δέκα Φεβρουάριοι μετά

Κάθε Φεβρουάριο γιορτάζουμε την επέτειο του "Φεβρουάριου" που, για τους καινούργιους, είναι ένα μυθιστόρημα που έγραψα δημόσια (οι αναγνώστες διάβαζαν το κεφάλαιο της ημέρας -κάθε μέρα) μέσα σε ένα μήνα, το Φεβρουάριο του 2012, ξεκινώντας την 1η Φεβρουαρίου και καταλήγοντας την 29η. Είναι μια ιστορία για την απώλεια, τη μοναξιά και, κυρίως, την σιωπηρή, σταδιακή κατάρρευση μιας κοινωνίας μέσα στην (πραγματική) κρίση της δεκαετίας του '10. Το κείμενο μετά κυκλοφόρησε κανονικά και σε βιβλίο, διαβάστηκε, συζητήθηκε, κουβεντιάστηκε, ήταν υποψήφιο για βραβεία, διάφορα ωραία πράγματα και τις προάλλες για ακόμα μια φορά γιορτάσαμε την επέτειο της αρχής όλης αυτής της διαδικασίας. Αλλά αυτή τη φορά, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. 
Γιατί αυτή ήταν η δέκατη επέτειος. Δέκα. 10. 

Δέκα χρόνια! Πότε πέρασαν; Πώς;

Μια δεκαετία είναι μεγάλο διάστημα. Υπολογίσιμο κλάσμα μιας ζωής. Πολλές και πολλοί από εσάς διαβάζετε γραφτά μου από τότε, είμαστε παρέα κατά μία έννοια τόσο πολύ καιρό οπότε μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μου το σοκ. 

Και, μάλιστα, τι χρόνια ήταν αυτά τα χρόνια. Δεν ήταν μια περίοδος ηρεμίας και γαλήνης. Το σύμπαν τινάχτηκε στον αέρα. Το 2012, όταν έγραφα το βιβλίο, η Αθήνα καιγόταν (γεγονός που υπάρχει και στο αντίστοιχο κεφάλαιο) αλλά δεν είχαμε καν υποψιαστεί ότι το απόλυτο ναδίρ της κρίσης, το χείλος του γκρεμού, ήταν ακόμη στο μέλλον μας. Στη δεκαετία που μεσολάβησε ζήσαμε την τραγωδία του 2015-2016, τον Τραμπ, το Brexit, το Μάτι, την παγκόσμια φονική πανδημία του κορωνοϊού. Αυτά τα ζήσαμε όλοι μαζί. Αλλά η καθεμιά και ο καθένας ζήσαμε και ένα ολόκληρο σύμπαν από προσωπικές ιστορίες και συμβάντα, διαφορετικές ζωές, με πρόσημο εντελώς διαφορετικό.

Η δεκαετία 2012-2022 είναι από σχεδόν όλες τις απόψεις η χειρότερη για την Ελλάδα της μεταπολίτευσης. Ήταν η καλύτερη δεκαετία της ζωής μου. 

Σήμερα ζω σε άλλο σπίτι, κάνω άλλη δουλειά, έχω άλλη σύζυγο, έχω οικογένεια. Έχω κάνει πολύ περισσότερα και πολύ πιο ενδιαφέροντα πράγματα, έχω δει και έχω διαβάσει, έχω συσσωρεύσει σχεδόν όσες εμπειρίες όσες είχα μαζέψει όλες τις προηγούμενες δεκαετίες μαζί. Επιπλέον, είμαι άλλος άνθρωπος. Συμπεριφέρομαι αλλιώς, αντιδρώ και σκέφτομαι διαφορετικά, μιλάω διαφορετικά, ενδιαφέρομαι για άλλα πράγματα. Καλύτερα πράγματα. Κοιτάζω γραπτά μου από εκείνη την περίοδο και παλαιότερα και απορώ: ποιος είναι αυτός; Ποιος τα έγραφε αυτά; Μεταξύ μας, φοβάμαι να ξαναδιαβάσω ακόμα και το "Φεβρουάριο". Ανησυχώ μήπως και δεν μου αρέσει. 

Υπάρχει, ωστόσο άλλο ένα πράγμα που έχει αλλάξει μέσα σε αυτά τα δέκα χρόνια: δεν έχω πια χρόνο, άνεση και άπλα για να κάτσω να γράψω ένα μυθιστόρημα. Η ιδέα του οποίου υπάρχει και κάθεται σε ένα ψηφιακό αρχείο γεμάτο σημειώσεις, περιλήψεις, αποσπάσματα και διαλόγους, που περιμένουν κάποιο διάλειμμα, κάποιο sabbatical, κάποια επόμενη δεκαετία για να βρουν την ευκαιρία να συναρμολογηθούν. Ως τότε, εύχομαι σε όλες και σε όλους σας ζωές γεμάτες με δεκαετίες σαν αυτή που πέρασα εγώ μετά το "Φεβρουάριο".

Πάμε παρακάτω με το σημερινό μας γράμμα. 

η ιστορία του Μαρτάιν Ντόλαρντ, που αποφάσισε να πάει να ζήσει σε μια καλύβα στις Άλπεις μόνος, με τις κάμερες και τα drones του

αύριο στην Καθημερινή

γράφω για την πανδημία της γρίπης του 1918, με αφορμή αυτό το εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο, το οποίο είναι ένα ενδελεχές και πολύ καλογραμμένο χρονικό αυτής της καταστροφής, αντλώντας από όλες τις διαθέσιμες πηγές. Είναι ενδιαφέρον το ότι η πανδημία εκείνη, μολονότι αποτέλεσε ένα τεράστιο τραύμα για σχεδόν όλες τις χώρες του κόσμου, ήταν σχεδόν ξεχασμένη μέχρι που ξεκίνησε η δική μας, η σημερινή πανδημία. Διαβάζοντας το βιβλίο γίνονται εμφανείς οι μεγάλες διαφορές ανάμεσα στα δύο φαινόμενα. Ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει, όμως, κάτι άλλο: οι ομοιότητες. 

Το άρθρο κυκλοφορεί στο φύλλο του Σαββάτου και το βράδυ της ίδιας ημέρας θα ανέβει και εδώ. 

το βιβλίο του μήνα στο Bookworm

και τώρα, τα λινξ

Μήπως νιώθετε τίποτα νέοι; Να ένα ποστ στο Reddit όπου χρήστης ρωτάει εντελώς στα σοβαρά "ρε παιδιά, πώς στέλνω γράμμα σε άλλο άτομο;". Εννοεί γράμμα, χάρτινο, με φάκελο. Έψαξε και στο Google, λέει, και δε βρίσκει πληροφορίες για το πώς γίνεται. "Ναι ξέρω ότι έχουμε 2022 και σχεδόν κανείς δεν το κάνει πλέον, αλλά εγώ θέλω μια φορά να πω ότι το έκανα", καταλήγει. 

Γιατί κάποιοι κολλάνε Covid και άλλοι δεν κολλάνε; Από αυτούς που κολλάνε στο ίδιο μέρος, γιατί κάποιοι το περνάνε πιο ήπια; Τέτοια ερωτήματα μας ταλαιπωρούν δυο χρόνια τώρα και, εδώ που τα λέμε, θα έπρεπε να έχουμε καλύτερες απαντήσεις. Να πάντως μια: φαίνεται πως η αβιταμίνωση D (δηλαδή η έλλειψη σε βιταμίνη D) επηρεάζει πολύ το πόσο βαριά θα περάσει κάποιος ή κάποια την Covid. 

Άλλο ερώτημα: γιατί ενώ τα παλιά εμβόλια προσφέρουν 30-40% προστασία στην Όμικρον, το booster την εκτοξεύει στο 80-90%; Αφού και οι επαναληπτικές δόσεις είναι δόσεις των παλιών εμβολίων, αυτών που είχαν σχεδιαστεί για τα πρώτα στελέχη του κορωνοϊού, γιατί πιάνουν αυτά την Όμικρον; Η απάντηση είναι πολύπλοκη, αλλά δίνει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία στους ανοσολόγους να δουν την πολυπλοκότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να ξεδιπλώνεται, εν δράσει, σε πραγματικό χρόνο. Και να την μελετήσουν. 

Επίσης: γιατί δεν πρέπει να ανησυχούμε για τυχόν μακροπρόθεσμες συνέπειες των εμβολίων κατά της Covid. Τα λέει απλά και κατανοητά, αλλά από την όγδοη παράγραφο και κάτω -τα προηγούμενα είναι άχρηστες εισαγωγές και σάλτσες. 

Μια συζήτηση για έρευνα, καινοτομία και στάρταψ, που κάναμε την προηγούμενη Τετάρτη. 

Ένα οχτάχρονο αγόρι στο Άινταχο έγραψε ένα χειροποίητο βιβλίο και το έβαλε κρυφά στα ράφια μιας δανειστικής βιβλιοθήκης. Και το βιβλίο του έγινε το πιο περιζήτητο βιβλίο της βιβλιοθήκης. 

Σε μια άλλη γωνιά της Αμερικής, στο Τενεσί, το 10μελές συμβούλιο που ορίζει τι διδάσκεται στα σχολεία μιας κομητείας ψήφισε ομόφωνα την απαγόρευση του Maus από τα σχολεία. Του Maus. Ομόφωνα. Επειδή, λέει, περιέχει κακές λέξεις και γυμνό. Το Maus είναι ένα αλληγορικό κόμικ για το Ολοκαύτωμα, ένα πολυβραβευμένο αριστούργημα στο οποίο οι Εβραίοι απεικονίζονται ως ποντίκια και οι Ναζί ως γάτες. Οι πολίτες αυτής της κομητείας, αυτοί που προσβλήθηκαν από μερικές κακές λέξεις και το γυμνό ζωγραφιστό ποντίκι του Maus, στις τελευταίες εκλογές ψήφισαν Τραμπ σε ποσοστό 80%. 

Στην ίδια χώρα, σε μια άλλη πολιτεία -τη μαγευτική Φλόριντα: ένας οδηγός έκοψε έναν άλλο οδηγό στο δρόμο, ο άλλος θύμωσε και του πέταξε ένα μπουκάλι νερό, οπότε ο άλλος τι λέτε ότι έκανε; Μα φυσικά έβγαλε πιστόλι και άρχισε να πυροβολεί μέσα από το αυτοκίνητό του, θρυμματίζοντας τα παράθυρά του, προς την γενική κατεύθυνση του άλλου. Μετά έδωσε μόνος του το βίντεο που τον δείχνει να βγάζει το όπλο και να πυροβολεί στην αστυνομία. Μπορείτε να το δείτε εδώ. Κι αυτό δεν είναι το πιο απίστευτο. Ξέρετε ποιο είναι το πιο απίστευτο; Καθότι δεν υπήρξε τραυματίας από το συμβάν, και οι δύο οδηγοί αφέθηκαν ελεύθεροι. Και τώρα ο θύτης δηλώνει αθώος. 

Το Wordle πουλήθηκε στους New York Times (βασικά, ως brand, γιατί το ίδιο το παιχνίδι δεν είναι εμπορευσιμό προϊόν), όπως ίσως μάθατε, αλλά εδώ θέλω κάτι άλλο να σας πω: το ξέρατε ότι μπορείτε να το κατεβάσετε και να το παίζετε offline για πάντα; Νομίζω ότι αυτό το παιχνίδι, πέραν όλων των άλλων, είναι ενδιαφέρον για πολλές και πολλούς από εμάς επειδή πηγαίνει κόντρα σε ένα διαδικτυακό status quo που έχει αρχίσει να μας ζορίζει αφόρητα. Δεν έχει διαφημίσεις. Δεν σου πουλάει τίποτε. Δεν σε προτρέπει να παίξεις ξανά και ξανά. Σε αφήνει στην ησυχία σου. Σου δίνει ακόμα και τη δυνατότητα να βρεις τις απαντήσεις (είναι μέσα στον κώδικα), οπότε σου αφήνει την ευκαιρία να βάλεις τους κανόνες και να τους τηρείς μόνος σου. Είναι στο ελεύθερο web, όχι σε ένα κλειστό app. Μπορείς να το κατεβάσεις, να το αντιγράψεις. Το Wordle μας βοηθάει να κοιτάξουμε λίγο τριγύρω για να ξαναδούμε πώς έχει καταντήσει το ίντερνετ, γεμάτο με paywalls, pop-ups, trackers, cookies, προτροπές να subscribe και givaways και να καταλάβουμε το πρόβλημα. Μέσα σε αυτή την κακοφωνία, το Wordle είναι σαν διάλειμμα. Σαν βάλσαμο.  

Μια ενδιαφέρουσα και εμβριθής ανασκόπηση των βασικών τάσεων στο χώρο της τεχνολογίας για το 2022.  

Πολλοί πιστεύουν ότι οι κβαντικοί υπολογιστές θα είναι πολύτιμο εργαλείο για την επίλυση βασικών επιστημονικών προβλημάτων στο μέλλον. Ένα θεματάκι, μόνο, η λειτουργία τους φαίνεται ότι αντιμετωπίζει ένα απροσδόκητο και άλυτο πρόβλημα: την κοσμική ακτινοβολία που μας έρχεται απ' το διάστημα. 

Είναι δυνατό να βρέθηκε εξήγηση για το μυστήριο "σύνδρομο της Αβάνας", αυτή την αλλόκοτη ασθένεια που πλήττει εργαζόμενους σε αμερικανικές πρεσβείες; Αν όντως αυτή είναι η εξήγηση -φορητές ηλεκτρομαγνητικές συσκευές;!111!!1ένα!!!- τα ερωτήματα που προκύπτουν είναι ακόμα περισσότερα. 

Κάτι που δεν ήξερα και έμαθα τις προάλλες: το ρεκόρ περισσότερων πόντων σε αγώνα μπάσκετ στην Ελλάδα το έχει παίκτης ονόματι Αριστείδης Μούμογλου, ο οποίος έβαλε 145 πόντους στο Ηρακλής - ΒΑΟ για την Α' Εθνική το 1972. Το ματς έληξε 170 - 94. Τότε δεν υπήρχε τρίποντο!