Wat zou voedsel eigenlijk moeten kosten als het milieueffect ervan in de toeleveringsketen in de verkoopprijs is inbegrepen? De Duitse supermarktketen Penny en de Universiteit van Augsburg geven het antwoord op deze vraag en presenteren een berekening van de 'echte verkoopprijzen'.

Penny Grüner Weg
Op 2 september is Penny Güner Weg geopend, de eerste duurzaamheidsbelevingswinkel van de supermarktketen, gelegen aan de Fehrbelliner Strasse 29 in Berlijn Spandau. In de 'echte kosten' hebben de wetenschappers de effecten van stikstof, klimaatgassen, energie en veranderingen in landgebruik op de verkoopprijs van acht geselecteerde conventioneel en ecologisch geproduceerde private label producten opgenomen.

Alleen al op basis van deze vier parameters zijn Dr. Tobias Gaugler en zijn team tot de conclusie gekomen dat de prijsdiscussie tot nu toe niet ver genoeg gaat, omdat er geen rekening wordt gehouden met de onvermijdelijke vervolgkosten van ons verbruik. Dit geldt zowel voor de biologische alsook voor de conventionele land- en tuinbouw.

Prijzen zouden gemiddeld 62% moeten stijgen
Op basis van de exemplarische evaluatie zou de verkoopprijs van de acht conventioneel geproduceerde voedingsmiddelen, te weten appel, banaan, aardappel, tomaat, mozzarella, Goudse kaas, melk en gemengd gehakt, per kilogram gemiddeld met zo'n 62% moeten stijgen. Gemeten naar de huidige verkoopprijzen komt dit overeen met een gemiddelde prijsstijging van 2,30 euro per kilogram. Voor de alternatieven uit de biologische land- en tuinbouw bedraagt de stijging ongeveer 35% of 2,28 euro per kilogram. Rekening houdend met de consumptiegewoonten bedraagt de toeslag 52% (conventioneel) en 32% (biologisch).

"In het verleden hebben we vaak intensieve en soms controversiële discussies gevoerd over de prijzen van ons voedsel. Vanuit ons oogpunt gaat deze discussie echter niet ver genoeg, zoals de berekeningen van de Universiteit van Augsburg op indrukwekkende wijze aantonen. We moeten zover komen dat we de vervolgkosten van ons verbruik zichtbaar kunnen maken. Dit is de enige manier waarop klanten bewust kunnen worden gemaakt van hun keuzes. Als bedrijf in een zeer competitieve markt zijn we zonder twijfel een deel van het probleem. Maar ik geloof dat we door deze stap te zetten een deel van de oplossing kunnen worden. Ik hoop dat onze klanten positief zullen reageren op dubbele prijsstelling. Dan kunnen we ons goed voorstellen dat we zowel het aantal producten met deze etikettering verhogen als de test uitbreiden naar andere markten", aldus Stefan Magel, directeur van de REWE Group Trading Germany en COO Penny. "Aan de kassa betalen onze klanten natuurlijk de lage verkoopprijs zonder de werkelijke kosten inbegrepen."

Dr. Tobias Gaugler van de Universiteit van Augsburg: "De huidige verkoopprijzen voor levensmiddelen weerspiegelen niet of onvoldoende de kosten van de milieugevolgen van de productie van stikstof, klimaatgassen en energie. Ik ben blij dat we dit nu niet alleen in wetenschappelijke kringen kunnen bespreken, maar ook in het dagelijks leven van consumenten. Ik ben erg benieuwd of de dubbele prijsaanduiding een sturend effect zal hebben."

Overzicht van de berekening van de ongewogen werkelijke kosten:
Appel: conventioneel 8%, biologisch 4%
Banaan: conventioneel 19%, biologisch 9%
Aardappel: conventioneel 12%, biologisch 6%
Tomaat: conventioneel 12%, biologisch 5%
Mozzarella: conventioneel 52%, biologisch 30%
Goudse kaas: conventioneel 88%, biologisch 33%
Melk: conventioneel 122%, biologisch 69%
Gemengd gehakt: conventioneel 173%, biologisch 126%