|
Geçen 8 Mart’tan bu yana neler oldu?
İki yıldır süren pandemi etkisiyle de yükselen enflasyon; kayganlaştırıcı jel, ertesi gün hapı gibi acil kontrasepsiyon ürünleri ile hormonlu kontrasepsiyon ve kondom gibi diğer gebeliği önleyici yöntemler ve regl ürünlerine erişimi olumsuz etkiledi. Özellikle regl ürünlerinin %18 oranıyla lüks tüketim vergisi kategorisinde değerlendirilmesi, pek çok kadın örgütünün tepkisini çekti: kadınlar ücretsiz regl ürünleri dağıtımının yaygınlaştırılarak regl yoksulluğuyla mücadele edilmesini talep etti. Bazı belediyeler pek çok yurtta ücretsiz dağıtım yaptı, üniversitelerde öğrenci kulüplerince askıda ped uygulaması yaygınlaştırılması gibi ara yöntemler bulunmaya çalışıldı.
Kondoma erişememek sadece bir aile planlaması sorunu yaratmıyor. Aynı zamanda kondomla geçişi önlenebilecek cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların yaygınlaşmasına da neden oluyor ve özellikle gençler arasında bir halk sağlığı sorunu yaratıyor. Örneğin HPV gibi pek çok alt tipi olan, bulaşıcılık oranı yüksek bir virüs ve erken teşhis edilmezse rahim ağzı kanserine dönüşebiliyor. Üstelik HPV aşılama ile de önlenebilecekken ulusal aşılama programına dahil edilmeyen ve GSS kapsamı dışında 3 dozdan oluşan aşının uygulanması 3000TL’den fazla olduğu için ekonomik krizde katmerli bir soruna neden oluyor. HPV aşısı Ulusal aşı programına alınıp erken yaşta uygulanmalı. 2021 yılında HPV aşısının ücretsiz olması için kampanyalar başlattıldı, Meclis’te Sağlık Bakanlığı’na konuyla ilgili soru önergeleri iletildi.
Türkiye’de 1983’ten beri, gebeliğin ilk 10 haftası boyunca, yasal bir hak olan isteyerek gebelik sonlandırma (kürtaj) hizmeti devlet hastanelerinde hala fiilen yasaklı. 2021 yılında da kadınlar gebeliklerini sonlandırmak için yaygın hizmete erişemedi. Devlet hastanelerinin istenmeyen gebeliklerin sonlandırılması için özel sağlık kurumlarına yönlendirme yapması, dar gelirli kadınların bu hizmetten yararlanamamasına sebep oluyor. Ayrıca güvencesiz ortamda kürtaj uygulamalarının önünü açarak kadınların sağlığını ve hayatını tehlikeye atıyor. Bununla birlikte kürtaj, gebeliği önleyici yöntemlere ve aile planlaması danışmanlık hizmetlerine erişememenin sonucudur. Türkiye’de karşılanmamış aile planlaması ihtiyacı sebebiyle yüzlerce kadın istenmeyen gebeliklerin sağlıklı koşullarda sonlandırılamaması ve bunlara bağlı olarak sağlık sorunları yaşıyor. Özellikle 18 yaş altı ve 35 yaş üstü gebeliklerde bu risk daha da artıyor.
Türkiye'de çocuk yaşta zorla evliliklerin meşrulaştırılmasına bağlı olarak, eğitim süresi kısalırken, yoksulluk, şiddet ve riskli gebelikler artıyor. Bu gebeliklerde hem annede hem de bebekte çeşitli sağlık komplikasyonları görülüyor: yüksek tansiyon, gebelikte diyabet ve enfeksiyon bunlardan birkaçı. Şiddetsiz ve onaya dayalı güvenli cinsellikle ilgili meseleler tabu haline geldiği için gençler, bu konularda doğru bilgiye ulaşmakta sıkıntı yaşıyor. Bilgi eksiklikleri sebebiyle başta kız çocukları ve genç kadınlar, ilişkileri içinde şiddete ve istismara daha açık hale geliyor. Güvenli ve şiddetsiz cinsellik için okullarda gençlere kapsamlı cinsellik eğitimi verilmeli.
Kadınların, LGBTİ+’ların, mültecilerin, engellilerin ve gençlerin CSÜS ve CYBE’lere dair koruyucu/önleyici hizmetlere, tanı ve tedaviye, doğurganlığın düzenlenmesine, güvenli anneliğe, doğum öncesi, sırası ve sonrasında bakıma, güvenli isteyerek düşük hizmetlerine eşit olarak erişimi sağlanmalı.
Kadınların, mültecilerin ve LGBTİ+’ların cinsel sağlık ve üreme sağlığı hak ve hizmetlerine herkesin eşit erişiminin garanti altına alınması politika yapıcıların görevi. Bunu talep etmekse bizlerin hakkı.
Hayatlarımız, haklarımız, emeğimiz, bedenimiz, cinselliğimiz ve barış için mücadele etmeye devam ediyoruz! 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlu olsun!
|
