|
|
oktober 2020 - Van de redactie -
De tweede Corona golf lijkt in september een feit te worden, maar onze kehilla gaat door! Deze maand werden onze gebruikelijke diensten natuurlijk aangevuld met de diensten rond Rosj Hasjana en Jom Kippoer, die bijzonder waren omdat veel mensen binnen de gemeenschap een bijdrage leverden. Ook de extra ingelaste Sji'oer van Abby stein mag niet onvermeld blijven.
In deze chidushim treft u los van de vaste rubrieken en de agenda vanzelfsprekend een ontroerend gedicht van Channa Kistemakers aan, een mooi stuk over de letter Dalet van Marcella Levie, de onvolprezen column van onze rabbijn Tamarah Benima, een heerlijk geschreven recept voor tahina van onze oud-voorzitter Jonathan Gill, een verslagje van de hoge feestdagen en een dankwoord van het bestuur.
Is er iets dat raakvlakken heeft met het Jodendom en dat je de moeite waard vindt om onder de aandacht te brengen van het lezerspubliek van de Chidushim? Schrijf er wat over op en stuur het naar secretariaat@beithachidush.nl. Of het nou een film, een boek, een serie, een internet-link of iets anders is: het is altijd leuk om elkaar daarover te vertellen.
Bleib gesund
|
|
Agenda
Z-joeldiensten: virtuele synagoge-diensten via Zoom (scroll down for English)
Nu gewone diensten in de Uilenburgersjoel niet mogelijk zijn, is BHC gestart met wekelijks verzorgde virtuele diensten. Het ligt in de verwachting dat deze Zoom-diensten nog maanden de gewone zullen vervangen.
2 oktober: Kabbalat Sjabbat
Parasja: Jom risjon sjel Sukkot
Leiding: rabbijn Tamarah Benima
Chazzanoet: Alexander de Vries, Myriam Lipovsky
9 oktober: Erev Simcha Tora
Parasja: Sjemini atseret simchat torah
Leiding: rabbijn Tamarah Benima
17 oktober: Sjachariet
Parasja: Beersjiet
23 oktober: Kabbalat Sjabbat
Parasja: Noach
30 oktober: Kabbalat Sjabbat
Parasja: Lech Lecha
De Kabbalat zjabbat / Vrijdagavond-diensten zijn van 18.45 uur tot 19.45 uur. Als je de Zoom link wilt om toegang te hebben tot de online dienst, mail naar secretariaat@beithachidush.nl. Als je vriend of lid bent, kan je deze link ook terugvinden op Reshet, ons intranet.
De zoom-diensten worden onder meer bijgewoond door leden van de Progressief-Joodse Gemeente Noord-Nederland (‘Zuidlaren’). Tamarah Benima is rabbijn van deze kehille. De relatie tussen de beide kehillot dateert uit de tijd van rabbijn Elisa Klapheck.
Voorbereiding
• Er worden Sjabbatkaarsen aangestoken tijdens de Kabbalat Sjabbat/vrijdagavond-dienst. Als je dat tegelijkertijd wilt doen, zet dan jouw eigen Sjabbatkaarsen klaar. Vergeet de lucifers niet.
• Zet voor de kiddoesj de (kiddoesj) wijn en glas/glazen klaar.
• Zet voor de motzi het brood klaar. Mét het zout.
Z-hul-services: virtual synagogue services on Zoom
In these special times when gathering physically in the Uilenburgershul is not possible, BHC had started virtual services. They are taking place every week.
Most probably the virtual services will replace the services in the Uil for several months.
October 2nd Kabbalat Shabbat
Parasha: Yom rishon shel sukkot
Led by: Rabbi Tamarah Benima
Chazzanut: Alexander de Vries, Myriam Lipovsky
October 9th: Kabbalat Shabbat
Parasha: Shemini atseret simchat torah
Led by: Rabbi Tamarah Benima
October 17th: Erev Rosh Hashanah
Parasha: Berashit
October 23d: Rosh Hashanah
Parasha: Noach
October 30th: Shabbat Shuvah
Parasha: Lech L'cha
The Kabbalat zjabbat / Friday night service will take place between 18:45 - 19:45 pm. If you want the Zoom link to have access to the service, send a message to secretariaat@beithachidush.nl. If you're a member or friend, you can also find the Zoom link on Reshet, our intranet.
|
|
Havdala
De Sjabbat afsluiten en de nieuwe week goed beginnen, doen we met de havdala-ceremonie. via Zoom doen we die gezamenlijk
BHC Havdala-tijd in oktober 2020:
3 oktober - 19:54
10 oktober - 19:38
17 oktober. - 19:23
24 oktober. - 19:09
31 oktober. - 17:56
Havdalah
Closing the Shabbat and properly starting the week ahead of us is done with a joint Havdalah ceremony via Zoom.
BHC Havdalah times in October 2020:
October 3d - 19:54
October 10th - 19:38
October 17th - 19:23
October 24th - 19:09
October 31st - 17:56 |
|
Siddoerim
(scroll down for English)
Tijdens de virtuele diensten worden de pagina-nummers van drie (!) siddoeriem (gebedenboeken) op het scherm geprojecteerd. Het gaat om de BHC-siddoer, de LJG-siddoer en de NIK-siddoer.
BHC-siddoer
Niet iedereen die deelneemt aan de virtuele diensten heeft thuis een siddoer (gebedenboek). Nieuwe BHC-siddoeriem zijn niet meer in voorraad. Wie echter een van de gebruikte siddoeriem wil lenen die nu nog in de Uilenburgersjoel liggen, kan dat laten weten. Dan worden zij gehaald. Contact daarvoor: secretariaat@beithachidush.nl. Wie een digitale versie wil gebruiken, kan deze hier downloaden
LJG-siddoer
De siddoer van de Liberaal-Joodse Gemeenschap kan worden aangeschaft via secretariaat@ljg.nl. Dit is een gebedenboek met Hebreeuwse teksten en een Nederlandse vertaling.
NIK-siddoer
Het orthodoxe Nederlands Israelietisch Kerkgenootschap heeft een zeer handzaam gebedenboek op de markt gebracht, met vele leerzame aanwijzingen, instructies en achtergrondinformatie. Het gebedenboek heeft Hebreeuwse teksten en fonetische transcripties. Er is geen Nederlandse of Engelse vertaling in te vinden. Wil je dit gebedenboek aanschaffen tegen gereduceerde prijs, stuur dan een mail naar rabbijn@beithachidush.nl (Rabbijn Benima heeft veel exemplaren aangeschaft voor nu afgelaste evenementen, vandaar).
Siddurim
During the virtual services the pages numbers of three (!) prayerbooks are projected on the screen. These are the BHC-siddur, the LJG-siddur and the NIK-siddur.
BHC-siddur
Not everybody who partakes in the virtual services has a siddur (prayerbook) at home. New BHC-siddurim are not in stock anymore, unfortunately. But, whoever wants to use a BHC-siddur, can download a digital version here
LJG-siddur
The siddur of the Liberal Jewish community can be bought through its publisher Sja’ar. This siddur has Hebrews text with Dutch translations. To buy contact: secretariaat@ljg.nl
NIK-siddur
The orthodox Nederlands Israelietisch Kerkgenootschap has published a very handy siddur, with Hebrew text and phonetic transcriptions. No Dutch, no English. There are lots of instructions in this siddur. If you want to buy one at reduced price, contact rabbijn@beithachidush.nl (The rabbi bought many copies for now cancelled activities).
|
|
Van de Rabbijn:
Heel regelmatig denk ik tegenwoordig: ‘Wat hebben de rabbijnen uit de Oudheid dat briljant uitgedacht.’ Of het nu om de sjiwwe, het minjan, het jizkor of wat dan ook gaat: gewoonweg briljant. Dat geldt ook voor Simchat Tora – Vreugde der Wet. Hoe kom je erop? Die twee begrippen worden normaliter bijna tegenover elkaar geplaatst. De associaties voor ‘vreugde’ zijn: vrijheid, losheid, ongedwongenheid, eigenheid, authenticiteit, grenzeloos, zorgeloos, onbekommerdheid. De associaties voor ‘wet’ zijn: beperking, matiging, dwang, overpeinzingen, deliberaties, opgelegd, externe autoriteit, inschikken. Het Jodendom koppelt ‘vreugde’ en ‘wet’ aan elkaar alsof het vanzelfsprekend is. Maar dat is het niet.
Van de zeven Noachtische wetten – wetten voor de mensheid – zijn er zes verboden en één een gebod. Dat gebod: Stel rechtvaardige rechtbanken in. De zeven Noachtische staan niet als zodanig in Tanach, maar zijn door de rabbijnen uitgewerkt. Het gebod om rechtvaardige rechtbanken in te stellen getuigt van het diepe inzicht dat maatschappelijk samen leven niet mogelijk is zonder recht, rechtspraak, gerechtigheid. Er moet een instantie zijn waarbij slachtoffers terecht kunnen. Er moet een instantie zijn die garandeert dat contracten worden nageleefd en waar consequenties kunnen worden gekoppeld aan contractbreuk. Er moet een instantie zijn die voorkomt dat mensen het recht in eigen hand nemen en gewelddadig worden. Er moet een instantie zijn waar grieven worden gehoord en zonder belang tussen partijen kan worden bemiddeld. Er moet een instantie zijn die zegt: ‘Tot hier en niet verder’, en aangeeft hoe grenzen en verhoudingen kunnen worden hersteld. Iedereen die een beetje nadenkt, begrijpt dit. En schikt zich naar de wetten die de gemeenschap (al dan niet onder dwang van een heerser) tot de hare heeft gemaakt.
Lees verder |
|
de hoge feestdagen
Op 18 september was het zover. Een primeur in de geschiedenis, want de Hoge Feestdagen vieren we virtueel, omdat voor het eerst in duizenden jaren Joodse leiders (nota bene: in Israel precies op Pesach) de bevolking oproepen om binnen in je huis te blijven vanwege “een plaag die over het land komt”...
Maandenlang is er achter de schermen gesleuteld aan de inhoud van de diensten. Want hoe hou je een dienst dynamisch met de beperkingen van Zoom? Hoe hou je de natuurlijke vaart erin, wanneer sommige liederen en gebeden zich meer lenen om “beleefd te worden” door een gemeenschap die fysiek samen is? Hoe hou je (anders dan door te snijden in de onderdelen van de dienst) de aandacht vast, terwijl je toch recht doet aan de inhoud? De dienstleiders en chazzanoet van Beit Ha'Chidush is het gelukt om op een bijzondere manier invulling te geven aan deze uitdagingen. Dat is een uitzonderlijke prestatie.
De diensten op Rosj Hasjana boden ons de vertrouwde elementen en melodieën, en waren voorzien van muzikale omlijsting door Emmy op viool. Doordat de familie Kushner hun huis te beschikking had gesteld, konden dienstleiders en chazzanoet gezamenlijk de diensten doen. Dat zorgde niet alleen voor een soepele sfeer, maar ook beleefden we voor het eerst in tijden dat er samen gezongen werd. Dat was een fijne ervaring. In haar drasja besprak Maja als (a.i.) voorzitter het verloop van het afgelopen jaar, dat gedomineerd werd door Covid-19. De vooruitzichten zijn in dit opzicht niet positief, maar we zien binnen onze gemeenschap een vindingrijkheid om met deze uitdagingen om te gaan en telkens weer vernieuwende invullingen te geven aan onze diensten en activiteiten. Eén van die activiteiten was dat rabbijn Abby Stein opnieuw bij ons te gast was, op 23 september. Zij verzorgde een sji'oer/lezing in het kader van de Hoge Feestdagen, die naadloos aansloot bij haar eerdere optreden op Pride Sjabbat. De video van de sji'oer wordt na Soekot op ons intranet, Reshet, geplaatst.
De diensten voor Kol Nidré en Jom Kipoer vormden een waardige afsluiting van de tien dagen tijd. 's Avonds werden we verblijd door pianospel van Mathieu, met een schitterende bewerking van het Kol Nidré gebed. De moesaf op Jom Kipoer begon met een visuele bijdrage van Stuart Acker-Holt. En vervolgens werden de deelnemers verrast doordat Abby Stein een kavana gaf over Hineni en Unetake Tokef ingeleid werd door een oude bekende, rabbijn Natan Meir (die als gast-dienstleider bij ons was op Pride Sjabbat enkele jaren geleden). Dit maakte onze dienst extra bijzonder. Net zoals het een genot was om te luisteren naar Adonai ma'adam, dat door Myriam en Jessica tweestemmig werd gezongen. Bij het Yizkor leidde Babette haar bijdrage, Sh'viti Adonai, op een bijzondere manier in, met een toelichting van Ted Falcon.
Het Yizkor werd afgesloten door Raven, die op viool het Kaddish van Ravel speelde. De ne'ila werd afgesloten met de Tekia g'dola op de sjofar, waarbij Myriam werd geassisteerd door Ezra en Mira Blue.
Inderdaad: dit verslag staat bol van de extra details, in plaats van slechts een opsomming hoe de sfeer was en dat er telkens een glimlach op het gezicht van de aanwezigen te zien was. Juist door de details te benoemen, hoop ik dat iedereen beseft dat alle mensen die bijdragen geleverd hebben, dit jaar een stapje extra gezet hebben. Juist dit jaar is er extra veel moeite gedaan en inspanning geleverd om alle aanwezigen betekenisvolle feestdagen te laten beleven.
Anders dan andere jaren klonk niet in de beschermde omgeving van de sjoel, maar gewoon door onze openstaande deuren luid in de binnentuinen: “Baroech sjem kevod malchoeto, le'olam va'ed”.
A. Yoni
|
|
van het bestuur
Het bestuur van Beit Ha’Chidush is iedereen dankbaar die heeft bijgedragen om de Hoge Feestdagen vorm te geven. Marcella Levie, Madelon Wilms, Myriam Lypovski en Jessica Hennis vormden het team van dienstleiders en chazzanoet die inhoudelijk de diensten verzorgt hebben. Wij weten dat hier maanden van zorgvuldige voorbereiding aan vooraf is gegaan. En dat bleek ook tijdens de diensten. Het was bijzonder dat de deze enorm waren ingekort, zonder dat de essentie verloren ging. De prachtige zang, van tijd tot tijd tweestemmig, gaf een extra dimensie aan de diensten.
Nu we zijn aangewezen op het gebruik van Zoom, valt of staat alles met goede regisseurs. Cornelis Kolbach, Marloes Schoonheim, Eli Kaufman en Shulamit Levine-Helleman fungeerden tijdens de dienst als de spin in het web. Met meer dan gemiddelde aantallen deelnemers, veel dingen die niet altijd voorkomen - zoals het afspelen van video’s en muziek – en alle technische uitdagingen die ermee gepaard gaan, bijvoorbeeld met aangepaste opstellingen en live sjofar blazen, waren zij absoluut onmisbaar bij het verzorgen van deze geslaagde diensten.
Niet in de laatste plaats bedanken we ook graag de mensen die de mitsvot vervulden, of teksten voorlazen, kavanot en drasjot verzorgden, en zij die de musiceerden. Raven Mischke en Emmy van Swaaij speelden viool, Matthieu Polak speelde piano en Myriam Lypovski, Ezra Kushner en Mira Blue bliezen sjofar.
We zijn ook dankbaar voor de bijdragen aan de moesafdienst op Jom Kipoer van rabbijnen Abby Stein en Natan Meir, die op deze manier blijk gaven van hun bijzondere band met onze kehilla.
Achter de schermen werd ook veel werk verzet, want we hadden dit jaar een samenwerkingsverband met de LJG gemeenschappen en PJG Noord Nederland. We danken iedereen die zich bezig hield met de aankondigingen, uitnodigingen, registraties en verwerkingen van aanmeldingen én we danken onze eigen rabbijn, Tamarah Benima. Dankzij haar maakten we deel uit van dit samenwerkingsverband, maar ook verzorgde zij grotendeels de verstrekking van machzoriem aan mensen die er thuis geen hebben.
Kortom: we danken iedereen die zich dit jaar zo ontzettend heeft ingezet en deze buitengewone prestatie mede heeft mogelijk gemaakt!
|
|
In de voorbereiding van de Bijzondere Algemene ledenvergadering in augustus, hebben we een aantal sessies via Zoom gehad, waarin we als vrienden, leden en bestuur onderling van gedachten konden wisselen. Deze virtuele ontmoetingen bleken erg waardevol. Er werden nieuwe ideeën uitgedacht en veel informatie uitgewisseld.
Omdat dit zo succesvol was, en we graag meer transparantie willen betrachten, hebben we besloten om eenmaal per maand een dergelijke Zoomsessie te houden: Borreluur met ’t bestuur. Heb je vragen over lopende zaken, of ben je geïnteresseerd in wat er allemaal achter de schermen speelt en waar het bestuur zich mee bezig houdt, of wil je gewoon meedenken of ‘binnelopen’ om een praatje te maken? Dan ben je van harte welkom.
De aftrap is op dinsdag 13 oktober aanstaande, om 20.00 uur. De inloggegevens vind je in de Kalender op Reshet, intranet.
We zien jullie graag!
In preparation of the Special General Assembly in August, we had a number of sessions via Zoom, in which we exchanged ideas as friends, members and the board. These virtual encounters turned out to be very valuable. New ideas came to the table and a lot of information was exchanged.
Because this was so successful, and because we would like to b more transpararent, we decided to hold such Zoom sessions once a month: Drinks with the board. Do you have questions about current affairs, or are you interested in what is going on behind the scenes and what the board is working on, or do you just want to brainstorm with us, or "walk in" to have a chat? Then you are most welcome.
The kick-off is on Tuesday, October 13th, at 8 p.m. The login details can be fountd on the Calendar on Reshet, our intranet.
We look forward seeing you!
|
|
OPEN synagoge diensten
De Open Synagoge Diensten zijn tot nader order afgelast. |
|
MEDEDELINGEN/Oproepen
DTP'er en redacteuren gezocht
Om het team te komen versterken dat het boekwerk voor het 25-jarige jubileum van BHC gaat verzorgen. Ben je goed met de opmaak van tekst, design en het geschikt maken voor de drukker? Dan zijn we op zoek naar jou!
Gioer Lessen en lezingen
De lessen voor de gioer-cursus zijn nu noodzakelijkerwijs over de hele week verdeeld. Maar elk nadeel heb se voordeel, om met Cruijff te spreken: omdat ze virtueel worden gegeven kan iedereen meedoen. Onderstaand is de lijst van lessen die op dit moment staan gepland, maar het worden er meer
The lessons for the giur-trajectory necessarily are now spread out over het whole week. Our famous soccer player Johan Cruijff had inexplicable but spot on expressions, one of them was: Every disadvantage brings with it an advantage, has a silver lining. Because the lessons are zoomed, everybody can partake. In the list below you find the lessons / lectures that are planned, but more are to come.
José de Kwaadsteniet: Tora en Midrasj
Datum: 8 oktober
Tijd: 19.00 – 20.30 uur
Taal: Nederlands
Rabbijn Tamarah Benima: praktisch Jodendom
Data: elke donderdag
Tijd: 19.00 – 20.30 uur
Taal: Nederlands
Jan Gaertner: Torah and Midrash
Data: every Sunday
Time: 12.00 – 13.30 hrs.
Language: English
Monday lectures. Different speakers, different topics.
Date: every Monday evening
Time: 19.30 – 20.30 hrs.
Language: English
Derasjot
Het is interessant als veel verschillende mensen een derasja geven (een ‘exposé’ om te inspireren, joods materiaal uit te leggen en de Tora te actualiseren). Hoe meer invalshoeken er zijn op het Tora-gedeelte van de week (sidra/parasja), hoe beter. Omdat er nu vier (of zelfs vijf) diensten per maand zijn, zijn er meer mogelijkheden wat dit betreft. Heb je er wel eens over gedacht om een derasja te geven, meld je dan aan bij Anneloes ter Horst, de voorzitter van de Rituele Commissie: anneloes59@planet.nl.
Derashot
It is interesting if many different people give a derasha (an exposé to inspire, elucidate jewish material and actualise Tora). The more viewpoints on the Tora-portion of the week (sidra/parasha), the better. Because we now have four (or even five) services a month, there is more possibility in this respect. Have you ever thought about giving a derasha, please contact Anneloes ter Horst, the chairperson of the Ritual Committee: anneloes59@planet.nl.
Tsedaka in barre tijden
"Geld doet het leven dansen." De uitspraak is van een joodse zakenman uit het Noorden. Een gift kan net het verschil maken. Dat is nu helemaal het geval. Sommigen van onze leden komen door de totale opschorting van de economie in financiële nood. Beit Ha’Chidush heeft een Tsedaka-fonds. Wil jij in deze volstrekt ongebruikelijke tijden het verschil maken en tsedaka geven voor iemand die dat nodig heeft, of wil je een ander doel van BHC steunen, toon dan je goedheid en solidariteit en maak een bedrag over naar Bankrekeningnr. : NL82INGB0005713784. (Met de toevoeging: nood in tijden van corona).
BHC is een ANBI-instelling en dus zijn giften fiscaal aftrekbaar. BHC heeft ook een PayPal account:
penningmeester@beithachidush.nl
Mede namens het Bestuur alvast bedankt voor je vrijgevigheid.
Mededeling van de penningmeester
Gaarne alle e-mails bestemd voor de penningmeester sturen naar penningmeester@beithachidush.nl en niet naar de privé e-mail, want dan worden ze niet in behandeling genomen.
|
|
|
activiteiten
De familie Knecht-Higgins viert de Bar Mitsva van hun zoon Rowan op 24 oktober in de Uilenburgersjoel. Er mogen maximaal 20 gasten worden uitgenodigd. De familie heeft zelf 10 gasten uitgenodigd en er is dus nog plaats voor 10.
Wil je graag een mitswa doen en bijdragen aan de feestvreugde, geef je dan nu op bij Marcella, mklevie@gmail.com Wie het eerst komt....Alle Corona regels zullen worden nageleefd. De dienst begint om 10.00, gevolgd door een Kiddush.
The Knecht-Higgins family will celebrate the Bar Mitzvah of their son Rowan on October 24th in the Uilenburger Sjoel. a maximum of 20 guests is allowed to attend. The family invited 10 guests of their own and there is room for another 10. Would you like to do a mitzvah and join the celebration, please contact Marcella, mklevie@gmail.com
First come, first served. All Corona rules and regulations will be followed. Service starts at 10 am, followed by a Kiddush.
Maandaglezingen
Elke maandagavond is er een lezing van 19.30 tot 20.30 uur, met eventueel een uitloop tot 21.00 voor vragen.
Laat je verrassen door spreker en onderwerp. Taal: Engels.
Lectures on Monday
there will be a lecture every Monday night from 19:30 until 20:30. Afterwards, you will be able to ask questions until 21:00
Donderdaglessen
Elke donderdag is er les van 19.00 tot 20.30 uur. Eens in de maand geeft José de Kwaadsteniet les over Tora en Midrasj, de tussenliggende weken helpt rabbijn Tamarah Benima met het onder de knie krijgen van praktisch Jodendom. Taal: Nederlands. De zoom-link is te vinden op Intranet. Deze lessen zijn bedoeld voor leden en vrienden van BHC.
Sunday lessons
Every Sunday from 12.00 till 13.30 hrs Jan Gaertner is teaching Tora. The lessons are in English. The zoom-link can be found on Intranet. The lessons are meant for members and friends of BHC.
Tish via Zoom (scroll for English)
In gewone tijden is er één Tish per maand, op de tweede vrijdagavond. In deze bijzondere tijden hebben coördinator van de Tish, Eli Kaufmann, en zijn partner Paul Ginsberg, besloten elke vrijdagavond een virtuele Tish mogelijk te maken. Via Zoom.
De Tish begint om 19.45 uur, meteen na de vrijdagavonddienst. Als je aan de virtuele vrijdagavonddienst meedoet, hoef je niets te doen. Blijf op de zoompagina!
Als je alleen aan de Tish mee wilt doen, activeer dan de zoomlink, die via een speciale Chidushim is meegestuurd.
Tijdens de vrijdagavonddienst worden de Sjabbatkaarsen aangestoken, kiddoesj gemaakt (zegening van de Sjabbat en zegening van de wijn) en en motzi gezegd (zegening over het brood, symbool voor de maaltijd als geheel). Als je daarmee meedoet, zeg je niet nog eens de berachot (zegeningen) tijdens de Tish.
Tish via Zoom
In normal times one Tish a month takes place, on the second Friday evening of the month. In these special times the coördinator of the Tish, Eli Kaufmann, and his partner Paul Ginsberg, have decided to offer a virtual Tish every Friday evening. With Zoom.
The Tish starts at 19.45 hrs, right after the Fridaynight service. If you partake in the virtual Fridaynight service, you don’t have to do anything. Just stay on the zoom-page.
If you want to partake, activate the zoom-link, that is send out with a special Chidushim-mailing.
During the Fridaynight service the Shabbatcandles are lit, kiddush is made (blessing over the Sjabbat and blessing of the wine) and motzi is being said (blessing over the bread/the meal). If you partake of those, than you don’t say the blessings at the Tish.
|
|
| Unable to load thumbnail for YouTube Video Id: [$vid=SxuY5ZrP0nU], $max_width=400. Please make sure they exist and try again later. # |
A Sukkele a kleyne
Een klassiek Jiddisch vers, vertaald door Channa Kistemaker
Ik had een soeka gebouwd
van een paar restjes hout.
Het dak was zo lek als een mandje:
op de panlatten lag
slechts een handjevol schach,
geplukt om de hoek op ’t landje.
Toen op Erev Sjabbat
in mijn soeka ik zat,
woei de nachtwind er vrolijk en lustig.
Maar kalm hief ik het glas,
maakte kiddoesj en alras
brandden de kaarsen weer rustig.
Mijn dochter kwam ook –
bleek als een spook –
met de kugel in haar bevende handen.
“Ach vader,” sprak zij,
“kom toch binnen met mij,
of je zult met je soeka verbranden!”
“Toe, mijn kind, niet zo mal
en vrees niemendal!
Deze storm zal toch weldra bedaren:
iem ezrat haSjem,
en vertrouwend op Hem,
staat onze Soeka al tweeduizend jaren.”
א סוכה’לע א קליינע
מיט ברעטעלעך געמיינע
,האב איך מיר א סוכה’לע געמאכט
באדעקט דעם דאך
מיט א ביסעלע סכך
זיץ איך מיר אין סוכה’לע ביינאכט
א ווינט א קאלטן
בלאזט דורך די שפאלטן
,עס לעשן זיך די ליכטעלעך פיל
עס איז מיר א חידוש
ווי איך מאך מיר קידוש
און די לעכטעלעך זיי ברענען גאנץ שטיל
צום ערשטן געריכט
מיט א בלאסן געזיכט
,טראגט מיר מיין טאכטער׳ל אריין
זי לייגט עס אוועק
און זאגט מיט גרויס שרעק
טאטע’ניו די סוכה פאלט באלד איין
זיי נישט קיין נער
האב נישט קיין צער
,זאל דיר די סוכה נישט זיין באנג
עס איז שוין גאר
באלד צוויי טויזנט יאר
און די סוכה’לע זי שטייט נאך גאנץ לאנג
הרחמן
הוא יקים לנו
.את סוכת דוד הנופלת
|
|
Dalet, de deur die open staat
De letter Dalet heeft de hoekige vorm van een Delet. Het pictogram van een Delet (hebr. deur) gaf de letter lang geleden zijn naam. Ons hele leven lang gaan we door honderden, duizenden deuren, naar binnen en naar buiten. We weten niet altijd wat er zich aan de andere kant van die deur bevindt. Soms zijn we gespannen en blijven we liever buiten staan en soms zijn we blij om naar binnen te gaan, maar meestal schenken we helemaal geen aandacht aan die deur en het feit dat we een keuze hebben: openen we de deur of houden we hem dicht?
Om ons eraan te herinneren dat de deuropening een belangrijke plek is, hangt er aan de deur van een joods huis een Mezoeza. Daar binnenin, op het rolletje perkament dat Klaf genoemd wordt, staat het Shema Jisrael gebed geschreven. Er staat dat we Adonai lief moeten hebben met hart en ziel en met alles wat in ons vermogen ligt. Wat betekent dat eigenlijk precies? Shema! Luister goed! Sta even stil! Wat gebeurt er? Hoe voel je je? Heb je haast? Vind je het spannend? Ben je blij? Waar ga je heen?
Het staan in de deuropening staat dus symbool voor een moment van bezinning. De mezoeza herinnert ons aan de enorme kracht van liefde, die alles overwint. Elke keer als we er langs lopen worden we eraan herinnerd: de woorden van het Shema zijn een kans voor een moment van bezinning.” Je staat letterlijk even stil, raakt de mezoeza aan als je wilt. Vaak staat de letter Shin op de buitenkant van het deurpostkokertje. Die staat symbool voor Shadai, één van de Godsnamen. De letters van het woord Shadai, שדי
Shin-Dalet-Joed, worden vaak uitgelegd als een afkorting van “Shomer Delatot Jisrael”, Hebreeuws voor “de bewaker van de deuren van Jisrael.”
De Ba’al Shem Tov zei eens: “Een gebroken hart kan een de sleutel zijn voor het openen van de deur naar een goddelijke wereld.” Wanneer we onszelf openstellen voor het grote verdriet, zullen we tegelijkertijd de deur openen voor grote vreugde. Wees dus niet bang om een nieuwe deur te openen. Reb Nachman van Bratslav zei het op een andere manier: “Kol ha’olam kulo, gesher tsar me’od, veha’ikar lo lefached klal.” De hele wereld is een smalle brug, en het belangrijkste is om niet bang te zijn.
De Dalet is de vierde letter van het alfabet. De Dalet wijst je de weg naar de vier windrichtingen. Daar vindt je wat je zoekt, als je er open voor staat. Adonai lief hebben met hart en ziel en alles wat in ons vermogen ligt, betekent dat we met volle aandacht het pad bewandelen dat ons hart ons ingeeft. Om dat te kunnen doen, moet je eerst goed luisteren naar je innerlijke stem. Het betekent ook: het leven liefhebben in al zijn schoonheid en wreedheid, want vier is het getal van heelheid, van Shalom.
Door Marcella K. Levie
|
|
sesam, open u!
Toen we net verhuisd waren naar Amsterdam, had ik zegge en schrijven één Joodse vriend, maar dat was voldoende. Meer dan voldoende zelfs, want hij was niet alleen een Israeli, maar ook nog eens een kibbutznik van de oude stempel. Elke donderdagochtend reden we voor een uurtje squash van Amstelveen naar het Mirandabad om daarna samen te lunchen in de Rustenburgerstraat: zelfgemaakte shoarma met warme pita van Leeman, een eenvoudige salade van tomaten en komkommer met zoetzure pepers van Genco erbij. Hij hield van sauzen, dus sambal, mayonaise, ketchup en mosterd werden er allemaal bij geserveerd -zeg maar de hele koelkastdeur. Hij wierp er een blik op en eiste zijn grondrecht: "geen tehina"?
Voor anderen zal dit lastig zijn om te begrijpen, maar in het Midden-Oosten is tehina als boter: onmisbaar, veelvormig en alom aanwezig. met een opmerkelijk dominant aanwezige smaak die zich ironisch genoeg goed laat combineren met scherp gekruide, zure en zelfs zoete gerechten -ee beetje zoals mijn vriend zelf ook is.
Het kan lang duren voor een bepaald gerecht zijn weg vindt in een keuken en er dan ook nog exemplarisch voor wordt. Sesamzaad werd al duizenden jaren gecultiveerd in het Midden-Oosten; gepeld, geroosterd, gemalen om wijn en olie van te maken, en dus ook om een saus van te maken --een 13e eeuws kookboek uit Caïro, de Kitah Wasf al-Atima al Mutada (vertaald te krijgen als A bagdad cookery book) noemt voor het eerst tahina in wat het allereerste recept voor chumus lijkt te zijn. In de tussentijd is er weinig veranderd. Naast het gebruik in een veelvoud van heerlijke gerechten, mengen Irakezen en Turken het met dadelsiroop en smeren het op hun brood; Grieken gebruiken honing of zelfs jam, maar dat is voor de conoisseurs (nu we het daar toch over hebben: echte liefhebbers van tahina geven de voorkeur aan rode tahina, wat één van de weinige exprotproducten van de Gaza strook is).
Beginners kunnen het beste gekoelde tahina rechtstreeks uit de pot vermengen met koud water, citroensap, olijfolie, zout, peper en knoflook. Komijn of koriander maken het af. In eerste instantie zal het droog en klonterig zijn, maar voeg er voldoende water en olie aan toe en het wordt romig. Gebruik het als broodbeleg of dipsaus, of als een saus om shoarma mee te maken, of chumus, of baba ganoush. Het is in het bijzonder heerlijk op vis en lam, een straaltje meditteraan zonlicht tijdens onze korter wordende dagen.
Na dit genuttigd te hebben, wilde mijn vriend altijd nog koffie en een sigaret in de tuin. Als er genoeg tijd over was, at hij ook nog de kliekjes. Kiiekjes? Die waren er helemaal niet.
Door Jonathan Gill, vertaald door Naomi Hoogeweij
|
|
DErasja voor rosj hasjana van onze voorzitter
Lieve mensen,
Wat fijn om jullie allemaal te zien. Wat fijn dat we dit kunnen doen met elkaar, kunnen beleven met elkaar. Het is Rosj Hasjana. We vieren de 5781 ste verjaardag van de wereld. Het is feest, het begin van een nieuw jaar. Ik wens jullie en de hele wereld een shana tova oemetoeka!
Ik vind het een grote eer dat ik gevraagd ben om jullie –als voorzitter van Beit Ha’Chidush- vandaag toe te spreken: de eerste droosje van het nieuwe jaar. Wie had dat kunnen denken, een jaar geleden? Toen zat ik nog niet eens in het bestuur! Maar ja, er is vandaag natuurlijk nog wel meer aan de orde, dat we een jaar geleden niet hadden kunnen bedenken…
Sinds 2017 doe ik elk jaar mee met een online project dat de 10Q heet, de ten Questions. Per email krijg je per dag één vraag toegestuurd, elf dagen lang tussen Erev Rosj Hasjana en Jom Kippoer.
Door de vragen, die je online kunt beantwoorden, word je gestimuleerd na te denken over wat er achter je ligt en te formuleren wat je verwachtingen of wensen zijn voor het jaar dat komt. Een voorbeeld van zo’n vraag is: beschrijf een belangrijke ervaring van het afgelopen jaar. Wat was het effect daarvan op jou?
Ben je dankbaar?
Opgelucht?
Wrokkig?
Geïnspireerd?
Goede vragen!
De dag na Jom Kippoer verdwijnen de antwoorden vervolgens in een virtuele kluis, die pas een joods jaar later weer opengaat. Ik heb nu dus mijn antwoorden van drie achtereenvolgende jaren terug kunnen lezen. Heel bijzonder. Ik kan jullie echt aanraden om mee te gaan doen aan dit project.
Maar… wat ga ik dit jaar als antwoord geven op al die vragen? Op de één of andere manier kom ik niet verder terug in mijn geheugen dan 16 maart. Die datum staat als een enorme neergelaten slagboom in de tijdlijn van 5780. Die slagboom begrenst een tijdperk, sluit het bijna af, want ik kan er nauwelijks meer voorbij. Ik kan alleen met moeite over die slagboom heen kijken. En dan, als het me al lukt, lijkt alles in een andere kleurstelling of met een andere scherptediepte, vervreemdend. Alsof het een droom betreft. Zo anders dan het nieuwe normaal.
Wat gebeurde er op die 16e maart? Het was de dag dat de zogenaamde “intelligente lockdown” begon: we konden er niet meer omheen dat een nieuw virus zich als een ware plaag over de wereld had verspreid en alles op zijn kop zette.
Wie had dat een jaar geleden kunnen denken?
Dat virus heeft ons veel ellende bezorgd. Natuurlijk heeft iedereen altijd individueel meer of minder tegenslag of verlies of narigheid of verdriet of eenzaamheid te verwerken. Dat hoort allemaal bij het leven.
Maar nu werden we ineens collectief getroffen. We moesten binnenblijven, thuiswerken, afstand houden, bang zijn voor elkaar en voor dat virus.
Wat heeft dat virus voor onze kille betekent? Voor onze gemeenschap, voor onze saamhorigheid?
We konden niet meer samenkomen in de Uil; veel te gevaarlijk.
Maar het was werkelijk ongelofelijk hoe snel en met hoeveel enthousiasme er zoomdiensten werden georganiseerd. In het begin nog wat stuntelig en onwennig. Maar o, wat waren we blij om elkaar in ieder geval weer even te zien, al was het maar via een scherm. Het Ma Tovu te horen, door een vertrouwde stem gezongen. De gebeden, de volgorde, het Adon Olam aan het einde.
En toen met Pesach zat iedereen daar met zijn schotel en zijn hagada en deden we wat we al eeuwen lang doen: seideren. Wat een troost ging daarvan uit. Rituelen met bepaalde objecten, bepaalde liedjes, bepaalde brachot, allemaal in een bepaalde volgorde, ze bieden troost. De inleidende Pesach-YouTubefilmpjes van onze onvolprezen rabbijn Tamarah Benima hadden ons er goed op voorbereid.
Steeds meer mensen raakten betrokken bij onze Zjoeldiensten. Het leek elke week wel een participatieve dienst. Prachtige gedichten, verhaaltjes, muziek. Allemaal voortgebracht door individuele leden of vrienden van onze kehilla. En tegenwoordig de motsi met de microfoon van iedereen open.
Wat een heerlijke jodenkerk, zoals Bob dat dan noemt.
Door Corona zijn we echt gegroeid als kehilla: figuurlijk maar ook letterlijk. Er werden baby’s geboren! En de lidmaatschapscommissie heeft het druk gehad met de vele gesprekken met nieuwe vrienden en leden.
We zijn ook mensen verloren. Dan denk ik natuurlijk meteen aan Loek en Robin. We missen ze. We missen ze erg. En de 21-jarige Noa, die we als eerste op ons Joodse Begraafveld op de Nieuwe Ooster hebben begraven. We zeggen elke week kaddisj voor ze. Net zoals we zingen voor onze zieken, vanuit de wens dat ze herstellen, zoveel mogelijk.
Tijdens zo’n Zjoeldienst verlangen we ernaar om weer bij elkaar te zijn, samen te zingen en in lijfelijke aanwezigheid van elkaar te doen wat we al zo lang samen doen, al bijna 25 jaar samen doen: de traditie voorzetten. En daarna lekker sjmoezen en nasjen en nog lang niet naar huis gaan.
Beit Ha’Chidush is een mooie en sterke kehilla, die getoond heeft flexibel te zijn en met veel creativiteit en inventiviteit om te kunnen gaan met de gigantische veranderingen die het virus teweeg heeft gebracht. Er is een appgroep, er is Reshet –ons intranet- er wordt voor elkaar gezorgd. Het is heel bijzonder om in het bestuur te zitten van zo’n fijne club.
De laatste vraag van de 10Q is altijd: wat voorspel je voor volgend jaar? Ik heb het nog geen een keer bij het rechte eind gehad, heb ik deze week terug kunnen lezen. Blijkbaar heb ik geen profetische gaven.
Maar door alles wat er het laatste half jaar is gebeurd, durf ik toch wel het volgende te zeggen. Beit Ha’Chidush zal nog steeds het joodse Huis van Vernieuwing zijn. Het zal sterker en steviger staan als nooit tevoren.
En zodra het mogelijk is om weer allemaal samen te komen in één ruimte, zonder gevaar voor de gezondheid…. dat wordt een dag om nooit meer te vergeten. Al die betrokkenheid, al die liefde, al die gemeenschapszin die dan samenkomt. Wat zal het een feest zijn!
Ik wens ons allen dat die dag snel komt.
Rest mij dank te zeggen aan iedereen die zich heeft ingezet om de wel zeer bijzondere Hoge Feestdagen in coronatijd mogelijk te maken. Met name wil ik hier Marcella Levie noemen, die onze coördinator Hoge Feestdagen is en deze verantwoordelijkheid op zich heeft genomen.
Dank jullie wel!
Blijf gezond, lieve mensen en maak er samen een goed en zoet jaar van, met of zonder Corona. Wij van Beit Ha’Chidush, wij kunnen dat!
Sjana tova oemetoeka.
Door Maja Mischke
|
|
een heidens ziekenhuis
Olieverf The Jewish Hospital (Foto: CC – BY Zhang Ping, Chinese Jewish Cultural Foundation)
Op mijn telefoon zag ik bizar veel berichtjes maar mijn hoofd stond er niet naar om ze allemaal te beantwoorden. Dat komt morgen wel, dacht ik. Maar niets is minder waar. Door mijn opname kreeg ik inzicht waarom het een ziekenhuis heet en niet een “herstelhuis” wordt genoemd. Tegen 06:00 uur wordt ik wakker (gemaakt) door een verpleegster, die zich netjes voorstelde en zei dat ze alvast een nieuw infuus aanbrengt voordat de collega van de dagdienst begint. Een half uurtje later komt een verzorgende vragen hoe ik me wil wassen. Alhoewel ik informeer naar de mogelijkheden om te douchen, wordt mij aangepraat dat “het lastig douchen is met infuus, dan heeft u echt hulp nodig.” Er zijn ook speciale washanden met zeep en dan hoef ik me niet af te drogen en kan ik alles zelf doen. Dat scheelt veel tijd en komt mijn privacy ten goede. Of ik dat niet liever wil...
Als de verzorgende weg loopt, komt de volgende aan mijn bed: wilt u wat drinken en ontbijten? U wil geen brood? Alleen maar crackers met kaas? Geen koffie? Terwijl het doe-het-zelf ontbijtpakket bij mij wordt neergezet, krijg ik ook een pak met speciale washandjes. “Ze zijn nu lekker warm, dus wacht niet te lang”. Na een slok thee komt de afdelingssecretaresse. Mijn gegevens zijn niet juist doorgegeven door de afdeling Spoedopname. “U heeft ontbijt? Dan kom ik zo bij u terug.” Mijn telefoon gaat: Nicky wil weten hoe het is. Daarna belt mijn oudste broer, gevolgd door een jongere broer. De afdelingssecretaresse verschijnt weer aan mijn bed. “U heeft nog niets gegeten...” Nee, dat klopt.
Terwijl ik mij even later met inmiddels koude washandjes sta op te frissen, hoor ik iemand naar mij vragen. Het is een dame van de ziekenhuisapotheek. Welke medicijnen gebruik ik dagelijks? Telefoon: mijn ouders maken zich zorgen. Of ik al ontbeten heb en wat de artsen zeggen? De arts heb ik nog niet gezien, en aan ontbijt ben ik nog niet toegekomen. “Raar”, vind mijn moeder, want “in het ziekenhuis brengen ze je altijd voor dag en dauw ontbijt.” Ik moet ophangen, want er komt weer iemand aan mijn bed. Iemand van het restaurant die vraagt wat ik vanavond wil eten. Ondertussen blijven de berichten binnenstromen op mijn telefoon.
Het is inmiddels 11:00 uur geweest wanneer ik het plakje kaas op mijn cracker leg. Even voel ik mij als Avraham bij Mamre, als er vanuit het niets drie personen in witte kleding bij mijn bed staan. Hoe zit het met mijn lot? De arts vraagt mij hoe de operatie verlopen is. Ik heb geen idee: ik sliep. “Wat vond u er zelf van?”, vraag ik hem. De reden waarom ik langer moet blijven is omdat er een verhoogd risico is op ontsteking van de buikholte. En dus moet ik onder observatie blijven en aan de antibiotica. Dat is duidelijk. Wanneer ze weg gaan wijst een naar mijn crackers met het dringende advies dat ik wel goed moet eten. Mijn grap 'dat zij de liposuctie vergeten zijn en ik dat op deze manier compenseer', komt niet aan. Waarschijnlijk heb ik gewoon een ziek gevoel voor humor.
De verzorgende met eten en drinken is er. Wat wil ik voor de lunch en waarom heb ik mijn ontbijt laten staan? De verpleegkundige komt mijn temperatuur en bloeddruk meten, en hartfilmpjes maken. De telefoon gaat en alweer heb ik mijn ouders aan de lijn. In welk ziekenhuis lig ik eigenlijk? Het Ter Gooi Ziekenhuis, in Hilversum. Als ik dan nu mijn berichten wil gaan beantwoorden, komt de verpleegkundige weer. Het is belangrijk dat ik vandaag wel even mijn bed uit ga en wat beweging krijg. En waarom heb ik mijn crackers nog niet gegeten?
Terwijl ik een hap in mijn mond stop en voor de zoveelste keer mijn berichten open, is er bezoek. Het is tenslotte al 15.00 uur. Mijn vader kijkt onderzoekend en onwennig om zich heen. Mijn moeder legt uit wat er aan de hand is: “Hij wilde eigenlijk niet mee, want hij had het verkeerd verstaan. Hij dacht dat je in een té goy ziekenhuis lag...”
Verkeerd verstaan of niet: het is in ieder geval duidelijk waarom het geen herstelhuis heet, want het is een heidens karwei om tot rust te komen.
Door A. Yoni
|
|
Onderwijs
Onderwijs
BHC biedt onderwijsprogramma's voor allerlei leeftijds- en doelgroepen. Losse lessen of langere programma's, shiurim voor de feestdagen; voor ieder wat wils. Zie ook deze pagina op onze website.
Ledor Wador
Gaby Schrijver-Dreese verzorgt samen met Daniel Lipsius het kinderonderwijs van Beit Ha'Chidush. We werken met de methodes “Hoi, ik lees Ivriet” en “Hoi, ik schrijf Ivriet”, waarmee de kinderen een woordenschat opbouwen van circa 200 woorden. Daarnaast is er ook aandacht voor de joodse Feestdagen en andere relevante kennis.
De lessen vinden plaats op twintig zondagochtenden, gemiddeld eens in de twee weken, uitgezonderd de schoolvakanties.
De lessen worden tot het eind van het schooljaar via Zoom gegeven.
Mocht je je kind willen inschrijven of meer informatie nodig hebben, mail dan naar ledorwador@beithachidush.nl.
|
|
Simches en Tzores
Onlangs is Vivian Bonino bevallen van haar dochter: Aurora Paola Bonino. BHC verwelkomt haar nieuwste en jongste lid uiteraard van harte en feliciteert Vivian.
Deel het
Soms gebeurt er iets. Iets moois, zoals een geboorte of een bereikte mijlpaal.
Soms iets verdrietigs, zoals het verlies van een dierbare.
Deel het. Laat het weten.
Dat geeft ons de kans te delen in je vreugde, een arm om je schouders te slaan of een gebed voor je te zeggen. Ook dat is ‘kehilla’. Juíst dat is ‘kehilla’.
|
|
|
|
|
