activiteiten

  Op 27 januari of de 15e van de maand Sjvat vieren we de verjaardag van de bomen. Het is volle maan. We staan we stil bij de kringloop van de natuur en onze verbinding met de Schepping. 
Hoe gaan wij om met Moeder Aarde? Met ons voedsel? Wat heeft de aarde nodig in deze tijd? Wat betekent duurzaamheid? Dit zijn de thema’s van Toe Bisjvat. 

Tijdens een kabbalistische seder, “beklimmen” we samen de Levensboom. We proeven, eten, drinken, mediteren, zingen en zegenen. Iedereen kan een bijdrage leveren in de vorm van een verhaal, gedicht, tekst of lied. Laat dit alsjeblieft van te voren weten aan Marcella.

Uitgebreide informatie volgt in een aparte Chidushim met bijlages om te printen. 
Tijd:     18.00 – 20.00 
Zoomlink kun je vinden op Reshet.


The 27th of January or the 15th of the month of Shvat marks the birthday of the trees and is our most ecological holiday. It is the full moon. We reflect on the cycles of nature. We celebrate Creation and our connection to it.
How do we treat Mother Earth? What is our relationship with food? What does the earth need right now? What is sustainability? These are the themes of Tu Bishvat. 

During a Kabbalistic seder, we “climb” the Tree of Life. We taste, eat, drink, meditate, sing and bless. An inspiring contribution in the form of a story, poem, text or song connected to the theme, is very welcome. Please let Marcella know. 

More information will follow in a separate Chidushim with attachments to print out. 
Time: 6 – 8 pm                                                                                                  
Zoomlink can be found on Reshet.

poëzie

Tapoeach Chinani - Moshe Dor


 

Kijk, die boom!
Hoe de wind kroelt door zijn takken
en zijn bladeren kust.

Daar in ’t park
plukt mijn lief zichzelf een appel,
lacht haar tanden bloot.

Oh, mocht ik een keer die boom zijn
en mijn lief de wind!
Ooit plukt zij mij als een appel,
blozend mooi.

Ha, wanneer breekt toch de dag aan
en zeg ik het haar:
“Kom, mijn lief, kom nu maar dwalen
in mijn tuin . . . .”

תפוח חינני

Dit gedicht is  vertaald door Channa Kistemaker, die er de volgende opmerking bij plaatst:
Het leuke van dit gedicht, is dat degene die spreekt niet verraadt of hij een man is of zij een vrouw. Dat is heel moeilijk in het Hebreeuws, een “seksistische taal”, grapte mijn leraar ooit. Zodra je zegt dat je iets doet, geef je je eigen gender al weg.
Zo zijn er vier manieren om te zeggen: “Ik hou van jou.”
ani ohev otach – ik hou van jou (een man van een vrouw)
ani ohev otcha – ik hou van jou (een man van een man)
ani ohevet otcha – ik hou van jou (een vrouw van een man)
ani ohevet otach – ik hou van jou (een vrouw van een vrouw)

De truc is zorgvuldig elk werkwoord in de eerste persoon tegenwoordige tijd te vermijden. Niets doen, alleen verlangen. En dat niet zeggen, maar laten zien. Dat Yehudith Ravitz het zingt maakt het nog mooier: de man op het plaatje is haar broer, haar geliefde is een vrouw.


Klik op de foto en luister naar dit lieve liedje.

Zayin, een tijd om te herinneren

Zayin is de zevende letter, verbonden met de zevende dag, de Shabbat. De rabbijnen gaven ons de opdracht: zachor et hashabbat, herinner je de Shabbat. Er staat Zachor veShamor. De Shabbat herinneren en de Shabbat houden of letterlijk: bewaken. 
Maar waarom moeten we ons de Shabbat eigenlijk herinneren? Misschien heb je de volgende uitspraak wel eens gehoord: “Het is niet het joodse volk dat de Shabbat in leven houdt, maar de Shabbat die het joodse volk in leven houdt.” Het herinneren is net zo belangrijk als het doen. Door de herinnering blijven we in contact met de lijn van onze voorouders, verbonden met de generaties. Wanneer je herinnert, leef je in verbondenheid, wanneer je vergeet leef je in afzondering. Het was Yosef Haim Yerushalmi, die in zijn boek “Zachor” schreef: “Vergeten is verbannen zijn, het is Diaspora. Herinnering is verlossing.” Hij probeerde daarmee het bijbelse gebod om te herinneren in een historische context te plaatsen. Tenach is natuurlijk geen geschiedenisboek en herinneren is geen geschiedenis, maar voor een volk dat in de diaspora leeft, is herinneren van het grootste belang. 
Zo wordt de Tenach een geschiedenis van ideeën, een manier van denken, van goddelijke interventie, familieverhalen, wonderen die gebeuren, historische figuren en een chronologie van gebeurtenissen. Van Schepping naar Openbaring naar Verlossing. 

Door het herinneren ontstaat historisch besef en een gevoel van saamhorigheid. Een gedeelde herinnering is een gedeelde geschiedenis. Daardoor voelen we ons verbonden met elkaar. Wie er niet in deelt, voelt zich een buitenstaander. Dit is wat er gebeurt wanneer je naar een nieuw land of een nieuwe plek komt, waar je geen deel uitmaakt van de collectieve herinnering. Om je thuis te voelen moet je deel gaan uitmaken van die collectieve geschiedenis en erover leren. Dat heet inburgeren. Dat kost tijd. 

Tijd is er niet om te doden, maar juist tot leven te wekken. Avraham Joshua Heschel noemt dit zo mooi “kathedralen in de tijd”. Het woord voor tijd in het Hebreeuws is Zeman. Tijd voor jezelf, tijd om apart te zetten, tijd om te heiligen. Voor alles is een tijd. Zoals er staat geschreven in Kohelet (Prediker) 3: 1: “Voor alles wat gebeurt is er een uur, een tijd voor alles wat er is onder de hemel.” 

In de hedendaagse snelle wereld is tijd iets waarmee veel mensen worstelen. Geen tijd, weinig tijd, zoveel te doen en zo weinig tijd. Of juist teveel tijd, verveling, tijd om te doden. Waar is het evenwicht tussen teveel en te weinig? Waar is het midden van tijd? Deze kostbare plek is volgens mij te vinden in het  evenwicht tussen hoofd en hart, tussen wat er is en wat ontbreekt, wat moet en wat mag, wat je drijft en waarvan je geniet. Daar in het midden bevindt zich de ideale tijd voor alles wat er is onder de hemel. 


Marcella K. Levie 2020

Hoe een challachische Luddiet tot inkeer kwam

Mijn ouders hadden wat sommige mensen een gemengd huwelijk zouden noemen. De moeder van mijn vader, Anna, was een echte Litvaker (redelijk, betrouwbaar en voorbereid op het leven). De moeder van mijn moeder, Minette, was een ware Chasid (gepassioneerd, wanordelijk en spontaan). Misschien was het begrijpelijk -zelfs onvermijdelijk- te noemen, dat oma Anna in ons gezin de wetenschap van de Asjkenazische klassiekers (blintzes, latkes, gevulde kool, kasha-vernis, kreplach, borsjt) beheerste met behulp van zorgvuldig geannoteerde receptkaarten, terwijl Min zich specialiseerde in de meer onvoorspelbare bakkunst (rugelach, strudel, honingkoek, hamentaschen). 

Zo bezien is het dus best vreemd dat ik nooit een zelfgemaakte challe at tot ik in de dertig was en er een maakte voor mijn eigen gezin. Maar dat geldt voor de meeste joden, heb ik ontdekt. Ongetwijfeld het resultaat van de opkomst in het midden van de twintigste eeuw van massaal geproduceerd koosjer voedsel, waaronder gefilte fish in een glazen pot, bitterkoekjes in een doos en zelfs kippensoep met kneidlach in een blikje en natuurlijk challe uit het vriesgedeelte van de supermarkt: allemaal anathema voor elke culinaire baal t'shuvah.

Voor een voedingsmiddel dat zo nauw wordt geassocieerd met het joodse leven door de eeuwen heen en over de hele wereld, is de etymologie van het woord challe raadselachtig, afgeleid van de Hebreeuwse ‘wortel’ die duidt op iets dat hol is of doorboord. Het woord verschijnt voor het eerst in Bemidbar 15, waar vrouwelijke Israëlieten worden opgeroepen om de mitswa te verrichten door brood te brengen naar de kohanim die in de Beit Hamigdash dienden. Na de vernietiging van de tempel werd het gebruik omgevormd tot hafrashat challah, wat betekent dat vrouwen een stukje van het deeg moeten afnemen om het te verbranden, terwijl de rest gebakken wordt. Zelfs vandaag is het brood dat op sjabbat gegeten moet worden alleen koosjer als ‘challe is genomen’.

Pas in de middeleeuwen begon het woord challe te verwijzen naar de sjabbatbroden, in het Jiddisch bekend als barches (misschien van broche of zegen). Maar ze leken nauwelijks op de zoete challe die we tegenwoordig eten, gemaakt van witte bloem. Dat was een luxe in de shtetlech van Oost-Europa, waar donker, grof roggebrood de regel was, vandaar de legendarische wens onder degenen die van plan waren te emigreren: "In Amerika kun je elke dag challe eten."

Misschien als eerbetoon aan zowel Anna Plevy Gilshansky als Minnette Brodsky Sklaire is hier dan mijn recept, deels wetenschap, deels kunst, voor sjabbat challe. 
Los een pakje droge gist (ongeveer twee eetlepels) op in 250 ml warm water en een paar snufjes suiker. 
Roer 120 ml plantaardige olie, 120 ml suiker, drie eieren en een theelepel zout erdoor. 
Voeg geleidelijk een kilo witte bloem toe (volkoren resulteert in een dichtere, meer hartige challe, terwijl degenen met een glutenallergie boekweit kunnen proberen) en kneed tot het deeg niet meer plakkerig is, maar bijna bij elkaar blijft in een grote bal. Soms kun je wat  extra bloem of water toevoegen om tot de juiste consistentie te komen. Als een ware luddiet in de keuken weiger ik elektrische slijpmachines, raspen of mixers te gebruiken, dus heb ik jarenlang de challe met de hand gekneed (of, beter gezegd, met de bovenarm en onderrug). Vermoeidheid en daarmee desinteresse voor het echte werk was daardoor onvermijdelijk met als resultaat een challe die te dicht, zwaar en cake-achtig was. Een industriële mixer met een broodhaak veranderde alles en produceert challe die altijd luchtig, gistachtig en licht is. Laten we zeggen dat mijn geloof in Hashem soms wankelt, maar ik zal onze heavy-duty Kitchen Aid-mixer nooit opgeven.

Laat het afgedekte deeg een uur op een warme plaats rijzen, kneed het nog een keer, laat het nog wat rijzen, kneed het nog een keer en laat het nog een keer rijzen. 
Verdeel het deeg in vier ballen en verdeel elk van deze in drie (of zes) kleinere ballen om te vlechten. Een uit drie strengen bestaande vlecht, die misschien de Joodse hattrick van Creation, Exodus en Messiah suggereert, is gemakkelijker te maken en daarom gebruikelijker dan de versie met zes strengen, waarvan er twee op de tafel herinneren aan de twaalf toonbroden van Salomo's Tempel. 

Maar er zijn veel manieren om de challe te verfraaien en daarmee de mitswa te intensiveren: Poolse joden vormen het deeg in de vorm van een hand of spiraal, Litouwers vormen er een kroon van, Oekraïners gebruiken graag vogelvormen en Hongaren geven de voorkeur aan een ladder. De innovatie gaat door, met Mexicanen bijvoorbeeld die dingen opfleuren bij het maken van wat bekend staat als challapeno (luister je, Esther van de Vosse?). Wat er ook gebeurt, Rosh Hashanah roept op tot een in een ronde vorm gevlochten challe, om ons te herinneren aan de continuïteit van het leven, hoewel mijn moeder zich aan het einde van haar leven herinnerde dat de vrouwen van haar familie de gewoonte hadden deegballen te schikken rond een centrale bal alsof het de setting van een sieraad betrof.

Na 30 minuten in een voorverwarmde oven tot 180 graden, haal je de challot uit de oven en bestrijk je ze met losgeklopt ei, gevolgd door een besprenkeling met sesam, maanzaad of charnushka - bedoeld om het manna na te bootsen dat uit de hemel viel en de Israëlieten voedde tijdens hun decennia van omzwervingen in de woestijn. Bak nog eens 25 minuten, of tot ze goudbruin zijn.

Dit recept is voldoende voor vier kleine challot, twee voor sjabbat (denk aan de dubbele portie manna die op vrijdagavond in de Sinaï viel) en twee voor de vriezer. Beter nog, geef ze weg: dat is een meta-mitzvah!

Jonathan Gill

Siddoerim

(scroll down for English)

 
Tijdens de virtuele diensten worden de pagina-nummers van onze siddoer (gebedenboek) in de chat aangegeven.. 
 
BHC-siddoer
Niet iedereen die deelneemt aan de virtuele diensten heeft thuis een siddoer (gebedenboek). Nieuwe BHC-siddoeriem zijn niet meer in voorraad. Wie echter een van de gebruikte siddoeriem wil lenen die nu nog in de Uilenburgersjoel liggen, kan dat laten weten. Dan worden zij gehaald. Contact daarvoor: secretariaat@beithachidush.nl. Wie een digitale versie wil gebruiken, kan deze hier downloaden

Siddurim

During the virtual services the pages numbers of our prayerbook are to be found in the chat.. 
 
BHC-siddur
Not everybody who partakes in the virtual services has a siddur (prayerbook) at home. New BHC-siddurim are not in stock anymore, unfortunately. But, whoever wants to use a BHC-siddur, can download a digital version here

tsedaka in barre tijden

"Geld doet het leven dansen." De uitspraak is van een joodse zakenman uit het Noorden. Een gift kan net het verschil maken. Dat is nu helemaal het geval. Sommigen van onze leden komen door de totale opschorting van de economie in financiële nood. Beit Ha’Chidush heeft een Tsedaka-fonds.
Wil jij in deze volstrekt ongebruikelijke tijden het verschil maken en tsedaka geven voor iemand die dat nodig heeft, of wil je een ander doel van BHC steunen, toon dan je goedheid en solidariteit en maak een bedrag over naar Bankrekeningnr. : NL82INGB0005713784. (Met de toevoeging: nood in tijden van corona).
BHC is een ANBI-instelling en dus zijn giften fiscaal aftrekbaar.
BHC heeft ook een PayPal account:
penningmeester@beithachidush.nl 
 
Het Bestuur dankt je namens heel Beit Ha'Chidush voor je vrijgevigheid.

wie jarig is....

 

 
In de week van de jubileumdienst ontvangt de organisatie van “25 jaar BHC” een lang verwachte zending. Wanneer we het pakket openen, komt er een kleurrijk geheel tevoorschijn: op drie verschillende kippot prijkt de outline van het oh-zo-kenmerkende logo van Beit Ha'Chidush, met toevoeging: Since 1995. Want zoals al eerder vermeld viert Beit Ha'Chidush vanaf december haar vijfentwintigjarig jubileum.
En wie jarig is, trakteert! 

Dus vinden de kippot hun weg in de al eerder klaargemaakte enveloppen, naar alle leden en officiële vrienden van onze gemeenschap. Door de drukte bij de post in december ontving iedereen daags vóór, of ná de jubileumdienst op 11 december de kippot.

Een van de leden van het eerste uur poseert trots in zijn deuropening het exemplaar dat hij ontving, waarbij hij uitroept: “Mazzaltov, Beit Ha’Chidush. Op nog 25 jaar een zooitje ongeregeld”, waarbij in het woord zooitje de ‘z’ vervangen lijkt te worden door een ‘j’, en de ‘i’ weggelaten. De verspreking kan te wijten zijn aan de leeftijd, want deze man was 50 toen hij de eerste dienst bijwoonde. Dus ook hij heeft deze maand een jubileum: 75 jaar en nog altijd energiek en vol van passie over “zijn” kehilla. We hopen dat beiden, zowel de kehilla als Bob, nog vaak van elkaars  wederzijdse jubilea mogen genieten.

Onderwijs

Onderwijs
BHC biedt onderwijsprogramma's voor allerlei leeftijds- en doelgroepen. Losse lessen of langere programma's, shiurim voor de feestdagen; voor ieder wat wils. Zie ook deze pagina op onze website.

---

Ledor Wador
Gaby Schrijver-Dreese verzorgt samen met Daniel Lipsius en Babette Berman het kinderonderwijs van Beit Ha'Chidush. We werken met de methodes “Hoi, ik lees Ivriet” en “Hoi, ik schrijf Ivriet”, waarmee de kinderen een woordenschat opbouwen van circa 200 woorden. Daarnaast is er ook aandacht voor de joodse Feestdagen en andere relevante kennis.

De lessen vinden plaats op twintig zondagochtenden, gemiddeld eens in de twee weken, uitgezonderd de schoolvakanties. 
Mocht je je kind willen inschrijven of meer informatie nodig hebben, mail dan naar ledorwador@beithachidush.nl.


 

Simches en Tzores

 

Deel het
Soms gebeurt er iets. Iets moois, zoals een geboorte of een bereikte mijlpaal.
Soms iets verdrietigs, zoals het verlies van een dierbare.
Deel het. Laat het weten.
Dat geeft ons de kans te delen in je vreugde, een arm om je schouders te slaan of een gebed voor je te zeggen. Ook dat is ‘kehilla’. Juíst dat is ‘kehilla’.
En als je denkt dat iemand van onze kehilla even wat extra aandacht nodig heeft, laat het dan weten via info@beithachidush.nl, want we hebben een fantastische Bikur Cholim.


 

Oproep

Het is interessant als veel verschillende mensen een derasja geven (een ‘exposé’ om te inspireren, joods materiaal uit te leggen en de Tora te actualiseren). Hoe meer invalshoeken er zijn op het Tora-gedeelte van de week (sidra/parasja), hoe beter. Omdat er nu vier (of zelfs vijf) diensten per maand zijn, zijn er meer mogelijkheden wat dit betreft. Heb je er wel eens over gedacht om een derasja te geven, meld je dan aan bij Anneloes ter Horst, de voorzitter van de rituelencommissie. anneloes59@planet.nl. Derashot
It is interesting if many different people give a derasha (an exposé to inspire, elucidate jewish material and actualise Tora). The more viewpoints on the Tora-portion of the week (sidra/parasha), the better. Because we now have four (or even five) services a month, there is more possibility in this respect. Have you ever thought about giving a derasha, please contact Anneloes ter Horst, the chairperson of the Ritual Committee: anneloes59@planet.nl.

gioer: lessen en lezingen

De lessen voor de gioercursus zijn nu noodzakelijkerwijs over de hele week verdeeld. Maar elk nadeel heb se voordeel, om met Cruijff te spreken: omdat ze virtueel worden gegeven kan iedereen ze bijwonen. Onderstaand vind je de lijst van lessen die op dit moment staan gepland, maar het worden er meer.
 
The lessons for the giur-trajectory necessarily are now spread out over the whole week. Our famous soccer player Johan Cruijff had inexplicable but spot on expressions, one of them was: Every disadvantage brings with it an advantage, has a silver lining. Because the lessons are zoomed, everybody can join. In the list below you find the lessons / lectures that are planned, but more are to come.
 
Rabbijn Tamarah Benima of José de Kwaadsteniet: praktisch Jodendom
Data: elke donderdag
Tijd: 19.00 – 20.30 uur
Taal: Nederlands
 
Rabbi Tamarah Benima: practical Judaism
Data: every Sunday
Time: 12.00 – 13.30 hrs.
Language: English
 
Monday lectures. Different speakers, different topics.
Date: every Monday evening
Time: 19.30 – 20.30 hrs.
Language: English