οπότε, πόλεμος

είμαστε ξανά σε αυτή την γνώριμη συγκυρία, που υπάρχει μόνο μία είδηση στον κόσμο. Ζήσαμε χρεοκοπίες, ζήσαμε πανδημίες τώρα ας ζήσουμε και πόλεμο στη γειτονιά μας, κανονικό πόλεμο. Οι άνθρωποι στο Κίεβο μέχρι προχτές ζούσαν όπως εμείς εδώ στην Αθήνα. Ακριβώς το ίδιο. Με τις καφετέριες, τις δουλειές τους, τις βόλτες τους, σε μια πόλη παρόμοια σε  ζωντάνια και μέγεθος με τη δικιά μας. Και σήμερα είναι σε πόλεμο. Τους βομβαρδίζουν και τους πυροβολούν. Σκεφτείτε λίγο τη μετάβαση, από τη μια κατάσταση ζωής στην άλλη. Ποτέ δεν τη σκεφτόμαστε, ως ενδεχόμενο. 

Το σημερινό γράμμα θα είναι σχετικά σύντομο. Όχι όσο σύντομο θα είναι το επόμενο (καθότι εκείνο ενδέχεται να σας το γράψω από άλλη χώρα, και θα έχω δουλειές και τρεχάματα) αλλά σύντομο. Γιατί ξέρω ότι διαβάζετε ήδη διάφορα πράγματα για τον πόλεμο. Θα σας πω κι εγώ μερικά, θα σας πω και δύο σκέψεις που με ταλαιπωρούν από εχτές, και θα σας αφήσω να διαχειριστείτε το Σαββατοκύριακό σας όπως νομίζετε. 

Από λινξ, νομίζω ότι πρώτα πρέπει να διαβάσετε τις δύο σημαντικότερες ομιλίες της εβδομάδας, για την περίπτωση που σας ξέφυγαν. Πρώτα, το απίστευτο παραλήρημα του Πούτιν, έξι χιλιάδες λέξεις που τις είπε εκτός κειμένου, νεράκι, και εξηγούν με λεπτομέρειες πώς βλέπει ο άνθρωπος αυτός την ιστορία της χώρας του τα τελευταία 100 χρόνια. Τα έχει ξαναπεί αυτά, τα έχει ξαναγράψει, αλλά δεν τον πιστεύουνε. Νομίζουν οι αναλυτές ότι κάνει στρατηγική, ότι παίζει διαστημικό σκάκι σε τέσσερις διαστάσεις για να σαμποτάρει το ΝΑΤΟ, ξέρω γω. Τίποτε από αυτά δεν ισχύει. Ό,τι γράφει μέσα ισχύει. Τα λέει μόνος του. Δεν υπάρχει Ουκρανία. Φταίει ο Λένιν που τους άφησε αυτόνομους πριν από 100 χρόνια και νομίζουν ότι δεν είναι Ρώσοι. Διαβάστε το παραλήρημα, διαβάστε αμέσως μετά και την ανάλυση του Μπράνκο Μιλάνοβιτς που τα εξηγεί και τα ξεδιπλώνει ωραία. Και αμέσως μετά, διαβάστε την ομιλία του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, του Προέδρου της Ουκρανίας, που απευθύνθηκε στους Ρώσους πολίτες λίγες ώρες πριν ο ρωσικός στρατός εισβάλει στη χώρα του. Για την αντιπαραβολή. Κι αυτά είναι όσα χρειάζεται να ξέρετε, βασικά, για την αρχή αυτού του απίστευτου πολέμου δίπλα μας. 

Εχτές κάθισα και είδα το πρώτο επεισόδιο του "Εχθρού του Λαού", του σίριαλ στο οποίο πρωταγωνιστούσε ο Ζελένσκι, υποδυόμενος έναν απλό τύπο που εκλέγεται Πρόεδρος της Ουκρανίας. Το έκανα και livetweet (ή μάλλον, δεν λέγεται livetweet αν δεν γίνεται στο Twitter -πώς λέγεται;) στο 241020 Club καθώς το έβλεπα. Δεν είναι πολύ καλή σειρά, αλλά με έβαλε σε διάφορες σκέψεις. Αυτή τη στιγμή που εμείς είμαστε όπου είμαστε (εγώ είμαι ξαπλωμένος σε έναν καναπέ, σε ένα ασφαλές σπίτι σε μια χώρα με ειρήνη και δημοκρατία, με τα παιδιά να κοιμούνται μέσα και μηδέν εκρήξεις και πυροβολισμούς να ακούγονται απέξω), ο Ζελένσκι βρίσκεται στο Κίεβο, στο οποίο έχουν ήδη εισβάλει Ρώσικες δυνάμεις. Που τον ψάχνουν. Λίγοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν συνθήκες τέτοιας ακραίας δοκιμασίας, στις οποίες είτε ανταπεξέρχονται ανεβαίνοντας επίπεδο, είτε καταρρέουν (δεν έχει ενδιάμεσο). Στην αντίστοιχη συγκυρία, ο ομόλογός του του Αφγανιστάν είχε γίνει καπνός, είχε εξαφανιστεί, διακτινιστεί, εξαϋλωθεί από την Καμπούλ πριν πεις "ταλιμπ". Ο Ζελένσκι ένας ηθοποιός ήταν. Ο Κώστας Βουτσάς της Ουκρανίας, ένας κλόουν που βρέθηκε στην Προεδρία σαν από καπρίτσιο, σαν αφορμή για να κάνει ο λαός πλάκα, να ρίξει ψήφο διαμαρτυρίας, να εκφράσει την αγανάκτηση για το διεφθαρμένο πολιτικό προσωπικό, εκλέγοντας κάτι άλλο, ό,τι να 'ναι. Στην πραγματικότητα ο Ζελένσκι πήρε μεγαλύτερο ποσοστό από ό,τι ο χαρακτήρας του στη σειρά. Τι προσδοκίες να έχει κανείς από αυτόν; Ε, από ό,τι φαίνεται, δεν κατέρρευσε. Τώρα ο Ζελένσκι βγάζει σέλφι με τους συνεργάτες του στο Κίεβο καθώς ο κλοιός σφίγγει. Ξέρει καλύτερα και από εμάς ότι η ερχόμενη εβδομάδα (δηλαδή, αν βγάλει το σημερινό βράδυ) θα είναι ζόρικη και όχι μόνο για το λαό του. Η εκπαραθύρωση -ή και η εξόντωσή- του είναι ένας από τους στόχους της εισβολής, άλλωστε. Γι' αυτόν γράφω και το άρθρο στη Σαββατιάτικη Καθημερινή (θα ανέβει, όπως πάντα, εκεί το βράδυ του Σαββάτου). Κοιτάζω αυτά που κάνει, και ξέρετε τι θυμάμαι; Θυμάμαι το Μάτι. 

Αν υπάρχει κάτι άλλο που αξίζει να διαβάσετε και δεν έχει συζητηθεί αρκετά, είναι ένας διπλός αμερικανικός θρίαμβος. Ο θρίαμβος των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών που, λέει εδώ, είχαν συνειδητοποιήσει από τον Οκτώβριο ότι το σχέδιο εισβολής των Ρώσων είναι ειλημμένη απόφαση, και ο συνακόλουθος θρίαμβος της αμερικανικής προεδρίας που, αντίθετα με ό,τι γινόταν παλιά, άρχισε να δημοσιοποιεί κάθε σχέδιο που έβρισκαν οι μυστικές υπηρεσίες (ακόμα και τις συνομιλίες αξιωματούχων που γκρίνιαζαν επειδή οι αμερικανοί δημοσιοποιούσαν τα σχέδιά τους), ξανά και ξανά, σε βαθμό που τις προηγούμενες εβδομάδες πολλοί να κατηγορούν τους αμερικανούς ότι κινδυνολογούν. Μα είχαν απόλυτο δίκιο. Κι αφενός φαίνεται ότι καθυστέρησαν πολύ την επίθεση, η οποία προγραμματιζόταν για πιο νωρίς, μέσα στα κρύα του χειμώνα (για προφανείς λόγους) και αφετέρου υπενθυμίζουν σε όλους ότι ακόμα και ο στενός πυρήνας λήψης αποφάσεων στο Κρεμλίνο είναι διάτρητος. 
 

πρώτη σκέψη 

είναι μια ερώτηση, θα σας αφήσω να τη σκεφτείτε. Πώς και πόσο διαχωρίζετε την κατάσταση του εξωτερικού κόσμου από την προσωπική σας ζωή; Αυτές είναι μαύρες μέρες για τον κόσμο μας. Θα λέγατε, όμως, ότι είναι μαύρες ημέρες και για εσάς προσωπικά; Πόσο "μαυρίζει" η προσωπική σας ζωή από την ευρύτερη, παγκόσμια μαυρίλα; Θα σας δώσω ένα παράδειγμα για να καταλάβετε καλύτερα τι εννοώ. Η διετία 2015-2016 ήταν ίσως η δεύτερη χειρότερη της μεταπολίτευσης για τη χώρα μας (η διετία 20-21 μάλλον της πήρε τα σκήπτρα) αλλά για εμένα προσωπικά ήταν η καλύτερη διετία της ζωής μου. Μολονότι ζούσα μαζί με όλο τον υπόλοιπο κόσμο την τραγωδία της χρεοκοπίας, της "διαπραγμάτευσης", του δημοψηφίσματος και της γενικότερης κατάρρευσης, παρ' όλα αυτά αυτό το κοινό μας βίωμα δεν ήταν παρά ένα μέρος όσων ζούσα σε προσωπικό επίπεδο. Η κοινή μας πραγματικότητα δεν είναι παρά ένα μικρό υποσύνολο της συνολικής πραγματικότητας καθενός και καθεμιάς μας -όχι το σημαντικότερο. Πράγμα που με φέρνει στη 
 

δεύτερη σκέψη 

τι πραγματικότητα βιώνουν αυτοί οι άνθρωποι; Δείτε το βίντεο, παρακολουθήστε τους. Τους δείχνουν έναν κενό χάρτη του κόσμου και τους ζητάνε να εντοπίσουν και να αναγνωρίσουν μια χώρα. Οποιαδήποτε χώρα. Τη δικιά τους. Όποια να 'ναι. Μία. Μόνο μία. Είναι ενήλικες. Και δεν βρίσκουν καμία. Δεν έχει σημασία αν οι υπεύθυνοι της εκπομπής σταμάτησαν εκατό για να πετύχουν αυτούς τους πέντε-έξι. Το ερώτημά μου είναι: τι είδους ζωή ζουν αυτοί οι άνθρωποι; Τι διεργασίες συμβαίνουν στο μυαλό τους, πώς αντιλαμβάνονται αυτά που γίνονται γύρω τους; Πόσο; Ζουν στον ίδιο κόσμο μαζί μας; Πόσο κοινές αξίες μπορούμε να βρούμε, τι κοινούς κώδικες επικοινωνίας για να συνυπάρξουμε σε έναν κόσμο που γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκος και δύσκολος; Δεν μπορώ να σταματήσω να το σκέφτομαι αυτό το πράγμα. 
 

τέλος, 

επειδή μέσα σε όλα αυτά ξέρω ότι χρειάζεστε και κάτι διαφορετικό, για κλείσιμο να ο ταχυδακτυλουργός Ντέιβιντ Μπλέιν που κάνει μαγικά στο Τζορτζ Μπους.