN : NL10 TRIO 0254 7046 89
BIC/SWIFT : TRIONL2U
Ten name van Stichting Observation international
Facebook Facebook
Twitter Twitter
Forum Forum
Email Email
 

FAQ
Wil je meer weten over Waarneming.nl en hoe het invoeren van een waarneming werkt? Lees dan onze snelstart gids. 

Alle vorige nieuwsbrieven vind je via deze link: Oude nieuwsbrieven lezen
Copyright ©

Uitschrijven van deze nieuwsbrief
Aanpassen van uw gegevens