|
σύντομα
ή, όχι και τόσο σύντομα, καταλαβαίνετε τι εννοώ
παρεμπιπτόντως αυτό το σπίτι είναι κάπου παραπέρα (στη Σικελία νομίζω), όχι εδώ, αλλά το νόημα νομίζω ότι γίνεται αντιληπτό
σύντομα
|
|
το σημερινό γράμμα είναι, βασικά, μια πολύ αρνητική κριτική ενός βιβλίου που αντιπάθησα, μια ιστορία από το Μπουτάν και λίγα άλλα πράγματα
και αυτή τη φορά έχω επιπλέον και μερικές φωτογραφίες. Αλλά γενικά λίγα πράγματα.
|
|
|
δυο τεύχη, δυο περιοδικά, δυο εξώφυλλα
την ίδια εβδομάδα
(τυχαίο;)
|
|
αύριο στην Καθημερινή
γράφω για το "Υπουργείο του Μέλλοντος", μια ιδέα που είχα εδώ και καιρό και επιτέλους πρόλαβα να κάτσω να τη βάλω κάτω και να την περιγράψω. Απόσπασμα:
"Τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας χρειάζονται σκληρές, τολμηρές μεταρρυθμίσεις που θα αποδόσουν καρπούς μετά από δεκαετίες. Στα πολιτικά συστήματα του σύγχρονου κόσμου, όμως, κατά κανόνα δεν υπάρχουν δομές που να λειτουργούν με τέτοιο χρονικό ορίζοντα.
Γι' αυτό σας προτείνω σήμερα εδώ το: τη δημιουργία ενός "Υπουργείου Μέλλοντος".
Ενός φορέα υπεύθυνου να θέτει μακροπρόθεσμους στόχους για λογαριασμό της χώρας και να προδιαγράφει μεγαλεπίβολα σχέδια. Μιας πολιτικής δομής που δεν θα ασχολείται καθόλου με τα τρέχοντα, τα φλέγοντα προβλήματα του πολίτη, αλλά θα έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα να προσπαθεί να προβλέψει τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν τα παιδιά και τα εγγόνια του πολίτη, και να βρει πιθανές λύσεις και το δρόμο για να φτάσουμε σε αυτές, κάποτε".
Το κείμενο θα το βρείτε στην Κ του Σαββάτου και θα ανέβει το Σαββατόβραδο εκεί.
πάμε τώρα να δούμε ένα άλλο, πολύ διαφορετικό "Υπουργείο Μέλλοντος".
|
|
το (χειρότερο) βιβλίο της εβδομάδας (του μήνα) (της χρονιάς)
|
|
|
Την ιδέα για το "Υπουργείο του Μέλλοντος" την είχα από πολύ πριν κυκλοφορήσει το πρόσφατο βιβλίο του συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Κιμ Στάνλεϊ Ρόμπινσον, οπότε μόλις κυκλοφόρησε το πήρα (σε Kindle, αμέσως, για να μην περιμένω ταχυδρομεία και τέτοια) για να δω τι λέει. Έχω διαβάσει τον "Κόκκινο Άρη" (πολύ καλό) και το "New York, 2140" (έτσι κι έτσι) του ίδιου συγγραφέα, και τον είχα σε εκτίμηση. Είναι από αυτούς που γεμίζουν τους φανταστικούς τους
|
|
|
κόσμους με στοιχεία και δεδομένα από τον πραγματικό, προσπαθώντας να πουν κάτι για εμάς εδώ. Πλέον τον εκτιμώ λιγότερο από ό,τι παλιά.
Δεν έχει συμβεί πολλές φορές αυτό, έ;
Στα έξι χρόνια που σας στέλνω τέτοια γράμματα σας προτείνω πότε πότε βιβλία, αλλά ως τώρα μάλλον δεν σας έχω αποθαρρύνει τόσο εμφατικά, όσο θα κάνω παρακάτω, να αποφύγετε ένα βιβλίο. Δεν είναι κάτι που απολαμβάνω, αλλά νιώθω ότι πρέπει.
Το βιβλίο αυτό έχει για θέμα του την επιτυχημένη αντιμετώπιση της κλιματικής καταστροφής από την ανθρωπότητα τις δεκαετίες που ακολουθούν, στο κοντινό μέλλον δηλαδή, και εξιστορεί το πώς έγινε. Ότι, δηλαδή, το 2025 φτιάχτηκε μια υπερεθνική δομή στην Ελβετία, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, με μια διευθύντρια η οποία στην πορεία πείθει τους κεντρικούς τραπεζίτες των πλούσιων χωρών να φτιάξουν ένα παγκόσμιο carbon coin χάρη στα ηθικά επιχειρήματα των πύρινων λόγων της, ερωτεύεται πλατωνικά έναν ψυχικά άρρωστο κλιματικό τρομοκράτη που προσπάθησε να την απαγάγει και επιτρέπει σε ένα σκοτεινό παρακλάδι της υπηρεσίας που διοικεί (υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, θυμίζω), να διεξάγει τρομοκρατικές δολοφονικές επιθέσεις εναντίων πλουσίων και στελεχών πετρελαιοπαραγωγών εταιρειών, μεταξύ άλλων. Κι έτσι σώζεται ο κόσμος, κατά τη γνώμη του συγγραφέα.
Η ιστορία ξεκινά εντυπωσιακά, με μια τρομακτική καταστροφή από ένα φονικό κύμα καύσωνα στην Ινδία, το οποίο περιγράφεται με φρικιαστική ζωντάνια. Αν αναρωτιέστε πώς θα είναι όταν σε περιοχές του πλανήτη μας το να περπατάς στο δρόμο το μεσημέρι σε οδηγεί στο θάνατο εντός λίγων λεπτών -κάτι το οποίο θα αρχίσουμε να βλέπουμε σε λίγα χρόνια- εδώ μπορείτε να το διαβάσετε.
Στη συνέχεια, όμως, το βιβλίο καταβυθίζεται στην αφέλεια, την τυφλή ενάρετη οργή και, τελικά, στην γκροτέσκα γραφικότητα.
Μια διευκρίνιση εδώ: όπως πιθανότατα ξέρετε, είμαι φανατικός οπαδός της υπέροχης Γκρέτας Τούνμπεργκ και πιστεύω ότι η κλιματική κρίση είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Χαίρομαι για το ότι διάφοροι (εστιατόρια, ΜΜΕ) αρχίζουν να αντιμετωπίζουν διαφορετικά το πώς παράγεται και καταναλώνεται ζωικό κρέας, και υποστηρίζω κάθε προσπάθεια για τον εξοβελισμό των ορυκτών καυσίμων και οτιδήποτε άλλο χρειαστεί για να πάμε τις εκλύσεις των αερίων του θερμοκηπίου στο μηδέν. Οπότε άρχισα το βιβλίο έτοιμος, προ-προσηλυτισμένος. Μαζί σου, KSR, πάμε, πες μου πώς γίνεται. Carbon coin, ένα τερατώδες παγκόσμιο QE; ΟΚ, το ακούω. Μια μαγική πρωταγωνίστρια χωρίς καμία προσωπικότητα που πρακτικά δεν κάνει τίποτε και υπάρχει απλά για να περιγράφεις εσύ την ιστορία γύρω της; Κανένα πρόβλημα. Αλλά η ενάρετη οργή, που είναι καλή και χρήσιμη ως ακτιβισμός των XR, είναι ελάχιστα χρήσιμη για έναν συγγραφέα που προσπαθεί να τα βάλει κάτω και να περιγράψει ένα μέλλον με σοβαροφάνεια και στόμφο. Από ένα σημείο και μετά οι αφέλειες γίνονται τοξικές, μολύνουν όλες τις αγαθές προθέσεις του βιβλίου, το μετατρέπουν από μια απόπειρα περιγραφής ενός πιθανού (αισιόδοξου!) μέλλοντος σε ένα ελάχιστα χρήσιμο οργισμένο μανιφέστο.
Δύο ήταν τα απόλυτα ναδίρ του βιβλίου. Το ότι έφτασε εκεί ο συγγραφέας το θεωρώ επίτευγμα. Γιατί γενικά νομίζω ότι είναι δύσκολο στη λογοτεχνία να καταφέρεις να κάνεις τον άλλο έξω φρενών. Εγώ, τουλάχιστον, που έχω φτάσει σε ένα σημείο της ζωής μου στο οποίο τα πράγματα που δεν με νοιάζουν είναι μερικές τάξεις μεγέθους περισσότερα από τα πράγματα που με νοιάζουν, έχω πια ελάχιστο θυμό να σπαταλήσω σε θέματα πολύ μικρής σημασίας, όπως οι λέξεις που έγραψε κάποιος άλλος. Ε, που πήγε και τον βρήκε ο μπαγάσας, και τον ξέθαψε.
Το ένα ναδίρ είναι όταν τρομοκράτες επιτίθενται στο Νταβός και κρατάνε ομήρους όλους τους συμμετέχοντες στο εκεί Διεθνές Φόρουμ για μερικές μέρες. Καταλαμβάνουν όλη την πόλη, μαζί με τους ζάμπλουτους κακούς που πηγαίνουν εκεί για να μετρήσουν ο ένας τα πλούτη του άλλου, ή ό,τι άλλο κάνουν τέλος πάντων. Προσοχή για να μην υπάρξουν παρανοήσεις: ο συγγραφέας αυτό το πράγμα το περιγράφει ως κάτι καλό. Όχι απλά εφικτό (οι τρομοκράτες καταλαμβάνουν όλη την πόλη για ημέρες, με live τηλεοπτική κάλυψη) αλλά θετικό, μια κερδισμένη μάχη στον πόλεμο κατά της κλιματικής κρίσης, που μπορεί να αφυπνίσει συνειδήσεις. Από ένα σημείο και μετά η επίκληση της βίας (συστημικής και εξωσυστημικής -θυμίζω ότι το "Υπουργείο του Μέλλοντος" του βιβλίου δολοφονεί CEOs πετρελαιοβιομηχανιών) ως εργαλείο για την αντιμετώπιση της κρίσης γίνεται τόσο συχνά που παύει να έχει χαρακτήρα συμβόλου κάποιου άλλου πράγματος, ή εσκεμμένης "λογοτεχνικής" υπερβολής και γίνεται μια εξαιρετικά άβολη και ενοχλητική εμμονή.
Και το άλλο ναδίρ; Το άλλο ναδίρ είναι μια παρομοίωση δύο σελίδων. Σε κάποιο σημείο που ο ένας χαρακτήρας θέλει να εξηγήσει στον άλλο γιατί είναι απαραίτητο να έχουν ένα "Plan B" για την κλιματική κρίση, φέρνει ως παράδειγμα κάποιον που δεν είχε "Plan B" και έτσι την πάτησε. Και ποιον φέρνει ως παράδειγμα; Την Ελλάδα. Το 2015.
Τώρα, κοιτάξτε. Σχεδόν ποτέ δεν το κάνω αυτό. Δεν μου αρέσει να παίρνω τις λέξεις ενός συγγραφέα και να σας τις δείχνω και να σας λέω "τι λέει αυτός εδώ ρε" για να γελάσετε ή να τον χλευάσετε. Σέβομαι την δουλειά και το πάθος και τον κόπο του συγγραφέα, το χρόνο που αφιέρωσε, τη σκέψη, τις στερήσεις, το μόχθο, τον ιδρώτα. Μολονότι το βιβλίο του δεν μου άρεσε, τα άλλα του τα εκτίμησα και όπως και να έχει την προσπάθειά του τη σέβομαι. Έκανε ό,τι μπορούσε και το αμόλησε στον κόσμο για το βρει όποιος το θελήσει και αυτό είναι άξιο σεβασμού. Αλλά εμείς εδώ, που έχουμε ζήσει την Ελλάδα του 2015, έχουμε ένα κάποιο claim πάνω στο θέμα. Έναν κάλο κάπως ευαίσθητο, μια πληγή ακόμα χαίνουσα. Οπότε σε αυτή και μόνο σε αυτή την περίπτωση, επιτρέψτε μου να σας δείξω το επίμαχο απόσπασμα, για να καταλάβετε (πατήστε για μεγαλύτερο).
|
|
Το να διαβάζω τέτοια πράγματα από το συγγραφέα του "Κόκκινου Άρη" στον κόσμο του 2020 ήταν οδυνηρό, το βίωσα ως προσβολή, στ' αλήθεια θίχτηκα.
Κι είναι κρίμα, είχα τόσες προσδοκίες, ήθελα να το χρησιμοποιήσω αυτό το βιβλίο, σκόπευα να το πάρω δώρο σε όλα τα μέλη μιας ομάδας επιφανών και σημαντικών που λέγαμε να φτιάξουμε για να συζητάμε για τέτοια θέματα, αλλά φευ. Και πέραν όλων των άλλων: πήγε και μου μαγάρισε και το όνομα.
|
|
|
|
ένας πίνακας του ζωγράφου Τζον Φρίντμαν που μου είχε κάνει εντύπωση όταν τον είχα δει στη National Portrait Gallery στη Ουάσινγκτον
τον ξαναθυμήθηκα τις προάλλες, δεν ξέρω γιατί
|
|
ο ουρανός στο κεφάλι μας
επειδή όλα τα άλλα μας έλειπαν, αυτό το σαββατοκύριακο θα πέσει κάπου στη Γη ένας Κινέζικος διαστημικός πύραυλος, από λάθος. Το πρόβλημα: δεν ξέρουμε πού. Για την περίπτωση που δεν είχατε αρκετές ανησυχίες στο κεφάλι σας ήδη.
|
|
εν τω μεταξύ στο Μπουτάν εμβολίασαν το 85% του ενήλικου πληθυσμού τους μέσα σε μία εβδομάδα
τι θρίαμβος, ε; Το μικροσκοπικό Μπουτάν στην άκρη των Ιμαλαΐων κατόρθωσε να εμβολιάσει σχεδόν τους πάντες μέσα σε λίγες ημέρες. Το δίχως άλλο ένας θρίαμβος της επιστήμης, της πολιτικής βούλησης, της αποτελεσματικότητας των δομών του κράτους εκεί. Αλλά υπάρχει και μια άλλη πτυχή της ιστορίας που δεν ήξερα και θα σας πω ευθύς αμέσως τώρα.
Το Μπουτάν έλαβε δόσεις αρκετές για να εμβολιάσει όλο τον πληθυσμό του από την Ινδία τον Ιανουάριο (το AstraZeneca, αν έχετε την απορία). Και, όπως είναι φυσικό, οι υπεύθυνοι αμέσως απευθύνθηκαν σε κάποιους Βουδιστές μοναχούς για να αποφανθούν αν τα άστρα είναι ευνοϊκά τοποθετημένα για να ξεκινήσουν οι εμβολιασμοί του πληθυσμού. Κι οι μοναχοί είπαν όχι.
Αντιπρότειναν να παγώσει το θεματάκι για ένα δίμηνο και, όταν ξεκινήσουν με τα άστρα σε άλλες, πιο σωστές θέσεις, το πρώτο εμβόλιο να το κάνει μια γυναίκα γεννημένη τη Χρονιά της Μαϊμούς σε μια άλλη γυναίκα γεννημένη τη Χρονιά της Μαϊμούς.
Και αυτό ακριβώς έγινε.
800.000 άνθρωποι εμβολιάστηκαν σε μια εβδομάδα στο Μπουτάν, αλλά αφού πρώτα περίμεναν δυο μήνες, για να μετακινηθούνε λίγο τ' αστέρια στον ουρανό.
|
|
|
|
σύντομα
|
|
|
|
