χαιρετισμούς από την Τοσκάνη
τα μέλη του 241020 Club τα ξέρουν ήδη, αλλά θέλω να σας πω κι εσάς εδώ ότι αυτό το γράμμα θα είναι λίγο διαφορετικό από τα συνήθη επειδή σας το γράφω από ένα παγωμένο μπαλκόνι στη Φλωρεντία, και είχα μια σκέψη.
Η Φλωρεντία είναι μια πόλη που γνωρίζω πάρα πολύ καλά, μολονότι είναι η πρώτη φορά που την επισκέπτομαι, καθώς στα νιάτα μου έχω παίξει -και τελειώσει- το Assassin's Creed II. Ξαναπερπατώντας στα σοκάκια της εχτές το βράδυ, με τη φωνή της ξεναγού Ελενονώρας στο αυτί να μου επισημαίνει αξιοθέατα που ήξερα καλά και που, ως Έτσιο Αουντιτόρε ντα Φιρέντσε είχα πριν από 600 χρόνια σκαρφαλώσει, θυμήθηκα μιαν αλήθεια για την πραγματική αξία που έχουν τα παλιά μέρη: τις ιστορίες. Δεν είναι τα κτίρια και τα μνημεία που έχουν την αξία -αυτά είναι ενδείξεις, απομεινάρια, τεκμήρια αυτών που έχουν στ' αλήθεια σημασία. Τα μέρη αυτά είναι γεμάτα με ιστορίες ανθρώπων αληθινών, με αδυναμίες και ατέλειες, που έκαναν πράγματα βαρετά ή αξιομνημόνευτα και έζησαν περιπέτειες και τραγωδίες. Ξεχειλίζουν από τους τοίχους και τα παράθυρα οι ιστορίες τους και το μόνο που χρειάζεται είναι να βρούμε κάποια ή κάποιον για να μας τις πει.
αυτό λοιπόν θα κάνουμε σήμερα εδώ. Θα πούμε
|
|
μια ιστορία από τη Φλωρεντία
|
|
To 1539 o Κόσιμο ντι Μέντιτσι, ο αρχηγός του οίκου των Μεδίκων που έκανε κουμάντο στην Τοσκάνη, παντρεύτηκε την Ελεονόρ ντε Τολέδο, γόνο της Ισπανικής αριστοκρατίας, σε ένα συνοικέσιο που, όπως γινόταν κατά κόρον εκείνη την εποχή, ήταν σχεδιασμένο για να μεγιστοποιήσει την ισχύ και την επιρροή των δύο οικογενειών. Οι Μέντιτσι εκείνη την εποχή ήταν βεβαίως μια πανίσχυρη οικογένεια τραπεζιτών (ήταν οι τραπεζίτες του Πάπα), από τις πιο πλούσιες στον κόσμο, αλλά η επιρροή τους στα πράγματα της Φλωρεντίας και της Τοσκάνης γενικότερα δεν ήταν απόλυτη. Έγινε απόλυτη όταν ο Κόσιμο αυτοανακυρήχτηκε Μέγας Δούκας, εγκαταστάθηκε στο Παλάτσο Βέκιο (που είναι και σήμερα το Δημαρχείο της πόλης), έφτιαξε το Ουφίτσι (κυριολεκτικά: "τα γραφεία") για να στεγάσει τη γραφειοκρατική μηχανή της πολιτικής του κυριαρχίας και άρχισε να σπέρνει την πόλη με αγάλματα του εαυτού του και των σπουδαιότερων καλλιτεχνών του κόσμου.
Αλλά αυτό δεν είναι ιστορία. Είναι Ιστορία, μπορείτε να τη διαβάσετε σε βιβλία και στη Wikipedia ή να τη δείτε σε ντοκιμαντέρ και σειρές του Netflix. Εδώ θέλω να σας πω κάτι πιο συγκεκριμένο: την ιστορία ενός μυστικού περάσματος που διατρέχει τη μισή πόλη και στο οποίο κανένας δεν επιτρέπεται να μπει σήμερα.
|
|
|
η σκιά του Δαυίδ πάνω στο Παλάτσο Βέκιο, χτες το βράδυ
|
|
ο διάδρομος Βαζάρι
Ο Κόσιμο ντι Μέντιτσι γνώρισε την Ελεονόρ ντε Τολέδο την ημέρα του γάμου τους. Είπαμε, ήταν συνοικέσιο. Δεν είχε σημασία το αν συμπαθιούνταν ή αν γνωρίζονταν από πριν. Έτσι γίνονταν τα πράγματα εκείνη την εποχή. Ωστόσο, αυτό που συνέβηκε μετά ήταν πολύ ασυνήθιστο για εκείνη την εποχή: ερωτεύτηκαν παράφορα. Έγιναν κανονικό ζευγάρι, έγιναν ομάδα. Τρώγανε μαζί, συζητούσαν για τα πάντα, περνούσαν χρόνο με τα παιδιά, ζούσαν παρέα. Όταν έφευγε για περιοδείες ή εκστρατείες, ο Κόσιμο άφηνε την Ελεονόρ να κυβερνά στη θέση του. Ήταν κι αυτή μια σπουδαία μορφή που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της πόλης και της περιοχής.
Και είχε, βεβαίως, και τις δικές τις προτεραιότητες, απόψεις, παραξενιές και εμμονές. Για παράδειγμα, δεν της άρεσε το σπίτι.
Όταν ο Κόσιμο μετακόμισε όλη την οικογένεια από το δικό τους παλάτι στο Παλάτσο Βέκιο, το κτίριο ήταν ήδη 200 χρονών. Έβαλε, βεβαίως, το Μικελάντζελο να του φτιάξει ένα αγαλματάκι για την είσοδο (αυτό) και έχτισε μια ολόκληρη μοντέρνα πτέρυγα στην ανατολική πλευρά του κτιρίου με ένα ωραίο μπαλκόνι για να παίρνουν τον αέρα τους (σήμερα εκεί στεγάζονται οι υπηρεσίες του Δήμου). Αλλά και πάλι δεν άρεσε στην Ελεονόρ, που ήθελε το σπίτι της να έχει κήπο. Έτσι, αγόρασε άλλο ένα παλάτι για να μένει και εκεί. Το Παλάτσο Πίτι ανήκε στην οικογένεια Πίτι, που ήταν κάποτε πολύ πλούσια και ισχυρή, αλλά περνούσε ζόρια οικονομικά και αναγκάστηκε να το πουλήσει. Η Ελεονόρ επέβλεψε την ανακατασκευή του και, κυρίως, τη μετατροπή του δάσους που υπήρχε από πίσω σε ένα γιγάντιο κήπο, τους κήπους Μπόμπολι. Αλλά υπήρχε ένα μικρό πρόβλημα: το Παλάτσο Πίτι βρισκόταν ένα χιλιόμετρο μακριά από το Παλάτσο Βέκιο. Πώς θα πηγαινοέρχονταν από το ένα στο άλλο;
Ας θυμηθούμε εδώ ότι οι πόλεις αυτές δεν ήταν άδειες συστάδες παλατιών με αριστουργήματα γλυπτικής διάσπαρτα ανάμεσα. Ήταν πόλεις, πυκνοκατοικημένες, με ανθρώπους. Μέρη ζωντανά, κατοικημένα με πληθυσμό που εργαζόταν, ερωτευόταν, πλακωνόταν στο ξύλο, έτρωγε, υπέφερε και πέθαινε από ξεχασμένες αρρώστιες. Ενίοτε στο δρόμο. Πώς θα πηγαινοέρχονταν οι Μέντιτσι στα παλάτια τους; Με τα πόδια; Όχι βέβαια. Ούτως ή άλλως δεν κυκλοφορούσαν με τα πόδια -είτε τους έσερναν σε πολυθρόνες με ροδάκια, είτε τους κουβαλούσαν οι υπηρέτες στην πλάτη- αλλά βεβαίως δεν θα μπορούσαν να κατέβουν στο επίπεδο του λαουτζίκου, έστω και καβαλημένοι στις πλάτες των υπηρετών. Οπότε η Ελεονόρ και ο Κόσιμο ζήτησαν από τον ζωγράφο, αρχιτέκτονα, πολυτεχνίτη και ιδιοφυία (και ιστορικό τέχνης!) Τζιόρτζιο Βαζάρι (τον ίδιο που έφτιαξε και το Ουφίτσι) να τους φτιάξει μια μυστική δίοδο που να συνδέει το ένα παλάτι με το άλλο. Να σημειώσω εδώ ότι ανάμεσα στα δυο παλάτια, εκτός από τους δρόμους, τα κτίρια και το λαό μεσολαβούσε και κάτι άλλο: ο Άρνο. Ένα πλατύ, βαθύ ποτάμι. Ο Βαζάρι, λοιπόν, τα έβαλε κάτω και ξεκίνησε να κατασκευάζει το πιο απίθανο αρχιτεκτονικό κατασκεύασμα που έχω ακούσει: έναν διάδρομο που ξεκινάει από ένα παλάτι, περνάει μέσα από άλλα, άσχετα κτίρια, διασχίζει μια γέφυρα, παρακάμπτει άλλα κτίρια, περνάει από την πρόσοψη μιας εκκλησίας και φτάνει σε ένα άλλο παλάτι.
Κοιτάξτε αυτή τη φωτογραφία της Πόντε Βέκιο, της μόνης γέφυρας του Άρνο που επιβίωσε από τους βομβαρδισμούς του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Πάνω από τα πολύχρομα σπιτάκια με τα μαγαζάκια βλέπετε μια δομή πιο ενιαία, συνεχόμενη; Αυτό είναι.
|
|
Το πώς φτιάχτηκε αυτό το κατασκεύασμα είναι μια συναρπαστική ιστορία, καθότι πρόκειται για προσθήκη σε μια πραγματική πόλη που λειτουργούσε, που είχε ήδη ιστορία αιώνων, που ευημερούσε, είχε ζωή και δραστηριότητα, κατοίκους με ιδιαιτερότητες και απαιτήσεις. Κάθε κομμάτι του διαδρόμου Βαζάρι αντιμετώπισε διαφορετικές προκλήσεις στην κατασκευή του. Στην αρχή, ας πούμε, ήταν σχετικά εύκολο: μια εναέρια γέφυρα συνέδεε το Παλάτσο Βέκιο με το Ουφίτσι και ο διάδρομος περνούσε μέσα από το δεύτερο κτίριο, φτάνοντας μέχρι τις όχθες του Άρνο. Εκεί προχωρούσε παράλληλα με την όχθη με τη μορφή εναέριας κλειστής διόδου, μέχρι που έφτανε στη γέφυρα, κι έστριβε. Κι εκεί βρισκόταν το πρώτο πρόβλημα.
Τότε στην Πόντε Βέκιο στεγάζονταν κυρίως μαγαζιά χασάπηδων και ψαράδων. Ήταν μια πολύ λογική και χρήσιμη κατάσταση, καθότι μιλάμε για μια εποχή κατά την οποία δεν υπήρχαν ψυγεία και αντιβιωτικά, οπότε το εμπόρευμα των συγκεκριμένων εμπόρων εκτός από τροφή ήταν ταυτόχρονα και εστία μολύνσεων και πηγή επιδημιών. Ήταν καλό από υγειονομικής απόψεως το ότι βρίσκονταν σε γέφυρα, επειδή ό,τι δεν πουλιόταν το πετούσαν αμέσως από κάτω στο ποτάμι. Το πρόβλημα ήταν το ότι, όπως όλες οι αγορές τέτοιων προϊόντων, η γέφυρα έζεχνε σηπώμενα κρέατα και ψάρια. Πώς θα περνούσαν κοτζάμ Μέντιτσι, στους ώμους των υπηρετών τους, μυρίζοντας όλην αυτή τη σήψη;
Οπότε έκαναν ακριβώς αυτό που θα περίμενε κανείς από μεγιστάνες όταν ξεβολεύονται ανά τους αιώνες: δεκαπλασίασαν το νοίκι στα καταστήματα της γέφυρας, με αποτέλεσμα οι μόνοι επαγγελματίες που να μπορούν να το αντέξουν να είναι οι χρυσοχόοι. Οι ευαίσθητοι οσφρητικοί κάλυκες των Μέντιτσι ανάσαναν.
Μέχρι σήμερα η Πόντε Βέκιο φιλοξενεί αποκλειστικά χρυσοχοεία.
|
|
|
ο διάδρομος (φωτογραφία από σήμερα το απόγευμα)
|
|
τα προβλήματα όμως δεν τελείωσαν εκεί
|
|
Από την άλλη πλευρά της γέφυρας και μέχρι το Παλάτσο Πίτι μεσολαβούσαν κανονικά οικοδομικά τετράγωνα με πολυόροφα κτίρια που φιλοξενούσαν σπίτια, διαμερίσματα, καταστήματα και εκκλησίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, λοιπόν, οι Μέντιτσι πλήρωσαν τους κατοίκους των κτιρίων για να φύγουν και ο Βαζάρι σχεδίασε το διάδρομο ώστε να περνάει μέσα από τα σπίτια τους, από κτίριο σε κτίριο. Ένα απίθανο πράγμα.
Σε κάποιο σημείο τα κτίρια τελείωναν και μεσολαβούσε η αυλή μιας από τις παλαιότερες εκκλησίες της Ιταλίας, της Σάντα Φελιτσιτά. Ο Κόσιμο ζήτησε από το Βαζάρι κάτι το πρωτοφανές εδώ: να συνεχίσει το διάδρομο με τη μορφή μιας εναέριας διόδου, από το προηγούμενο κτίριο μέχρι το επόμενο, περνώντας κολλητά από την πρόσοψη της Σάντα Φελιτσιτα, την οποία στο σημείο εκείνο γκρέμισαν για να δημιουργήσουν ένα άνοιγμα και ένα εσωτερικό μπαλκόνι, μέσα στην εκκλησία. Ο Κόσιμο, η Ελεονόρ και η οικογένεια, λοιπόν, περπατούσαν στο διάδρομο από το ένα παλάτι, έφταναν στην εκκλησία και παρακολουθούσαν τη λειτουργία από το μπαλκονάκι τους, χωρίς χρειαστεί καν να κοιτάξουν τη μάζα του λαουτζίκου που παρακολουθούσε από κάτω.
Αλλά το αγαπημένο μου κομμάτι σε ολόκληρη την ιστορία ήταν το παρακάτω.
Η ισχύς των Μέντιτσι δεν ήταν απόλυτη. Υπήρχαν κι άλλες οικογένειες που είχαν οικονομική και πολιτική δύναμη. Μια διαρκής μάχη για επιρροή επικρατούσε, με ισορροπίες, συμβιβασμούς, αντιζηλίες, υπόγειες και λιγότερο υπόγειες αντιδικίες. Όπως πάντα και παντού, δηλαδή.
Στη γωνία της Πόντε Βέκιο από την άλλη πλευρά του Άρνο υπήρχε ένας πύργος, ο Πύργος Μανέλι. Αυτός ανήκε σε μια άλλη ισχυρή οικογένεια της Φλωρεντίας η οποία μάλιστα είχε αριστοκρατικές καταβολές που ξεκινούσαν από τους Ρωμαϊκούς χρόνους. Οι Μέντιτσι έκαναν ό,τι ήθελαν, αγόραζαν όποιον ήθελαν, έχτιζαν ό,τι τους κατέβαινε, αλλά δεν μπορούσαν να τα βάλουν απευθείας με τους Μανέλι. Όταν τους ζήτησαν τον πύργο τους για να περάσει ο διάδρομος του Βαζάρι από μέσα (ήταν μέσα στη μέση της διαδρομής, ακριβώς στην άκρη της γέφυρας), οι Μανέλι είπαν όχι. Το αποτέλεσμα είναι ακόμα οφθαλμοφανές σήμερα:
|
|
όπως βλέπετε και στην εικόνα (η οποία είναι παλαιότερη, δεν την τράβηξα εγώ, γι' αυτό οι άνθρωποι φοράνε κοντομάνικα) σε εκείνο το σημείο ο διάδρομος του Βαζάρι στρίβει και περνάει γύρω γύρω από τον πύργο των Μανέλι. Το ότι σε εκείνο το σημείο ο διάδρομος γινόταν τόσο στενός που οι Μέντιτσι αναγκάζονταν να ξεπεζέψουν από τους υπηρέτες και να περάσουν μόνοι τους, είναι ένα ωραίο μήνυμα κατά τη γνώμη μου. Εύχομαι να το έπαιρναν κάθε φορά που διέσχιζαν το διάδρομό τους για να πάνε από το ένα παλάτι τους στο άλλο. Αν και αμφιβάλλω.
Αυτή ήταν η ιστορία του διαδρόμου Βαζάρι, λίγο-πολύ. Έχω όμως μερικά πράγματα να σας πω ακόμα για το θέμα. Συγκεκριμένα, τέσσερα πράγματα:
|
|
πρώτα απ' όλα, το ότι τώρα έχω άλλον ένα στόχο ζωής, λες και δε μου έφταναν όλοι οι άλλοι
κάποτε θέλω να περπατήσω αυτό το διάδρομο. Από τούδε και στο εξής θα το σκέφτομαι συνέχεια. Θέλω να δω πώς είναι από μέσα. Γιατί σήμερα δεν μπορώ. Ούτε αύριο. Ο διάδρομος Βαζάρι είναι κλειστός εδώ και έξι χρόνια για ανακατασκευή και επιδιορθώσεις. Ούτε ξέρω τι κάνουν εκεί μέσα -ο Βαζάρι για να τον χτίσει εξαρχής ξέρετε πόσο χρειάστηκε; Πέντε μήνες. Χρησιμοποιώντας τεχνολογία του 16ου αιώνα. Τι κάνουν εκεί μέσα;
Τρία πράγματα που αξίζει να σας πω ακόμα γι' αυτό το απίθανο πράγμα, είναι τα εξής:
1) Οι Μέντιτσι φυσικά δεν τον άφησαν έτσι γυμνό, ένα διάδρομο σκέτο, να πηγαινοέρχονται για ένα χιλιόμετρο κοιτάζοντας τοίχους. Από ό,τι καταλαβαίνω γενικά οι Μέντιτσι είχαν ένα θεματάκι με την διάσπαση προσοχής, σα να ήθελαν πάντα να κοιτάζουν κάτι παντού, να μην υπάρχει μέρος του οπτικού τους πεδίου που να μην έχει κάτι αξιοσημείωτο να δουν. Πάλι καλά που δεν πρόλαβαν το TikTok. Στο διάδρομο Βαζάρι, λοιπόν, έβαλαν τη συλλογή τους με τις αυτοπροσωπογραφίες. Σταδιακά η συλλογή τους μεγάλωσε, μετακόμισε και πλέον η Φλωρεντία φιλοξενεί τη μεγαλύτερη συλλογή αυτοπροσωπογραφιών στον κόσμο -από ένα σημείο και μετά αυτό ήταν αναπόφευκτο, καθότι όλοι οι ζωγράφοι του κόσμου έστελναν στη Φλωρεντία τις αυτοπροσωπογραφίες τους, επειδή ονειρεύονταν να τις δουν στην ίδια συλλογή με τις αυτοπροσωπογραφίες του Ρέμπραντ, του Βελάσκεζ και του Ντελακρουά.
2) Μια από τις πιο πρόσφατες και πιο απίθανες καταστροφές που υπέστη ο διάδρομος του Βαζάρι ήταν μια έκρηξη βόμβας το Μάιο του 1993, από παγιδευμένο αυτοκίνητο που ήταν παρκαρισμένο δίπλα στο Ουφίτσι. Ήταν ένα τρομοκρατικό χτύπημα της Σικελιάνικης μαφίας, που προσπαθούσε να τρομοκρατήσει μάρτυρες στην επερχόμενη δίκη του κάπο Τότο Ρίινα, ο οποίος είχε συλληφθεί λίγους μήνες πριν. 5 άνθρωποι σκοτώθηκαν από την έκρηξη, δεκάδες τραυματίστηκαν και πάνω από 100 έργα τέχνης καταστράφηκαν, ολοκληρωτικά ή εν μέρει. Ο Ρίινα, ο οποίος είχε δώσει την εντολή για την επίθεση, πέθανε στη φυλακή 24 χρόνια μετά.
3) Τέλος, αξίζει να πούμε και το εξής. Όλη η ιστορία με το δεύτερο παλάτι και την κατασκευή του απίθανου διαδρόμου έγινε, θυμίζω, για το χατήρι της Ελεονόρ ντε Τολέδο, που ήθελε να έχει κήπο. Το παλάτι αγοράστηκε, ο διάδρομος φτιάχτηκε, οι κήποι σχεδιάστηκαν. Αλλά η Ελεονόρ δεν πρόλαβε να δει τίποτε από όλα αυτά. Πέθανε στα 40 της από ελονοσία.
και αυτό με φέρνει σε ακόμα τρία βασικά διδάγματα που προκύπτουν από όλα αυτά, κατά τη γνώμη μου. Αλλά πρώτα, για να μην ξεχνιόμαστε, ας έρθουμε για λίγο στο παρόν για να σας υπενθυμίσω να διαβάσετε εφημερίδα αύριο:
|
|
γράφω για τις συντάξεις, με αφορμή τις διαμαρτυρίες και τις διαδηλώσεις στη Γαλλία, όπου θέλουν να τους αυξήσουν το όριο συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 χρόνια. Στη Γαλλία, όπου του προσδόκιμο ζωής είναι στα 82. Το άρθρο και η πρόταση πολιτικής που καταθέτω ίσως να σας εκπλήξει. Ίσως να μην είναι αυτό που περιμένατε. Συγκεκριμένα, πιστεύω ότι το όριο συνταξιοδότησης στα 64 είναι πολύ υψηλό. Και στα 62 είναι υψηλό. Πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να παίρνουν σύνταξη από τα 18. Και το γράφω χωρίς καμία ειρωνική διάθεση.
για να καταλάβετε τι εννοώ μπορείτε να αγοράσετε την εφημερίδα, ή να περιμένετε για να διαβάσετε το άρθρο όταν θα ανέβει εδώ.
και τώρα, ας πάμε πάλι πίσω στην Φλωρεντία.
|
|
τρία χρήσιμα μαθήματα, κι εδώ τελειώνουμε (σας το υπόσχομαι)
1) όπως ίσως διαπιστώσατε από τα παραπάνω, φαίνεται ότι οι Φλωρεντίνοι ξόδεψαν όλη τη φαντασία τους στη δημιουργία μερικών από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα στην ιστορία της τέχνης και έτσι όταν ερχόταν η ώρα να ονοματίσουν πράγματα δεν τους περίσσευε τίποτε. Την παλιά, ιστορική τους γέφυρα την ονόμασαν "Πόντε Βέκιο", που σημαίνει "παλιά γέφυρα". Όταν ο Κόσιμο μετακόμισε στο παλιό παλάτι, το μετονόμασε σε "Παλάτσο Βέκιο", που σημαίνει "παλιό παλάτι". Το κτίριο γραφείων που έχτισε το ονόμασε "Ουφίτσι", που σημαίνει "γραφεία".
2) οι πολύ πλούσιοι άνθρωποι έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά ανά τους αιώνες. Οι Μέντιτσι, οι Ρόκεφελερ, ο Ωνάσης, ο Τζεφ Μπέζος -οι ομοιότητες είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Κάτι κάνει ο απεριόριστος πλούτος στην ανθρώπινη φύση, την επηρεάζει με τρόπους που μοιάζουν λίγο-πολύ συγκεκριμένοι και αναλλοίωτοι. Είναι ένα ενδιαφέρον θέμα.
3) ένα άλλο πράγμα που σήμερα δεν αντιλαμβανόμαστε αρκετά: στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας ένα κοινό και κυρίαρχο βίωμα της ανθρώπινης εμπειρίας ήταν ο θάνατος των παιδιών. Αυτό έχει σχεδόν εξαφανιστεί από το είδος μας ως φαινόμενο και δεν έχουμε συνείδηση του πόσο έντονο ήταν σε όλες τις "παλιές" εποχές, από την αρχαιότητα μέχρι το 19ο αιώνα. Διαβάζει κανείς βιογραφίες ισχυρών ανθρώπων του παρελθόντος, πολιτικών, στρατηλατών, καλλιτεχνών, επιστημόνων, και μια μόνιμη, κοινή υποσημείωση στις ζωές όλων ήταν ότι είχαν βιώσει το θάνατο παιδιών -αδερφών, συγγενών ή δικών τους. Οι Μέντιτσι ήταν η πλουσιότερη, ισχυρότερη οικογένεια του κόσμου. Ζούσαν στις καλύτερες δυνατές συνθήκες, με πρόσβαση στους καλύτερους γιατρούς. Ό,τι καλύτερο υπήρχε διαθέσιμο στον κόσμο τους, ήταν δικό τους. Πέντε από τα δέκα παιδιά της Ελεονόρ και του Κόσιμο πέθαναν πριν ενηλικιωθούν -τα τρία ως βρέφη, άλλα δύο από ελονοσία, μαζί με τη μαμά τους. Το ότι σβήσαμε, σχεδόν εξαλείψαμε αυτό το κομμάτι της ανθρώπινης κατάστασης στην δική μας εποχή είναι από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ανθρωπότητας. Πολύ σημαντικότερο από θηριώδη μνημεία για τη δόξα του Θεού, φτιαγμένα από τρία είδη μάρμαρο.
|
|
επιπλέον, να σας θυμίσω ότι:
813 μέλη έχουν γραφτεί στο 241020 Club
χάρη σε αυτές και σε αυτούς παίρνετε κάθε Παρασκευή αυτό εδώ το δαπανηρό και χρονοβόρο γράμμα. Οπότε αφιερώστε ακόμα λίγα δευτερόλεπτα για να τους στείλετε μερικά μιλιλίτρ συμπυκνωμένης ευγνωμοσύνης μέσα από τα καλώδια του ίντερνετ.
να μην ξεχάσετε μόνο να στείλετε λίγη ευγνωμοσύνη και στα 33 μέλη που έχουν μεν γραφτεί, αλλά δεν έχουν μπει στο WhatsApp group, είτε επειδή δεν έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία (τσεκάρετε τα emails σας, αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία) είτε επειδή δεν θέλουν, κι έδωσαν απλά να στηρίξουν το νιουζλέτερ
αν θέλετε να συμμετάσχετε κι εσείς και να συνεισφέρετε στο γενικότερο όλον, ο τρόπος είναι τα δύο κουμπιά παρακάτω. Διαλέξτε όποιο θέλετε, ανάλογα με τις οικονομικές σας δυνατότητες.
|
|
|
|
