Copy
Een maandelijkse dosis inspiratie uit onze adviespraktijk
Beste geïnteresseerde,

Wat zou jij doen met €8,5 miljard als je het mocht besteden aan herstel én ontwikkeling van het onderwijs? Over die vraag buigen Nederlandse onderwijsinstellingen zich de komende tijd. Het coronavirus heeft voor flink wat vertraging gezorgd, het kabinet wil er met het Nationaal Programma Onderwijs voor zorgen dat deze wordt ingelopen en verbeteringen worden doorgevoerd.

Maar kan een incidenteel geldbedrag zorgen voor structurele verandering? Terwijl de sector snakt naar een oplossing voor de lange termijn, is het de vraag wat dit geld gaat bewerkstelligen. De Algemene Rekenkamer spreekt zelfs van weggegooid geld, als vooraf niet duidelijker wordt vastgelegd waaraan het zal worden besteed. 

Hoe je dat geld wél van waarde kan maken, daar denken we bij Thaesis graag over mee. Niet alleen adviseren we organisaties in de onderwijssector over strategie en innovatie, ook schreven we recentelijk een whitepaper over hoe je leermiddelen zo goed mogelijk kan aanbesteden. Door digitale middelen goed in te zetten, kunnen we onze mondiale koppositie op het gebied van onderwijs heroveren. Denk daarbij niet alleen fysiek versus digitaal onderwijs, maar ook aan synchroon versus asynchroon onderwijs. 

Aan de hand van vier grote problemen in de onderwijssector, benoemen we in deze TRNDR Monthly vier kansrijke oplossingen:
  • Ontwerp digitale middelen samen met docenten (in plaats van enkel voor hen)
  • Verander het systeem om kansenongelijkheid tegen te gaan
  • Stimuleer een leven lang leren al van jongs af aan
  • Schakel de hulp van studenten in voor docenten, om het vak aantrekkelijker te maken
Samen met opdrachtgevers werken we aan een toekomst waarin onderwijs voor iedereen even toegankelijk is. Hoewel verloren tijd niet met euro's kan worden gecompenseerd, zijn wij ervan overtuigd dat een eenmalige impuls tot structurele verbeteringen kan leiden.

Met inspirerende groet,

Ouke Arts
Partner bij Thaesis

Ontwikkel edutech voor én met docenten

Foto: Unsplash
Aan het begin van 2020 tijdens Bett, de grootste technologiebeurs van Europa, klonk afstandsonderwijs nog als toekomstmuziek. Inmiddels moge duidelijk wezen dat het coronavirus die ontwikkelingen versneld heeft.

Door die ontwikkeling moesten scholen razendsnel keuzes maken op het gebied van edutech. Welke programma's werken goed om overvolle klassen bij de les te houden? Het resulteerde in veel ondoordachte digitalisering door scholen. Tijdens Bett zei een beleidsmedewerker er het volgende over:

'Bedenk eerst wat de visie van je school is. Of er deskundigheid voor de technologie is en je onderwijs erop aansluit. Pas dan is een product het overwegen waard.' 

Hoewel technologie lessen aantrekkelijker, interactiever en efficiënter kan maken, is het belangrijk dat keuzes afgewogen worden vóórdat docenten iets aanschaffen. Neem gepersonaliseerd leren, waarbij de software lesstof voor elke leerling aanpast. Niets mis mee, zolang de consequenties maar overdacht worden, zegt José van Dijck, hoogleraar digitale samenleving aan de Universiteit Utrecht in NRC Handelsblad. Hebben docenten zeggenschap over het algoritme? En weten zij op welk didactisch principe het is gestoeld? 

Het is de kunst voor docenten om samen te werken met edutech, zonder de controle of het contact met leerlingen te verliezen. Vaak zitten achter de technologie grote bedrijven met dito verdienmodellen. Door edutech samen met docenten te ontwikkelen, is er een balans waar de leerling altijd voorop blijft staan.
Lees meer: Een schrift is soms beter dan een laptop (NRC Handelsblad, 🕒: 7 minuten)

Niet de lockdown, maar het systeem werkt kansenongelijkheid in de hand

Foto: Unsplash

Op het hoogtepunt in april, zorgde de pandemie ervoor dat scholen in meer dan 170 landen gesloten werden. 1,6 miljard kinderen moesten daardoor thuisonderwijs volgen, zo becijferde Unesco. Lang niet iedereen had de ruimte, laat staan de middelen om thuis goed onderwijs te kunnen krijgen. De overheid wordt met de neus op de feiten gedrukt: de kansenongelijkheid is het afgelopen jaar drastisch toegenomen.

Want het is niet de pandemie die de kansenongelijkheid veroorzaakt - die was er al een tijd. In een column op Radio 1 beschrijft journalist John Jansen van Galen dat er in zeventig jaar op dat gebied weinig veranderd is:

‘Aan de dochter van de postbode of de zoon van een fabrieksarbeider werd toen ook al minder perspectief geboden’  👩‍🏫

Adaptief en gepersonaliseerd onderwijs zijn stappen in de goede richting om ongelijkheid tegen te gaan, maar andere krachten maken het speelveld juist weer ongelijker. Doordat klassen overvol zijn, grijpen ouders met hogere inkomens naar private huiswerkbegeleiding en bijles. Die markt is de afgelopen tien jaar geëxplodeerd, terwijl kinderen van ouders met lage inkomens aan het kortste eind trekken.

Het is een van de dingen waar het geld van de overheid goed aan besteed zou zijn: maak klassen minder vol en zorg ervoor dat ieder kind de aandacht krijgt die het verdient in het klaslokaal. Tot die tijd moet de markt het hebben van geprivatiseerde goeddoeners: docent Margot Peters kon de segregatie in het bijlesmarkt niet aanzien en startte Het Leerstation. Hier kunnen kinderen van ouders met lage inkomens korting krijgen, terwijl anderen het reguliere tarief betalen. ‘Juist kwetsbare kinderen hebben de beste docenten nodig.’

Lees meer over Margot Peters: Zij maakt bijles betaalbaar voor iedereen (OneWorld, 🕒: 5 minuten)

Stimuleer een leven lang leren al op jonge leeftijd

Foto: Unsplash
Een recente mondiale studie is er vrij duidelijk over: meer dan de helft van de lageropgeleiden die hun baan verliezen, moet overstappen naar een baan boven hun huidige salarisniveau. Dat klinkt mooi, maar daarvoor moeten ze wel weer bijgeschoold worden in andere vaardigheden, vaak op sociaal vlak. 

Banen die overgenomen worden door algoritmes of robots: de ontwikkeling die al jaren aan de gang is, wordt door de pandemie versneld. De regie om hiermee aan de slag te gaan, ligt vaak bij de praktische werknemer, die van nature minder affiniteit heeft met scholing. Resultaat? Uitzendbureaus bieden volop omscholingstrajecten aan, maar mensen komen niet opdagen, zo tekende het FD op. 

Een van de oplossingen: maak scholing laagdrempeliger. Bied een 'training' aan in plaats van een omscholingstraject, dat klinkt een stuk minder zwaar. Voor een jongere generatie is het nog belangrijker om de drempel tot scholing laag te houden: door razendsnelle ontwikkeling, is kennis soms als gedateerd voordat mensen hun opleiding verlaten.

💪  Beroepsopleidingen zouden er daarom goed aan doen om sterk in te zetten op competenties. Dat helpt niet alleen om een leven lang leren te stimuleren, maar ook bij het vinden van een baan zodra je wél aan de zijlijn komt te staan.

Daarvoor is ook een inspanning nodig aan de kant van de werkgever: met behulp van AI-tools moet het in de toekomst makkelijker zijn om aanwezige didactische, verzorgde of technologische competenties te scannen en mensen op basis daarvan aan een baan te helpen. Het vereist een ruimere blik op het CV, waarin ook vaardigheden worden meegenomen, schrijven managers van KPN en de Rabobank. Zij werken momenteel samen met overheid en onderwijs om hier handen en voeten aan te geven. Laten we hopen dat er meer volgen.
Lees meer: Een nieuwe baan door passende skills, niet door cv en diploma (FD, 🕒: 2 minuten)

Schakel hulp in voor docenten, om het vak aantrekkelijker te maken

Foto: Unsplash
Door het lerarentekort staat de kwaliteit van het onderwijs al jaren onder druk. Vooral scholen met relatief veel kinderen met een grotere kans op achterstand, hebben meer moeite om goede leraren te vinden. Geld kan daarbij wel degelijk het verschil maken, schrijft Marjolein Moorman, wethouder Onderwijs in Amsterdam. Een bonus die de stad voor leraren uitreikt, zorgde ervoor dat het lerarentekort met twintig procent terugliep.

Maar het kan niet de enige oplossing zijn. In een hoop oplossingen om ongelijkheid in het onderwijs tegen te gaan, spelen leraren een grote rol. Denk bijvoorbeeld aan de brede brugklas, waar PvdA en D66 voor pleitten in hun partijprogramma afgelopen verkiezingen. Een goede manier om kinderen later op niveau in te delen op de middelbare school, maar daarvoor zijn wel meer docenten nodig. 

Het lerarentekort moet dus drastisch aangepakt worden. In 2019 waren er ruim 2000 te weinig docenten en de verwachting is dat dat in het schooljaar 2023/2024 oploopt tot 4000. Weinig mensen kiezen voor de opleiding tot docent en wie dat wél doet, is er vaak na vijf jaar al niet meer werkzaam, door werkdruk en het lage salaris.

Kan het netwerk van studenten dat nu bijspringt om leerlingen te ondersteunen bij hun eindexamens uitkomst bieden? Pabostudenten, maar ook mensen van andere studierichtingen geven bijles en worden betaald door de school. Met het initiatief hoopt Studenten Helpen Scholieren, een van de organisaties die zich al langer inzet voor het lerarentekort, studenten te enthousiasmeren voor een baan in het onderwijs. 

Ouke Arts: 'Bij het uitbreken van de coronacrisis hebben wij het genoegen gehad om oprichter Sander Bos, winnaar van de Enactus Ron Jansen Spirit Award, te ondersteunen bij de start van zijn initiatief Studenten Helpen Scholieren. Als social entrepreneur streeft Sander ernaar om met zijn onderneming een blijvende positieve impact op het onderwijs te hebben. Iets dat wij van harte blijven ondersteunen en toejuichen.'

Artikelen die ons verder na liet denken over de toekomst

Foto: Unsplash

#1• Een overspannen woningmarkt, segregatie in het onderwijs, wachtlijsten voor zwemlessen, muziekschool of voetbalclub en beperkte speelruimte: voor de middenklasse is in Amsterdam weinig ruimte meer. Kan het tij nog keren? 🌊 (Het Parool, 🕒: 9 minuten)

#2• Het onderwijsdebat gaat vooral over achterstanden, salarissen en kansenongelijkheid. Belangrijke elementen, maar is het niet de primaire taak van het onderwijs om leerlingen voor te bereiden op de toekomst? Deze coalitie uit het onderwijsveld pleit daarom voor meer aandacht voor klimaat en duurzaamheid 🌱 (NRC Handelsblad, 🕒: 2 minuten)

#3• Dat er nog steeds kinderen zijn die op school niet alle kansen krijgen, baart Rinda den Besten, scheidend voorzitter van sectororganisatie PO-Raad, zorgen. Maar ze is optimistisch in haar afscheidsinterview: ‘Vier jaar geleden was de discussie over kansenongelijkheid veel lastiger.’ (AD, 🕒: 6 minuten)

#4• Sinds vrouwen het mannenbolwerk van de economische wetenschap openbreken, wordt de economie menselijker, duurzamer en minder abstract. ‘Vrouwelijke economen hebben door dat economie een sociale wetenschap is en geen toegepaste wiskunde.’ (De Groene Amsterdammer, 🕒: 30 minuten)
Dat was het voor deze editie van TRNDR Monthly. 

Iedere maand publiceren we vanuit ons adviesbureau een nieuwe editie waarin we inspiratie rondom strategie, organisatie en innovatie delen. Hier lees je de vorige edities.

Als je deze artikelselectie waardevol vindt, voel je dan vrij om de nieuwsbrief door te sturen naar andere mogelijk geïnteresseerden. 

Kreeg je deze nieuwsbrief doorgestuurd en vond je het interessant? 
Meld je hier aan
Tot de volgende editie!

Team Thaesis
Copyright © 2021 Thaesis, All rights reserved.