η χρονιά του αδικαιολόγητου θυμού

γιατί είναι τόσο θυμωμένοι; Γιατί είμαστε έξαλλες και έξαλλοι, σαν έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να εκραγούμε; Είναι σαν οι άνθρωποι να ξυπνάνε και να βουτάνε το κινητό με μανία, με όρεξη, άντε να δούμε, με τι θα εξοργιστούμε σήμερα; Ήταν η εβδομάδα με τη ροζ σημαία, σας το λέω επειδή έχουν περάσει μερικές ώρες από τότε, και το θέμα έχει πια σχεδόν ξεχαστεί. Κάτι γίνεται (ένα τίποτα, ένα μη-συμβάν, κάτι ασήμαντο) και κάποιοι πολλαπλασιαστές το πιάνουν και το φέρνουν μπροστά στα μάτια των έτοιμων να εκραγούν και μετά: μπουμ. Για λίγες ώρες η ζωή αποκτά νόημα. Και μετά: τίποτα. Ξεχνιούνται όλα. Θυμάστε το σκυλί που σκοτώσαν στην Αράχωβα; Μάλλον δεν το σκότωσαν άνθρωποι, τελικά. Τι απέγινε όλη εκείνη η οργή (νιώσαμε κάμποση, όλες και όλοι). Εξατμίστηκε στο χειμωνιάτικο αγέρα; Πού πήγε; Τι νόημα είχε, τελικά; Τι σπατάλη.

Ξέρετε ποιος το χειρίζεται καλύτερα αυτό το θέμα; Μας έδωσε το καλό παράδειγμα τώρα, αυτές τις τελευταίες εβδομάδες. Μας έδειξε πώς γίνεται. Αλλά εμείς αγνοήσαμε τα μαθήματά του.

το ηφαίστειο στην Ισλανδία

θυμάστε που περιμέναμε με κομμένη την ανάσα να τιναχτεί ολάκερη η χερσόνησος στον αέρα; Που σας έδειχνα τα live feeds με την καταγραφή και των σεισμών, μπας και το προλάβουμε και το δούμε live; Δεν το είδαμε. Το ξεχάσαμε, το αφήσαμε. Γιατί το ηφαίστειο πήρε το χρόνο του. Στάθμισε τα δεδομένα. Επανεξέτασε την κατάσταση. Έδωσε χώρο και χρόνο (να εκκενωθεί η πόλη, να γίνουν σχέδια, προετοιμασίες). Και μόνο όταν το ενδιαφέρον ξεθύμανε, οι παλμοί μειώθηκαν, η αδρεναλίνη σταμάτησε να χτυπάει το κόκκινο, και η κανονικότητα επέστρεψε, μόνο τότε, την ύστατη ώρα, ως έσχατη επιλογή, έκανε το μόνο που του απέμενε να κάνει: εξερράγη.

αλλά είναι χρονιάρες μέρες αυτές

από σήμερα κάποιες και κάποιοι θα μπορέσετε να ξεκουραστείτε όσο μπορείτε (αλλά λιγότερο από όσο σας αξίζει) με όσο το δυνατό λιγότερες εκρήξεις, στα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη όπου βρίσκεστε. Σας χαιρετίζω. Κάποιες και κάποιους από εσάς θα σας δω κι από κοντά την ερχόμενη εβδομάδα, στην επόμενη σύναξη του 241020 Club (την έκτη κατά σειρά) η οποία θα περιλαμβάνει και ανταλλαγή δώρων κάποιας μορφής. Αλλά στις υπόλοιπες και τους υπόλοιπους, πριν προχωρήσουμε στα του σημερινού γράμματος, θέλω να θέσω μιαν ερώτηση:

θυμάστε τα χταπόδια;

και συγκεκριμένα, εκείνο το άρθρο από το μακρινό 2022, στο οποίο εξηγούσα ότι έχω σταματήσει να τρώω χταπόδια; Αν ναι, έχω μια follow-up ερώτηση: υπάρχει κάποιος ή κάποια από εσάς που, αφού διάβασε το άρθρο, αποφάσισε να σταματήσει, επίσης να τρώει χταπόδια; Άλλαξα τη γνώμη κανενός; Ή μήπως είχατε ήδη αλλάξει γνώμη από τότε που τα είχα γράψει αυτά στο νιουζλέτερ, το 2020; Αν ναι, στείλτε μου ένα email (κάνοντας reply σε αυτό εδώ, απλά) εξηγώντας μου την περίπτωσή σας. Υπάρχει λόγος που το ρωτάω.

και μετά από αυτά, δείτε μια φωτογραφία από ένα παλιό αστυνομικό τμήμα στη Σιγκαπούρη (που τα πάει πολύ καλά στην PISA), και προχωράμε.

κι άλλα σόσιαλ μύδια; Κι άλλα

αυτή την εβδομάδα άνοιξε και στην Ευρωπαϊκή Ένωση το Threads της Meta, που απευθύνεται κυρίως στους χρήστες του Instagram και είναι άλλος ένας κλώνος του Twitter. Αυτό, όπως ίσως θυμάστε, είναι ένα θέμα που με ενδιαφέρει καθότι το Twitter για εμένα ήταν ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο το οποίο τον τελευταίο ενάμιση χρόνο έχει χειροτερέψει πάρα, πάρα πολύ. Αν και δεν έχω βρει ακόμη τρόπο να αντικαταστήσω την πληροφόρηση και την έμπνευση που έβρισκα εκεί από κάτι άλλο, εσείς μπορείτε να με βρίσκετε στα διάφορα άλλα μέρη που δοκιμάζω, όπως το Blue Sky (χρειάζεται invitation) και, πλέον, και στο Threads.

Γιατί όμως χειροτέρεψε τόσο πολύ το Twitter; Μεγάλη ιστορία. Αλλά, α, μιας και το θυμήθηκα: το καταπληκτικό καινούργιο ημίωρο αφιέρωμα του Τζον Όλιβερ στον Ήλον Μασκ. Ψύχραιμο, δίκαιο και ζυγισμένο. Και αμείλικτο, βεβαίως:

κάτι που θύμισε παλιό twitter

ένα τουιτ από τις προάλλες, που πυροδότησε μια μεγάλη συζήτηση για το ποιο ήταν το καλύτερο επεισόδιο τηλεοπτικής σειράς του 2023, θύμισε τι καλό και χρήσιμο που ήταν αυτό το σάιτ κάποτε. Η δικιά μου τοποθέτηση επί του θέματος ήταν αυτή. Τέσσερα τρομερά επεισόδια που βγήκαν αυτή τη χρονιά ήταν:

4) το τελευταίο επεισόδιο της σειράς "The Marvelous Ms. Maisel" (όνομα: Four Minutes)
3) το έβδομο επεισόδιο της δεύτερης σεζόν του "The Bear" (όνομα: Forks)
2) το εκπληκτικό τρίτο επεισόδιο της τελευταίας σεζόν του "Succession" (όνομα: Connor's Wedding) και βέβαια
1) το εκπληκτικό τρίτο επεισόδιο της μοναδικής σεζόν του "The Last of Us", που είναι η λιγότερο ενδιαφέρουσα από αυτές τις σειρές. Αλλά αυτό το αυτοτελές επεισόδιο είναι άλλο πράγμα. Λέγεται "Long, Long Time" αλλά όλοι το ξέρουν ως "η ιστορία του Μπιλ και του Φρανκ".

Να σας πω εδώ επίσης ότι υπάρχουν άλλα 2-3 επεισόδια της τελευταίας σεζόν Succession που είναι εφάμιλλου επιπέδου, και ότι παραδόξως από όλα αυτά το επεισόδιο που θα ήθελα να ξαναδώ για δεύτερη φορά αυτές τις γιορτές, είναι το επεισόδιο του "The Bear". Είναι χαρούμενο, αισιόδοξο, αυτοτελές και τέλειο.

στην Καθημερινή του Σαββάτου

γράφω για την PIAAC, την έρευνα του ΟΟΣΑ που μετρά τις δεξιότητες των πολιτών ηλικίας 16-65, μια PISA για τους ενήλικες. Ούτε εκεί τα πάμε καλά, προφανώς. Τα ανησυχητικά συμπεράσματα τα γράφω, βεβαίως, με αφορμή το special report του Μάνου Ματσαγγάνη που δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή για τους συνδρομητές της την περασμένη Πέμπτη. Το report περιέχει τα εξής:
- τι είναι οι "δεξιότητες" και πού χρησιμεύουν στην εποχή μας, τώρα που εμφανίζονται και όλα αυτά τα ΑΙ εργαλεία.
- το πολύ χαμηλό επίπεδο των δεξιοτήτων των Ελλήνων ενηλίκων σε σχέση με τις δεξιότητες πολιτών από άλλες χώρες.
- το πρόβλημα με τις επιχειρήσεις -χαμηλή παραγωγικότητα, κακοί μάνατζερ και μικρή αντιστοίχιση δεξιοτήτων με τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας.
- το πρόβλημα με την επαγγελματική κατάρτιση, πώς το λύνουν άλλες χώρες και τι κάνουμε εμείς.
- τι πρέπει να αλλάξει στην επαγγελματική κατάρτιση.

Το δικό μου άρθρο, βεβαίως, θα το βρείτε στα περίπτερα και θα ανέβει και εκεί, όπως πάντα, το Σαββατόβραδο.

και μιας κι αναφέραμε την PISA και τις δεξιότητες

δείτε τα αποτελέσματα της PISA σε αυτή τη χρήσιμη σύνοψη από τον ΟΟΣΑ.

δείτε κι αυτόν εδώ, που ισχυρίζεται πως η ανάλυση των αποτελεσμάτων αυτών, που δείχνουν μια πτώση στις γνώσεις και τις δεξιότητες των παιδιών σε όλο τον κόσμο, δείχνει ότι αυτή η τάση οφείλεται σχεδόν σίγουρα σε έναν παράγοντα: στα κινητά τηλέφωνα. (το άρθρο από το Atlantic, μπορεί να σας βγάλει paywall). Πάνω στο ίδιο θέμα, μια έρευνα για το πώς οι νέοι χρησιμοποιούν τα social media.

δείτε, δε, και ετούτον εδώ να μιλάει για την PISA και την PIAAC στην τηλεόραση τις προάλλες:

ένα καταπληκτικό εξώφυλλο περιοδικού ανύπαρκτου

περιοδικό "The Barcelonian" δεν υπάρχει. Πρόκειται για ένα καλλιτεχνικό πρότζεκτ στο οποίο πολλοί καλλιτέχνες φαντάστηκαν τα εξώφυλλα ενός περιοδικού παρόμοιου με το New Yorker, αλλά για τη Βαρκελώνη. Από τα διάφορα όμορφα έργα που φτιάχτηκαν, το παραπάνω είναι το πιο ωραίο και το πιο "on the nose" που λένε και στην πατρίδα του New Yorker. Οι χρωματιστοί τουρίστες έρχονται για να μείνουν στο AirBnB, οι μόνιμοι κάτοικοι αποχωρούν. Επίκαιρο και φλέγον.

αχ, η τεχνολογία, που θα άλλαζε τον κόσμο

θυμάστε; Ήμασταν νέοι. Αφελείς. Ακούγαμε τους σχετικά νέους εκείνους ανθρώπους, που είχαν φτιάξει τα απλικέισονς που είχαμε στα ολοκαίνουργια κινητά μας, να μας λεν πως θ' αλλάξουνε τον κόσμο, κι εμείς νομίζαμε ότι εννοούσαν προς το καλύτερο. Αποδείχτηκε ότι θα τον άλλαζαν, μεν, αλλά προς το χειρότερο, εκτός από αυτούς που δεν θα τον άλλαζαν καθόλου και θα έφευγαν με τα λεφτά των VCs προς την πρόωρη σύνταξη, και αυτούς που θα κατέληγαν στη φυλακή. Που ήταν, τελικά, πολλοί.

ας δούμε μερικά νέα από τον υπέροχο κόσμο της ψηφιακής τεχνολογίας και της δέκατης τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, ή όπως αλλιώς λέγεται:

- ανάκληση 2 εκατομμυρίων αυτοκινήτων Tesla (σχεδόν τα μισά που κυκλοφορούν στους δρόμους) εξαιτίας προβλημάτων με το "Autopilot", το software αυτόνομης οδήγησης του οχήματος. Η εταιρεία εδώ και χρόνια λέει ψέματα για τις ικανότητες των οχημάτων της να οδηγούν μόνα τους, ένα χαρακτηριστικό που ο CEO της υπόσχεται ότι έρχεται "του χρόνου" από το 2014. Βεβαίως, αυτή είναι συνήθης πρακτική γι' αυτή την εταιρεία. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το αποτέλεσμα των ψεμάτων και της πρόωρης ενεργοποίησης του software σε πραγματικές συνθήκες στις αμερικανικές πόλεις είναι, βεβαίως, ατυχήματα και θάνατοι. Αξίζει να θυμόμαστε ότι στην Ευρώπη το αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο δεν θα επέτρεπε ποτέ τέτοια πειράματα με τις ζωές των ανθρώπων στους δρόμους.

- μια άλλη φαεινή ιδέα που είχε ο CEO αυτός, για τον οποίο τόσο ωραία τα είπε ο Τζον Όλιβερ παραπάνω, ήταν το "Hyperloop", υπόγεια ή υπέργεια τούνελ στα οποία θα κινούνται κάψουλες σε κενό αέρος πάρα πολύ γρήγορα, μεταφέροντας επιβάτες ή προϊόντα σε αποστάσεις εκατοντάδων χιλιομέτρων μέσα σε λίγα λεπτά. Δέκα χρόνια μετά, η εταιρεία που είχε φτιαχτεί για να κάνει δοκιμές και να κατασκευάσει τα πρώτα hyperloops κλείνει, έχοντας καταγράψει ακριβώς μηδέν επιτυχημένες δοκιμές της τεχνολογίας, καθότι συμπέραναν αυτό το τρομερό σχέδιο που είχανε σκεφτεί στην πράξη δε γίνεται. Σύμφωνα με αυτό εδώ, ο στόχος δεν ήταν ποτέ να φτιαχτεί κάτι τόσο παλαβό και ανεφάρμοστο, αλλά να αποτραπεί η ανάπτυξη σιδηροδρομικών δικτύων υψηλής ταχύτητα στις ΗΠΑ (που δεν έχει καθόλου) καθότι ο CEO δεν τα συμπαθεί αυτά καθόλου. Αλλά εγώ δεν το πιστεύω.

- η απίστευτη ιστορία της Nikola, μιας εταιρείας που θα κατασκεύαζε κάτι τρομερά φορτηγά που θα κινούνταν με υδρογόνο και θα άλλαζε τον κόσμο έφτασε επίσης στην αναμενόμενη και φυσιολογική της κατάληξη: ο ιδρυτής της στη φυλακή. Μεταξύ πολλών άλλων, η εταιρεία εξαπάτησε τους επενδυτές της και το καταναλωτικό κοινό διαφημίζοντας και παρουσιάζοντας ένα πρωτότυπο το οποίο έλεγαν ότι είναι σχεδόν έτοιμο να μπει στην παραγωγή, το οποίο δεν λειτουργούσε -δεν λειτούργησε ποτέ.

- η ιστορία της HeadSpin (η οποία, λέει "enables testing and monitoring of mobile, web, audio/video applications in real-time with AI based insights" ¯\_(ツ)_/¯) ήταν επίσης παρόμοια. O ιδρυτής-"θαλλαξωτονκόσμο"-εντρπρνρ έλεγε ψέματα για τους πελάτες που δήθεν είχε η εταιρεία, παρουσίαζε αλλοιωμένα οικονομικά αποτελέσματα και έπαιζε τα λεφτά των επενδυτών στο χρηματιστήριο. Η εταιρεία δεν είχε καν οικονομικό διευθυντή, αλλά παρ' όλα αυτά "σήκωσε" 117 εκατομμύρια από επενδυτές όπως η Alphabet (!) και έγινε "unicorn". Τώρα ο ιδρυτής της πάει κι αυτός βουρ για τη φυλακή.

Σας τα γράφω αυτά με πολλή γκρίνια. Μα, θα πείτε, τόσα ωραία πράγματα δεν μας έχει δώσει η τεχνολογία; Παραπάνω δε μας έλεγες για τα "Threads"; Πού σας το γράφω αυτό εδώ το γράμμα; Σε τεχνολογία. Και πού το διαβάζετε εσείς; Πάλι σε τεχνολογία. Σύμφωνοι. Αλλά καταλαβαίνετε τι κάνω. Υπεραντιστάθμιση λέγεται. Ποιος ήταν ένας από αυτούς που προ εικοσαετίας σας ζάλιζαν τα αυτιά με τα θαύματα της τεχνολογίας και τα φανταχτερά γκάτζετ και όλα εκείνα τα λαμπερά μυαλά που "θα άλλαζαν τον κόσμο"; Εγώ. Ένα-μηδέν. Και ακολούθησαν είκοσι χρόνια και από το "do no evil" σα να έφυγε μια λέξη και οι άνθρωποι αυτοί αποδείχτηκαν αληθινοί Bond villains και το ολιγοπώλιο των τεχνολογικών κολοσσών που οι πιο καπάτσοι από αυτούς έφτιαξαν τελικά αντί να απογειώσει το μηχανισμό παραγωγής καινοτομίας του κόσμου τελικά τον στραγγάλισε και είδαμε όλη αυτή την δραματική επιβράδυνση να υπογραμμίζεται και από τις κραυγαλέες υποθέσεις απατεώνων γιγάντιου βεληνεκούς, από τη Χολμς στον SBF κι από το σούργελο του WeWork στον παλιάνθρωπο της Uber.

Τι να κάνω κι εγώ. Βγάζω το άχτι μου. Έφταιξα.

τέλος, μερικά λινξ

πού καταλήγουν τα πλαστικά σκουπίδια που πετάμε στους κάδους της ανακύκλωσης εδώ στην Ελλάδα; Δημοσιογράφοι έβαλαν GPS trackers σε σκουπίδια που πέταξαν εκεί, και παρακολούθησαν την πορεία τους μετά. Το αποτέλεσμα έχει μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά είναι και αναμενόμενο. Σε όλο τον κόσμο κάτι αντίστοιχο συμβαίνει.

ένα άρθρο για το δημογραφικό, στην πραγματική του διάσταση, από την Αντιγόνη Λυμπεράκη.

"Γιατί θα ψήφιζα τον Κυριάκο Μητσοτάκη", του Στέφανου Κασσελάκη (2015)

πιθανότατα το έχετε ακούσει, αλλά εδώ είναι το άρθρο: ο Economist έβγαλε την ετήσια λίστα με τις οικονομίες που τα πήγαν καλύτερα τη χρονιά που πέρασε και, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, στην κορυφή, καλύτερη απ' όλες, έβγαλε την Ελλάδα.

μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση στον Πειραιά με τους αμερικανούς δημοσιογράφους Σούζαν Γκλάσερ και Πίτερ Μπέικερ. Μιλάνε για τις ΗΠΑ, τις σχέσεις της με την Ελλάδα, τον Τραμπ, το Ισραήλ, τον Πούτιν και τους πολέμους της εποχής μας. Trivia: οι δυο τους είναι ζευγάρι.

ένας από τους καλύτερους τίτλους είδησης του 2023, ήρθε τώρα, λίγο πριν από το τέλος.

πόσο πλούσια ήταν η οικογένεια Μακάλιστερ; Ποια είναι η οικογένεια Μακάλιστερ, θα μου πείτε. Η οικογένεια του Κέβιν, θα σας πω εγώ. Που είχαν εκείνη τη σπιταρόνα -όπου τον ξέχασαν- στο Σικάγο. Η οικογένεια από το Home Alone. Είναι ένα ερώτημα. (ΝΥΤ)

και δυο βιντεάκια από το ΤικΤοκ:
- ένας καταρράκτης πριν από τις πλημμύρες, και μετά.
- ο Κθούλου, εμείς και τα μυρμήγκια. Βγάζει νόημα.

χρόνια πολλά σε όλες και σε όλους