|
|
|
Fort Oelegem coronaproof bezichtigen
2021 wordt ons 38ste werkjaar... Wat vliegt de tijd toch!
Traditioneel start het gewone jaar met de twee vleertellingen.
Jammer genoeg konden deze dit jaar niet doorgaan.
De start van het werkjaar is doorgaans de opendeurdag
van eind april! Dit jaar deden we mee aan Erfgoeddag
op zondag 25 april. Uiteraard werd alles volledig
coronaproof georganiseerd.
Omwille van de coronamaatregelen konden we slechts
60 personen rondleiden.
Er was wel veel interesse van voorbijgangers,
jammer genoeg moesten we hen naar andere
bezoekmomenten doorverwijzen.
De rest van het programma 2021
vind je naar goede gewoonte in de rechterkolom van de nieuwsbrief.
Hopelijk ben jij dit jaar ook weer massaal terug van de partij
op onze vele boeiende activiteiten? In ieder geval is iedereen
van harte welkom (mits inachtneming van de geldende Covid-maatregelen uiteraard)!
Reservatie is wel vereist.
Net zoals Fort Oelegem nemen ook verschillende collega's van andere forten deel aan de Fortenzomer 2021
(deze maakt deel uit van de EFFORTS Europese Fortenzomer 2021). Ontdek alle info via www.fortengordels.be/nieuws/fortengordels-fortenzomer-21.
  
|
|
De toegang tot het fort: de keelcaponnière
Keelcaponnière (keel duidt op een achterkant, caponnière op een 'gedekte doorgang') is de militaire term voor de vooruitgeschoven massieve betonnen bunker bij de fortingang. Dat fortgedeelte herbergde de zgn. traditorebatterij , waarover hieronder meer.
Met de deur in huis vallen doe je ook in Fort Oelegem via de poort.
Die indrukwekkende stalen poort behoeft weinig uitleg. Het is de enige ingang van het fort en aan de achterkant van het fort opgesteld is ze naar Antwerpen toe gericht. De schietgaten in de poort en de muren naast de brug zijn er om vijandige onverlaten die de verdediging wisten te penetreren en het fort langs achteren wilden benaderen enigzins te hinderen in hun pogingen. Diezelfde bedoeling heeft de rolbrug, Geïnspireerd door de Middeleeuwse ophaalbruggen zijn de meeste forten van de Antwerpse tweede fortengordel voorzien van zo'n wegrolbare brug op wielen op rails. Vanuit het aanpalende vertrek in de linkerbenedenverdieping van de keelcaponnière (de vooruitgeschoven massieve bunker) kon de brug worden ingetrokken door een paar soldaten.
De keelcaponnière bevindt zich links en rechts van de brug en de poort en ze bestaat uit twee verdiepingen, die telkens in drie kamers verdeeld zijn.
De eerste kamer die men ziet na afdaling naar de linkerbenedenverdieping fungeerde als opslagplaats. In de tweede kamer zijn de gietijzeren terugslagplaten (embrasureplaten) of affuiten van de 5,7 cm-kanonnen nog zichtbaar, onderdeel van voornoemde traditorebatterij.
De functie van die traditorebatterij was in feite de verdediging van het fort zelf en de intervalzone tussen de naburige schansen en forten (links respectievelijk de schans van Schilde en het fort van s-Gravenwezel en rechts respectievelijk de schans van Massenhoven en het fort van Broechem). Stel dat de vijand zou ontkomen zijn aan de andere kanonnen van het fort en de gracht naderde aan de achterkant, dan dienden deze 5,7 cm-kanonnen om zijn oversteekpogingen te verijdelen door de vaartuigen te kelderen en de opvarenden liefst ook.
De gietijzeren plaat had als functie de terugslag van het kanon op te vangen. Dit zorgde voor een enorme knal, vlak na de ontploffingsknal, wat de trommelvliezen van de kanonniers en de geschutsoverste in de betreffende kamer natuurlijk niet ten goede kwam. Reken daarbij de enorme rookontwikkeling die alleen kon worden afgevoerd langs de kleine opening naast de deur en we kunnen besluiten dat er wel aangenamere arbeidsplaatsen zijn.
In de laatste kamer vinden we de intrekvoorzieningen van de rolbrug. Via een luik in het plafond konden soldaten van het bovenliggend wachtlokaal wanneer nodig snel ter plaatse zijn. Aan de andere kant van die kamer waren schietgaten van waaruit men de vijand ook kon verschalken. Bij de 'modernisering' van de fortbewapening in de interbellumperiode tussen de twee wereldoorlogen werden bij die schietgaten zgn. Chardome-affuiten opgesteld voor mitrailleursg, met een glijboog en een draaiplaat.
Op de bovenverdieping komen we in de kamer van de 12 cm-kanonnen die de ruimte tot het naburige fort moest bestrijken. Links is er de kamer van de 7,5 cm-kanonnen die voor de verdediging tot de naburige schans zorgden en rechts is de projectorkamer. Zij diende voorzien te zijn van een 90cm-zoeklicht dat personen kon opsporen tot op een afstand van 1200 m, maar dat werd nooit geleverd.
Voor de rechterkant van de keelcaponnière geldt hetzelfde aangezien het fort op enkele details na volledig symmetrisch is opgebouwd. In de bovenverdieping van die rechterkeelcaponnière zijn wel enkele veranderingen aangebracht door de conciërge die o.m. in deze vertrekken woonachtig was tijdens het Interbellum...
Jef Vrelust
(Uit : Het Fortje, tijdschrift van de N2000-Fortwerkgroep, 11de jaargang 1994)
|
|
Bezoek ons fort in 3D
Je kan steeds van thuis uit ons fort bezoeken. Dankzij Busyby werd ons fort enkele jaren geleden in 3D in kaart gebracht. Zelf een kijkje nemen? Dat kan door op bovenstaande afbeelding te klikken.
|
|
Vraag en antwoord
(c) Rijkswaterstaat
DE VRAAG
Welke vleermuizenkast bevelen jullie aan?
HET ANTWOORD (van Wout)
Voor info over vleerkasten raad ik Ecopedia aan: https://www.ecopedia.be/pagina/vleermuiskasten.
Particulieren schaffen zich best een kast aan die ze mooi vinden hangen in hun tuin of tegen de gevel.
Vleerkasten zijn in tegenstelling tot mezenkasten geen wondermiddel. Ze ogen mooi, en hebben veel nut voor educatie of vergroten draagvlak.
Maar het gebruik blijft doorgaans beperkt tot enkelingen of kleine groepjes dieren, die de kast gebruiken als aanvulling op andere verblijven in de omgeving.
De 'klassieke' houten of kleinere houtbetonnen kasten zijn daarom geen volwaardig alternatief voor verblijfplaatsen (boomholten, spouwmuren, ...) die voor vleermuizen verloren gaan.
Permanent gebruik (kolonies) krijg je pas als je grote, zware kasten gaat hangen.
In het algemeen geldt: hoe groter en zwaarder de kast en hoe meer tussenschotten, hoe meer de vleermuizen er gebruik van kunnen maken.
Maar de kostprijs van de kast is daarmee helaas evenredig.
De beste kleur van de kast hangt af van de locatie. Zwarte zijn warmer dan witte, dus in schaduw gaat zwart meestal beter doen dan wit, en in de volle zon eerder omgekeerd.
En bij hittegolven gaan beide vermoedelijk overhit zijn. Dan zijn de dieren beter af met een boomholte, waar de levende bast met sapstroom erin beter buffert.
In elke nieuwsbrief behandelen we één vraag. Stuur gerust een mail naar info@fortoelegem.be en wie weet zie je het antwoord op je vraag in de volgende editie van deze nieuwsbrief verschijnen!
|
|
Eurobats-poster
Het Agreement on the Conservation of Populations of European Bats, ook EUROBATS genoemd, werd in 1991 afgesloten. Het bestaat dus 30 jaar. Om dat te vieren publiceerde EUROBATS (www.eurobats.org) o.m. een leuke vleermuizenposter op A2-formaat, met de snoeten van de 51 betrokken Europese vleermuissoorten. Bestel jouw gratis poster via info@fortoelegem.be en kom deze afhalen op één van de komende fortactiviteiten? Het is ook het secretariaat van EUROBATS (te Bonn, Duitsland) dat de jaarlijkse International Bat Night coördineert, in 2021 en in Fort Oelegem op zaterdag 28 augustus om 20u00 (op voorhand inschrijven).
|
|
Boekentip
Het vleermuizenboek (voor kids vanaf 8 jaar)
Auteur: Charlotte Milner
Oorspronkelijke titel: "The Bat Book"
Uitgeverij Fontaine Uitgevers, Amsterdam, 2021,
Aantal bladzijden: 48
Prijs: € 17
ISBN: 978 90 5956 546 3
NUR: 223
Een verzorgd en kleurrijk nieuw vleermuizenboekje voor kids en voor iedereen eigenlijk. Geeft een breed zicht op de vleermuizen wereldwijd, wil uitleggen waarom vleermuizen zo belangrijk zijn. Je krijgt eerst interessante en verteerbare algemene info over kleine en grote vleermuizen: zoogdieren, nachtdieren, hun lijf, wat ze eten, hoe ze dat voedsel vinden in het donker, enz. Maar de tweede helft van het boek is even interessant: dat vertelt hoe vleermuizen bijdragen aan een betere wereld – het goeds dat vleermuizen elke nacht doen, waar de natuur en wij mensen van profiteren. Het in toom houden van insecten, het bestuiven van planten, het verspreiden van zaden. Over de hele wereld helpen ca.1400 soorten vleermuizen diverse ecosystemen gezond houden, van het regenwoud tot de woestijn. Toch zijn die vleermuizen bedreigd: bij ons verminderen de plekken waar ze kunnen leven, maar er zijn ook de bestrijdingsmiddelen, de jacht, botsingen, schimmels. Dit boek roept je op om meer te weten te komen over onze vleermuizen en over die bedreigingen, zodat jij en via jou de mensen uit jouw netwerk daar ook wat kunnen doen. Misverstanden wegwerken. Vredig samenleven. Je tuin vleermuisvriendelijk maken (geurplanten voor de nachtvlinders) en je katten ‘s nachts binnenhouden. Ook meedoen met een vereniging voor vleermuizenbescherming (Natuur 2000, de Werkgroep Fort Oelegem) of die steunen. Om te besluiten krijgen kids nog een uitdaginkje: hoe je zelf evengoed zaadjesverspreider voor insectenplanten kan worden…
|
|
Oproep vrijwilligers!
Foto: © Sylvain Liekens, GVA - deze foto is genomen voor de Corona-maateregelen
De Werkgroep Fort Oelegem (WGFO) van Natuur 2000 wil dat blijven doen in de toekomst, maar het betekent ook dat er continu moet uitgekeken worden naar nieuwe, enthousiaste vrijwilligers. Daarom doen Natuur 2000 en de WGFO een speciale oproep tot andere forten- en natuurfreaks die evengoed wat van hun tijd in het fort en in de omringende natuur willen steken: zie je het zitten om je mee in te zetten voor het onderhoud van het fortcomplex, voor het rondgidsen van bezoekers, voor het mee in de gaten houden van bijna 1200 overwinterende natuurwondertjes? Contacteer ons of kom naar één van onze activiteiten en spreek Julius (conservator) of Jorne (co-conservator) aan! Meer info: info@fortoelegem.be, 0475 29 04 87 of www.vrijwilligerswerk.be.
|
|
Interessante websites
Naast deze nieuwsbrief bestaan ook de websites www.natuur2000.be,
www.nieuwsbriefnatuur2000.be en
www.fortoelegem.be die nieuws over Fort Oelegem en over de vleermuizen verzamelen.
|
|
|
|
|
|
