σήμερα θα σας γράψω κυρίως τρία πράγματα: για τις γυναίκες, για 80 βιβλία και για έναν ποδοσφαιρικό αγώνα που έγινε το 1994.
αλλά πρώτα, μια εισαγωγή

η αλήθεια είναι ότι δεν είμαι ειδικός σε τίποτε. Τα πράγματα που δεν γνωρίζω καθόλου είναι πάρα πολλά. Τα πράγματα που γνωρίζω καλά είναι ελάχιστα. Τα πράγματα, όμως, που γνωρίζω μέτρια, είναι περισσότερα από τους κόκκους της άμμου. Στο σύμπαν. 

Τα τελευταία έξι χρόνια στη διαΝΕΟσις έχουμε κάνει δεκάδες έρευνες για πολλά σημαντικά και, ενίοτε, εξαιρετικά περίπλοκα και τεχνικά θέματα. Ειδικοί κάθονται και τις γράφουν, αφού έχουν μελετήσει τη βιβλιογραφία, έχουν κάνει πρωτογενή έρευνα και έχουν σκεφτεί και δουλέψει πάνω στα θέματα για μήνες. Το αποτέλεσμα που προκύπτει, εκθέσεις που ενίοτε εκτείνονται σε εκατοντάδες σελίδες, εγώ πρέπει να τις διαβάσω και να τις καταλάβω και, ενίοτε, να τις μάθω και απ' έξω, καθότι μέρος της δουλειάς μου είναι να τις εκλαϊκεύσω και να τις συνοψίσω και να επιλέξω τα βασικά μηνύματα που θα πούμε στον κόσμο, και να μιλήσω γι'αυτές σε άλλους. Κατά συνέπεια σε αυτό το διάστημα έχω καταπιαστεί με μια σειρά από τέτοια περίπλοκα πράγματα και, στο τέλος, βάζοντας τα όλα κάτω και κοιτάζοντάς τα συνδυαστικά, έχω καταλήξει σε κάποια συμπεράσματα. Πολλά από αυτά τα συμπεράσματα σας τα γράφω ενίοτε στην Καθημερινή και αλλού. Κάποια τα επαναλαμβάνω ξανά και ξανά σε άρθρα, εκδηλώσεις, ομιλίες και εμφανίσεις στα ΜΜΕ. Κυρίως συμπεράσματα που ξεφεύγουν λίγο από αυτά που συζητιούνται ευρέως στο δημόσιο διάλογο, ή που καταρρίπτουν κάποιους ευρύτατα διαδεδομένους μύθους. 

Ένα τέτοιο θέμα είναι το δημογραφικό, και τα συμπεράσματά μου για το θέμα πιο πρόσφατα τα έγραψα εκεί. Αν πάτε να το διαβάσετε επιστρέψτε μετά εδώ, γιατί κοντεύω στο θέμα μου και το λόγο που σας τα γράφω όλα αυτά εδώ. 

Το λοιπόν, σε χώρες όπως η Ελλάδα το δημογραφικό "πρόβλημα" έχει να κάνει κυρίως με τη μείωση του ενεργού εργατικού δυναμικού και λιγότερο με άλλους λόγους που φαντάζονται άνθρωποι που θα ήθελαν να μπορούν να πουν στους άλλους ανθρώπους πώς να ζουν. Και η μείωση του ενεργού εργατικού δυναμικού σήμερα αντιμετωπίζεται μόνο με δύο τρόπους: είτε φέρνοντας στη χώρα εργατικά χέρια απ' έξω (drained brains και μετανάστες) είτε βάζοντας κόσμο από το ανενεργό εργατικό δυναμικό να δουλέψει. 

Και πλησιάζουμε στο δια ταύτα. Ετοιμάστε τα ηλεκτρονικά πορτοφόλια σας. 

Στην Ελλάδα υπάρχουν δύο πολύ μεγάλες κατηγορίες του πληθυσμού που θα μπορούσαν να είναι σε μεγαλύτερα ποσοστά στο ενεργό εργατικό δυναμικό, αλλά δεν είναι: οι νέοι και οι γυναίκες. Μάλιστα, έχουμε από τα χαμηλότερα ποσοστά συμμετοχής των νέων στην αγορά εργασίας στην Ευρώπη. Και δεν μιλάμε για τους ανέργους -μιλάμε για τους νέους που είναι εκτός αγοράς, ούτε έχουν δουλειά ούτε ψάχνουν, κυρίως επειδή πολύ μεγάλο ποσοστό των νέων Ελλήνων σπουδάζουν για πολλά χρόνια. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Το δικό μας θέμα είναι η άλλη κατηγορία, και το πρώτο πράγμα που θέλω να σας πω εδώ σήμερα: 

πρέπει να βοηθήσουμε περισσότερες γυναίκες για να αρχίσουν να δουλεύουν 

αυτό είναι ένα από τα βασικά πράγματα που έχω μάθει διαβάζοντας και μελετώντας τα τελευταία έξι χρόνια. Μια από τις πιο άμεσες και επιτακτικές ανάγκες της χώρας είναι να μπουν στην αγορά εργασίας άμεσα όσο το δυνατό περισσότερες γυναίκες. Αυτό έγραφα στο άρθρο της Καθημερινής: 

"Η χώρα μας είναι τελευταία στην Ε.Ε. στη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας: μόλις το 44,5% των γυναικών σε ηλικία εργάσιμη εργάζονται. Μολονότι έχουμε καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό (περισσότερες γυναίκες βγαίνουν από τα πανεπιστήμια), ελάχιστες γυναίκες δουλεύουν. Το απλούστερο, σημαντικότερο και πιο άμεσο μέτρο που πρέπει να πάρουμε, λοιπόν, είναι αυτό: στήριξη και κίνητρα για να μπουν περισσότερες γυναίκες στην αγορά εργασίας, για να στηριχθούν τα εργασιακά τους δικαιώματα και για να εξασφαλιστεί το ότι η τεκνοποίηση δεν θα αποτελεί εμπόδιο για την εργασιακή τους ασφάλεια και εξέλιξη". 

Και έτσι φτάνουμε στο πρώτο θέμα μας για σήμερα: 

Είμαι μέλος στο advisory board* ενός μη-κερδοσκοπικού οργανισμού που λέγεται Women on Top. To Women on Top ξεκίνησε το 2012 ως ένα μικρό Facebook group, που στόχο είχε να φέρνει σε επαφή γυναίκες που χρειάζονταν συμβουλές και καθοδήγηση στα επαγγελματικά τους θέματα (από το τι να σπουδάσουν, ή πώς να διαχειριστούν ένα ανδροκρατούμενο εργασιακό περιβάλλον, μέχρι το πώς να αλλάξουν καριέρα στα 45), με έμπειρα στελέχη και εργαζόμενες σε διάφορους κλάδους, που μπορούσαν να τους προσφέρουν πρακτικές συμβουλές και υποστήριξη εθελοτικά. Οκτώ χρόνια μετά έχει γίνει ο πιο δραστήριος μη-κερδοσκοπικός οργανισμός για την επαγγελματική ενδυνάμωση των γυναικών στην Ελλάδα, με ένα δίκτυο 450 μεντόρων και πολυάριθμες άλλες δράσεις (σεμινάρια, εκπαιδεύσεις, εκδηλώσεις κλπ) σε επιχειρήσεις και σε συνεργασία με θεσμούς και άλλους οργανισμούς. Κάνουν λοιπόν ακριβώς αυτό που χρειάζεται σήμερα η οικονομία: βοηθούν περισσότερες γυναίκες να μπουν και να μείνουν στην αγορά εργασίας με επιτυχία. Αλλά αυτό πρέπει να γίνει σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. 

Τώρα, καθώς και τα αιτήματα για mentoring και υποστήριξη έχουν αυξηθεί πάρα πολύ, θέλουν να αναπτύξουν μια online πλατφόρμα που θα συνδέει γυναίκες με μέντορες αυτόματα, ώστε να μπορούν να εξυπηρετηθούν πολύ περισσότερες. Έχουν ξεκινήσει μια καμπάνια crowdfunding για να υποστηρίξει το έργο, για την οποία μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα -και να συνεισφέρετε, αν μπορείτε και θέλετε- εδώ.

Αυτό ήταν το πρώτο.
 

πάμε τώρα να δούμε πώς μοιάζουν 80 βιβλία απλωμένα στο πάτωμα

αύριο στην Καθημερινή

γράφω για τις πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται για να λυθεί ένα πρόβλημα οι οποίες, όμως, αν δεν έχουν σχεδιαστεί σωστά, μπορεί να προκαλούν άλλα, μεγαλύτερα προβλήματα. Ή, τουλάχιστον, αυτό είναι το μήνυμα που ήθελα να περάσω με αυτό το κείμενο. Δεν ξέρω αν τα κατάφερα. Βλέπετε, το κείμενο αυτό περιλαμβάνει στο μεγαλύτερο μέρος της έκτασής του την αναλυτική περιγραφή της εξέλιξης ενός ποδοσφαιρικού αγώνα που συνέβη το 1994. Βγήκε εντελώς ασυνήθιστο, σαν θρασύ πείραμα. Μπορεί κάποιους να ξενίσει. 

Ολόκληρο το άρθρο θα ανέβει το Σαββατόβραδο εκεί, και βέβαια μπορείτε να το βρείτε και στο χάρτινο φύλλο στα περίπτερα, αλλά σκέφτηκα, αν σας ενδιαφέρει, να σας γράψω ολόκληρη την ποδοσφαιρική ιστορία εδώ. Τη σύνδεση με το θέμα του άρθρου, καθώς και μια άλλη παράγραφο με μια ιστορία για ένα σπίτι με μια μεταλλική κατασκευή για έναν ηλικακό θερμοσίφωνα (σας λέω, είναι πειραματικό άρθρο, εντελώς αλλοπρόσαλλο) θα τα δείτε στην εφημερίδα, αλλά τώρα καθίστε αναπαυτικά και διαβάστε τι συνέβη έναν κρύο Γενάρη, 27 χρόνια πριν, στο Εθνικό Στάδιο του Σεν Μισέλ: 
 

Σεν Μισέλ, Μπαρμπάντος, 27 Ιανουαρίου 1994
⚽ Μπαρμπάντος - Γρενάδα  ⚽

Τα Μπαρμπάντος υποδέχονταν τη Γρενάδα.

Οι δύο ομάδες έπαιζαν στο πρώτο γκρουπ των προκριματικών για το Κύπελλο Καραϊβικής, με στόχο την πρόκριση στην τελική φάση.

Ήταν 27 Ιανουαρίου του 1994. Μια μέρα που θα γραφόταν στην ιστορία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου με γράμματα ανεξίτηλα και μαύρα. 

Γράφω την ιστορία λίγο διαφορετικά από ό,τι στο άρθρο, όπου μέτραγα τις λέξεις για να χωρέσει. Εδώ χωράνε όσα γράμματα θέλω, μπορώ να γράψω και λέξεις όπως "δραπανοκατσάβιδο", ας πούμε, δε με εμποδίζει τίποτε. Αξολότλ. Σπανοβαγγελοδημήτρης Νικόλαος. 

Τα Μπαρμπάντος χρειαζόταν οπωσδήποτε νίκη με διαφορά δύο γκολ για να προκριθούν. Με οποιοδήποτε άλλο αποτέλεσμα, θα προκρινόταν η Γρενάδα. 

Τώρα προσέξτε: στο συγκεκριμένο τουρνουά είχε μπει ο κανόνας του "χρυσού γκολ", ένας παλιός, όχι πολύ δημοφιλής τρόπος να προκύπτει νικητής σε νοκ-άουτ αγώνες. Σύμφωνα με αυτόν, όταν ένας αγώνας καταλήγει σε ισοπαλία ακολουθεί παράταση, και η πρώτη ομάδα που σκοράρει στην παράταση κερδίζει αυτόματα και τον αγώνα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, οι διοργανωτές είχαν υιοθετήσει μια περίεργη παραλλαγή: μετά από την ισοπαλία, η πρώτη ομάδα που θα έβαζε γκολ στην παράταση θα κέρδιζε τον αγώνα, αλλά η νίκη της θα καταγραφόταν ως νίκη με δύο γκολ διαφορά. Όχι με ένα. Κάποιος έτσι το σκέφτηκε.

Οι συνέπειες ήταν δραματικές. 

Όλα πήγαιναν φυσιολογικά μέχρι το 83ο λεπτό της συνάντησης. Τα Μπαρμπάντος είχαν βάλει δύο γκολ, προηγούνταν με 2-0 και άρα είχαν το αποτέλεσμα που χρειάζονταν για να προκριθούν. Τότε, όμως, συνέβη κάτι άλλο: η Γρενάδα σκόραρε, και το σκορ έγινε 2-1. Τα Μπαρμπάντος με αυτό το σκορ έχαναν την πρόκριση. Προσπάθησαν για λίγο να βάλουν ένα τρίτο γκολ αλλά, καθώς η Γρενάδα είχε ταμπουρωθεί στην άμυνα, στο 87ο λεπτό δοκίμασαν μιαν άλλη στρατηγική: έβαλαν επίτηδες αυτογκόλ. Έτσι το σκορ έγινε 2-2. Καθώς ήταν δύσκολο να βάλουν γκολ στα λίγα λεπτά που απέμεναν, επέλεξαν να πάνε το παιχνίδι στην παράσταση και να δοκιμάσουν να βάλουν τότε το διπλό "χρυσό γκολ", που θα τους έδινε τη διαφορά που χρειάζονταν. 

Τα τελευταία τρία λεπτά της κανονικής διάρκειας που ακολούθησαν ήταν τα πιο περίεργα στην ιστορία του ποδοσφαίρου.

Γιατί οι παίκτες της Γρενάδας ξάφνου συνειδητοποίησαν ότι θα μπορούσαν να προκριθούν, μεν, βάζοντας ένα τελευταίο γκολ στους αντιπάλους τους για να κερδίσουν το παιχνίδι, αλλά επιπλέον ότι μπορούσαν να προκριθούν βάζοντας αυτογκόλ, ώστε να χάσουν μόνο με ένα γκολ διαφορά.

Οπότε σε αυτά, τα τελευταία λεπτά, η μία ομάδα στο γήπεδο προσπαθούσε να βάλει γκολ σε οποιοδήποτε από τα δύο τέρματα, ενώ ή άλλη προσπαθούσε να αμυνθεί και στα δύο.  

<εδώ στο άρθρο μπαίνει μια μικρή παράγραφος που συνδέει αυτή την ιστορία με το θέμα μου. Βεβαίως, φοβάμαι ότι μέχρι αυτό το σημείο η ιστορία αυτή, τόσο υπέροχη και αναπάντεχη, έχει καταπιεί τελείως το θέμα μου. Έχει γίνει το θέμα μου> 

<αλλά πώς τελειώνει η ιστορία;> 

Τα Μπαρμπάντος τελικα κατόρθωσαν να υπερασπίσουν και τις δύο εστίες για εκείνα τα μαρτυρικά τρία λεπτά, και να βάλουν και το “χρυσό γκολ” στην παράταση και να προκριθούν.

Στο τελικό τουρνουά για το Κύπελλο Καραϊβικής αποκλείστηκαν στη φάση των ομίλων.

Η συγκεκριμένη παραλλαγή του κανόνα του “χρυσού γκολ” δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ ξανά σε αγώνα ποδοσφαίρου. 

το βιβλίο του μήνα στο Bookworm

άντε τέλος, πάμε για μερικά λινξ

Μια φανταστική ιδέα: τα υποπροϊόντα του ζαχαροκάλαμου (αυτό που μένει όταν το ξεζουμίσεις από τη ζάχαρη) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή ανθεκτικών βιοδιασπώμενων ποτηριών για καφέ. Τέτοιες λύσεις θα μας σώσουν, τελικά, φρονώ. Αν σωθούμε δηλαδή.   

Τα καλύτερα βιβλία της χρονιάς, σύμφωνα με τον Economist. 

Δύο κορωνοκείμενα από μια από τις πιο αξιόπιστες και ψύχραιμες φωνές μέσα στο χάος, της τουρκάλας (κι άλλη τουρκάλα!) καθηγήτριας Ζαϊνέπ Τουφεξή. Το ένα αναλύει μια εξαιρετικά λεπτομερή έρευνα από τη Νότια Κορέα για το πώς μεταδίδεται ο ιός σε εσωτερικούς χώρους. Καταλήγει στα συμπεράσματα που φαντάζεστε. Με αυτά που ξέρουμε πια, είναι δυστυχώς ξεκάθαρο ότι κανένας λογικός άνθρωπος δεν θα πρέπει να ξαναμπεί σε κλειστά εστιατόρια ή μπαρ μέχρι το τέλος της πανδημίας. Το άλλο άρθρο λέει την ιστορία του Κινέζου επιστήμονα που, αψηφώντας πιθανές συνέπειες, αφού κατέγραψε την αλληλουχία του DNA του κορωνοϊού στις 10 Ιανουαρίου κιόλας, την έστειλε αμέσως για δημοσίευση δωρεάν και δημόσια. Μόλις λίγες ημέρες μετά είχαν σχεδιαστεί τα πρώτα εμβόλια, τα οποία τώρα έχουν φτάσει να αιτηθούν άδειας διάθεσης στην αγορά από τους αρμόδιους οργανισμούς. 

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει μια ιδέα για ένα νεό "Bauhaus", ένα νέο αρχιτεκτονικό κίνημα που θα γεννηθεί με αφορμή τις ενεργειακές αναβαθμίσεις που θα χρειαστούν σταδιακά όλα ή σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά κτίρια (αν είναι να πετύχουμε το στόχο του 2050). Το φαντάζεται σα μια κοινή ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ταυτότητα, περίπου, κι αυτή είναι μια ιδέα που μου γεννά σκεπτικισμό και σηκωμένα φρύδια. Πού θα κολλήσει η τιμημένη, κακάσχημη κι αποτελεσματική ελληνική πολυκατοικία με τα βουλεβάρτα του Παρισιού και τα κανάλια της Βενετίας, τι σόι ενεργειακές μετατροπές μπορούν να δώσουν ενιαία ταυτότητα στην φανταχτερή ποικιλομορφία της Ευρώπης, τη σφυρηλατημένη μέσα στις χιλιετίες; 

Εν τω μεταξύ, μονόλιθοι εμφανίζονται (και βανδαλίζονται) κι εξαφανίζονται ανά τον κόσμο.