|
Een maandelijkse dosis inspiratie uit onze adviespraktijk
|
|
Beste geïnteresseerde,
De financiële beurs. Het klimaat. De samenleving. Allemaal kunnen ze onder invloed van geleidelijke veranderingen abrupt uit hun eigenwicht gebracht worden, om vervolgens weer naar een nieuwe balans te zoeken. Een kantelpunt, dat niemand aan ziet komen maar achteraf zonneklaar is. Of zoals dit artikel in NRC Handelsblad het mooi verwoordt:
In de achteruitkijkspiegel is het helder. Voor de voorruit hangt mist ☁️
De onderhuidse bewegingen die vooraf gaan aan zo'n kantelpunt, houden wij bij Thaesis al lang in de gaten. Maatschappelijke trends die weliswaar op de achtergrond spelen, maar die van grote invloed zijn op veranderingen. Iets wat zeker niet altijd negatief is - #Metoo en #Blacklivesmatter zijn mooie voorbeelden die voor een kantelpunt zorgen. ✊ Ook de coronacrisis kan - ondanks het niet te relativeren persoonlijk leed van velen - nog steeds een kantelpunt worden voor een duurzamere, gelijkere wereld.
In de huidige coronacrisis spelen er verschillende maatschappelijke trends op de achtergrond. In deze nieuwsbrief lichten we er een paar uit:
- Sociale media als primaire nieuwsbron
- Een felle roep om gelijkheid
- We worden steeds afhankelijker van grote farmaceuten
- Een sterke overheid die bedrijven helpt
Benieuwd naar alle maatschappelijke trends die we zien tijdens de coronacrisis? Je vindt ze hier.
Met inspirerende groet,
Ouke Arts
Partner bij Thaesis
|
|
Sociale media als nieuwsbron: waarom filterbubbels ons verder uit elkaar drijven
|
|
Wat slechts 16 jaar (!) geleden begon als een leuke manier om te zien wat je vrienden en familie bezighield, is inmiddels uitgegroeid tot een meerkoppig monster dat de democratie van de 21ste eeuw bedreigt. Dat is de boodschap van de Netflix-documentaire The Social Dilemma, waarin oud-medewerkers van sociale media als Facebook, Twitter en Instagram vertellen hoe hun werk onbedoeld de wereld heeft veranderd.
Een van de maatschappelijke trends is het gebruik van social media als nieuwsbron. Uit een grootschalig onderzoek van Nu.nl bleek vorig jaar weliswaar dat veel mensen nieuws op sociale media niet geloofwaardig achtten, maar het coronavirus heeft ons verder in onze filterbubbel gedrukt. De vraag is wat dat betekent voor onze informatieconsumptie en de betrouwbaarheid daarvan.
De opkomst van de filterbubbel wordt sussend weleens vergeleken met de verzuiling van de jaren 60, maar niets is minder waar, schrijft De Volskrant. Zij stellen dat filterbubbels veel erger zijn.
- Waar mensen vroeger in een zuil geboren werden en daardoor een bepaalde mening ontwikkelden, is dat bij een filterbubbel precies andersom: eerst is er de mening, daarna de bubbel.
- Vroeger zat men 'van wieg tot graf' in een bepaalde zuil, nu zijn opvattingen in filterbubbels vluchtig en lang niet altijd onderbouwd.
- Door het gebrek aan formele leiders, is iedereen in de huidige filterbubbels de baas van zijn eigen gelijk.
- Ging het vroeger in de zuilen om gezag en gehoorzaamheid, tegenwoordig wordt gezag per definitie betwist en verzet eigenzinnigheid zich tegen gehoorzaamheid. Bovendien wordt kritiek op een algemeen verschijnsel hoogst persoonlijk opgevat.
Al met al leveren deze filterbubbels een samenleving op waar groepen steeds verder van elkaar af en tegenover elkaar komen te staan. De bubbel zelf blijkt vaak het domein van prikkelbare, ongeduldige mensen met vragen die zij het liefst zélf beantwoorden.
|
|
Vorige pandemieën verkleinden de ongelijkheid, maar corona vergroot deze juist
|
|
Historisch gezien hebben pandemieën de ongelijkheid vaak verkleind. In de pestepidemie van de 14de eeuw vielen zoveel doden, dat de overblijvende landarbeiders meer onderhandelingsmacht hadden. Ook de Spaanse griep van een eeuw geleden – vooral dodelijk onder jonge mensen – leidde tot hogere lonen. Zal dat patroon zich herhalen in de huidige pandemie?
Het Centraal Planbureau is bang van niet. Sterker nog - zij achten de kans groot dat de ongelijkheid op de korte én lange termijn toeneemt. De samenhang tussen sociaaleconomische status en gezondheid speelt daarbij een grote rol: mensen met een slechtere gezondheid lopen een groter risico om ziek te worden. Dat risico wordt versterkt doordat lageropgeleiden vaker beroepen hebben waarbij thuiswerken niet mogelijk is. Daarnaast zijn het de flexwerkers en ZZP'ers die nu als eerst op straat gezet worden. Zij hebben vaak weinig buffers om op terug te vallen.
Maar ook op lange termijn speelt de huidige pandemie ongelijkheid in de kaart. Thuisonderwijs is bovendien een stuk lastiger voor wie klein woont, minder digitale leermiddelen of lager opgeleide ouders heeft. Kinderen van goedopgeleide ouders hebben daardoor nu al betere kansen op een betere schoolcarrière en daarmee op een goed inkomen.
👉 Ouke Arts, partner Thaesis: 'Niet iedereens startpositie is gelijk, maar iedereen zou wel gelijke kansen moeten krijgen op de best mogelijke opleiding. Bij Thaesis werken wij aan strategieën voor onderwijsinstellingen die gericht zijn op het creëren van gelijke kansen. Want hoewel er een heleboel externe factoren zijn die het bemoeilijken, kunnen bestuurder en directeuren een bewuste keuze maken voor hun streven naar gelijkheid.'
|
|
Hoe de farmaceutische industrie (voor even) veranderde door de coronacrisis
|
|
Terwijl de lockdownteugels wederom strenger worden aangetrokken, kijkt de wereld reikhalsend uit naar een vaccin tegen het coronavirus. Sinds maart werken verschillende labs wereldwijd aan hét middel dat ons weer samen kan laten komen. Uit meer dan 300 labs die begonnen aan onderzoek, zitten nu negen vaccins in de laatste testfase.
Opvallend is dat de farmaceutische industrie zich daarin anders gedraagt dan we gewend zijn. Moest er begin maart nog gedreigd worden met een interventie van de Europese Commissie om farmareus Roche recepten openbaar te laten maken om meer te kunnen testen, inmiddels is beloofd om het uiteindelijke vaccin tegen kostprijs te verkopen (zolang de pandemie duurt).
Ook de overheid laat zich (deels) van haar beste kant zien door op Europees niveau de krachten te bundelen met armere landen, om te zorgen dat de beschikbare vaccins voor iedereen beschikbaar zijn. Critici vrezen voor een herhaling van de geschiedenis van eerdere epidemieën als hiv/aids of de Mexicaanse griep, toen armere landen pas veel later een medicijn of vaccin in handen kregen.
De vraag is hoelang deze liefdevolle instelling bij de farmaceutische industrie blijft. 'Reputatie is belangrijk, en die kunnen we nu verbeteren', stelde een vertegenwoordiger van farmaceut Pfizer in De Volkskrant. Enig moreel besef over eerder gedrag valt er uit die quote niet af te lezen. Tegelijkertijd handelen rijke landen deels uit eigenbelang. Als we iets hebben geleerd van het huidige virus, is dat het geen landgrenzen respecteert. Het vaccineren van de bevolkingen van arme landen beschermt ook de eigen bevolkingen.
|
|
Wat wordt de rol van een sterke overheid?
|
|
De overheid lijkt van eerdere crisisfouten geleerd te hebben. Stond de financiële crisis vooral in het teken van bezuinigen, deze keer wordt alles op alles gezet om eenzelfde situatie te voorkomen. Miljarden worden gestoken in het draaiende houden van de economie in de coronacrisis. 💪 Nu én voor de toekomst.
Want naast alle noodpakketten, zijn er miljarden voor innovaties beschikbaar die bedrijven moeten helpen om zich te blijven ontwikkelen in tijden van crisis. Maar wat kan de overheid daarvoor verwachten? Is het de gulle suikeroom of kan er daadwerkelijk iets veranderd worden als geldschieter? In het FD worden verschillende rollen besproken.
- Investeerder ▶︎ Aan de hand van technologieën die nodig zijn voor de komende decennia, investeert de overheid. Geen topsectorbeleid, maar vanuit een maatschappelijke missie kijken naar kansen.
- Regisseur ▶︎ Op belangrijke onderwerpen kan de overheid de standaard zetten en centrale regie regelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan om- en bijscholing, bepalend voor de weerbaarheid van de Nederlandse economie.
- Eisensteller ▶︎ Wie betaalt, die bepaalt. De overheid kan door het veranderen van wetten zorgen dat de economie samen met het bedrijfsleven overeind gehouden wordt. Nu is het bijvoorbeeld zo dat reorganiserende bedrijven vaak geld meegeven aan medewerkers voor om- of bijscholing. Maar als de nieuwe werkgevers vooral daarvan profiteren, zouden zij ook (deels) kunnen bijdragen.
|
|
Artikelen die ons verder over de toekomst na lieten denken
|
|
|
#1• Wat doe je als je boos bent, omdat Booking.com als miljardenbedrijf staatssteun aanvraagt en zijn geld op een onzuivere manier verdient? 💡 Dan richt je een bedrijf op dat het anders doet, bewijst Niels Meijsen met BeterBoeken.nl (VPRO, 🕒: 3 minuten)
#2• Lokale eigenheid staat centraal voor zelfbouwers en architecten die met kleine woon- en werkprojecten proberen te voorkomen dat Amsterdam een verdere aaneenschakeling wordt van hoge woontorens, hippe kantoren en dure hotels. (De Groene Amsterdammer, 🕒: 22 minuten)
#3• 🗺 Op de kaarten van Carlijn Kingma geen landen en wegen, bergen en rivieren. Je ziet er ideeën die, als je ze naast elkaar ziet, nieuwe inzichten opleveren. Samen met Rutger Bregman ontwierp Kingma een kaart over hoe de mens alleen door samenwerking kan overleven (De Correspondent, 🕒: 20 minuten)
#4• Met het uitbreken van corona brak ook een infodemie uit. Complotdenkers van de oude stempel smelten online samen met hippe influencers met een miljoenenbereik, blijkt uit onderzoek van De Groene Amsterdammer (🕒: 20 minuten)
#5• De pandemie biedt de kans om een duurzamer en inclusiever economisch systeem te bouwen. Topeconoom Mariana Mazzucato vraagt zich af of overheden die kans gaan grijpen (Foreign Affairs, 🕒 : 20 minuten)
|
|
Dat was het voor deze editie van TRNDR Monthly.
Iedere maand publiceren we vanuit ons adviesbureau een nieuwe editie waarin we inspiratie rondom strategie, organisatie en innovatie delen. Hier lees je de vorige edities.
Als je deze artikelselectie waardevol vindt, voel je dan vrij om de nieuwsbrief door te sturen naar andere mogelijk geïnteresseerden.
Kreeg je deze nieuwsbrief doorgestuurd en vond je het interessant?
|
|
Tot de volgende editie!
Team Thaesis
|
|
|
|
