ποιοτικά λινξ και λέξεις από το Θοδωρή Γεωργακόπουλο

γράμμα 540

μια νοητική άσκηση

Θέλω να κλείσετε τα μάτια και να σκεφτείτε το εξής: ταξιδέψτε πίσω στην 5η Νοεμβρίου 2024. Φανταστείτε ότι ξαπλώνετε στο άνετο κρεβάτι σας το βράδυ, και βυθίζεστε σε έναν βαθύ, ήρεμο και αναζωογονητικό ύπνο. Το πρωί που ξυπνάτε, ανοίγετε το κινητό και μαθαίνετε τα νέα: η Κάμαλα Χάρις κέρδισε τις εκλογές, με σαφή και μεγάλη διαφορά. Τόσο μεγάλη και εμφατική, που ούτε ο Τραμπ δεν τολμά να αμφισβητήσει. Φανταστείτε το για λίγο, ως ενδεχόμενο. Και μετά, θέλω να φανταστείτε τι θα συνέβαινε μετά. Τι θα συνέβαινε τις επόμενες ημέρες. Τι είδους ειδήσεις θα διαβάζαμε, με τι θέματα θα ασχολούμασταν. Θα ασχολιόταν κανένας με τα νεοναζιστικά τατουάζ του υποψήφιου Υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ; Θα ασχολιόταν κανένας από εμάς εδώ με οτιδήποτε άλλο από την πολιτική σκηνή των ΗΠΑ σήμερα; Στην περίπτωση που δεν ξεσπούσε εμφύλιος, θέλω να πω.

Αυτό είναι, ίσως, ένα από τα σημαντικότερα πράγμα που χάσαμε την 6η Νοεμβρίου του 2024. Την ευκαιρία να σταματήσουμε να ασχολούμαστε με τον πορτοκαλή Μουσολίνι. Την πολυτέλεια να πάψει να έχει οποιαδήποτε σημασία ή ρόλο στις ζωές μας. Το προνόμιο να τον πετάξουμε στον κάλαθο της λήθης και να πάμε παρακάτω. Αντ' αυτού, άλλα τέσσερα χρόνια ζόφου, μιζέριας, τοξικότητας και πτώσης από τα σύννεφα. Τουλάχιστον τέσσερα.

δυο πράγματα που θα συμβούν στις ΗΠΑ του Τραμπ, και αξίζει να θυμόμαστε

Κάτι που μέσα στο χαμό πολύς κόσμος δεν έχει συνειδητοποιήσει: σε δύο χρόνια οι ΗΠΑ θα φιλοξενήσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου ανδρών. Αφενός, φανταστείτε ότι οι αγώνες θα πέσουν απάνω στους εορτασμούς (τον Ιούλιο) των 250 χρόνων από την ανεξαρτησία της χώρας. Δυο μεγάλες γιορτές που συμπίπτουν, και θα εορταστούν με την αισθητική προσέγγιση μιας κυβέρνησης Τραμπ. Αυτό είναι το ένα. Το δεύτερο είναι ότι το Μουντιάλ αυτό διεξάγεται και από τις άλλες δύο της Βόρειας Αμερικής, τον Καναδά και το Μεξικό. Τι είδους σχέσεις θα έχουν με τον ατσούμπαλο και ευερέθιστο γείτονά τους τότε;

Αλλά δεν είναι μόνο το Μουντιάλ.

Δυο χρόνια αργότερα, το καλοκαίρι του (προεκλογικού; ερωτηματικό) 2028, οι ΗΠΑ θα διοργανώσουν και Ολυμπιακούς Αγώνες. Φαντάζεστε τον 82χρονο Τραμπ (εάν και εφόσον έχει φτάσει μέχρι εκεί) να μπαίνει δίπλα δίπλα με τον πρόεδρο της ΔΟΕ, και να απαγγέλει το παραδοσιακό "I now declare open the Games of Los Angeles, celebrating the XXXIV Olympiad of the modern era"; Πέραν του αισθητικού θέματος, υπάρχει και κάτι άλλο.

Οι παραλληλισμοί των φετινών αμερικανικών εκλογών με τις εκλογές της Γερμανίας το 1933 μπορεί για κάποιους να μοιάζουν υπερβολικοί αλλά, αν το μελετήσει κανείς λίγο καλύτερα, δεν είναι λίγοι και δεν είναι ασήμαντοι. Να που υπάρχει λοιπόν κι άλλος ένας, συμπτωματικός. Τι έκανε το καθεστώς που εξελέγη τότε στη Γερμανία, λίγα χρόνια αργότερα; Θυμάστε; Ολυμπιακούς Αγώνες.

...και μια αλήθεια για τους καρχαρίες, που αξίζει να θυμόμαστε πάντα

Το ανθρώπινο είδος μπορεί, όπως λέει κι ο Κάρλο Ροβέλι, να μην είναι φτιαγμένο με την ανθεκτικότητα και τα χαρακτηριστικά πιο επιτυχημένων και τέλειων ειδών στη φύση, που περνούν λίγο-πολύ αναλλοίωτα και μακάρια τους αιώνες και τις χιλιετίες. Όπως οι χελώνες, ας πούμε. Ή οι καρχαρίες. Θα σας πω κάτι για τους καρχαρίες που, αν δεν το ξέρετε, θα αλλάξει κάτι μέσα σας, ίσως για πάντα. Αν το ξέρετε αγνοήστε το, σκρολάρετε παρακάτω, έχουμε ωραία και ενδιαφέροντα λινξ σήμερα. Αλλά αν δεν το ξέρετε, ακούστε:

Οι καρχαρίες υπήρχαν στη Γη πριν σχηματιστούν τα δαχτυλίδια του Κρόνου.

Το πιάνετε; Το 'χουμε; Έχετε στο μυαλό την εικόνα του πλανήτη Κρόνου, με τα ωραία του τα δαχτυλίδια, τα φτιαγμένα από παγάκια παραταγμένα σ' ένα λεπτό δίσκο χιλιάδες χιλιόμετρα φαρδύ, τα φαινομενικά αιώνια; Ε, δεν υπήρχαν από πάντα. Κάποια στιγμή στο μακρινό παρελθόν, κάτι συνέβη κι ένας δορυφόρος του Κρόνου διαλύθηκε, και τα παγωμένα συντρίμια του γίναν δαχτυλίδια. Ε, τη στιγμή που συνέβαιναν όλα αυτά, οι θάλασσες της Γης ήταν γεμάτες με καρχαρίες. Και μάλιστα, οι καρχαρίες προϋπήρχαν των δαχτυλιδιών του Κρόνου κατά πάνω από 300 εκατομμύρια χρόνια. Συνειδητοποιείτε για πόσο παλιά μιλάμε;

Οι καρχαρίες υπήρχαν στη Γη πριν από τα δέντρα.

Τα δέντρα! Και καθόμαστε εμείς και ανησυχούμε για τον Τραμπ και για τις βόμβες του Πούτιν. Σχεδόν όλα τα πράγματα περαστικά είναι. Και τα δαχτυλίδια του Κρόνου, λέει, σταδιακά φθίνουν. Σε 300 εκατομμύρια χρόνια μάλλον δεν θα υπάρχουν πια. Οι καρχαρίες, όμως, μάλλον ακόμα θα κολυμπούν στις θάλασσες της Γης, ανέμελοι και τέλειοι. Εμάς δεν θα μας θυμάται τίποτε στο σύμπαν.

αυτό το Σάββατο στην Καθημερινή,

γράφω, επιτέλους, για κάτι που δεν έχει να κάνει με τις αμερικανικές εκλογές, αλλά με ένα φαινόμενο σχεδόν εξίσου τραγικό: το τζόγο. Δυο πρόσφατες έρευνες στις ΗΠΑ δείχνουν πως το ανεξέλεγκτο online στοίχημα έχει σημαντικές αρνητικές συνέπειες στα οικονομικά των νοικοκυριών. Στις Πολιτείες όπου ο online τζόγος νομιμοποιήθηκε μετά από μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου το 2018, ο κόσμος άρχισε να τζογάρει τις οικονομίες του, οι επενδύσεις έπεσαν, τα χρέη και οι χρεοκοπίες αυξήθηκαν. Εμείς εδώ, που αφήνουμε το τζόγο και το στοίχημα να διαφημίζεται ελεύθερα ακόμα και σε παιδιά, τι κάνουμε; Το άρθρο θα ανέβει και το Σαββατόβραδο εκεί.

Την Τετάρτη στο 360 έγραφα για την πολιτική shadenfreude που όλοι νιώθουμε όταν οι ψηφοφόροι που ψηφίζουν πολιτικούς που υπόσχονται μέτρα που θα πλήξουν τα συμφέροντά των ίδιων των ψηφοφόρων, πέφτουν από τα σύννεφα όταν οι πολιτικοί εκλέγονται, τα εφαρμόζουν και, όντως, πλήττονται τα συμφέροντά τους. Το άρθρο έχει τίτλο "Οι Λεοπαρδάλεις Έφαγαν Το Πρόσωπό Μου". Θα καταλάβετε γιατί. Οι συνδρομητές το έχουν λάβει ήδη, έχει ανέβει και εδώ.

τα λινξ της εβδομάδας

“Brain drain” δεν έχουν μόνο χώρες που κάνουν τα περισσότερα πράγματα λάθος, όπως η δική μας. Οι νέοι εγκαταλείπουν και χώρες που έχουν ήδη φύγει πιο μπροστά από εμάς, που τις θεωρούμε πρότυπα επιτυχίας, που φιλοδοξούμε να τις φτάσουμε. Όπως η Πορτογαλία.

Πώς ένα σχολείο στα Σεπόλια μπορεί να μειώσει τη θερμοκρασία ολόκληρης της γειτονιάς.

Τώρα που ολοκληρώθηκε, μπορείτε να binge watch και τα έξι επεισόδια: Η "Σκοτεινή Δεκαετία" και η ιστορία της Χούντας.

Τι γίνεται με τις εισαγγελικές έρευνες για τα Τέμπη -ένα χρήσιμο χρονοδιάγραμμα. Αυτή, φυσικά, δεν είναι εικόνα ενός κράτους που λειτουργεί.

Στην Οκλαχόμα ντόπιοι πολιτικοί ανακοίνωσαν ότι "επιστρέφουν τη Βίβλο στις σχολικές αίθουσες". Σας το λέω επειδή αυτό είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό δείγμα του παλαβού πολέμου της αμερικανικής χριστιανικής ακροδεξιάς απέναντι σε εχθρούς που επινοούν μόνοι τους, μόνο και μόνο για να γίνεται τζέρτζελο (και να βγάζει κάποιος λεφτά). Θα σας πω γιατί. Στην Οκλαχόμα η Βίβλος δεν απαγορευόταν ποτέ στις σχολικές αίθουσες. Επίσης, οι τύποι αγόρασαν 500 Βίβλους για να βάλουν στα σχολεία, ως αντικείμενα προς λατρεία, ως είδωλα -και μάλιστα αυτές δεν ήταν απλές Βίβλοι. Ήταν οι Βίβλοι που πουλάει ο Τραμπ, οι οποίες έχουν μέσα και την διακήρυξη της ανεξαρτησίας και άλλα άσχετα κείμενα και κοστίζουν $50. Χιλιάδες δολάρια φορολογούμενων της Πολιτείας πήγαν στην τσέπη του. Η όλη MAGA σέχτα (όπως όλες οι θρησκευτικές σέχτες) είναι μια μεγάλη απάτη για να βγάζουν λεφτά από ευάλωτους και αφελείς ανθρώπους. Να μια ψύχραιμη αποδόμηση της όλης ιστορίας στο ΤικΤοκ.

Ένας δημοσιογράφος κάθισε και διάβασε και τα τρία βιβλία του υποψήφιου Υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ Πιτ Χέγκσεθ, που η σημερινή δουλειά του είναι τηλεπερσόνα στο Fox. Αυτά που διάβασε τον τρόμαξαν. Ακραίες θεωρίες συνομωσίας, νηπιακή πολιτική σκέψη, ακραίες απόψεις ακόμα για τα δεδομένα της MAGA κοσμοθεωρίας, και μια εντελώς στρεβλή εικόνα του κόσμου στην οποία όλοι όσοι είναι αριστερότερά του (δηλαδή σχεδόν όλος ο πλανήτης) είναι εχθροί.

Κάτι που δεν ήξερα: το 1996 το 88% των αυγών που καταναλώνονταν στη Βρετανία προέρχονταν από κότες κλεισμένες σε κλουβιά. Το 2022, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 22%.

Σε παρεμφερές θέμα: δεν θα φανταστείτε τι θεωρεί "woke" η βρετανική δεξιά σήμερα.

Κάτι που έμαθα επίσης αυτή την εβδομάδα: στις κατεχόμενες επαρχίες της Ουκρανίας οι κατακτητές έχουν αλλάξει και τα ρολόγια. Έχουν γυρίσει την ώρα του τόπου σε ώρα Μόσχας, μια ώρα μπροστά σε σχέση με ό,τι είχαν πριν, και με την υπόλοιπη Ουκρανία.

Κάτι άλλο που έμαθα αυτή την εβδομάδα: σε αυτή την αξιολόγηση της γνώσης της αγγλικής γλώσσας σε 116 χώρες, η Ελλάδα εμφανίζεται στην αξιοπρεπέστατη 8η θέση. Πολύ ενδιαφέρον επίσης το εύρημα ότι η γνώση της αγγλικής παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια φθίνει σταθερά.

Θυμάστε εκείνο το ηφαίστειο στην Ισλανδία που εξερράγη και η λάβα έρρεε στους δρόμους και κατασπάραξε και σπίτια; Ε, τις προάλλες εξερράγη πάλι, για έβδομη φορά φέτος.

Σε μια έρευνα στη νοσοκομείο της Βοστόνης βρέθηκε ότι το ChatGPT έκανε σωστότερες διαγνώσεις από τους γιατρούς. Μάλιστα, δεν τα πήγε καλύτερα μόνο από τους γιατρούς που έβγαζαν διαγνώσεις μόνοι τους, με τον παραδοσιακό τρόπο -τα πήγε καλύτερα και από γιατρούς που χρησιμοποιούσαν το ChatGPT για να κάνουν τις διαγνώσεις τους. Από ό,τι αποδεικνύεται, οι γιατροί δεν εμπιστεύονταν το εργαλείο, κι έβαζαν και τις δικές τους πινελιές στις διαγνώσεις. Που ήταν πιο συχνά λάθος.

Η εταιρεία που έβγαλε το Pokemon GO ανακοίνωσε πως θα χρησιμοποιήσει τα δεδομένα από τα εκατομμύρια των χρηστών του για να εκπαιδεύσει ένα AI μοντέλο που θα χαρτογραφεί, πρακτικά, τον αληθινό κόσμο με μεγάλη πιστότητα. Οπότε όλα τα βήματα που κάνατε για να πιάσετε όλα αυτά τα πόκεμον, θα εκπαιδεύσουν ένα AI εργαλείο που θα μπορεί, ας πούμε, να το αγοράσει και να το χρησιμοποιήσει ο στρατός που θα εισβάλει στην πόλη σας στο μέλλον. Λέω εγώ τώρα.

Ενδιαφέρουσα ανάλυση: το ένα πράγμα που σίγουρα θα κάνει ο Τραμπ, είναι να διαβρώσει την λειτουργία του κράτους για να ανοίξει την πόρτα σε πρωτοφάνη, κοσμογονικής κλίμακας διαφθορά. (από τον Economist)

Εν τω μεταξύ:

σχετικό και με τα παραπάνω: ο Ήλον Μασκ ζήτησε από τους οπαδούς στο Twitter να ανεβάσουν φωτογραφίες από ακτινογραφίες τους, από μαγνητικές ή τομογραφίες ή άλλες εξετάσεις, ευαίσθητα ιατρικά τους δεδομένα (!) για να τα πάρει το ΑΙ εργαλείο του για να εκπαιδευτεί κι αυτό. Και, φυσικά, αυτοί υπάκουσαν.
ένα αφιέρωμα του Economist για τον ρόλο που αναμένεται να παίξει ο Μασκ στην κυβέρνηση Τραμπ -αν δηλαδή αντέξει αυτό το παράδοξο μπρόμανς για πολύ ακόμα (το άρθρο τον αποκαλεί "first buddy")
ακόμα, ποια μάρκα αυτοκινήτου λέτε παρουσιάζει τους περισσότερους θανάτους από τροχαία ανά επιβατοχιλιόμετρο στις ΗΠΑ, με σχεδόν διπλάσιους θανάτους από το μέσο όρο; Ποια φαντάζεστε; Ε ναι, η Tesla. Μια ενδιαφέρουσα διευκρίνιση των ευρημάτων αναφέρει πως για το φαινόμενο πιθανότατα δεν ευθύνονται τα αυτοκίνητα, που δεν έχουν χειρότερες προδιαγραφές ασφάλειας από τα υπόλοιπα, αλλά μάλλον η οδηγική συμπεριφορά των οδηγών της συγκεκριμένης μάρκας (!)

Εν τω μεταξύ, τον περασμένο μήνα χτύπησαν τις Φιλιππίνες όχι ένας, όχι δύο, αλλά έξι τυφώνες. Έξι!

Φταίει όμως η κλιματική αλλαγή για αυτά τα ακραία φαινόμενα; Σίγουρα; Πού το ξέρουμε; Κάποιοι συγκέντρωσαν τα διαθέσιμα ερευνητικά δεδομένα και συμπέραναν πως, ναι, σε μεγάλο βαθμό η κλιματική αλλαγή παίζει ρόλο στη συχνότητα και την ένταση των περισσοτέρων από τα φαινόμενα αυτά.

Εν τω μεταξύ, στον Economist (πολύ Economist αυτή την εβδομάδα) έκαναν μιαν ανάλυση που συμπέρανε πως το κόστος της "ενεργειακής μετάβασης" του κόσμου για να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να γλιτώσουμε τα χειρότερα, θα είναι σχεδόν σίγουρα πολύ πιο μικρό από τις τιτάνιες προβλέψεις των περισσότερων. Ούτε $12 τρισ. ούτε $7 τρισ. ούτε $3 τρισ. Δεν υπολογίζουν σωστά τις δημογραφικές τάσεις, λέει (βασίζονται στις προβολές του ΟΗΕ, που πάντα πέφτουν έξω), ενώ υπερεκτιμούν τη μελλοντική ανάπτυξη της οικονομίας και πάντα μα πάντα υποτιμούν πόσο γρήγορα ρίχνει η τεχνολογική εξέλιξη τα κόστη. Και, βέβαια, στις περισσότερες μελέτες δεν αφαιρούν το κόστος για παραγωγή ενέργειας από άλλες πηγές, στην περίπτωση που δεν προχωρήσει η ενεργειακή μετάβαση, καθότι οι ενεργειακές ανάγκες του κόσμου θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν. Λαμβάνοντας αυτό ως δεδομένο, συμπεραίνουν ότι σε κάποια σενάρια η μετάβαση για να φτάσουμε κάτω από το +2 το 2050 μπορεί να γίνει ακόμα και πρακτικά δωρεάν ή, έστω, με κόστη που σε καμία περίπτωση δεν μετριούνται σε τρισεκατομμύρια ετησίως. Αντίθετα με τα κόστη των καταστροφών, που πλησιάζουν προς τα κει ταχύτατα.

Μια ενδιαφέρουσα ανάλυση στα ελληνικά: τι επιπτώσεις μπορεί να έχει η εκλογή Τραμπ στο παγκόσμιο εμπόριο; (PDF link)

14 από τα 15 μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ ψήφισαν υπέρ μιας κοινής απόφασης που ζητά άμεση κατάπαυση του πυρός στον αιματηρό εμφύλιο στο Σουδάν. Ποιο ήταν το μέλος που καταψήφισε; Ποιο λέτε. Έχετε μία μαντεψιά.

Τέλος, αυτό το βιντεάκι ξεκινά σαν μια δήθεν σάτιρα παραδοσιακών γλυκανάλατων ρομαντικών ταινιών, αλλά μέχρι να τελειώσει είχα κολλήσει. Είχα αγωνία για να δω τι θα γίνει.