|
|
december 2020 - Van de redactie -
In deze aanloop naar Chanoeka, waarin de dagen korter worden en de nachten lengen, wordt langzaam een lichtpuntje zichtbaar en de omtrek van een mogelijk einde aan deze Corona-crisis, die onze wereld al zo lang in zijn greep houdt, tekent zich af. We zullen het zeker nog maanden moeten volhouden zonder onze Uil, maar nu de vaccins onderweg zijn, weten we in ieder geval zeker dat we terug zullen keren naar de oude situatie.
Onze kehilla was er overigens niet minder actief om: zo hield de orthodoxe "huisrabbijn" Gedaliah Gurfein een mooie sjioer met de titel "Rollover Beethoven", sprak rabbijn Navah-Tehila Livingstone over Joodse muziek en gaf dr. Bart Wallet een zeer actuele lezing over antisemitisme, precies toen duidelijk werd dat antisemitisme zelfs in een grote politieke partij weer gemeengoed werd. Los daarvan werden onze Zoom diensten deze maand weer druk bezocht.
In deze editie treft u vanzelfsprekend de vaste column van onze rabbijn Tamarah Benima aan, een mooie bijdrage over de Hebreeuwse letter Wav van Marcella Levie en de vertaling van een goed op Chanoeka te betrekken gedicht van Dylan Thomas. Vanzelfsprekend ziet de inclusiviteit die zo kenmerkend is voor Beit Ha'Chidush ook toe op toegankelijkheid voor minder validen. Vandaar dat Emmy van Swaaij een stuk schreef over gebarentaal voor dove Joden. Deze en nog veel andere artikelen treft u aan in deze rijk gevulde Chidushim.
Is er iets dat raakvlakken heeft met het Jodendom en dat je de moeite waard vindt om onder de aandacht te brengen van het lezerspubliek van de Chidushim? Schrijf er wat over op en stuur het naar secretariaat@beithachidush.nl. Of het nou een film, een boek, een serie, een internet-link of iets anders is: het is altijd leuk om elkaar daarover te vertellen.
Bleib gesund
|
|
Agenda
Z-joeldiensten: virtuele synagoge-diensten via Zoom (scroll down for English)
Nu gewone diensten in de Uilenburgersjoel niet mogelijk zijn, is BHC gestart met wekelijks verzorgde virtuele diensten. Het ligt in de verwachting dat deze Zoom-diensten nog maanden de gewone zullen vervangen.
4 december: Kabbalat Sjabbat.
Parasja: Wa-jisjlach
Leiding: rabbijn Tamarah Benima
Chazzan: Jelle Zijlstra
11 december: Kabbalat Sjabbat Viering van 25 jaar Beit Ha'Chidush
Parasja: Wa-jesjèv
Leiding: rabbijn Tamarah Benima
Chazzanim: Anneloes ter Horst, Jessica Hennis, Myriam Lipovsky, Jelle Zijlstra, Alexander de Vries
18 december: 21:00-22:00 Chanoeka viering
Nadere details volgen nog in Reshet en per e-mail.
19 december: Sjachariet
Parasja: Mi-qets
Leiding: rabbijn Tamarah Benima
Chazzaniet: Jessica Hennis
25 december: Kabbalat Sjabbat
Parasja: Wa-jiggasj
Leiding: Marcella Levie
Chazzaniet: Jessica Hennis
De Kabbalat zjabbat / Vrijdagavonddiensten zijn van 18.45 uur tot 19.45 uur. Als je de Zoom link wilt om toegang te hebben tot de online dienst, mail naar secretariaat@beithachidush.nl. Als je vriend of lid bent, kan je deze link ook terugvinden op Reshet, ons intranet.
De zoom-diensten worden onder meer bijgewoond door leden van de Progressief-Joodse Gemeente Noord-Nederland (‘Zuidlaren’). Tamarah Benima is rabbijn van deze kehilla. De relatie tussen de beide kehillot dateert uit de tijd van rabbijn Elisa Klapheck.
Voorbereiding
• Er worden Sjabbatkaarsen aangestoken tijdens de Kabbalat Sjabbat/vrijdagavond-dienst. Als je dat tegelijkertijd wilt doen, zet dan jouw eigen Sjabbatkaarsen klaar. Vergeet de lucifers niet.
• Zet voor de kiddoesj de (kiddoesj) wijn en glas/glazen klaar.
• Zet voor de motzi het brood klaar. Mét het zout.
Z-hul-services: virtual synagogue services on Zoom
In these special times when gathering physically in the Uilenburger shul is not possible, BHC has started virtual services. They are taking place every week.
The virtual services will most probably replace the services in the Uil for several months.
December 4th: Kabbalat Shabbat. service for both children and grown ups. With joyful Shabbat music and a story.
Parasja: Va-yishlach
Led by: rabbi Tamarah Benima
Chazan: Jelle Zijlstra
December 11th Kabbalat Shabbat. Celebration of 25 years Beit Ha'Chidush
Parasha: Va-yeishev
Led by: rabbi Tamarah Benima
Chazanim: Anneloes ter Horst, Jessica Hennis, Myriam Lipovsky, Jelle Zijlstra, Alexander de Vries
December 18th 21:00-22:00 Chanukkah
More details will follow on Reshet and by e-mail.
December 19th:
Parasha: Mikkeitz
Led by: rabbi Tamarah Benima
Chazaneet: Jessica Hennis
December 25th: Kabbalat Shabbat
Parasha: Va-yiggash
Led by: Marcella Levie
Chazaneet: Jessica Hennis
The Kabbalat zjabbat / Friday night service will take place between 18:45 - 19:45 pm. If you want the Zoom link to have access to the service, send a message to secretariaat@beithachidush.nl. If you're a member or friend, you can also find the Zoom link on Reshet, our intranet.
|
|
Havdala
De Sjabbat afsluiten en de nieuwe week goed beginnen, doen we met de havdala-ceremonie. via Zoom doen we die gezamenlijk.
BHC Havdala-tijd in december 2020:
5 december - 17:18
12 december - 17:17
19 december - 17:19
26 december - 17:29
Havdalah
Closing the Shabbat and properly starting the week ahead of us is done with a joint Havdalah ceremony via Zoom.
BHC Havdalah times in December 2020:
December 5th - 17:18
December 12th - 17:17
December 19th - 17:19
December 26th - 17:29
|
|
Siddoerim
(scroll down for English)
Tijdens de virtuele diensten worden de pagina-nummers van onze siddoer (gebedenboek) op het scherm geprojecteerd.
BHC-siddoer
Niet iedereen die deelneemt aan de virtuele diensten heeft thuis een siddoer (gebedenboek). Nieuwe BHC-siddoeriem zijn niet meer in voorraad. Wie echter een van de gebruikte siddoeriem wil lenen die nu nog in de Uilenburgersjoel liggen, kan dat laten weten. Dan worden zij gehaald. Contact daarvoor: secretariaat@beithachidush.nl. Wie een digitale versie wil gebruiken, kan deze hier downloaden
Siddurim
During the virtual services the pages numbers of our prayerbook are projected on the screen.
BHC-siddur
Not everybody who partakes in the virtual services has a siddur (prayerbook) at home. New BHC-siddurim are not in stock anymore, unfortunately. But, whoever wants to use a BHC-siddur, can download a digital version here
|
|
Van de Rabbijn:
Onbeperkt licht
Dubbel feest, deze maand. Een echt jubileum: 25 jaar Beit Ha’Chidush plus Chanoeka, het jaarlijks terugkerende feest van overwinning op de vijanden. Het echte jubileumfeest – echt in de zin van fysiek met elkaar feestvieren - is voor de post-coronatijd, maar wat in het vat zit verzuurt niet, zoals de uitdrukking luidt. Wat er wel is, is de zeer speciale jubileumdienst. Beit Ha’Chidush is goed in speciale feesten; we worden ook steeds beter in speciale diensten. Het is niet niks: een kwart eeuw. Voor hetzelfde geld had BHC al lang niet meer bestaan. Er zijn zoveel zaken waarover verschil van inzicht bestaat (en heeft bestaan). Hoe daar mee om te gaan. Vaak hing het bestaan van Beit Ha’Chidush aan een zijden draadje. Wat bleef, was de spirit – waar BHC voor staat is te belangrijk om uit de handen te laten vallen. Sommigen (velen, zelfs) kozen ervoor weg te gaan, anderen kozen ervoor te blijven en de rode draad vast te houden. De rode draad: een kehilla die aan mensen een thuis biedt.
Het grote thuis – de Tweede Tempel – zijn we 1950 jaar geleden kwijtgeraakt. 1950 = 78 x 25. Het jubileum van BHC geeft een maat om ons een voorstelling te maken van de periode tussen de vernietiging van de Tempel in het jaar 70 en onze tijd. Zó lang wordt het verlangen naar een plek waar de Sjechina, de Aanwezigheid van de Eeuwige, door iedereen voelbaar is al levend gehouden. Zelfs al wensen we zelf helemaal niet de terugkeer van dierenoffers (offers van graan, vruchten en brood is een ander verhaal), toch is er dat verlangen dat wat toen met de grond gelijk werd gemaakt, eens weer zal worden hersteld. Een gebouw, ja, maar wat voor gebouw! Een huis, een thuis voor de Eeuwige zelf. Groter kan de paradox niet zijn dan een huis voor Dat Wat Geen Begrenzing Kent.
De mystici kennen deze paradox als ervaring ‘in hun lichaam’. Ze ervaren Ein Sof – ‘Zonder Grenzen’ – aan den lijve; meestal als een plek bij hun hartstreek. Aan wie het zelf nooit heeft ervaren valt niet uit te leggen hoe het Onbegrensde zich op een begrensde plaats kan manifesteren. De metafoor die er het dichts bij komt, is de vlam van een kaars. De vlam heeft zijn begrensde vorm, maar het licht dat door de brandende lont wordt uitgestraald kan een oneindige weg afleggen, ongehinderd door welke beperking ook.
Met Chanoeka steken we acht kaarsen aan; acht vlammen met onbeperkt licht. Het getal 8 staat voor de messiaanse tijd, voor de dag na de zeven dagen van de week, anders gezegd: voor de tijd na de (gebruikelijke) tijd. Wie de rust neemt om elke dag de kaarsen aan te steken (de meest gebruikelijke minhag – gebruik – is om er elke dag een meer aan te steken) zal een beetje van die messiaanse tijd ervaren. Door de chanoekia aan te steken haalt men de tijd dat er daadwerkelijk alleen licht is, dat alles ‘licht’ is geworden, dat alles zijn zwaarte heeft verloren, alle donkerte zachtjes is ‘verjaagd’, dichterbij. Het is het proberen waard.
Chanoeka sameach
Door rabbijn Tamarah Benima |
|
s. ansky
Afgelopen maand was de honderdste yortsayt (sterfdag) van de Jiddische schrijver en folklorist S. Ansky, wiens volledige naam Shloyme Zanvi Rappoport was. Hij werd geboren in 1863 en overleed op 8 november 1920. Zijn enorme bijdrage aan de Jiddische cultuur was veelzijdig: zijn beroemdste toneelstuk, De Dibboek of Tussen twee werelden, is een Chassidisch griezelverhaal dat in veel talen vertaald en duizenden keren opgevoerd werd. Hier kan je een clip vinden van een verfilming uit 1937.
Een belangwekkend project waarin Ansky betrokken was tussen 1912 en 1914, waren de etnografische expedities in het westelijk gebied van het Russische rijk, waar het Joden toegestaan was zich permanent te vestigen. Hij vond het behoud van de volkscultuur aan de basis staan van de Joodse identiteit. Samen met een fotograaf en een musicoloog bezocht hij talloze gemeenschappen en registreerde duizenden volksverhalen, tradities, liederen, bezweringen, bijgeloven, ceremonies, uitdrukkingen en parabels.
Tussen eind twintiger en negentiger jaren van de vorige eeuw lagen de meeste van deze materialen verborgen in Sovjet archieven. Dankzij zijn inspanningen hebben we heden ten dage documentatie over gemeenschappen die niet meer bestaan. Hier kan je wat foto's zien en hier kan je luisteren naar opnames.
Als laatste componeerde Ansky liederen, waaronder Di Shvue, het lijflied van de Bund -de Joodse arbeidersvakbond. De Bund is nog springlevend, hoewel die natuurlijk veel minder leden kent dan aan het begin van de twintigste eeuw. Zo werd deze show bijvoorbeeld door de Bund in Melbourne georganiseerd om Ansky te herdenken.
Door Eli Kaufman, vertaald door Naomi Hoogeweij
|
|
Concertstream van het zesde jaarlijkse Chanoeka concert
Het Jewish Amsterdam Chamber Ensemble (JACE) viert dit jaar samen met de Joodse Gemeenschap de vierde avond van Chanoeka op zondag 13 december 2020 20:00 in Het Koninklijk Concertgebouw, waar zij gezamenlijk de kaarsen van de Chanoekia (achtarmige kandelaar) op het toneel zullen aansteken.
Ons live concert was afgelast als gevolg van de Covid-19 maatregelen, maar met een gratis concertstream kunnen we deze prachtige Chanoeka viering toch met u delen. Zo ontstaat er een kleine, intieme en veilige omgeving om met elkaar in familiesfeer te genieten van het lichtfeest en de gouden stem van Cantor Israel Nachman in het Koninklijk Concertgebouw. We zijn buitengewoon enthousiast dat “Nachman” voor de vijfde keer als ster van wereldklasse en sprankelende persoonlijkheid voor ons gaat zingen.
Om 20:00 zal de concertstream via onze Facebook pagina en YouTube te bekijken zijn. Door je in te schrijven op ons YouTube kanaal ontvang je automatisch een uitnodiging om de première bij te wonen
Deze productie werd mogelijk gemaakt door de Stichting Jewish Music Concerts.
|
|
MEDEDELINGEN/Oproepen
Gioer Lessen en lezingen
De lessen voor de gioer-cursus zijn nu noodzakelijkerwijs over de hele week verdeeld. Maar elk nadeel heb se voordeel, om met Cruijff te spreken: omdat ze virtueel worden gegeven kan iedereen meedoen. Onderstaand is de lijst van lessen die op dit moment staan gepland, maar het worden er meer
The lessons for the giur-trajectory necessarily are now spread out over the whole week. Our famous soccer player Johan Cruijff had inexplicable but spot on expressions, one of them was: Every disadvantage brings with it an advantage, has a silver lining. Because the lessons are zoomed, everybody can partake. In the list below you find the lessons / lectures that are planned, but more are to come.
José de Kwaadsteniet: Tora en Midrasj
Datum: 3 december
Tijd: 19.00 – 20.30 uur
Taal: Nederlands
Rabbijn Tamarah Benima: praktisch Jodendom
Data: elke donderdag
Tijd: 19.00 – 20.30 uur
Taal: Nederlands
Jan Gaertner: Torah and Midrash
Data: every Sunday
Time: 12.00 – 13.30 hrs.
Language: English
Monday lectures. Different speakers, different topics.
Date: every Monday evening
Time: 19.30 – 20.30 hrs.
Language: English
Derasjot
Het is interessant als veel verschillende mensen een derasja geven (een ‘exposé’ om te inspireren, joods materiaal uit te leggen en de Tora te actualiseren). Hoe meer invalshoeken er zijn op het Tora-gedeelte van de week (sidra/parasja), hoe beter. Omdat er nu vier (of zelfs vijf) diensten per maand zijn, zijn er meer mogelijkheden wat dit betreft. Heb je er wel eens over gedacht om een derasja te geven, meld je dan aan bij Anneloes ter Horst, de voorzitter van de rituelencommissie. anneloes59@planet.nl.
Derashot
It is interesting if many different people give a derasha (an exposé to inspire, elucidate jewish material and actualise Tora). The more viewpoints on the Tora-portion of the week (sidra/parasha), the better. Because we now have four (or even five) services a month, there is more possibility in this respect. Have you ever thought about giving a derasha, please contact Anneloes ter Horst, the chairperson of the Ritual Committee: anneloes59@planet.nl.
Tsedaka in barre tijden
"Geld doet het leven dansen." De uitspraak is van een joodse zakenman uit het Noorden. Een gift kan net het verschil maken. Dat is nu helemaal het geval. Sommigen van onze leden komen door de totale opschorting van de economie in financiële nood. Beit Ha’Chidush heeft een Tsedaka-fonds. Wil jij in deze volstrekt ongebruikelijke tijden het verschil maken en tsedaka geven voor iemand die dat nodig heeft, of wil je een ander doel van BHC steunen, toon dan je goedheid en solidariteit en maak een bedrag over naar Bankrekeningnr. : NL82INGB0005713784. (Met de toevoeging: nood in tijden van corona).
BHC is een ANBI-instelling en dus zijn giften fiscaal aftrekbaar. BHC heeft ook een PayPal account:
penningmeester@beithachidush.nl
Mede namens het Bestuur alvast bedankt voor je vrijgevigheid.
Mededeling van de penningmeester
Gaarne alle e-mails bestemd voor de penningmeester sturen naar penningmeester@beithachidush.nl en niet naar de privé e-mail, want dan worden ze niet in behandeling genomen.
|
|
|
activiteiten
BHC 25 jaar!
Zoals al eerder aangekondigd bestaat Beit Ha’Chidush in december 25 jaar.
Dit had een prachtig feest in de Uil moeten worden, maar zoals een ieder zal begrijpen, werd dat even uitgesteld. Echter: vieren doen we het wel met een feestelijke zoomdienst op vrijdag 11 december. Bij deze dienst zullen ook onze oud-rabbijnen een bijdrage leveren en een aantal van onze oud-voorzitters. Deze dienst zal langer duren dan onze gewone Kabbalat Sjabbat diensten en begint later dan gebruikelijk, om half acht.
Houd in de dagen voor deze dienst je brievenbus in de gaten voor een verrassing.
Maandaglezingen
Elke maandagavond is er een lezing van 19.30 tot 20.30 uur, met eventueel een uitloop tot 21.00 voor vragen.
Laat je verrassen door spreker en onderwerp. Taal: Engels.
Lectures on Monday
There will be a lecture every Monday night from 19:30 until 20:30. Afterwards, you will be able to ask questions until 21:00
Donderdaglessen
Elke donderdag is er les van 19.00 tot 20.30 uur. Eens in de maand geeft José de Kwaadsteniet les over Tora en Midrasj, de tussenliggende weken helpt rabbijn Tamarah Benima met het onder de knie krijgen van praktisch Jodendom. Taal: Nederlands. De zoom-link is te vinden op Intranet. Deze lessen zijn bedoeld voor leden en vrienden van BHC.
Sunday lessons
Every Sunday from 12.00 till 13.30 hrs Jan Gaertner is teaching Tora. The lessons are in English. The zoom-link can be found on Intranet. The lessons are meant for members and friends of BHC.
|
|
't Is nog geen dag en al geen nacht meer -
Een lied van Bialik, dat ooit populair was in Israël. Vertaald door Channa Kistemaker
't Is nog geen dag en al geen nacht meer -
als ik stilletjes het huis verlaat.
'k Ga niet de berg op, niet het dal in -
naar waar de oude acacia staat.
De acacia kan raadsels raden
en de toekomst kan zij lezen.
Daarom wil ik de acacia vragen:
wie o wie zal met mij trouwen?
En vanwaar zal hij komen, Acacia -
uit Polen misschien, of wellicht uit Litouwen?
Rijdt hij op een wagen mijn straat in,
of komt hij te voet om me te halen?
Wat zal hij als bruidsgift mij brengen:
een parelsnoer of slechts houten kralen?
Hoe ziet hij eruit: is hij zuiver of zwart?
En is 't een weduwnaar of nog een jongen?
Als het een grijsaard is, beste Acacia,
dan heb je voor dovemans oren gezongen.
Dan zeg ik mijn vader: sla mij liever dood -
maar geef me niet mee aan die ouwe man.
Ik val aan zijn voeten en kus ze in tranen:
nee, geen ouwe man, vader, geen ouwe man!
– לא ביום ולא בלילה
;חרש אצא לי, אטילה
– לא בהר ולא בבקעה
.שיטה עומדה שם עתיקה
והשיטה פותרה חידות
.ומגידה לי עתידות
:את השיטה אשאל אני
?מי ומי יהי חתני
– ומאין יבוא, שיטה
?המפולין או מליטא
,הבמרכבה יעבר שבילו
?אם במקלו בתרמילו
:ומה יביא לי שילומים
?חרוזי פנינים אם אלגומים
?ומה תארו צח אם שחור
?אלמן הוא אם עודו בחור
,שמא זקן, שיטה טובה
אז לא אשמע, אז לא אובה
– אומר לאבי: המיתני
!וביד זקן אל תתנני
:לרגליו אפול ואשקן
!אך לא זקן, אך לא זקן
|
|
Wav is de verbinding
Wav betekent letterlijk “haak”, een haak waar je iets aan ophangt, dat iets verbindt met iets anders. Een wav is dus een verbindingsteken. Bij de Alef kwamen we de wav al tegen als verbinding tussen twee Joeds. Een rechte lijn, die de basis vormt van meerdere letters van het Hebreeuwse alfabet en een verbinding vormt tussen hemel en aarde, net als de ruggegraat van een mens. Als je rechtop staat, met je voeten op de grond en je hoofd in de wolken, lijk je zelf op een wav, verbonden met de aarde waar je op loopt, terwijl je hoofd naar de hemel reikt. Wanneer de gedachten in ons hoofd voortdurend komen en gaan, helpt de wav om met onze voeten op de grond te blijven staan. Die gedachten zijn moeilijk te stoppen. We zitten vol met vragen, ideeën, zorgen en zich altijd weer herhalende gedachtenspinsels. We mijmeren, reflecteren, maken lijstjes en verzinnen verhalen. De wav helpt om te gronden en niet de weg kwijt te raken in onze hersenspinsels. Hij helpt ons aarde en hemel met elkaar te blijven verbinden.
In het Hebreeuws is de letter wav een voegwoordje, dat je uitspreekt als we, wa of oe. Het betekent “en”. Bijvoorbeeld in de eerste regel van de Tora staat: Bereshit bara Elohim et hashamaim we et ha’arets, in het begin schiep Elohim de hemel en de aarde . Met de wav verbind je twee woorden, twee dingen, twee vormen, twee objecten of concepten: hemel en aarde, goed en kwaad, yin en yang, man en vrouw, zon en maan.
Als je wel eens in de Tora leest is het je misschien opgevallen dat veel psukim (zinnen) beginnen met het woordje wa: wajomer, wajedaber, wajehi, enzovoort. Dit heet de Narrativus en is een speciale grammaticale vorm in het Bijbels Hebreeuws om opeenvolgende gebeurtenissen in een verhaal aan te geven en te verbinden, net als wanneer je zegt: en toen....en toen...
We zoeken in ons leven vaak naar verbinding, we verlangen ernaar de muren af te breken die tussen ons en onze medemens staan. We zoeken naar het evenwicht tussen individu en gemeenschap, tussen onszelf en de wereld om ons heen. Dit zoeken naar evenwicht, is het werk van Tikoen, dat letterlijk reparatie betekent . Tikoen is niet alleen repareren, maar ook verbindingen leggen, in balans brengen. Ieder mens heeft behoefte ergens bij te horen. Door je aan te sluiten bij een gemeenschap en je netwerk te versterken, zul je je doelen makkelijker bereiken. Wanneer we willen werken aan een betere wereld, kan dat alleen als we het samen doen, in verbinding zijn. Dat is Tikoen Olam, het repareren van de wereld.
Door Marcella K. Levie |
|
Toegankelijk voor iedereen!
Op 13 oktober 2020 werd de Nederlandse Gebarentaal (NGT) officieel erkend. Goed nieuws voor de ongeveer 30.000 dove en slechthorenden in Nederland voor wie de NGT hun moedertaal is. Al meer dan dertig jaar strijden doven en slechthorenden voor erkenning van hun taal. Met de erkenning wordt een grote stap gezet richting een volwaardige participatie van doven aan onze samenleving. Het betekent voor dove mensen niet alleen erkenning van de taal waarin zij zich uitdrukken, maar ook erkenning en zichtbaarheid van gebarentaligen als een gemeenschap in Nederland, met een eigen taal en culturele identiteit.
Ik ben werkzaam als tolk NGT en kwam in aanraking met joodse terminologie tijdens het tolken van een rondleiding voor het Etty Hillesum-centrum. Ook heb ik een aantal keer bij een lewaja getolkt. Na afloop van de rondleiding kwam een joodse dove man naar mij toe. Hij vroeg me of ik ook een keer bij een dienst kon komen tolken. Ik stuitte bij de voorbereiding op het feit dat er voor de belangrijke gebeden, zoals het Sjema en het Kaddish nog geen gestandaardiseerde vertaling bestaan. Het lijkt mij van essentieel belang dat deze er wel komen. Ook kwam ik erachter dat veel van de bestaande gebaren die te maken hebben met het jodendom geen vrouwelijk equivalent kennen. Zo is er een gebaar voor Bar Mitswa, maar niet voor Bat Mitswa. Er zijn veel vrouwelijke rabbijnen in Nederland, maar de gebaren die nu in omloop zijn voor bijvoorbeeld joods en rabbijn zijn niet gender neutraal: beide beelden een baard uit.
Veel termen ontbreken nog in de bestaande NGT woordenboeken. Ik besloot contact op te nemen met het Nederlands Gebarencentrum. Het plan is om een bijeenkomst te organiseren, waarbij er gekeken kan worden naar de ontwikkeling van een lexicon voor joodse thema’s die toegespitst is op de huidige tijd.
Hoeveel gebarentaal gebruikers zijn er eigenlijk binnen de Joodse gemeenten? De Tweede Wereldoorlog heeft ook op de dovengemeenschap zijn verwoestende uitwerking gehad. Veel doven zijn tijdens de tweede wereldoorlog vermoord. Er is een digitaal monument voor dove Joden. Op deze website zijn ook drie prachtige documentaires te vinden over de dove Joden tijdens en na de tweede wereldoorlog. (Stil verdriet, Anna’s stille strijd en versteend verdriet). In Anna's Stille Strijd wordt het verhaal verteld van Anna Vos-van Dam, een dove Joodse vrouw die het concentratiekamp Auschwitz overleefde. Er is een stenen monument in Amsterdam ter nagedachtenis aan de omgekomen Joodse doven bij het Hortusplantsoen dat in 2010 onthuld is. Het ontwerp voor het monument is van Truus Menger-Oversteegen, oud verzetsstrijdster.
Ik hoop dat het mogelijk wordt voor dove joden om volledig te kunnen participeren binnen de Joodse gemeenschap. Echte toegankelijkheid voor iedereen, niet op bepaalde dagen in het jaar, maar altijd. Het feit dat dit jaar pas de gebarentaal officieel erkend is, maakt duidelijk hoeveel er nog in de kinderschoenen staat. Bekijk ook de belangrijke en zeer inspirerende documentaire Crip camp, a disability revolution op Netflix over de emancipatie van gehandicapten. De strijd is nog niet gestreden!
Door Emmy van Swaaij
|
|
Geef Gul aan het goede doel!
En plaats NU je bestelling op www.chocoladeletterchai.nl
Voor het Het Joods Hospice Immanuel wordt de chocoladeletter Chai gemaakt door Vos Kosher Catering. Legendarisch journalist en programmamaker Frits Barend, de Ambassadeur van Israel en Chazia Mourali maakten hun kostbare tijd beschikbaar om hier wat publiciteit aan te geven.
Hospice Immanuel biedt palliatief terminale zorg aan mensen met een levensverwachting van minder dan 3 maanden. Het heeft plaats voor 8 bewoners van alle gezindten (dus ook niet joods!) en biedt een warme omgeving waar de bewoner met familie en vrienden kan zijn.
Het is het tiende jaar dat deze letter gemaakt wordt. Hij staat voor 'het leven' en heeft zijn herkomst in het Hebreeuws en is o.a. verantwoordelijk voor de uitspraak 'l’chaim' wat je roept als je proost en betekent dus ook 'op het leven'. Deze is te koop op www.chocoladeletterchai.nl
Het draait allemaal om het Joods Hospice Immanuel waar mensen palliatieve zorg ontvangen in de laatste dagen, weken van hun leven.
|
|
Zei Gezint, Shlomo
Echte Amsterdammers -iedereen heeft wel een lijstje. Op de mijne staan Baruch Spinoza, Rembrandt van Rijn, Samuel Sarphati, Anne Frank, Simon Carmiggelt, Herman Brood, Johannes van Dam en Johan Cruijff. Ik was al tijden voornemens om mijn vriend, buurman en UvA collega Shlomo Berger aan deze lijst toe te voegen, maar ik was te laat. Dus deze alles behalve actuele in memoriam zal moeten volstaan.
Shlomo kwam oorspronkelijk uit Israël, waar hij een virtuoos op de viool en kenner van het antieke Griekenland en Rome was. Voor de liefde kwam hij naar Amsterdam en hij ging Amsterdam ook liefhebben, terwijl hij verschillende generaties van studenten kennis liet maken met de Joodse literatuur in het algemeen en de Jiddische in het bijzonder: de enige taal die niet verdedigd werd door een leger, tenzij het een leger van koks en cateraars betrof. Toen ons met een telefoontje afgelopen augustus verteld werd dat Shlomo overleden was, kwam dat hard aan. Keihard dat iemand met zoveel leven in zich het leven ontnomen werd.
Laten we deze maand de ene Asjkenazische klassieker eer betonen met de andere: gefilte fish, één van Shlomo's favorieten en misschien wel het belangrijkste Oost-Europees Joodse gerecht. Zoals Isaac Babel al stelde toen hij over zijn moeder schreef: "in haar gefilte fish zat de complete geschiedenis van haar volk".
Oorspronkelijk stamt het gerecht uit de middeleeuwen, toen witvis en karper gefileerd werden om de Sjabbat regel te volgen, dat vlees gescheiden moest worden van het bot. Dit deden ze op vrijdagmiddag en kookten het met de vulling onder de huid. Gefilte is Jiddisch voor "gevulde". Vandaag de dag is het minder ingewikkeld. Neem een gefileerde kilo van ongeacht welke verse zoetwatervis en gebruik oma's hakmesser (of een keukenmachine), vermeng het met twee eieren, twee theelepels suiker, twee theelepels zout, veel peper, drie theelepels matze meel (gewone bloem is ook goed) en 120 ml koud water. Draai met vochtige handen ballen ter grootte van een ei en laat deze een uur lang sudderen in visbouillon (Shlomo noemde dit yoykh) en dien het op met mierikswortel ( khrain) en extra suiker voor de zoete Poolse versie, laat de suiker eruit en voeg zout toe voor de hartige Hongaarse en voeg extra peper toe voor de pittige Litouwse en Russische versie.
Shlomo zat zoet en pittig, uitheems en toch huiselijk, hilarisch met een snufje melancholie aan onze tafel en beloofde ons: "volgende week de gevulde sla van mijn moeder". Het zal nog een leven lang duren voor we gaan begrijpen wat we verloren toen Shlomo overleed. De gevulde sla was nog maar het begin daarvan.
Door Jonathan Gill, vertaald door Naomi Hoogeweij
|
|
Onderwijs
Onderwijs
BHC biedt onderwijsprogramma's voor allerlei leeftijds- en doelgroepen. Losse lessen of langere programma's, shiurim voor de feestdagen; voor ieder wat wils. Zie ook deze pagina op onze website.
Ledor Wador
Gaby Schrijver-Dreese verzorgt samen met Daniel Lipsius en Babette Berman het kinderonderwijs van Beit Ha'Chidush. We werken met de methodes “Hoi, ik lees Ivriet” en “Hoi, ik schrijf Ivriet”, waarmee de kinderen een woordenschat opbouwen van circa 200 woorden. Daarnaast is er ook aandacht voor de joodse Feestdagen en andere relevante kennis.
De lessen vinden plaats op twintig zondagochtenden, gemiddeld eens in de twee weken, uitgezonderd de schoolvakanties.
Mocht je je kind willen inschrijven of meer informatie nodig hebben, mail dan naar ledorwador@beithachidush.nl.
|
|
Simches en Tzores
Deel het
Soms gebeurt er iets. Iets moois, zoals een geboorte of een bereikte mijlpaal.
Soms iets verdrietigs, zoals het verlies van een dierbare.
Deel het. Laat het weten.
Dat geeft ons de kans te delen in je vreugde, een arm om je schouders te slaan of een gebed voor je te zeggen. Ook dat is ‘kehilla’. Juíst dat is ‘kehilla’.
|
|
|
|
|
