|
Nieuw in de collectie van Olla Art is Oldies, een boek met gesigneerde ets van Pierre Alechinsky, in 2012 verschenen bij Galilée in Parijs.
|
|
|
Het betreft een bijzondere coproductie van Alechinsky en Ivan Alechine, schrijver van het boek en tevens oudste zoon van Pierre Alechinsky. Net als zijn jongere broer, beeldend kunstenaar Nicolas Alquin, heeft Ivan een andere achternaam aangenomen.
|
|
|
|
Ivan Alechine, Oldies. Parijs: Éditions Galilée, 2012
Verschenen in de reeks Lignes Fictives in een door de auteur
gesigneerde oplage van 99 exemplaren
|
|
De voetsporen van de vader
De Gentenaar Johan Velter, bibliothecaris, bibliofiel en uitgever, vertelt in zijn weblog SFCDT (wat staat voor ‘Se foutre complètement de tout’) het een en ander over Alechines levensloop (Velter, 2019a): “Ivan Alechine, de zoon van Pierre Alechinsky, heeft een leven achter de rug van verslavingen, drugs, alcoholisme, leven van de hand in de tand, zijn vader steeds op de achtergrond aanwezig, uiteindelijk gered. Hij heeft een aantal boeken geschreven, enkele poëziebundels daarbij; dit oeuvre is vooral een terugblik, een rekenschap afleggen, nooit een eigen weg gegaan, de voetsporen van de vader en diens vrienden gevolgd.”
Een tragische figuur dus. In Oldies blikt Alechine terug op zijn jeugd en tracht hij een verklaring te vinden voor zijn afglijden. Velter noteert dat Ivan Alechine zijn vader bewonderde, verafgoodde zelfs. “Alechinsky moest als kunstenaar zijn eigen weg zoeken, een vaderlijke onverschilligheid tonend, de zoon rekende toch op de moeder om hem te helpen, de moeder koos voor de vader, de zoon heeft haar dit nooit vergeven. Hij werd naar haar familie in België gestuurd, zij trok met Pierre Alechinsky naar Japan, daar en toen is de basis voor de succesvolle carrière van de vader gelegd […].”
Velter vervolgt: “Zoals alle zonen die hun vader al te zeer bewonderden, zocht Ivan Alechine ersatzvaders, de verkeerde mannen, dronkaards, verslaafden; dat alles paste in het wereldbeeld van de jongen: de kunstmatige paradijzen, het gevaarlijke leven, het antiburgerlijke verheven tot dogma (het voorbeeld van de vader, maar die was toch slimmer dan de zoon). Het boek van Alechine is daarom vooral treurig. Al beschrijft hij het vuile leven niet naturalistisch – op een impressionistische manier laat hij wel vermoeden, doorschemeren hoe ellendig dit alles was. Nu, een oude man zijnde, 67 jaar, kan hij dat alles maar betreuren, het is toch voorbij.”
|
|
|
|
Pierre Alechinsky, Belleville, 2015
Ets met gelithografeerde border, 19,5 x 12,7 cm
|
|
Migraties van het beeld
In een ‘À propos’ bij Oldies wordt de sfeer geschetst waarin de kleine Ivan opgroeit, omgeven door beroemdheden: “Ivan wordt geboren in 1952 en hij neemt de rol aan van een jongeman die leeft in bewondering voor een vader die gezegend is met een onuitputtelijke energie. Het Parijse appartement van Alechinsky staat open voor vrienden. André Breton schenkt Ivan op een avond een veelbetekenende glimlach en Asger Jorn schildert Don Quichot en Sancho Panza op zijn kastdeur. Het gelach is niet van de lucht.”
Op de achterflap van het boek tekent Alechine de volgende herinnering op: “Toen ik klein was, in de twintigste eeuw, demonstreerde de schilder en filosoof Asger Jorn in een restaurant in Bois-Colombes zijn theorie van de migraties van het beeld door de materie: ‘Deze broodmand heeft bijvoorbeeld nog steeds het beeld van gevlochten riet, maar zijn huidige structuur heeft alles te danken aan plastic en niets meer aan het originele vlechtwerk, en nog minder aan de handen die het hebben bedwongen door het bedenken van deze knopen. Het brood dat in deze mand zit, is ook een droom, een droom van meel versterkt door gemechaniseerde tarwe, en als ik deze mand op het tafelzeil met bedrukte bloemen zet dat de tafel bedekt, vallen we midden in het Déjeuner sur l’herbe van de figuratieve schilder.’ Ik applaudisseerde voor wat ik meteen zag als een sleutel tot hemels lachen. Het was zowel magisch – alles is toegestaan – (‘Het koper ontwaakt als trompet’ van Arthur Rimbaud) als verschrikkelijk: het ergste is toegestaan.”
|
|
|
|
Achterzijde omslag Ivan Alechines Oldies
|
|
Elk woord telt
We weten inmiddels hoe de sfeer van vrijheid-blijheid voor Ivan Alechine omsloeg in een bittere periode van verslaving aan hard drugs, in het ‘À propos’ als volgt samengevat: “Maar aan het einde van de jaren zestig loopt voor de auteur alles in het honderd.” Gelukkig weten we ook dat Alechine deze gitzwarte periode te boven is gekomen. Hij heeft in zijn leven veel gereisd, verbleef vele jaren in Afrika en Mexico. Behalve als schrijver – zijn eerste publicatie dateert van 1977 – heeft hij zich ontwikkeld als fotograaf. Recent exposeerde hij met foto’s in het Musée de la Photographie in Charleroi.
In Le Monde des Livres, een wekelijkse bijlage van dagblad Le Monde, verscheen destijds een lovende recensie van Oldies van de hand van René de Ceccatty (De Ceccatty, 2012). De Ceccatty zet het boek neer als “Een eerbetoon aan zijn meesters in de vorm van een autobiografie, ‘Oldies’ is het opvallende nieuwe boek van een zeldzame schrijver.” De recensent vindt het jammer dat Ivan Alechine zo weinig heeft gepubliceerd, “hoe vroegrijp hij ook was”. Weinig, maar ook veel, aldus De Ceccatty. “Want het zijn altijd poëtische teksten, waarbij elk woord telt. Een treffende vertelkunst, met onverwachte maar precieze en ongekunstelde formuleringen. Een zekere rauwheid, niet om te choqueren, maar om de waarheid te laten klinken.”
De Ceccatty concludeert, na te hebben gerefereerd aan enkele belangrijke inspiratoren van Alechine die in zijn boek langskomen: “Ivan Alechine beheerst de kunst van het eerbetoon. En ze zijn zeldzaam, de autobiografieën die boven zichzelf uitstijgen door te vertellen waar hun schatplicht ligt.”
|
|
Belleville
Samen met zijn vader, Pierre Alechinsky, stelde Ivan Alechine nog een ander boek samen: het fotoboek ‘Belleville sur un nuage’, verschenen in 2019 bij Yellow Now. Het boek gaat over Belleville, de Parijse wijk waar Alechine opgroeide en waarvan de oorspronkelijke bebouwing in de jaren zestig voor een groot deel werd vervangen door nieuwbouw. Johan Velter wijdt ook aan deze publicatie een blog, waarin hij het procedé en de perspectieven van de samenstellers beschrijft (Velter, 2019b): “Vader en zoon zijn samen op stap geweest, elk met een fototoestel, beiden hebben dezelfde dingen gefotografeerd, de volwassene en het kind kijken daarom niet anders, de hoogte is verschillend, de vader leert de zoon te kijken, Belleville, de wijk van de schone jaren, blijkt uit de tekst van Ivan Alechine, maar wat wíj zien, is ellende – de naoorlogse jaren (die lang geduurd hebben) wanneer de schimmel op de muren stond, de kalk van de gevels afbladderde, de vensters en deuren niet konden sluiten en er overal tochtkieren waren, de mensen oud waren nog vooraleer ze oud konden worden, de bekrompenheid. Maar voor Alechine de jaren van de jeugd, de deugnieterij, het spelen en het ontdekken; voor de vader de jaren van het samen exploreren, de vrienden van Cobra, een internationale bende.”
Het fotoboek ‘Belleville sur un nuage’ is nog verkrijgbaar, o.a. via Standaard Boekhandel en Exhibitions International.
|
|
|
|
Omslag Ivan Alechine & Pierre Alechinsky, Belleville sur un nuage
Crisnée: Yellow Now, 2019
|
|
Informatie
Oldies van Ivan Alechine verscheen in 2012 bij Éditions Galilée in Parijs in de reeks Lignes Fictives. Het door Olla Art aangeboden exemplaar is nog onopengesneden en in smetteloze staat. Het wordt aangeboden samen met de door Pierre Alechinsky voor Oldies gemaakte kleurenets.
Een korte biografie, evenals meer werk van Pierre Alechinsky, is hier te vinden.
|
|
Literatuur
De Ceccatty, R. (2012). ‘Ivan Alechin: l’art de célébrer’. Le Monde des Livres, 28 juni 2012. Recensie van Ivan Alechine, Oldies. https://www.lemonde.fr/livres/article/2012/06/28/ivan-alechine-l-art-de-celebrer_1725587_3260.html
Velter, J. (2019a). De treurigheid van de zoon – Ivan Alechine (en Jean Raine en Hugo Claus). Blog d.d. 3 augustus 2019, n.a.v. Ivan Alechine, Oldies, Parijs: Éditions Galilée, 2012. https://sfcdt.wordpress.com/2019/08/03/de-treurigheid-van-de-zoon-ivan-alechine-en-jean-raine-en-hugo-claus/
Velter, J. (2019b). Het oog van de vader – Ivan Alechine. Blog d.d. 2 augustus 2019, n.a.v. Ivan Alechine & Pierre Alechinsky, Belleville sur un nuage, Crisnée: Yellow Now, 2019, https://sfcdt.wordpress.com/2019/08/02/het-oog-van-de-vader-ivan-alechine/
|
|
Ander aanbod bij Olla Art:
|
|
|
|
