τι είμαστε; ως είδος, εννοώ

Πού πάμε; Ποιος ο στόχος; Ποιο το νόημα;

Προφανώς σας απασχολούν αυτές οι ερωτήσεις, και την τελευταία χρονιά σχεδόν σίγουρα σας απασχολούν ακόμα περισσότερο από ό,τι παλαιότερα. 

Θέλω να πω, αυτό το Σαββατοκύριακο η ανθρωπότητα θα ξεπεράσει το 1 δισεκατομμύριο εμβολιασμών ενάντια σε μια ασθένεια η οποία πριν από ενάμιση χρόνο δεν υπήρχε. Αυτό το Σαββατοκύριακο, όμως, στην Ελλάδα θα ξεπεράσουμε και τους 10.000 νεκρούς από Covid-19. Μια τραγωδία που θα μπορούσε και θα έπρεπε να έχει αποφευχθεί. 

Τι κόσμος είμαστε; Κατακερματισμένοι σε εκατοντάδες χώρες και εκατομμύρια μικροομάδες που μισιούνται, σχεδόν οκτώ δισκεκατομμύρια άτομα που τα ξέρουν όλα και δεν μπορούν να συνεννοηθούν σε σχεδόν τίποτα. Κάποιοι στέλνουμε ρομποτάκια στον Άρη και άλλοι απαγορεύουν στα παιδάκια τους να κάνουν self-test γιατί "έχει βλαβερές ουσίες". Κι αυτοί που νομίζουν ότι μας ψεκάζουν δεν είναι όλοι κακοί. Κι αυτοί που στέλνουν πυραύλους στο διάστημα, ε, τι να σας πω, έχετε διαβάσει εκείνη την ιστορία με την αστροναύτισσα που διέσχισε όλη τη χώρα με το αυτοκίνητο (ίσως φορώντας πάνα για να μην αναγκαστεί να σταματήσει για τουαλέτα, ίσως όχι, οι απόψεις διίστανται) για να επιτεθεί σε μια ερωτική αντίζηλο, μεταμφιεσμένη με περούκα;

Είμαστε περίπλοκο είδος. 

Τις τελευταίες εβδομάδες διαβάζω πολύ για την κλιματική κρίση και τα θέματα της ενέργειας και όσα θεαματικά και δύσκολα πρέπει να γίνουν στο επόμενο διάστημα ώστε ο κόσμος να μην είναι υπερβολικά αφιλόξενος για τους ανθρώπους σε 20-30 χρόνια από τώρα. Είναι τόσο δύσκολα και τόσο θεαματικά που, κοιτάζοντας την ανθρωπότητα, δεν μπορώ να καταλάβω πώς θα επιτευχθούν. Μου φαίνεται αδιανόητο. Θα μου πεις, και τον περασμένο Νοέμβριο μου φαινόταν αδιανόητο ότι πριν καν μπει το καλοκαίρι (του 2021!) μπορεί και να έρθει η σειρά μου να εμβολιαστώ (40-44, η καλύτερη κοόρτη, έχουμε ανάμεσά μας τον Έλληνα με τη διάμεση ηλικία -μήπως είμαι εγώ;) και επίσης στο κοντινό παρελθόν την τρύπα του όζοντος με τον ένα ή τον άλλο τρόπο κάπως τη μπαλώσαμε. Αλλά αυτή τη φορά το μέγεθος του εγχειρήματος είναι ακόμα πιο μεγάλο. Γι' αυτό το θέμα γράφω και στην Καθημερινή αύριο (σήμερα -θα ανέβει το Σαββατόβραδο εδώ). 

Οπότε τώρα είναι μια κατάλληλη ώρα για να μιλήσουμε για την κλίμακα Καρντάσεφ. 

Το 1964 ο Ρώσος αστρονόμος Νικολάι Σεμιόνοβιτς Καρντάσεφ πρότεινε μια κλίμακα με την οποία κατατάσσει το επίπεδο ενός πολιτισμού ανάλογα με την ενέργεια που καταναλώνει. Σύμφωνα με την κλίμακα, υπάρχουν τρεις τύποι πολιτισμών: 

Ο Τύπος Ι είναι αυτός στον οποίο ο πολιτισμός μπορεί να εκμεταλλεύεται πλήρως τις ενεργειακές πηγές του πλανήτη στον οποίο βρίσκεται. Η ενέργεια που έρχεται από τον ήλιο, η ενέργεια από τον αέρα και τα κύματα, οποιαδήποτε άλλη πηγή ενέργειας που είναι διαθέσιμη στον πλανήτη είναι υπό τον απόλυτο έλεγχο ενός τέτοιου πολιτισμού. Είναι ο κατώτατος που περιέγραψε ο Καρντάσεφ. 
Ο Τύπος ΙΙ περιλαμβάνει πολιτισμούς που μπορούν να ελέγχουν και να εκμεταλλεύονται πλήρως την ενέργεια που προέρχεται από το πλησιέστερο αστέρι. Εν προκειμένω, φανταστείτε έναν πολιτισμό που χρησιμοποιεί και επεξεργάζεται ολόκληρη την ενέργεια που παράγει ο ήλιος. 
Ο Τύπος ΙΙΙ ελέγχει και εκμεταλλεύεται ολόκληρη την ενέργεια ενός γαλαξία. 

Ο Καρντάσεφ θεωρούσε ότι είναι αδύνατο να υπάρξουν πιο εξελιγμένες μορφές πολιτισμών, αλλά άλλοι διατύπωσαν πιο εξωτικές ιδέες. Ένας πιθανός Τύπος IV, για παράδειγμα, θα μπορούσε να ελέγχει ολόκληρη την ενέργεια του σύμπαντος, συμπεριλαμβανομένης της σκοτεινής ενέργειας. Βεβαίως, ένας τέτοιος πολιτισμός θα ήταν αδύνατο να ανιχνευτεί από πολιτισμούς κατώτερων τύπων, καθώς οποιαδήποτε έκφανση της ύπαρξής του θα ερμηνευόταν ως φυσική διεργασία, ή ως ο Θεός, ή ως ο Δόκτωρ Μανχάταν ξέρω γω. Ποιός ξέρει πού είναι ο Δόκτωρ Μανχάταν; Όπου θέλει είναι. Υπάρχει και Τύπος V, λέει, ένας πολιτισμός που θα μπορούσε να ελέγχει πολλαπλά σύμπαντα ή να δημιουργεί καινούργια, όπως η οντότητα που τρέχει το simulation που ζούμε τώρα, ας πούμε, και που τώρα τελευταία σα να έχει βαρεθεί το παιχνίδι και να πατάει τυχαία κουμπιά. 

Εμείς πού κολλάμε σε αυτή την ιστορία; Εμείς δεν έχουμε φτάσει ακόμα στον Τύπο Ι. Σοβαροί επιστήμονες όπως ο μελίρρυτος Καρλ Σέιγκαν υπολόγισαν ότι το 1900, ας πούμε, ο δικός μας πολιτισμός ήταν ακόμα τύπου 0,58. Το 2019 φτάσαμε το 0,73. Έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μέχρι να εκμεταλλευτούμε πλήρως τον πλανήτη που έχουμε για να γίνουμε πολιτισμός Τύπου Ι, και μάλιστα (κι αυτό είναι το πιο δύσκολο) χωρίς να αυτοκαταστραφούμε στην πορεία. Ενδέχεται να χρειαστούμε άλλα εκατό χρόνια, λέει. Έχουμε εκατό χρόνια; 

δεν είμαι σίγουρος

το βιβλίο της εβδομάδας

διαΝΕΟεκδήλωση

την Κυριακή, όπως είπαμε, έχουμε μια νέα έρευνα που νομίζω ότι θα σας φανεί ενδιαφέρουσα. Είναι γιγάντια και αφορά στον τομέα της ενέργειας στην Ελλάδα. Την ερχόμενη Τετάρτη, λοιπόν, Μεγάλη Τετάρτη μάλιστα, στις 18:30 το απόγευμα, έχουμε ένα διαΝΕΟσις LIVE για να το κουβεντιάσουμε το θέμα ενδελεχώς. Γράφεστε εδώ. 

και τώρα, μερικά λινξ

Ένας χρόνος έχει περάσει από αυτό το αξέχαστο ναδίρ. 

Θαυμάσια ιστορία: μια Ουγγαρέζα καλλιτέχνης ήθελε να βγάλει φωτογραφίες από τις ταράτσες (ή, έστω, τους τελευταίους ορόφους) των νέων, πανύψηλων ουρανοξυστών στο Μανχάταν. Μα δεν μπορούσε, επειδή είναι κτίρια με -κυρίως απούλητα- διαμερίσματα, κλειστά στους επισκέπτες. Οπότε έφτιαξε μια περσόνα ανατολικοευρωπαίας δισεκατομμυριούχου, και έκανε ότι ενδιαφερόταν για να τα αγοράσει. Και την πίστεψαν. Και τράβηξε τις φωτογραφίες της. Δικιά μας η Ουγγαρέζα. Το μόνο που δεν είχα κάνει για να ανέβω στις ταράτσες τότε, ήταν να υποδυθώ τον ανατολικοευρωπαίο ολιγάρχη. 

Θυμάστε τη WeWork; Εκείνη την εταιρεία που νοίκιαζε κτίρια και τα έκανε co-working spaces τα οποία νοίκιαζε κάτω του κόστους καίγοντας τα λεφτά των επενδυτών της, μέχρι που όλοι κατάλαβαν περί τίνος πρόκειται και επίσης ότι ο CEO είναι τελείως ανισόρροπος, και τινάχτηκε στον αέρα; Σήμερα προσπαθεί να επιβιώσει με πολύ πιο ταπεινό, ρεαλιστικό προφίλ. 

Πώς γίνεται να κολλάνε Covid ταξιδιώτες που βρίσκονται απομονωμένοι σε δωμάτια ξενοδοχείων καραντίνας; Απλό: τα αερολύματα περνάνε από δωμάτιο σε δωμάτιο, πιθανόν μέσω του κεντρικού συστήματος εξαερισμού. Αξίζει να το υπενθυμίζουμε: ο κορωνοϊός μεταδίδεται σχεδόν αποκλειστικά από τον αέρα. Όχι από τις επιφάνειες, ή αν φταρνιστεί κάποιος κάπου κοντά. Αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο και σπάνιο. Από τον αέρα. 

Πριν από το ίντερνετ. 

"Before the Internet, you would just sit in an armchair with a book open on your lap, staring into space or staring at a decorative broom on the wall—kind of shifting back and forth between those two modes of being".

Κάποτε με ενδιέφεραν όλα τα πολύχρωμα γκάτζετ που παρουσιάζει η Apple στις παρουσιάσεις της. Πλέον με ενδιαφέρει μόνο αυτό. Το ανακοίνωσαν τις προάλλες. Έρχεται τον Ιούλιο. 

Είστε μεσήλικες; Κοιμάστε λιγότερες από οκτώ ώρες κάθε βράδυ; Καθόλου καλό. 

Σοβαρή ανάλυση: γιατί εξακολουθούν οι άνθρωποι να αγοράζουν εφημερίδες; Δεν είναι πλάκα. Είναι απολύτως αξιόπιστη έρευνα. Επειδή τις χρειάζονται για προσάναμμα. Μην γελάτε. Είναι απολύτως σοβαρό. Η φυσική υπόσταση των αντικειμένων συχνά είναι εξίσου σημαντική με το περιεχόμενο ή τυχόν συμβολισμό τους. 

Αν βρίσκεστε στη Νέα Υόρκη και δεν έχετε εμβολιαστεί ακόμη, μπορείτε να πάτε να εμβολιαστείτε κάτω από τη γιγάντια γαλάζια φάλαινα, στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. 
 

τέλος, από την "ανταπόκριση από το Τικ Τοκ για πολυάσχολους μεσήλικες που δεν
ξέρουν τι είναι το Τικ Τοκ", αυτό το μοναδικό, αξεπέραστο αριστούργημα

τέσσερα λεπτά κρατάει, αλλά θα το δείτε πολλές, πολλές φορές