|
Σήμερα, πριν περάσουμε στα λινξ και τα τεκταινόμενα, θα σας πω τέσσερα πράγματα: για ένα πείραμα που έχει κρατήσει 97 χρόνια, για μια είδηση που μπορεί να κινητοποιήσει τον κόσμο να κάνει κάτι για το πρόβλημα με τα πλαστικά (αν δεν τον κινητοποιήσει αυτό, δεν νομίζω να τον κινητοποιήσει τίποτε άλλο), για την επιδημία χορού του 1518 και για κάτι μοναδικό που συνέβη, όταν ένας μετεωρίτης έπεσε πάνω απ' την Πορτογαλία, την ακριβώς κατάλληλη στιγμή.
|
|
1. το πείραμα που έχει κρατήσει 97 χρόνια
|
|
|
το πιο πυκνό υγρό του κόσμου είναι ένα είδος πίσσας (pitch στα εγγλέζικα) -είναι 100 εκατομμύρια φορές πιο πυκνό απ' το νερό. Τι σημαίνει ένα υγρό να είναι τόσο πυκνό; Σημαίνει ότι κανονικά μοιάζει με στερεό, βασικά. Αλλά αν το βάλεις σε ένα χωνί και το αφήσεις, αργά ή γρήγορα, τι θα κάνει; Θα στάξει. Το 1927 ένας καθηγητής από το Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ στην Αυστραλία αποφάσισε να κάνει ένα πείραμα: γέμισε ένα γυάλινο χωνί με ζεστή (και άρα λίγο πιο ρευστή) πίσσα, το άφησε να κρυώσει σε θερμοκρασία δωματίου, και μετά άνοιξε το χωνί και το άφησε. Χρειάστηκαν οκτώ χρόνια μέχρι να πέσει η πρώτη σταγόνα. Έκτοτε έχουν πέσει άλλες οκτώ. Κάποια στιγμή στη δεκαετία που διανύουμε, λογικά, θα πέσει η δέκατη. Ξέρετε τι μπορείτε να κάνετε; Να παρακολουθήσετε το χωνί σε livestream, περιμένοντας τη σταγόνα της πίσσας να πέσει. Όπως όλα στη ζωή, είναι κι αυτό θέμα χρόνου.
|
|
2. πώς γίνονται οι μεγάλες πολιτικές αλλαγές στον κόσμο;
|
|
μόνο μέσα από κρίσεις. Μόνο όταν η ανθρωπότητα βιώσει τον τρόμο ή την καταστροφή, μπορεί να γεννήσει τις απαραίτητες συναινέσεις για να αλλάξουν τα πράγματα και να προχωρήσουμε ως είδος παρακάτω. Ξέρετε το πρόβλημα με τα πλαστικά σκουπίδια; Η βιομηχανία των πλαστικών μας υπνωτίζει με μύθους περί ανακύκλωσης, για να συνεχίσει να παράγει και να μας πουλάει όσο το δυνατό περισσότερα πλαστικά προϊόντα γίνεται. Τα οποία καταλήγουν στις χωματερές, διαλύονται και φτάνουν ως μικροπλαστικά στους ωκεανούς, μπαίνουν στη διατροφική αλυσίδα και προκαλούν, γενικώς, χαμό. Αλλά δε μας νοιάζει. Δεν μας κόφτει. Δεν υπάρχει "πλαστική κρίση" που να μας κινητοποιήσει και να μας αναγκάσει να αλλάξουμε αυτή τη δραματική κατάσταση. Επειδή δεν την αντιλαμβανόμαστε ως δραματική. Τι μπορεί να μας κινητοποιήσει;
Ξέρω γω;
Ίσως αυτό.
|
|
3. πολύ συχνά σκέφτομαι την επιδημία χορού του 1518
|
|
πρώτα απ' όλα, θέλω να σας ζητήσω συγγνώμη για το clickbait στην προηγούμενη παράγραφο. Αλλά νομίζω ότι το επέβαλε η αρχιτεκτονική του κειμένου στο σημείο εκείνο. Αν το πατήσατε, νομίζω θα καταλάβατε τι εννοώ. Ένα από τα σημαντικότερα αφηγηματικά εργαλεία σε κάθε μορφή storytelling είναι η έκπληξη. Αυτό προσπάθησα να κάνω. Και πάλι συγγνώμη.
Σκέφτομαι πολύ συχνά την επιδημία χορού που έπληξε το Στρασβούργο της Γαλλίας το 1518. Τον Ιούλιο εκείνης της χρονιάς, για λόγους που δεν έχουν γίνει γνωστοί, μια γυναίκα άρχισε να χορεύει ασταμάτητα και ανεξέλεγκτα μέσα στο δρόμο. Κανένας δεν μπορούσε να τη σταματήσει. Χόρευε συνεχόμενα για περίπου μια εβδομάδα. Πολύ σύντομα, κι άλλοι άρχισαν να χορεύουν με τον ίδιο τρόπο, κυρίως σε δημόσιους χόρους. Οι αρχές παρέμπεμπαν το πρόβλημα τους γιατρούς, που όμως δεν ήξεραν πώς να ανακουφίσουν τους ασθενείς, που υπέφεραν. Οπότε τους μετέφεραν στην εκκλησία του Αγίου Βίτου, για να τους ευλογήσει. Πολλοί χόρευαν μέχρι θανάτου. Σύμφωνα με κάποιες καταγραφές, μέχρι το Σεπτέμβριο, όταν το φαινόμενο κόπασε, είχαν πεθάνει περίπου 400 άνθρωποι. Απ' τον ασταμάτητο χορό. Κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει βρει μια πειστική εξήγηση για το φαινόμενο.
Κατά τη διάρκεια της δικιάς μας πανδημίας, ο σκηνοθέτης Τζόναθαν Γκλέιζερ γύρισε μια ταινία μικρού μήκους με χορευτές που χορεύουν σε άδεια δωμάτια. Την ονόμασε Strasbourg 1518.
|
|
4. όταν όλα τα κοιτάζουν οι κάμερες, αργά ή γρήγορα, όλα θα τα δουν οι κάμερες
|
|
ποτέ ξανά στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν υπήρχαν τόσες συσκευές που να αποτυπώνουν και να αποθηκεύουν την εικόνα του κόσμου γύρω μας, από τόσες διαφορετικές γωνίες, με τόσους διαφορετικούς τρόπους. Νομίζω ότι δεν συνειδητοποιούμε τη σημασία αυτού του γεγονότος. Το ότι η πραγματικότητα, πλέον, δεν συμβαίνει απλά -καταγράφεται κιόλας.
Τις προάλλες έπεσε ένας μετεωρίτης που κάηκε θεαματικά στην ατμόσφαιρα κι έγινε ορατός σε Πορτογαλία και Ισπανία. Αυτές οι πάπιες, σε ένα άλλο livestream, τον είδαν. Ο κόσμος μας είναι γεμάτος με κάμερες που ανά πάσα στιγμή κάπου κοιτάνε, κάποιες κάτι γράφουν. Μια κοπελίτσα από την Πορτογαλία ήταν έτοιμη να γυρίσει βιντεάκι τον εαυτό της, όταν συνέβη κάτι που, από πλευράς πιθανοτήτων, θα έμοιαζε εντελώς αδύνατο να συμβεί ποτέ. Μα όταν οι κάμερες είναι τόσο πολλές, ο αριθμητής μεγαλώνει. Αργά ή γρήγορα, το αδύνατο συμβαίνει.
Συγγνώμη, πάλι, για το clickbait. Μα πατήστε το και πείτε μου. Δεν άξιζε;
|
|
|
Το "Γη Για Όλους" είναι, βασικά μια μελέτη-μανιφέστο. Έχει ως αντικείμενο τη διατύπωση προτάσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά προσεγγίζοντας το πρόβλημα ως πρόβλημα οικονομικών συστημάτων, και όχι ως αμιγώς περιβαλλοντικό. Εξηγεί γιατί οικονομικά μέτρα και η αντιμετώπιση των ανισοτήτων είναι προϋπόθεση για την αντιμετώπιση και της κλιματικής αλλαγής, και γιατί ο τελικός στόχος δεν πρέπει να είναι απλά ο περιορισμός των εκπομπών, αλλά η συνολική ευημερία της ανθρωπότητας. Καλά τα λένε.
|
|
|
αυτή την εβδομάδα στην Καθημερινή
|
|
γράφω περισσότερα για το βιβλίο της εβδομάδας. Το βιβλίο γραμμένο από ειδικούς από τη "Λέσχη της Ρώμης" και άλλους ερευνητικούς οργανισμούς και πανεπιστήμια, διατυπώνει και διάφορες προτάσεις που μοιάζουν ουτοπικές, και κάποιες που είναι και αμφιλεγόμενες. Αλλά γενικά είναι μια ενδιαφέρουσα και χρήσιμη προσέγγιση, που βλέπει το θέμα της κλιματικής αλλαγής μέσα στο πλαίσιο των μεγάλων κοινωνικών εντάσεων της εποχής. Το κείμενο θα ανέβει και το Σαββατόβραδο εκεί.
την Τετάρτη στο 360 έγραψα για το πώς η OpenAI ζήτησε από τη Σκάρλετ Τζοχάνσον να χρησιμοποιήσουν τη φωνή της για το εργαλείο της ΑΙ ψηφιακής βοηθού που ετοίμαζαν, αυτή είπε όχι, της το ξαναζήτησαν, ξαναείπε όχι, κι αυτοί πήγαν και έβγαλαν την ψηφιακή βοηθό με φωνή ολόιδια με της Σκάρλετ Τζοχάνσον ένιγουεη. Πολλά θέματα για συζήτηση γεννά το συμβάν αυτό, αλλά επιπλέον κάτι το αξιοσημείωτο: ο τύπος αυτός της OpenAI δεν καταλαβαίνει την υπόθεση των ταινιών που βλέπει. Στο "Her", όπου η Τζοχάνσον υποδυόταν μια ΑΙ ψηφιακή βοηθό, οι ΑΙ δεν ήταν καλό πράγμα. Και στο τέλος έκαναν και το πιο πιθανό πράγμα που θα κάνουν και οι πραγματικές AGI, αν και όταν έρθουν: έφυγαν. Το κείμενο το έχουν λάβει ήδη οι συνδρομητές της Καθημερινής στο inbox τους, και έχει ανέβει και εδώ, για όσες και όσους γραφτείτε από τούδε και στο εξής.
|
|
Μια είδηση. Αν κατάλαβα καλά αυτό που διάβασα, παιδάκια σε σχολείο της Λαμίας έπαθαν τροφική δηλητηρίαση από τα σχολικά γεύματα και κατέληξαν στο νοσοκομείο. Λίγο αργότερα, εντελώς τυχαία μια ημέρα πριν από την επίσκεψη των ελεγκτών του ΕΦΕΤ, το εργοστάσιο της εταιρείας που προμήθευε το σχολείο με σχολικά γεύματα, πήρε φωτιά και κάηκε ολοσχερώς. Μάλιστα. Περισσότερες πληροφορίες γι' αυτή την ζοφερή υπόθεση εδώ.
Η πλειοψηφία των Αμερικανών νομίζουν ότι οι ΗΠΑ είναι σε ύφεση, και πιστεύουν ότι γι' αυτό φταίει ο Μπάιντεν. Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ αναπτύσσονται θεαματικά, το χρηματιστήριο καλπάζει, η ανεργία έχει πέσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, σβήνονται τα φοιτητικά χρέη, ο πληθωρισμός έπεσε πιο γρήγορα από ό,τι στις άλλες χώρες και γιγάντιες κρατικές επενδύσεις για την αναβάθμιση των υποδομών και για το κλίμα πέφτουν στην οικονομία. Τι συμβαίνει;
Πόσο πετυχημένη είναι η Τέιλορ Σουίφτ; Πολύ, θα μου πείτε. Ναι, αλλά πόσο πολύ; Σε σχέση με τους Beatles; Οι ΝΥΤ έκαναν μιαν ανάλυση. Κάποια στιγμή πρέπει να σας γράψω για την Τέιλορ Σουίφτ.
Ακούω Τέιλορ Σουίφτ.
Η Boeing είναι μια εταιρεία που τραβάει ζόρια. Τραγικά λάθη και περικοπές έχουν οδηγήσει σε αλλεπάλληλα ατυχήματα που έχουν πλήξει βάναυσα το κύρος και την αξιοπιστία της εταιρείας. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει συσσωρεύσει ζημίες $31 δισ. και μοιάζει να πηγαίνει κατευθείαν προς τα βράχια. Οπότε τι έκαναν οι μέτοχοι στην τελευταία γενική συνέλευση; Ενέκριναν το πακέτο αποζημίωσης του CEO της εταιρείας, ύψους $33 εκ. δολαρίων. Ο Ντέιβ Καλχούν (έτσι τον λένε) αποχωρεί στο τέλος της χρονιάς, και τότε θα πάρει επιπλέον και μια αποζημίωση $45 εκ. για την πολύ καλή δουλειά που προφανώς έχει κάνει όλα αυτά τα χρόνια.
Οι Έλληνες μαθητές και οι Ελληνίδες μαθήτριες δεν τα πηγαίνουν χάλια μόνο στην PISA. Τα πηγαίνουν χάλια και στην επονομαζόμενη "ελληνική PISA", ένα τεστ σε παιδιά 6ης Δημοτικού και 3ης Γυμνασίου, που εξετάζει πόσο καλά έχουν καταλάβει όσα έχουν μάθει στο σχολείο. Εδώ έχει μερικά από τα θέματα που βάζουν σε αυτά τα παιδάκια. Όπως αποδεικνύεται, 1 στα 5 βγαίνει απ' το σχολείο λειτουργικά αναλφάβητο.
Κάποια στιγμή στο μέλλον οι μπαταρίες θα βοηθούν τα συστήματα παραγωγής ενέργειας για να έχουν την ευστάθεια και την ασφάλεια που λείπει από τις ΑΠΕ. Έτσι δε λέμε; Είναι το μεγάλο στοίχημα. Για το μέλλον. Ποιο μέλλον; Σε κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ γίνεται ήδη, πολύ πιο γρήγορα από ό,τι υπολογιζόταν.
Όλοι βάζουν ΑΙ στα πάντα, οπότε και η Alphabet έχει προσθέσει δοκιμαστικά ένα ΑΙ εργαλείο στη μηχανή αναζήτησης, στο Google δηλαδή, που ψάχνει αυτό που του ζητάτε στο ίντερνετ και σας απαντά όχι με λινξ, αλλά με την απάντηση γραμμένη με λόγια. Και τα αποτελέσματα είναι αυτά που φαντάζεστε. Σε μια ερώτηση χρήστη για το πώς να μη γλιστράει το τυρί από την πίτσα, το ΑΙ πράγμα του πρότεινε να χρησιμοποιήσει λίγη κόλλα. Σύμφωνα με τους (ανθρώπους) που το έψαξαν, είχε βρει την ιδέα αυτή σε ένα ποστ του Reddit από χρήστη ονόματι Fucksmith. Και, φυσικά, την έκρινε ως αξιόπιστη και πολύ καλή. Υπάρχουν κι άλλα παραδείγματα. Πολλά. Πάρα πολλά.
Scrabble Tetris.
Η ριζοσπαστικοποίηση του Κιντ Ροκ. Η δυναμική της καταβύθισης μιας προσωπικότητας στον MAGA κόσμο έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον ως φαινόμενο. Και σίγουρα κοινά σημεία με το φαινόμενο της εισόδου σε θρησκευτικές αιρέσεις.
|
|
και για το τέλος, πέντε διαλεχτά βίντεο
|
|
Ο Τζόρνταν Κλέπερ, ένα TED Talk του οποίου είδαμε την προηγούμενη εβδομάδα, επιστρέφει με ένα ημίωρο ντοκιμαντέρ που εξετάζει τον έρωτα της αμερικανικής ρεπουμπλικανικής ακροδεξιάς με τη Ρωσία του Πούτιν. Αποκαλυπτικό και, όπως πάντα, ξεκαρδιστικό. (YouTube)
Αν το ημίωρο ντοκιμαντέρ δεν σας έφτασε και θα θέλατε κάτι μεγαλύτερο, να ένα τετράωρο αφιέρωμα σε ένα συναρπαστικό θέμα. Πρόπερσι η Disney επένδυσε 400 εκατομμύρια δολάρια για να φτιάξει ένα πολυτελές ξενοδοχείο με θέμα το Star Wars. Η ιδέα ήταν ότι οι επισκέπτες θα έμπαιναν στο ξενοδοχείο και θα ήταν σαν να ζουν στον κόσμο του Star Wars, όλοι οι υπάλληλοι θα ήταν και ηθοποιοί, και θα υπήρχαν και διάφορα μυστήρια και περιπέτειες στα οποία, αν ήθελαν, θα μπορούσαν να συμμετέχουν. Οι τιμές ξεκινούσαν από $6000 για το διήμερο. Δεκαοχτώ μήνες μετά την πρεμιέρα, το ξενοδοχείο έκλεισε.
Καταπληκτική, αριστουργηματική σάτιρα των κινέζικων online καταστημάτων τύπου Shein και Temu. (YouTube)
Σε συνέχεια του 360 για τον Σαμ Όλτμαν, τη Σκάρλετ Τζοχάνσον και τις φωνές, κι αυτό εδώ. (TikTok)
Όταν αγοράζεις ένα "κλασικό" βιντεοπαιχνίδι (αυτό πόνεσε). (Instagram)
|
|
|
|
